Биз эркин бозор тарафдоримиз

Ўзбекистонда электромобиллар сотуви билан шуғулланувчи тадбиркорлар Давлат раҳбарига мурожаат қилишмоқда.

"Биз ва бошқа 400 дан ортиқ шу каби тадбиркорлик субектлари томонидан электромобилларни сотиш учун автосалонлар ва уларга хизмат кўрсатиш учун сервис шохобчалари ташкил этдик. Биргина 2023 йилнинг ўзида биз каби тадбиркорлар 630 миллион долларлик 21 минг дона электромобил олиб келди. ҚҚС, утилизация ва бошқа тўловлар ҳисобига бюджетга 1 триллион 250 миллиард сўм тушум тушди".

"Аммо бугунги кунда товарларимиз Хитой ёки Қозоғистон чегарасида қолмоқда. Сабаби, 2024 йил 1 апрелдан бошлаб хусусий тадбиркорларга электромобилларни олиб киришда бир қанча чекловлар қўйилди. Шу боис, тузилган шартномалар ёпилиши, мумкин бўлган дебиторлик қарзлари ва буюртмаларимиз асосида келаётган автомашиналарни ўз корхонамизга кирим қила олмаслигимиз, Техник жиҳатдан тартибга солиш агентлиги томонидан мувофиқлик сертификатлари берилмаслиги каби бир қанча муаммоларга дуч келмоқдамиз".

"Ўзбекистонда автосалонлар ўртасида рақобат пайдо бўлди… Биз тизим яратдик, олиб киргандан кейин сервис кўрсатдик, машинага кафолат бердик. Хитойдан юқори малакали мутахассисларни жалб қилдик. Аммо 1 апрелдан бизга зарб бўлди".

Бизнес вакиллари ўз мурожаатларида Давлат раҳбаридан 1 апрелдан киритилган чекловларни олиб ташлашни ва очиқ бозорни қўллаб-қувватлашни сўрашган.

Ҳимояланмаган инвестициялар макони

Қанақадир топшириқ ё фармойиш Қонун, Президент қарорлари, Ҳукумат қароридан устун кўрилиб ижро қилиниши ҳақида жуда кўп ёздик. Бизнес учун талабларни ёмон томонга ўзгариши вақтида қонун билан белгиланган 3 ойлик ўтиш вақти қоидалари ишламаганлиги ҳеч кимни ҳайрон қолдиргани йўқ. Парламентдан тортиб бизнес манфаатларини ҳимоя қилиши декларацияланган биронта институт ишламайди. Ҳаммаси фалажланган. Ёки жим туриш вазифасини бажаришмоқда.

Яна қонунларимизда давлат бошқаруви органлари, маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг ҳамда улар мансабдор шахсларининг ғайриқонуний ҳаракатлари (ҳаракатсизлиги) ва қарорлари натижасида етказилган зарарларни ундиришга ҳақли деб ёзиб қўйилган. Бу ҳам ишламайди. Ҳеч қачон ишламаган. Шунчаки қайсидир нормал давлат қонунларидан кўчириб олиб, ёзиб қўйилган.

"Агар қонунчилик ҳужжатларининг бажарилиши инвесторга ёки инвестицияларга зарар етказадиган бўлса, ушбу қонунчилик ҳужжатлари орқага қайтиш кучига эга бўлмайди" даган нормалар бу шунчаки шиор холос.

Шунинг учун аввало нормал инвесторлар Ўзбекистонга қадам босмайди, ё ёпиқ кабинетларда келишиб ишлайдиган дордан қочган муттаҳамлари келади. Ёки адашиб бозорга киргани ҳам биринчи прецедентдан кейиноқ барча рискларни товар ва хизмати нархи устига қўйиб юбориш йўлига ўтади.

