اکران مستند دارالملک مراغه

چهارشنبه 12 اردیبهشت ماه

ساعت 17

سالن عبدالقادر مراغه ای

حضور برای عموم آزاد است

یکی از نخستین اتومبیل های وارده به مراغه. در سال 1318


صاحب اتومبیل میراسحاق موسوی (مشهور به موسوی لر) _ایستاده از چپ نفر پنجم _
نفر اول سمت راست : راننده اتومبیل

اولین اتومبیل در سال 1309 شخصی به مراغه توسط شخصی به نام صمصام امیرمقدم وارد شهر شد . در ادامه خاندان فتوحی و موسوی نیز صاحب اتومبیل های شخصی شدند.

لینک عضویت در کانال تاریخ مراغه👇
https://t.me/tarikhemaragheh

انعکاس خبر تاسیس نخستین مدرسه دخترانه جهان در مراغه
مصاحبه با روزنامه همشهری 17 اردیبهشت ماه 1403

اصغر محمدزاده (نویسنده و مورخ)

__
مسیر باورها باید تغییر یابد. زمانی که شاخصه های تاریخ ساز مقید به متون بالادستی است. نام مراغه گم می شود. انعکاس خبر " تاسیس نخستین مدرسه دخترانه جهان در مراغه" در روزنامه همشهری شاید این رای را لااقل برای برخی از افکار عموم تغییر داد که روزگاری در مراغه صحبت از نخستین آکادمی ها و مدارس علمی بود.
سرقویتی بیگی _مادر هلاکوخان مغول_ که تاسیس و پایه ریزی مدارسی در قلمرو حکومت اایلخانان مغول به ایشان منسوب است . تصمیم به ایجاد مدارس دخترانه در بخارا داشت که به دلیل بستر جامعه سنتی در این شهر این امکان بر ایشان فراهم نشد.
اما در دوران اقامت ایشان در مراغه این مهم حصول یافت و دیوار به دیوار رصدخانه مراغه مدرسه ای برای تحصیل اناث (دختران) بنا نمود. به اذعان پرفسور فرانس بروین که این مدرسه از حیث تقدم زمانی نخستین مدرسه دخترانه در دنیا به شمار می آید.
اما افتخارات مراغه در قطبیت علم جهانی محدود به همین سطور تیست ....

عضو کانال تاریخ مراغه شوید
https://t.me/tarikhemaragheh

جمعی از اهالی پهرآباد مراغه در سال ۱۳۲۴

در بعضی از اسناد نام این منطقه سپهرآباد آمده و اردشیر آوانسیان در کتاب خاطرات خود در دهه بیست نام این منطقه را «پیلاوا» ذکر نموده است.

عضو کانال تاریخ مراغه شوید
https://t.me/tarikhemaragheh

شهر دوره اشکانی « یای شهری » در مراغه؟


اصغر محمدزاده
(نویسنده و مورخ)

-------------

ولادیمیر مینورسکی از مورخین برجسته روس در کاوش بر روی شهرهای گمشده آذربایجان به نتایج قابل توجهی رسیده است .
شهرهای گازاکا , فنه سه په ، گنزک و فراآسپا شهرهای مهم آذربایجان در دوره اشکانیان به شمار می آمدند که محل قرارگیری آنها متقن نبود.
در خصوص شهر فراآسپا/فرااتا /فراآسپا طبق منابع مکتوب شهری متعلق با طبقه حاکمان بوده که کودکان و همسران شاه در آن اقامت داشته آمد.
استراپون و پلوتارک به لشکرکشی آنتونیوس فرمانده نظامی رومی به این شهر سخن گفته که رومیان به دلیل موقعیت خاص جغرافیای و حصار بزرگ و طبیعی شهر نتوانستند این شهر را تسخیر کنند.

مینورسکی در بررسی متن تاریخی جغرافیایی استرابون دو شهر بزرگ ییلاقی و قشلاقی گنزک و فراآسپا را با مفروضات قوی مکان یابی نموده است. وی می نویسد :
«جایگاه تابستانی در فراآتا و جایگاه تابستانی در گنزک بوده است »
(نام های جغرافیایی و ریشه های تاریخی آن ها در آتروپاتن ، ص ۴۲)
اما مینورسکی در ادامه از مختصات ارایه شده بطلمیوس نیز از محل قرارگیری این شهرها بهره می برد و گنزک را در شهر لیلان کنونی و فرااتا را در شمال شرقی این شهر قابل بررسی می داند و سپس در تحقیق محل آن اظهار می دارد :
«دره ای مشهور به رویین دژ که در نزدیکی مراغه قرار دارد و در سه فرسخی آن واقع بوده در ادوار بعدی غالبا به صورت پناهگاهی برای زنان به کار می رفت . به طور آزمایشی آن را با محلی که در نقشه های روسی یای شهری (شهر تابستانی) یکسان دانسته ام که در ۱۶کیلومتری بالای مراغه و در دامنه های سهند قرار دارد . اگر آن را با فراآسپا مربوط بدانیم . این ممکن همان شهر باشد که آنتونیوس کوشید تا آن را به تصرف درآورد».
(همان ، ص۴۵)

