روان‌پزشكى تروما
🔘 معرفی #کتاب: «جامعه‌شناسی تفسیری مخاطرات محیطی» ☑️ نویسنده: دکتر حمید #رزاقی #جامعه‌شناسی #مخاطرات @traumapsychiatry
تأخر_ادراکی_از_ریسکهای_محیطی_در_تهران.pdf
261.7 KB
🔘 فقر فرهنگ و گفتمان ريسک
☑️ فقر فرهنگ و گفتمان ريسک ريشه در نارسايی و ضعف نهادها، ساختارها و جنبش‌های اجتماعی مدرن در ايران دارد. نهادها و ساختارهای شهری به‌طور عمده در بخش سخت‌افزاری و کالبدی رشد کرده‌اند و در بخش فرهنگی و اجتماعی (بخش نرم‌افزاری) بسيار توسعه‌نيافته و نحيف‌اند.
☑️ ما ايرانيان در نهادها و ساختارهای مدرن به سر نمی‌بريم. بلکه بيشتر در نهادها و ساختارهايی قرار داريم که از تلفيق عناصری از سنت‌ها و الگوهای ذهنی پيشامدرن با بخش سخت‌افزاری و ابزاری مدرن حادث شدهاند. اين تلفيق، شهروند ريسک‌شناس و ريسک‌ورز تربيت نمی‌کند.
➖ برگرفته از مقاله «یک مطالعۀ کیفی در باب تأخر ادراکی از ریسکهای محیطی در شهر تهران»؛ نوشته حمید #رزاقی، علیرضا #محسنی تبریزی و غلامرضا #غفاری (۱۳۹۸)
➖ گزارشی از مقاله
-
☑️ فقر فرهنگ و گفتمان ريسک ريشه در نارسايی و ضعف نهادها، ساختارها و جنبش‌های اجتماعی مدرن در ايران دارد. نهادها و ساختارهای شهری به‌طور عمده در بخش سخت‌افزاری و کالبدی رشد کرده‌اند و در بخش فرهنگی و اجتماعی (بخش نرم‌افزاری) بسيار توسعه‌نيافته و نحيف‌اند.
☑️ ما ايرانيان در نهادها و ساختارهای مدرن به سر نمی‌بريم. بلکه بيشتر در نهادها و ساختارهايی قرار داريم که از تلفيق عناصری از سنت‌ها و الگوهای ذهنی پيشامدرن با بخش سخت‌افزاری و ابزاری مدرن حادث شدهاند. اين تلفيق، شهروند ريسک‌شناس و ريسک‌ورز تربيت نمی‌کند.
➖ برگرفته از مقاله «یک مطالعۀ کیفی در باب تأخر ادراکی از ریسکهای محیطی در شهر تهران»؛ نوشته حمید #رزاقی، علیرضا #محسنی تبریزی و غلامرضا #غفاری (۱۳۹۸)
➖ گزارشی از مقاله
-
روان‌پزشكى تروما
🔘 معرفی #کتاب: «جامعه‌شناسی تفسیری مخاطرات محیطی» ☑️ نویسنده: دکتر حمید #رزاقی #جامعه‌شناسی #مخاطرات @traumapsychiatry
🔘 معرفی و شرحی بر کتاب جامعه‌شناسی تفسیری مخاطرات محیطی (اثر دکتر حمید #رزاقی) از وب‌سایت انسان‌شناسی و فرهنگ 👇
#کتاب
#کتاب
انسان‌شناسی و فرهنگ
معرفی کتاب جامعه‌شناسی تفسیری مخاطرات محیطی
کتاب «جامعه‌شناسی تفسیری مخاطرات محیطی»، تألیف حمید رزاقی از سوی انتشارات مشق منشر شد.طی چند دهه اخیر به ویژه از آغاز قرن جدید میلادی به این سو جوامع انسانی با رشد شتابان و فزایندۀ وقوعِ حوادث و پدیده‌های غافلگیرکنندۀ محیطی مواجه شدهاند. مخاطرات مح
روان‌پزشكى تروما
🔘 تفاوت مخاطره (Hazard) و خطر (Risk): ➖ مخاطره: آنچه دارای پتانسیل آسیب‌رسانی است ➖ ریسک: احتمال آسیب‌زایی یک مخاطره -
🔘 «ریسک» و «خطر» و تحول مفهومی آن از منظر جامعه‌شناسی
✍️ دکتر حمید #رزاقی، جامعه‌شناس
☑️ در یک تعریف آغازین، ریسک به «احتمال» به وجود آمدن آسیب و صدمه از یک خطر گفته می‌شود.