Электромобиль бозорига кириб, совуғини еб қолганларда ҳам бундан бошқа альтернатива йўқ. Улар бу лаънатланган бозордан камроқ йўқотишлар билан эсон омон чиқиб олган тақдирда ҳам, ё қайтиб Ўзбекистонга пул тикишмайди ё кўргуликлари дарс бўлмай яна бирон иш бошлашган тақдирда аввал бошданоқ бизнесни тортиб олиш, рейдерлик, ёпиб қўйиш, тақиқлаш рискларини нарх устига миндириш йўлидан юришади.

Шунақа макон. Шунақа замон.

Донорлик ва хайрия ишлари ҳам рақамлаштирилмоқда

Ижтимоий ҳимоя миллий агентлиги Click компанияси билан ҳамкорликда “Инсон учун” янги хайрия платформасининг тақдимотини ўтказди.

Мазкур платформа эҳтиёжманд инсонларга хайрия маблағларини ўтказишни шаффоф ва ишончли тарзда амалга ошириш мақсадида ишлаб чиқилган.

“Инсон учун” платформаси орқали нафақат моддий ёрдам бериш, балки бошқалардан кўмак сўраш ҳам мумкин. Бунинг учун онлайн ариза тўлдириш талаб этилади. Платформага киритилаётган маълумотларнинг ҳақиқийлиги ва яхлитлигини эса Ижтимоий ҳимоя миллий агентлиги таъминлайди.

Шунингдек, платформа орқали хайрия маблағлари ўтказилган беморнинг аҳволини кузатиб бориш ва унинг ҳолати билан танишиш ҳам мумкин.

Давлат нима қилиши ва нима қилмаслиги кераклиги ҳақида

Беҳзод Ҳошимов:

Давлат қайсидир товарларни ишлаб чиқариш билан шуғуллланиши керак бўлмаган ташкилот. Яъни давлатнинг функциялари бор, ижтимоий, оммавий товарларни етказиш: инфратузилма, тоза ҳаво, ижтимоий хизматлар, суд, хавфсизлик каби функциялари бор. Лекин автомобил, самолёт саноатини ривожлантириш каби ихтиёрий шунга ўхшаган нарсалар билан шуғулланиши бизга қимматга тушади. Биз йиллар давомида бунинг учун тўлаб келяпмиз. Чунки буни давлат қилса, самарасиз бўлади, самарали бўлса ҳам ундан келадиган ютуқларимиз камроқ бўлади.

"Асосий аргумент, давлат ҳисобидан стратегиялар натижасида яратилган иш ўринларини ҳисоботларда шунча иш ўрин яратдик дейиш мумкин, лекин унинг натижасида яратилмай қолган иш ўринлари кўзимизга кўринмайди, холос. Лекин улар йўқ дегани эмас. Шунинг учун иш ўринлари ҳақидаги муҳокаманинг хатолиги шундаки, ўша инвестиция, пул, маблағлар иқтисодиётнинг самаралироқ соҳаларига сарфланса, кўпроқ иш ўрни яратиларди. 15-16 миллионта меҳнатга лаёқатли халқимиз бор, уларнинг аксари жуда кичкина корхоналарда ишлашади. Давлат ҳисобидан юзлаб миллионлик қарзлар олиниб, ёки субсидиялар берилган корхоналарда кўп бўлса 30 мингта одам ишлайди. Меҳнат бозорига қарасак, бу пичоққа илинадиган рақам ҳам эмас. Бизда ҳар йили юз минглаб одамлар ишини йўқотади ва яна қайтиб ишга жойлашади".