عضو کانال تاریخ مراغه شوید

https://t.me/tarikhemaragheh

اولین استاندار مراغه ای در سال ۱۳۲۲

اصغر محمدزاده (نویسنده و مورخ)
------

در آخرین روزهای سال ۱۳۲۲ در حالی که سازمان های دولتی در نتیجه اشغال دول متفق از هم پاشیده بود؛ حسن خان مقدم مشهور به ظفرالدوله به سمت استانداری آذربایجان شرقی منصوب شد. تا اوضاع به هم ریخته شده و قحطی ناشی از جنگ را سر و سامان بدهد.

حسن خان مقدم از نظر نسبی برادرزاده صمدخان شجاع الدوله به شمار می رفت و تحصیلات نظامی خود را در مدارس نظامی مظفری و آلمان و روسیه تکمیل نموده و در سال ۱۹۱۴ میلادی پس از فارغ التحصیلی از دانشکده افسری مسکو به خدمت قشون ایران درآمد.

از کارنامه درخشان حسن خان مقدم در عرصه نظامی می توان به رفع غائله شورش اسماعیل سمیتقو و بازگرداندن امنیت به ولایات غربی آذربایجان. فرماندهی سپاه غرب در جنگ جهانی دوم که تا آخرین دقایق صدور دستور ترک مقاومت از طرف مرکز، به ایستادگی در برابر تجاوز نیروهای انگلیس پرداخت ، اشاره نمود.

سرلشگر حسن مقدم واپسین سالهای عمر خود را به دلیل اختلاف با رزم آرا در خانه اربابی خود در روستای خوجامیر مراغه سپری نمود.

لینک عضویت در کانال تاریخ مراغه
https://t.me/tarikhemaragheh

حضور گروه صلح آمریکا در مراغه

اصغر محمدزاده (نویسنده و مورخ)
---------------

پس از آنکه زبان خارجی تحصیلی در مدارس از زبان فرانسه به زبان انگلیسی تغییر یافت . شمار قلیل مدرسین زبان انگلیسی در مدارس مختلف یکی از مشکلات اداره فرهنگ به شمار می آمد.
تا این که در میانه دهه چهل شمسی گروهی تحت عنوان «گروه صلح» با همکاری وزارت خارجه و سفارت ایالات متحده جهت تامین کمبود دبیر زبان انگلیسی تشکیل یافت.
سند پیش رو به حضور یکی از اعضای گروه صلح در مراغه در سال ۱۳۴۶ باز می گردد که در این سال شخصی به نام «ریچارد راتلیف» از سفارت آمریکا به عنوان دبیر زبان انگلیسی راهی مراغه می شود .

لینک عضویت در کانال تاریخ مراغه
https://t.me/tarikhemaragheh

تصویری برای توسیع دانایی در مراغه


اصغر محمدزاده (نویسنده و مورخ)

رکن اصلی دانایی سواد است . به روزگاری افرادی از جنس فرهنگ در اشاعه آن تلاش زایدالوصفی نمودند.
تصویر بالا ثبت لحظه ای است که آقای ابراهیم عزیززاده یکی از دبیران اداره فرهنگ در برنامه پیکار با بی سوادی در دهه بیست برای جمعی از روستاییان اطراف مراغه کتاب تهیه نموده تا وجهی از واژه دانایی را برای آنها تفسیر نماید.

نامش جاودان

مرحوم ابراهیم عزیز زاده سالیان مدیدی به عنوان مدیر دبیرستان فروزی از دهه سی تا چهل خدمات ارزنده ای بروز دادند

لینک عضوبت در کانال تاریخ مراغه
https://t.me/tarikhemaragheh

برای این روزها ......