☑️ در گذشته و دوران سنت (عصر #پیشامدرن) مانند قرون وسطی، اجتماعات بشری وابسته به طبیعت و مبتنی بر کشاورزی و دامداری بودند و ساختار روستایی و قبیله‌ای داشتند. در آن عصر خطرات از طبیعت نشأت می‌گرفت... در گذشته به مانند امروز خطر و حادثه وجود داشته است، اما آدمیان آنها را به نیروهای ناشناخته و ماورایی مانند تقدیر، خدایان، بخت، اقبال، ارواح، جادو و شیاطین نسبت می‌دادند.
☑️ ریسک صرفاً به معنی خطر یا خطر احتمالی نیست، بلکه به خطر احتمالی و بالقوه‌ای اشاره دارد که احتمال وقوعش در آینده مورد محاسبه قرار می‌گیرد... مفهوم ریسک در جامعه‌ای شکل می‌گیرد و گسترش می‌یابد که رو به سوی آینده دارد. جامعه‌ای فعال که مدام در تلاش است از گذشته فاصله بگیرد و آینده را قابل پیش‌بینی کرده و به تسخیر خود درآورد... از قرن ۱۶ و ۱۷ [میلادی] در مغرب‌زمین جامعه‌ای آغازیدن گرفت که تسلط بر طبیعت را دستور کار خویش قرار می‌دهد و ساختن آینده از خصائص آن به شمار می‌رود...
☑️ کلمۀ ریسک از طریق زبان اسپانیایی یا پرتغالی وارد زبان انگلیسی شد و برای اشاره به دریانوردی در آب‌های ناشناخته به‌کار می‌رفته است. به بیان دیگر تعریف اولیه ریسک با مفهوم فضای فیزیکی در ارتباط بود... مفهوم ریسک از آغاز شکل‌گیری با ظهور مفهوم #بیمه همراه و عجین بوده است. بیمه نقطه اتکایی است که مردم با در نظر گرفتن آن ریسک را می‌پذیرند. اولین بیمه‌نامه‌های دریایی در قرن ۱۶ میلادی صادر شدند.
☑️ از نیمه دوم قرن ۲۰ در دنیای غرب، #دولت_رفاه که نوعی نظام فراگیر بیمه است و سابقه شکل‌گیری آن به عصر ویکتوریایی برمی‌گردد، به عنوان نظام مدیریت ریسک شکل گرفت. دولت رفاه برای آن طراحی شد که افراد جامعه را در مقابل بیماری، معلولیت، از دست دادن شغل و پیری محافظت کند.
☑️ از ۳۰ الی ۴۰ سال پیش به این سو با وقوع حوادث غیرقابل پیش‌بینی مانند واقعه انفجار نیروگاه اتمی #چرنوبیل... معنا و مفهوم ریسک ابعاد تازه‌تری به خود گرفت. ریسک‌هایی که تا پیش از این به‌عنوان عدم‌قطعیت‌های قابل شناخت و پیشگیری و قابل مهار به نظر می‌رسیدند، از چنگ محاسبه پذیری و کنترل بشر خارج شدند... ریسکهای بشرساخته‌ای که ریشه در قریب دویست سال روند رشد شتابان علم و تکنولوژی، تشدید توسعه صنعتی و دخالت افسارگسیخته بشر بر طبیعت و محیط طبیعی دارد. ریسکهای برساختی که جای ریسکهای محاسباتی را می‌گیرند و آکنده از عدم قطعیت‌های پنهان و نامرئی و غیرقابل پیش‌بینی هستند... ریسک‌هایی که از قوۀ شناخت و محاسبه آدمی‌می‌گریزند، دیگر عوارض جانبی و غیرقابل کنترل صنعتی شدن نیستند، بلکه به خصلت کانونی جامعه مدرن درآمده‌اند. جامعه‌ای که اولریش بِک آن را جامعه ریسک و گیدنز آن را مدرنیته متأخر نام نهاده‌اند.
☑️ تعریفِ #ریسک از ارزیابی فنیِ خطرات احتمالی و پیش‌بینی محاسباتی و برآوردهای رقمی پیامدهای منفی و کنترل تکنیکی آن به سوی تصور آسیب و فاجعه‌ای احتمالی در آینده توسط خِرَد اجتماعی و چگونگی کنش فعال و مسئولانه کنشگران اجتماعی در برابر آن تغییر یافته است.