"Америкалик иқтисодчи Хитойга борса, канални кетмонда қазишаётганини кўради. Иқтисодчи “нима учун экскаваторларда қазимаяпсизлар, сизларда бу нарса бор-ку?” деса, хитойликлар “сиз тушунмаяпсиз, бизда мақсад иш ўринларини яратиш, бу ерда юз минглаб одамлар ишлаяпти”, дейди. Иқтисодчи “унда чой қошиқ берсанглар бўларкан, янада кўпроқ иш ўрни яратиларди” дейди.
Самарасиз иш ўринларини яратиш чегарасиз, лекин чой қошиқ бериб канал қазиётганларга қачондир: “Бўлди, бу иш тугади” дейилса, биттада 50 мингта иш ўрни йўқолиши мумкин. Лекин бунга аввалбошдан йўл қўйилган хатонинг тузатилиши деб қараш керак. Иккинчидан, божлар йўқ бўлгани натижасида бойлик кўпайиб, у самарали соҳага йўналтирилганда яратиладиган иш ўринлари кўзга кўринмайди".

Ўтган йили Давлат раҳбарининг АҚШга сафари чоғида Беҳзод Ҳошимов қатор таклифларни илгари сурганди.

​Қозоғистон хорижликлар учун бензин нархини оширмоқчи

Қўшниларимиз ёқилғи баланси мувозанатини таъминлаш ва "кулранг" экспорт каналларини қисқартириш учун 92 ва 93 октанли бензин нархини хорижликлар учун 205 тенгедан 245 тенгегача оширишмоқчи.

Қозоғистон Энергетика вазирлиги маълумотига кўра, мамлакат фуқаролари учун нархлар ўзгаришсиз қолади (205 тенге). Мазкур қарор шимолдаги агрессорнинг нефтни қайта ишлаш заводлари бирин кетин ишдан чиқаётгани ва сув тошқинлари фонида ёқилғига талабни ошаётгани туфайли Қозоғистон бензинига босимни кучайтираётгани билан боғлиқ бўлиши мумкин.

Айтиш керакки, 92/93 бензин учун нархлар оширилгани билан Ўзбекистонликлар учун барибир жозибадор бўлиб қолади. 245 тенге бу 6 945 сўм дегани.

Шимолдаги севимли оғалари билан биргаликда шўрпешона ўзбекистонликларни аёвсиз қоқиштираётган маҳаллий монополия ва олигархиянинг Ўзбекистондаги ўрнатиб олган аждарҳо нархлари нафақат минтақада, дунёда ҳам энг қимматларидан ҳисобланади.

​Банкрот деб эълон қилинган ва Ривалдонинг қарзини ўзбек ҳалқи бўйнига илган Zeromax "болаларидан" бири NeftGazMontaj 20 йиллигини нишонламоқда экан

Компания ўзининг ўсиб чиққан илдизларини яна бир бор эслатишни унутмаган:

"2004 йилда ташкил этилган NeftGazMontaj МЧЖ ҚК хорижлик ва ўзбек таъсисчилар, жумладан, Zeromax GmbH ва «Тошнефтгазқурилиш» ОАЖ, «Бухорагазсаноатқурилиш» ОАЖ ҳамда бошқа бир қатор маҳаллий корхоналарнинг биргаликдаги фаолияти натижаси бўлди" дейилади реклама ҳуқуқлари асосида тарқатилган релизда.

Маълумот учун, айнан Zeromax акциядори бўлган NeftGazMontaj МЧЖ Бунёдкор (Қурувчи) футбол клубининг муассиси ҳисобланган. Ҳатто жамоа ташкил бўлган вақтда "Нефтегазмонтаж-Курувчи" деб аталган.

2010 йилда банкрот деб эълон қилинган Zeromax миллиардлаб қарзларидан қутулиб қолган. Бу жараён нафақат Ўзбекистон учун, бутун Европа иттифоқи учун аср афераларидан бири ҳисобланади. Zeromax'дан қарзини ундира олмаган Ривалдо ва Денильсонларнинг қарзи охири Ўзбекнефтегаз бўйнига, яъни ўзбекистонликлар гарданига осилганидан хабарингиз бўлса керак.

Яна бир қизиқ тарафи NeftGazMontaj МЧЖнинг 100%лик таъсисчиси ўлароқ Давактивнинг Тошкент шаҳар бошқармаси кўрсатилган. Ва МЧЖ яна бир мутлақо тасодифга кўра, SANOAT ENERGETIKA GURUHI ва унга аффилланган бизнес тузилмалар билан бир манзилда, Бунёдкор кўчаси 47 уйдан қўним топган.