اصغر محمدزاده (نویسنده و مورخ)

----------
صاحب کتاب سیاحت نامه ابراهیم بیگ در جلد سوم اثر خود ابیاتی از یک شاعر گم نام مراغی به نام بها مراغی (که به احتمال در اواسط دوره قاجار می زیسته) آورده است که در تب و تاب این روزهای مردم کشور تفسیری دگر دارد :

هان تا سررشته خرد گم‌نکنی
خود را ز برای نیک و بد گم‌نکنی

رهرو تویی و راه تویی ، منزل تو
هشدار که راه و چاه خود گم‌نکنی


لینک عضویت در کانال تاریخ مراغه
https://t.me/tarikhemaragheh

روزی که هست
ولی نیست؟
(به بهانه روز قلم)

اصغر محمدزاده

_
⭐برای این که خاطر نویسنده و پژوهشگر مکدر نشده و از قافله مناسبت ها در دنیا دور نمانیم روزی از سال (۱۴تیرماه) به روز قلم مسمی شد.

اما فی الواقع این روز به سان سایر مناسبت ها (روز کارگر، معلم ، روزنامه نگار و....) نبود . حکم آن عریضه ای را داشت که پای آن امضای شاهدانی بی اطلاع در آن درج شده بود.

روز قلم از بدو نام گذاری آن در محاق قرار گرفته بود . هیچ نهادی خود را صاحب این روز نمی داند. که بر تاریک خانه دنیای آنها شمعی روشن سازد. اما چرا و به چه جهت؟

در شهری که پایمان به آن بسته شده نهادهای مختلفی روزهایی از سال را که برای اصحابی مسمی شده مراسم برگزار نموده و تحفی من باب ارج نهادن بر مقام آنها تقدیم می کنند تا فی الواقع انعکاس خوبی در جامعه از فعل خود بروز بدارند و یا از توپ و تشرهای آنها در امان بمانند .

اما چرا این نهادها برای واژه قلم و صاحبان آنها بها نمی دهند و از وجود چنین روزی بی اطلاع هستند.
دلیل آن در جایگاه واقعی صاحبان قلم نهفته است که نه برای نهاد و سازمانی خیری دارند و نه اضرار.

اما اهالی قلم واقعی در سطرهایی می زیند که دور از دنیاهای پوشالی بافته شده در اذهان عموم قرار دارد. در هیجان ها ، سیاست ها ، تعصب ها ذوب نمی شوند. زبان اعتراض شان به تقریر نیست . بلکه به تحریری است که ایهام وار بر روی کاغذی قلمی شده که غیر از خودشان کسی آن را نمی خواند....


روزی که هست. ولی نیست...

https://t.me/tarikhemaragheh

دلسوز مرد مراغه/اکبر ارفعی


اصغر محمدزاده
------------------------------

تقریبا هجده سال قبل بود که در نخستین گام ها برای پژوهش در موضوعات مختلف تاریخ مراغه با مرحوم اکبر ارفعی آشنا شدم.
نسبت به چند صد نفری که از هم سن و سالهای ایشان مصاحبه داشتم ، ارفعی متفاوت تر بود. کافی بود از ایشان در خصوص واقعه ای تاریخی در دوران معاصر سوالی داشته باشم . زمین و زمان را می گشت و به افراد مختلفی رجوع می نمود تا جواب متقن برای آن بیابد.

بخش مهمی از شخصیت ایشان زمانی برایم هویدا شد که وی از مسئولین مختلف شهری در خصوص مشکلات و مسائل مختلف شهر به عنوان یک شهروند مطالبه گری می کرد. و در این خصوص صریح اللهجه بود و پیشنهادات خود را غالبا مکتوب نموده و به مسئول ذیربط ارسال می نمود.

کافی بود مسئولی بر مطالبات به حق وی وقعی ننهد. بدون تعارف دوباره همان را از ایشان مطالبه می نمود. و بر آن پافشاری می کرد..... اگر مسئول دوباره همان طرق قبل را پیش می گرفت .... از ملایمت قبلی در رفتار خود می کاست.

او دلسوز واقعی برای یک شهر بود بی آن که پستی داشته باشد


روحش شاد

لینک عضویت در کانال تاریخ مراغه

https://t.me/tarikhemaragheh

مراغه ای هایی که ساکن لارستان شدند

اصغر محمدزاده
(نویسنده و مورخ)

-------------
مهاجرت های دسته جمعی مردم مراغه در دوره های مختلف تاریخی را می توان از منابع مختلف کنکاش نمود. طوری که ردپای این مهاجرت ها را در قره باغ آذربایجان ، اربیل عراق، گاردابانی در گرجستان، داغستان و شهرهای رودبار ، فریمان جست و جو نمود. که برخی نام منطقه جدید مسکون را نیز به شهر مسقط الراس خود مسمی نمودند.