👈🏼 لینک متن کامل
مقاله مرتبط: گونه‌شناسی نظریه‌های اجتماعی ریسک و خطرات محیطی
-
✍️ دکتر حمید #رزاقی، جامعه‌شناس
☑️ در یک تعریف آغازین، ریسک به «احتمال» به وجود آمدن آسیب و صدمه از یک خطر گفته می‌شود.
☑️ در گذشته و دوران سنت (عصر #پیشامدرن) مانند قرون وسطی، اجتماعات بشری وابسته به طبیعت و مبتنی بر کشاورزی و دامداری بودند و ساختار روستایی و قبیله‌ای داشتند. در آن عصر خطرات از طبیعت نشأت می‌گرفت... در گذشته به مانند امروز خطر و حادثه وجود داشته است، اما آدمیان آنها را به نیروهای ناشناخته و ماورایی مانند تقدیر، خدایان، بخت، اقبال، ارواح، جادو و شیاطین نسبت می‌دادند.
☑️ ریسک صرفاً به معنی خطر یا خطر احتمالی نیست، بلکه به خطر احتمالی و بالقوه‌ای اشاره دارد که احتمال وقوعش در آینده مورد محاسبه قرار می‌گیرد... مفهوم ریسک در جامعه‌ای شکل می‌گیرد و گسترش می‌یابد که رو به سوی آینده دارد. جامعه‌ای فعال که مدام در تلاش است از گذشته فاصله بگیرد و آینده را قابل پیش‌بینی کرده و به تسخیر خود درآورد... از قرن ۱۶ و ۱۷ [میلادی] در مغرب‌زمین جامعه‌ای آغازیدن گرفت که تسلط بر طبیعت را دستور کار خویش قرار می‌دهد و ساختن آینده از خصائص آن به شمار می‌رود...
☑️ کلمۀ ریسک از طریق زبان اسپانیایی یا پرتغالی وارد زبان انگلیسی شد و برای اشاره به دریانوردی در آب‌های ناشناخته به‌کار می‌رفته است. به بیان دیگر تعریف اولیه ریسک با مفهوم فضای فیزیکی در ارتباط بود... مفهوم ریسک از آغاز شکل‌گیری با ظهور مفهوم #بیمه همراه و عجین بوده است. بیمه نقطه اتکایی است که مردم با در نظر گرفتن آن ریسک را می‌پذیرند. اولین بیمه‌نامه‌های دریایی در قرن ۱۶ میلادی صادر شدند.
☑️ از نیمه دوم قرن ۲۰ در دنیای غرب، #دولت_رفاه که نوعی نظام فراگیر بیمه است و سابقه شکل‌گیری آن به عصر ویکتوریایی برمی‌گردد، به عنوان نظام مدیریت ریسک شکل گرفت. دولت رفاه برای آن طراحی شد که افراد جامعه را در مقابل بیماری، معلولیت، از دست دادن شغل و پیری محافظت کند.
☑️ از ۳۰ الی ۴۰ سال پیش به این سو با وقوع حوادث غیرقابل پیش‌بینی مانند واقعه انفجار نیروگاه اتمی #چرنوبیل... معنا و مفهوم ریسک ابعاد تازه‌تری به خود گرفت. ریسک‌هایی که تا پیش از این به‌عنوان عدم‌قطعیت‌های قابل شناخت و پیشگیری و قابل مهار به نظر می‌رسیدند، از چنگ محاسبه پذیری و کنترل بشر خارج شدند... ریسکهای بشرساخته‌ای که ریشه در قریب دویست سال روند رشد شتابان علم و تکنولوژی، تشدید توسعه صنعتی و دخالت افسارگسیخته بشر بر طبیعت و محیط طبیعی دارد. ریسکهای برساختی که جای ریسکهای محاسباتی را می‌گیرند و آکنده از عدم قطعیت‌های پنهان و نامرئی و غیرقابل پیش‌بینی هستند... ریسک‌هایی که از قوۀ شناخت و محاسبه آدمی‌می‌گریزند، دیگر عوارض جانبی و غیرقابل کنترل صنعتی شدن نیستند، بلکه به خصلت کانونی جامعه مدرن درآمده‌اند. جامعه‌ای که اولریش بِک آن را جامعه ریسک و گیدنز آن را مدرنیته متأخر نام نهاده‌اند.