👨‍👩‍👧‍👦 Техникага 50% гача чегирмалар!

💸 Рамазон Ҳайит муносабати билан Radius да смартфон ёки маиший техника харид қилсангиз - сизни ёқимли чегирмалар кутмоқда!

🏃🏻‍♂️‍➡️Шошилинг, акция 9 - 14 апрел кунлари амал қилади!

☎️ 781133533 ☎️ 712003100
Сайт Radius.uz | Instagram | Telegram | Реклама

​Иқтисодий ўсиш секинлашади

Осиё тараққиёт банкининг навбатдаги ҳисоботига кўра, Ўзбекистонда иқтисодий ўсиш 2024 йилда 5,5%гача секинлашади. Молия институти хизматларнинг ўсиши 5,5%гача, қишлоқ хўжалигида ўсиш 3,5%гача "совушини" кутмоқда.

Инфляция кўрсаткичи қаттиқ пул-кредит сиёсатига қарамай, деярли ўзгаришсиз, 10% даражасида қолади.

Бюджет дефицити 4% даражасида прогноз қилинган. Тўлов баланси дефицити кенгайишда давом этиши ва 5%ни ташкил этиши қайд қилинган.

“Ёшлик-1” кони негизидаги 3-мис бойитиш фабрикаси қачон ишга тушади?

Ўтаётган ҳафтада геосиёсий зиддиятларнинг кучайиши ва янги уруш ўчоқларининг пайдо бўлиш эҳтимоли олтин нархини мутлақ янги рекорд 2 430 долларгача, мис нархини эса 2 йиллик максимум 9 600 долларгача кўтарди.

Табиийки, бундай қулай конъюнктура доимий сақланиб турмайди.

Шу ўринда, Ўзбекистонда аср лойиҳаси деб аталган, қарийб 5 млрд.долларлик Ёшлик-1 конини ўзлаштириш бўйича ишга тушириш муддатларини айни контекстда эслаб кетмаса бўлмайди.

Гап шундаки, лойиҳанинг 2 млрд.долларлик қисми — "Ёшлик» мис конини ўзлаштиришнинг биринчи босқичи якунига етказиб, 60 миллион тонна рудани қайта ишлаш қувватига эга 3-мисни бойитиш фабрикасини ишга тушириш" ўтган йили сентябрда юз бериши керак эди. Давлат дастурида белгиланган бу муддат ўтиб кетганига 7 ойдан ошди. Фабрика ишга тушгани йўқ.

Фабрика қурилишини қимматчи пудратчига тендерсиз топширишда (Ўзбекистоннинг ҳамма билган ягона пудрат қиролига) асосий омил ўлароқ айнан вақтдан ютиш бўлганди. Лекин амалда вақтдан ҳам, пулдан ҳам ютқазилмоқда. 7 ойга ва бундан кейинги кечикишлардан бой берилаётган молиявий манфаатлар қанча? Уни ким қоплайди? Битимларда бу кўзда тутилганми?

Маълумот ўрнида, охирги 7 йилда вақтдан ютамиз, дея тендерсиз, каррасига қимматлаштирилган мега лойиҳаларнинг биронтаси ўз муддатида ишга туширилмаган. Ўзи бу усул шунчаки каррасига қимматлаштирилган лойиҳани тендерсиз ўтказиб олишнинг бир методичкасига айланиб қолганми?

Янги давр бошланган илк умидли йилларда бир долзарб шиор бўларди: Талаб - муддат, замон - шиддат. Шу шиорни яна эсга олиш вақти келди.

"Автомобилсозлик соҳасида рақобат муҳитини яратиш"

Стратегияларни қайта ва қайта ўқишни яхши кўраман. Чунки стратегияларда жуда соғлом вазифалар ва ақлли мақсадлар қўйилади.