لارستان نیز در زمره همین شهرهاست که روزگاری مردمی از مراغه به آنجا مهاجرت و روستایی تشکیل و نام آنجا را به نام مراغه مسمی نمودند.
لارستان از جنوبی ترین شهرستان های استان فارس است.

گرچه این روستا تغییر نام یافته ولی کتاب «مساحت فارس» که گزارشی یک مامور دیوانی در دوره محمدشاه قاجار می باشد پرده از راز نام این روستا و مهاجرت مردم مراغه به این منطقه می گشاید :

«...نیز پنجاه نفر مراغه ای در آنجا ساخلو(محافظین) بندر مذکور بودند. که هنگام دولت نادرشاه از مراغه کوچیده ، و به لارستان آمدند، و نزدیکی شهر لار ، دهی به جهت سکنای خود ساخته و اسمش را مراغه گذارده آمد و مهتر(پیشوای) آنها خلیل نام و جلیل نام می باشند. هنگام رسیدن به آنجا(نویسنده کتاب مساحت فارس) تمامی آنها دور این جان نثار جمع آمده و از شهر مراغه استفسار می کردند که چگونه جایی و آبش چه سان و هوایش چون است . همین که تفسیر آب و هوا و تعریف آبادی و مردمانش را می نمودم کلا آه سرد از دل پر درد می کشیدند » . طبیعی است که آنها در آن گرمای شدید ، در حسرت سرما و خنکی مراغه باشند.

(مساحت فارس ، سال ۱۲۵۶ق. ، صفحه ۶)

لینک عضویت در کانال تاریخ مراغه
https://t.me/tarikhemaragheh

از تمامی همشهریان دعوت به عمل می آید

ارج مراغی (ارج نیک نیا)

متولد : ۱۳۰۷
هشتاد سال خدمت فرهنگی
جزو اولین دبیران زبان انگلیسی مدارس مراغه
نماینده مراغه در گروه صلح در دهه سی
اولین شهردار مراغه پس از انقلاب اسلامی
موسس پنج مدرسه ملی در فواصل سال های
۱۳۴۶-۱۳۵۲

آقای یدا... نیک نیا اکنون در سن ۹۷ سالگی به سر می برند . و گنجینه ای عظیم از تاریخ فرهنگ و معارف مراغه به شمار می آیند.

مراسم ارج آقای نیک نیا روز سه شنبه شانزدهم مردادماه از ساعت ۱۷ در تالار عبدالقادر مراغه ای برگزار خواهد شد

لینک عضویت در کانال تاریخ مراغه
https://t.me/tarikhemaragheh

جناب آقای اصغر محمد زاده سلام وعرض ادب وسپاس فراوان بواسطه ارسال اطلاعیه بزرگداشت این مرد گرانقدر
جناب آقای محمد زاده با دیدن این اطلاعیه بسیار منقلب شدم چون
بنده سالهای ۱۳۴۴ الی ۱۳۴۶سیکل اول متوسطه را درمراغه در دبیرستان پهلوی که دبیرستان بزرگی بود حتی زمین فوتبال هم داشت تحصیل میکردم وافتخار اینرا داشتم که این مرد بزرگوار حضرت نیک نیا ناظم دبیرستان ما بودند این مرد بزرگ الحق نیک سرشت خاطرم هست در زنگهای تفریح از بلندگوی دبیرستان بیشتراز آهنگهای مرضیه برای تمدد اعصاب محصلین پخش میفرمود آنزمان صفححه گرامافون بود وجناب یوسف بهنام رئیس دبیرستان بودند ودبیرزبان ها هم آمریکایی بودند
اگر اشتباه نکنم سال اول آقای مستر کپلن
سال دوم مسیز استیلی وسال سوم مستر ریچارددبیر زبانمان بودند واز آن ببعد خبر ندارم چونکه پدرم به تهران منتقل گردید وسایر دبیر ها
آقای دکتر شمشیری دبیر شیمی آقای شمس فلاحت دبیر ریاضی آقای شریفی ادبیات آقای فرزانه دبیر طبیعی آقای امینی دبیر فیزیک وآقای قره باغی ها که با هم عموزاده بودند فکرمیکنم دبیر تاریخ وجغرافی وآقای صدر کریمی دبیر فقه بودند وهمکلاسی های در آن سالها به تعداد قابل توجهی از ارامنه بودند
بعضی از آنها اسامی شان امثال رافیک سولیخان سرکیسیان و وازگن در خاطرم مانده وآقای سید هاشمی نماینده ادواری مراغه هم در آن سالها با بنده همکلاس بودند وآنزمان دکتر حبیب دادفر هم نماینده مراغه ورئیس کمیسیون برنامه وبودجه در مجلس شورایملی بودند
ایکاش میشد بر خاک پای تمامی معلمین واساتیدم سجده مبکردم
اسامیکه نامبرده شد آنانیکه در قید حیات هستندخداوند عمر طویل باعزت عنایت فرماید وآنان که رخ در نقاب خاک کشیده اند روحشان شاد ویادشان جاویدان