☑️ تعریفِ #ریسک از ارزیابی فنیِ خطرات احتمالی و پیش‌بینی محاسباتی و برآوردهای رقمی پیامدهای منفی و کنترل تکنیکی آن به سوی تصور آسیب و فاجعه‌ای احتمالی در آینده توسط خِرَد اجتماعی و چگونگی کنش فعال و مسئولانه کنشگران اجتماعی در برابر آن تغییر یافته است.
👈🏼 لینک متن کامل
مقاله مرتبط: گونه‌شناسی نظریه‌های اجتماعی ریسک و خطرات محیطی
-
انسان‌شناسی و فرهنگ
ریسک و خطر و تحول مفهومی آن از منظر جامعه‌شناسی
در فرهنگ وبستر[1] (1981) واژه ریسک[2] به معنی در معرض خطر قرار گرفتن است. فرهنگ انگلیسی اکسفورد، ریسک را به منزله از دست دادن، احتمال از دست دادن، آسیب، یا دیگر شرایط نامطلوب و ناحوشایند یا احتمال وارد شدن به چنین شرایطی تعریف می کند (به نقل از عسگری
🔘 قرن ۲۱، جامعه‌ی ریسک و خطر
✍️ دکتر حمید #رزاقی، جامعه‌شناس
☑️ بخش‌هایی از مقاله:
🔸 ما آدمیان عصر حاضر در جهانی «ریسکْ سرشت» زندگی می‌کنیم که آکنده از عدم قطعیت‌ها و تهدیدهای بشرْساخته است... در جامعه‌ی ریسک و مخاطرات بشرْساخته روابط و مناسبات اجتماعی نیز تغییر می‌کند، به طوری که مخاطرات به مانند ثروت، نابرابر توزیع می‌شوند (انباشتگی ثروت در رأس، و کمبود ثروت و افزایش فقر در کف، انباشتگی مخاطره در کف جامعه و کمبود یا فقدان مخاطره در رأس جامعه).
🔸 با این حال حتی طبقات بالا نمی‌توانند خود را از شر خطرات خلاص کنند. چون بسیاری از مخاطرات همراه با اثرات پس‌زنی و بازگشتی (بومرانگی) است؛ که هم ثروتمندان و هم فقرا و سایر اقشار را در بر می‌گیرد.
🔸 این الگو و پارادایم نوظهور در همه نقاط جهان در حال گسترش است و راه را بر ضرورت بازنگری و تعریف مجدد از شرایط جدید می‌گشاید که خصوصیت رشد آگاهی و ادراک اعضای جامعه‌ی بشری از شرایط نامطمئن زندگی و همین‌طور مداخله عاملیت انسانی با رهیافت کنش‌های اجتماعی و سیاسی، محور و اُس و اساس آن را تشکیل می‌دهد.
👈🏼 متن کامل مقاله
-
✍️ دکتر حمید #رزاقی، جامعه‌شناس
☑️ بخش‌هایی از مقاله:
🔸 ما آدمیان عصر حاضر در جهانی «ریسکْ سرشت» زندگی می‌کنیم که آکنده از عدم قطعیت‌ها و تهدیدهای بشرْساخته است... در جامعه‌ی ریسک و مخاطرات بشرْساخته روابط و مناسبات اجتماعی نیز تغییر می‌کند، به طوری که مخاطرات به مانند ثروت، نابرابر توزیع می‌شوند (انباشتگی ثروت در رأس، و کمبود ثروت و افزایش فقر در کف، انباشتگی مخاطره در کف جامعه و کمبود یا فقدان مخاطره در رأس جامعه).
🔸 با این حال حتی طبقات بالا نمی‌توانند خود را از شر خطرات خلاص کنند. چون بسیاری از مخاطرات همراه با اثرات پس‌زنی و بازگشتی (بومرانگی) است؛ که هم ثروتمندان و هم فقرا و سایر اقشار را در بر می‌گیرد.
🔸 این الگو و پارادایم نوظهور در همه نقاط جهان در حال گسترش است و راه را بر ضرورت بازنگری و تعریف مجدد از شرایط جدید می‌گشاید که خصوصیت رشد آگاهی و ادراک اعضای جامعه‌ی بشری از شرایط نامطمئن زندگی و همین‌طور مداخله عاملیت انسانی با رهیافت کنش‌های اجتماعی و سیاسی، محور و اُس و اساس آن را تشکیل می‌دهد.
👈🏼 متن کامل مقاله
-