Юқорида сарлавҳага чиқарилган вазифа ҳам 2023 йил 30 апрелда ўтказилган референдумдан кейин қабул қилинган "Ўзбекистон - 2030" стратегиясида қора, ёғли ҳарфлар билан ўйиб ёзиб қўйилган.

Ҳозир, шу кунларда ғалатироқ эшитилади, лекин «Янги Ўзбекистон — рақобатбардош маҳсулотлар юрти» деган ғоя ҳам илгари сурилган шу Стратегияда.

Ўқиб чиқинглар, ростанам қизиқ.

Мактаблардан қўлингизни тортинг: Мактаблар ҳудуди фақат таълим учун фойдаланилиши керак!

Мактаблар ҳудудидаги сотиб юборилган ер майдонларини қайтариш ўрнига қолганиниям сотиш янги тўлқин билан давом этадиган кўринади.

Тасдиқланганидан кейин маҳаллабай юришни бошлаган пойтахт ҳокимига сотиш мумкин бўлган ер майдонларини презентация қилишни бошлашган. Улар орасида илгари мактаб бўлган ва яна мактабга айлантирилиши кўзланган лицейнинг 27,5 сотихли ер майдони ҳам бор. Эмишки, бу жой ўлик ва фойдаланмаётган бассейн эмиш. Сотишдан тушган пулга маҳаллани ободонлаштириш ва мактабни таъмирлашга ишлатилармиш.

Ҳоким билан учрашувда ҳозир бўлганларнинг ҳеч бири мактаб майдонига тегмайлик, қурсак, ўрнига яна мактаб қурайлик демаган. Лоақал биронтаси туриб ўша сотмоқчи бўлган ер майдонининг пулига камида 500 ўринли янги мактаб биноси қурса бўладику, деб сўрамаган.

Агарда ҳозир шу битта мактаб мисолида ер сотиш бошланса, уни тўхтатиб қолиб бўлмайди. "Юнусобод тажрибаси" деган аҳмоқона методичка билан бутун Ўзбекистонга ёйилади. Ҳеч ким сайламаган ҳокимлар ва уларнинг очофат шотирлари мактабларнинг ер майдонларига кўз олайтириб турибди. Доимгидек, ҳеч нарсани ҳал қилмайдиган мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги оғзига толқон солиб ўтирипти.

Мактабларнинг бўш ҳудудига фақат таълим жараёнига оид бино ва иншоотлар қурилиши керак. бу бассейн, бу спорт зали, бу кутубхона бўлиши мумкин. Агар чуқур иқтисодий асосланса, давлат хусусий шерикчилик асосида хусусий мактаб қуришни ҳам ўйлаб кўрса бўлади, ундан ортиқ эмас.

Ҳурматли қарор қабул қилувчилар, бюджет тизимидаги мактаблар, шифохоналар, университетлар макони "хусусийлаштиришдан" дахлсиз бўлиши ва уларнинг ҳудудини сотиш қонун билан тақиқланиши зарур.

Мактаблардан қўлингизни тортинг, ҳурматсиз ерсотарлар. Ўзбекистон келажагига чанг солманг.

​Ўзбекистонликларнинг инфляция омиллари ўлароқ валюта курси ва монополиялардан хавотирлари кескин ортган

Март ойи сўровларига кўра, аҳоли орасида валюта курсининг ўзгариши (61%) ҳамда монополия ва нархларнинг сунъий оширилиши (35%) хавотирларини билдирганлар улуши энг кўп, 5 фоиз бандига ўсган. Ўзбекистонликлар ярамас монополиялар чўнтакларни қандай қоқиштиришаётганини ўзларининг кундалик ҳаётларида кўриб, билиб туришипти.

Гарчи яқин истиқболда нархларнинг ошиши юз бериши эҳтимоли юқори бўлсада, ёқилғи ва энергия нархининг қимматлашиши хавотирлари пасайган (50% респондентлар).