ارسالی از آقای دکتر حسن شریفی
(متخصص جراح استخوان و مفاصل ) و از شاگردان آقای نیک نیا:

دوست عزیزم جناب دکتر محمدزاده بزرگوارم. بسیار سپاسگزارم از اینکه می بینم بانی خیر شده و در تجلیل از بزرگان علم و اد ب شهرمان مراغه اقدامی با ارزش نموده اید. بنده نیز برای اینکه سهمی در این مورد داشته باشم دو تصویر یکی قدیمی و دیگری جدید برایتان ارسال می کنم که اگر خواستید مخیر هستید در کانال مربوط به مراغه باز نشر نمایید. در ضمن متأسفم از اینکه به دلیل گرفتاری شغلی نمی توانم در مراسم تجلیل شرکت نمایم. در تصویر اول که در سال ۱۳۴۸ شمسی در پلکانهای ورودی دبیرستان پهلوی برداشته شده در ردیف عقب دبیران والا مقام (به ظاهر آراسته و متین آن بزرگان توجه نمایید)و در ردیف جلو همکلاسیهای سال ششم متوسطه طبیعی راملاحظه می فرمایید. ردیف اساتید از راست :آقایان تمیزی-قره باغی -عزیزی -یهنام -شنشیری -امینی -شریفی وش -نیک نیا سخاوتی -نیکفر- صدر کریمی. ردیف جلو دانش آموزان از راست :سقراطی- منصوری -سعید کاری منصورطهماسبی -صلاحی پروین -و بنده حقیر حسن شریفی. با عرض احترام دکتر شریفی

زندگی و خدمات علمی فرهنگی آقای نیک نیا در دو دقیقه

گوینده و طرح کلیپ : خانم نگار نصرالله زاده


لینک عضویت در کانال تاریخ مراغه
https://t.me/tarikhemaragheh

نخستین مراسم از سلسله برنامه های ارج مراغی

به نام استاد یدالله نیک نیا برگزار شد

حضور پرشور مردم و شهردار و معاونت فرهنگی شورای شهر نشان از جایگاه والای استاد نیک نیا در خدمت فرهنگی و مدیریت شهری بوده است.

لینک عضویت در کانال تاریخ مراغه
https://t.me/tarikhemaragheh

نخستین لوح ارج مراغی به استاد نیک نیا رسید

بنام ایزد دانا وتوانا
جناب آقای دکتر محمدزاده
با تشکر از زحمات جنابعالی
ازخبر برگزاری مراسم تجلیل از یکی از خدمتگزاران صدیق کهن شهر مراغه، جناب آقای یداله نیک نیا بسیار خرسند گشتم. بر خود وظیفه دیدم که حسب همکاریهای ایشان در بحرانی‌ترین موقعیت زمانی یعنی در سمت شهرداری مراغه، با اینکه انقلاب تازه به پیروزی رسیده بود و اعتبارات و درآمد شهری به حداقل میزان رسیده و از طرف دیگر توقعات مردم جهت ارائه خدمات بیشتر بود؛ اینجانب که در سمت دبیر شورای انقلاب اسلامی شهر، ایفای وظیفه می‌نمودم جهت انتخاب شهردار، چندین نفر کاندیدا بودند که از آن جمله جناب اقای نیک نیا نیز جزء منتخبین بود. شورا بعد از بررسیهای لازم ایشان را شایسته تصدی این مسئولیت تشخیص داده و به ریاست شهرداری مراغه انتخاب نمودیم. ایشان از اولین روزهای تحویل شهرداری تلاشهای مجدانه در ارائه پیشنهادات سازنده و درآمد زا جهت تصویب به شورای انقلاب مراغه اعلام و با همکاریهای صمیمانه در تحقق عملیاتی شدن پیشنهادات ایشان از سوی شورای انقلاب شهر تلاش می‌شد. لذا اینجانب جناب اقای نیک نیا را بهترین و پرتلاش‌ترین همکار در شهرداری و شورای انقلاب اسلامی مراغه میدانم.  سلامت و عزت و سربلندی ایشان آرزوی قلبی اینجانب میباشد. ارادتمند. یداله نوزاد(ادیبان) دبیر شورای انقلاب اسلامی شهر مراغه در سال ۱۳۵۷