Бизнеснинг ҳам асосий хавотири валюта курсининг ўзгариши бўлиб турипти (61% респондентлар).

Тошкентда инфляцион кутилмалар аҳоли ўртасида 16,9%га етган (+1,2%). Ўтган ойда мутлақ пессимист бўлган Самарқанд вилоятида инфляцион кутилмалар аҳоли орасида (-2,2%) ҳам, бизнес орасида (-3,7%) ҳам кескин пасайиб кетгани савол туғдиради. Ўзбекистоннинг энг кам даромадли регионлари инфляция борасида энг оптимист бўлиб қолишмоқда.

Энг юқори даромад эгаларининг инфляцион кутилмалари 19,2%га етган (2023 йил январдан кейинги максимум).

Қизиқ тарафи, умуман даромадга эга бўлмаганларнинг инфляцион кутилмалари (12,0%) 4 млн.сўмгача даромад эгалариникидан кўра ёмонроқ бўлиб қолган.

Миркомил Холбоев бой ва камбағал қатламлар ва ҳудудлар ўртасидаги бундай катта ҳалинчак фарқларни истеъмол корзинасидаги озиқ-овқатлар ва хизматлар улушидаги тафовутлар билан изоҳламоқда. Бу тўғри. Лекин фарқларга таъсир ўтказаётган яна бир муҳим омил бу ахборотларга эгалик даражаси ҳам. Шартли кам даромадли қатлам ва ҳудудлар нархлар қанчалик тез ўсаётганидан, содда қилиб айтганда, мутлақо бехабарлар ҳам (истеъмолчиларнинг нархлар ўсиши кутилмаларида, гарчи айни товар ва хизматларни истеъмол қилишмасада, бу тўғридаги ахборотларнинг ўрни анча баланд).

​Ҳудудларда сезилган инфляция бўйича фарқлар кенгайиб, деярли 8 фоиз бандига етган

Март ойида Тошкентда 17,2%лик инфляция сезилган, Қорақалпоғистонда эса 9,3%. Фарқ 7,9%. Бу фарқлик охирги ойларда фақат кенгайиб бормоқда (февралда 7%, январда 6,2%).

Даромад гуруҳлари ўртасидаги фарқлар ҳам ошмоқда. Энг юқори, 15 млн.сўмдан ортиқ даромад эгалари 19,3%лик инфляция сезишган бўлишса, 2-3 млн.сўмлик даромад эгалари 11,6%лик инфляция сезгисини қайд этишган.

21%дан баланд инфляция сезганлар улуши Тошкентда 31%ни ташкил этган бўлса, Навоийда бундай пессимистлар атига 4%.

​Ипотеканинг ўсиш суръати пасайиб, қамрови қисқармоқда

2024 йилнинг дастлабки 3 ойида 14 506 қарздорга жами 3 521,4 млрд.сўмлик ипотека кредити ажратилган. Битта ипотека кредитининг ўртача қиймати 242,8 млн.сўмга етган.

Солиштириш учун 2023 йилнинг дастлабки 3 ойида 15 111 қарздорга 3 259,8 млрд.сўмлик ипотека кредитлари ажратилганди (бир қарздорга ўртача 215,7 млн.сўм).

2024 йилнинг ўтган даврида ажратилган ипотека кредитларининг ўсиш суръати 8%гача тушган (2023 йилнинг шу даврида 15,3%).

Яна бир қизиқ тенденция — банклар ўз маблағлари ҳисобидан ипотека беришни қисқартирган. 2023 йилнинг биринчи чорагида банклар ўз ресурслари ҳисобидан 1 116,7 млрд.сўм ипотека беришган бўлса, жорий йилнинг 3 ойида бу миқдор 964,4 млрд.сўмга тушган.

Ипотекани қайта молиялаш компанияси ҳисобидан ипотека ажратиш ҳам кескин қисқарган (521,6 млрд.сўмдан 380,3 млрд.сўмгача).

Тижорий ипотеканинг ўртача ставкаси ўтган йили шу даврдаги 23,7%дан 24,5%гача кўтарилган.

Ипотека кредитлари ажратишнинг асосий юки яна Молия вазирлиги маблағларига туша бошлаган (2 176,7 млрд.сўм).

Яна бир ёмон тенденция — аёллар ипотека олишни камайтиришмоқда. 2024 йилнинг ўтган даврда атига 34% қарздорлар аёллар бўлган (ўтган йили 37%, 2022 йилда 41%).

Ипотека бозоридаги совушнинг бошлангани ҳали нархларга таъсир ўтказгани йўқ.

“Давлатга қарашли фақат битта банк бўлади”

Ҳукумат «Ўзсаноатқурилишбанк» хусусийлаштирилишини тезлаштириш устида ишлаётганини, май ойида «Асакабанк»ни хусусийлаштиришга тайёрлаш бўйича ЕТТБ билан келишув имзоланиши режа қилингани ҳақидаги янги баёнотлар эскиларини эслашга ундайди.

2022 йилда "5 йилдан кейинги Ўзбекистон қанақа бўлиши" ҳақидаги саволга жавоб ўлароқ хусусан, шундай жавоб берилганди: “Давлатга қарашли фақат битта банк бўлади”.

Ўшанда бу режаларга ишонганлардан ишонмаганлар кўпроқ бўлганми ё йўқ, аниқ бир нарса дейиш қийин. Лекин орадан 2 йил ўтиб, ҳукуматнинг давлат банкларига нисбатан  хусусийлаштириш мақсадлари самимийлигига ишониш тобора мушкуллашиб бормоқда. Гап эълон қилинган жараённинг ҳар йили кейинги йилга кечиктирилаётганида эмас. Ҳаракатларда кўрилаётган ишораларда.

Чунки давлат банкларини назоратидан чиқармоқчи бўлган ҳукумат ҳеч қурса банкларга хос бўлмаган вазифаларни камайтиришни бошлайди, акси эмас.

Давлат банкларини сотмоқчи бўлган ҳукумат давлат банкларига бюджет ва давлат фондларидан берган қарзларини қайтариб олишни кўзлайди, қарзларни капиталга конвертация қилмайди.

Банкларни хусусийлаштирмоқчи бўлган ҳукумат давлат банкларига янги осмонўпар бино ва иншоотлар қуришни, иқтисодий самарасиз давлат дастурларида мажбурий иштирокини чеклайди. вҳк.вҳк.

Ҳукумат давлат банкларини ҳисобсиз ўзлаштириладиган бюджетнинг давоми деб ҳисоблашда давом этар экан, ўзига ўзи қарши боришини, яъни давлат банкларидан воз кечишни тасаввур этиш қийин.

​Сўм ўрис рублидан мустақилликка эришганига 30 йил бўлди

30 йил олдин, 1994 йил 15 апрель куни, сўм (сўм-купон) курси илк марта валюта биржасида аниқланган.

1994 йил 15 апрелидан бошлаб, Ўзбекистон Республикасининг бутун ҳудудида Россия Банки пулларининг муомалада бўлиши ҳамда уларнинг юридик ва жисмоний шахслар томонидан барча тўлов турларига қабул қилиниши тақиқланган.

Унгача, ўрис рубли сўм-купон билан 1:1 нисбатида муомалада бўлган ва бошқа валюталарга нисбатан курс ҳам рубль курси асосида, Россия Марказий банки маълумотидан келиб чиқиб белгиланган.

1994 йил 16 апрелда бошлаб, валюта биржасидаги савдолар натижасида шаклланган расмий курс эълон қилинган.

1 АҚШ доллари 3 637,00 сўм-купонни ташкил этганини кўришингиз мумкин. 1994 йилдан 1996 йилнинг сентябригача валюта биржасидаги курс ва бозордаги курс ўртасида деярли фарқ бўлмаган.

Доллар/рубль нисоби 94+га қайтди

Ўтган йили октябрдаги қулашлардан кейин долларнинг рублга нисбатан биржадаги қиймати яна 94дан ошди. Мажбурий сотув билан боғлиқ чекловлар жорий қилингач ва нефть нархини кўтарилиши ўтган 6 ой давомида доллар курсини 88-92 рубль оралиғида ушлаш имконини берди.

Сайлов ёрлиқли махсус операция якунлангач, рублнинг барқарорлиги кутилганидек, яна оқсай бошлади. Ҳаттоки нефтнинг 90 доллардан қимматлагани ҳам рубль фодйасига таъсир кўрсатмаяпти. Россия Марказий банки интервенциялар уюштиришга шошилаётгани йўқ. Апрелда Марказий банк валюта сотувларини Молия вазирлиги харидлари ёпиши анонс қилинган, яъни соф интервенция амалга ошмайди.

Кучсизланаётган рубль босқинчилик уруши харажатлари улуши ва қиймати ошиб бораётган Россия бюджетини барқарорлаштирувчи омиллардан бирига айланган.

Пул ўтказмалари тизимлари бугунги транзакцияларда долларнинг курсини 97 рублдан юқори қийматда ҳисоблашни бошлаган.

Энергетика тарифлари ошади

Газетанинг Энергетика вазири ўринбосарига таяниб ёзишича, 1 майдан бошлаб аҳоли учун:

Электр энергиясининг кВт.соати 295 сўмдан 450 сўмга;

Газнинг кубаси 380 сўмдан 650 сўмгача оширилади.

Ижтимоий норма электр энергияси учун 200 квт.соатни, газ учун ёзги мавсумда 100 куба, қишки мавсумда 500 куба миқдорида белгиланади.

Истеъмол ижтимоий нормадан ошганда

Ойлик истеъмол

электр энергияси учун
201-1000 кВт.соатни ташкил этса 900 сўм;
1000 дан 5000 кВт.соатгача 1 350 сўм;
5000 дан 10000 кВт·соатгача 1 575 сўм;
10 минг кВт.соатдан ошса 1800 сўм.

газ учун
ёзги мавсумда (март- октябрь)
101 дан 2500 кубометргача 1500 сўм;
2500 дан 5000 кубометргача 1 950 сўм;
5000 дан 10000 кубометргача 2 275 сўм;
10 минг кубометрдан юқорисига 2 600 сўм.
қишки мавсумда (ноябрь-февраль)
501 дан 2500 кубометргача 1500 сўм;
2500 дан 5000 кубометргача 1 950 сўм;
5000 дан 10000 кубометргача 2 275 сўм;
10 минг кубометрдан юқорисига 2 600 сўм.

Бир йилдан кейин электр энергияси тарифлари яна ошади

2025 йил 1 апрелдан бошлаб аҳоли учун электр энергиясининг кВт.соати 450 сўмдан 600 сўмгача оширилади.

Бунда, истеъмолнинг ижтимоий нормадан ошган қисми бўйича қуйидаги шкала ишга тушади:

201-1000 кВт.соатни ташкил этса 1000 сўм;
1000 дан 5000 кВт.соатгача 1 500 сўм;
5000 дан 10000 кВт·соатгача 1 750 сўм;
10 минг кВт.соатдан ошса 2000 сўм.

Бизнес учун тарифлар ўзгаришсиз қоладими?

Ҳали расмий ҳужжат эълон қилинмагани учун бу саволга аниқ жавоб йўқ.

Лекин метан заправкаларига сотиладиган газ нархи 1 июлдан бошлаб ҳозирги 1500 сўмдан 1800 сўмгача кўтарилиши анонс қилинмоқда (метан заправкалрида сотиладиган газ нархи агар яна юқори чегара белгиланмаса, 4000 сўмгача кўтарилиши мумкин).