⭕️#تمدن‌سازی_و_فرهنگ‌آفرینی_قرآن(2)

🔻#قرآن_کتاب_تمدن‌ساز

🔸هیچ یک از #تمدن‌های_بزرگ_بشری از جمله یونانی، مصری، هندی، چینی، ایرانی و غربی همچون #اسلام_و_تمدن_اسلامی عمیقاً بر مدار و محور #یک_کتاب ( البته مقدس و اسمانی و وحیانی) سامان نیافته است و تا این حد به فرهنگ (های) پیوسته با تمدنش، این چنین روایت های چند گانه و چند گونه پربار، ژرف و شگرف نبخشیده است؛ بی‌آنکه اهمیت، فرآورد و دستاورد فرهنگ‌های دیگر به ویژه تمدن غربی را دست کم بگیریم که به مدد علم و فناوری‌ای که بخش مهمی از آن را از سایر تمدن‌ها و فرهنگ‌ها ( از جمله از تمدن یونانی، اسلامی و ایرانی- اسلامی) گرفته است و امروزه #تمدن_و_فرهنگ_غربی از پنج قرن پیش تاکنون گرایش عرفی و صورت دنیوی ( سکولار) یافته است، اما روایت های چند گانه پربار فرهنگ اسلامی، بیش از یک قرن نیست که بعضی گرایش‌های عرفی را، آن هم عمدتاً از فرهنگ غرب یا تحت تأثیر الگوهای فرهنگی غربی، اقتباس کرده‌اند.

🔸در یک کلمه، #فرهنگ_دینی، در جوامع شرقی اسلامی، بیشتر در عرصه #حیات_اجتماعی و فردی زنده و پویاست تا در جوامع غربی، یا شرق دور. حتی بعضی از کشورهای اسلامی قرآن کریم را رسماً در حکم قانون اساسی کشور و کشورداری خود گرفته‌اند.

🔸#قرآن_سرچشمه_فیاض_فرهنگ_آفرینی است. ما مجموعه‌ای از معارف مهم به نام #علوم_اسلامی ( عقلی و نقلی) داریم و تا آنجا که نگارنده اطلاع دارد، علوم یهودی و علوم مسیحی که قرینه علوم اسلامی در دین توحیدی دیگر باشد، به این وسعت و عمق نیست. البته دین پژوهی/ فقه ( Jurisprudence) و علم کلام در آن ادیان هم تحت تأثیر عهدین رشد و شکوفایی داشته است، اما مثلاً تاریخ و تاریخ نگاری را در نظر بگیرید. تاریخ نگاری در #جهان_اسلام از اشارات و مضامین تاریخی (نه فقط قصص، که گاه به ادبیات و هنر نزدیک تر است تا تاریخ) #قرآن درباره ادیان و انبیای سلف و نیز سیره نبوی اشارات صریح فراوان به زندگی و حتی زندگی خانوادگی و روزانه #حضرت_پیامبر(ص) غزواتی چون بدر، احد، احزاب ( خندق)، تبوک، فتح مکه، نبرد ایرانیان و رومیان، و نبرد مسلمانان با رومیان، اشاره به کار و کردار بسیاری از یاران و خویشان حضرت حتمی مرتبت- بیش از همه #حضرت_علی( ع) و سپس آل عبا= پنج تن ( در آیه تطهیر، سوره احزاب، 33) و سایر #خلفا_و_صحابه، اشاره به ظهور و سقوط امم پیشین و « تمدن‌های» گذشته، همچون قوم عاد، ثمود، سبأ، یمن، یهودیان باستان (بنی اسرائیل)، یهودیان ساکن مدینه، و بسی سخن‌ها در باب اعراب (عرب های بادیه نشین) و دوره جاهلیت و فرهنگ و سنن نیک (چون حج، جوار و ذمه) و بدعت‌های بد آن به میان آمده و احکام امضایی در بر دارد.

🔸آری، #قرآن_کریم با آنکه نه کتاب تاریخ است، نه قصص، با اشاراتی که بخشی از آنها یاد شد، و با اشارات پوشیده، معروف به اسباب النزول یا شأن نزول، منبعی بسیار مهم است برای بررسی‌های تاریخی اقوام پیشین، قوم عرب و #پیامبر_اسلام، صحابه، بسیاری از رویدادهای مهم مانند صلح حدیبیه ( که حاصل بیعت رضوان بود)، بیان رویدادهایی چون هجرت، آشتی دو قوم اوس و خزرج، یاری اهالی مدینه (=انصار) به #مسلمانان مهاجر، پیمان برادری بستن میان مسلمانان، و ده‌ها #رویداد_تاریخی_و_تاریخ_ساز دیگر.

🔸در اینجا به این نکته توجه می‌دهیم که #تاریخ_و_تاریخ‌نگاری، مگر تا حدودی #سیره_نبوی، جزو #علوم_اسلامی به معنی اخص، مانند فقه، حدیث، و کلام نیست(1) و ابتکار و پیشرفت #تاریخ_نگاری_اسلامی که البته از علوم حدیث هم بهره ور شده است، تاریخ پژوهان امروز جهان را به اعجاب آورده است؛ به ویژه آنکه حتی در #قرآن_کریم، مبانی علم فلسفه تاریخ هم آمده است.(2)
—------------------------------------------—
🔻#پی‌نوشت‌ها :
1. قرآن شناخت، مباحثی در فرهنگ آفرینی قرآن. نوشته بهاء الدین خرمشاهی، چاپ پنجم، تهران، شرح نو، 1379، صص 21-22 . "History and the Quran" by Timonthy P. Harrison in EQ

2. « تاریخ/ تاریخ نگاری». [ در یازده بخش با نویسندگان متعدد] در: دانشنامه جهان اسلام، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، 1380، ج6 ( ت- تربت جام). صص 95-185.

🔻#منبع: سایت راسخون

🆔 @behruzfakhr
https://telegram.me/tamadone_novine_islami

⭕️نقش علوم عقلی در تمدن‌سازی اسلامی(6)
گزیده‌ی مباحث افتتاحیه شعبه مجمع عالی حکمت مشهد

🔻#نقش_علوم_عقلی
🔻#تمدن‌سازی__اسلامی
🔻#مجمع_عالی_حکمت_مشهد

✅سخنان دکتر سید عباس صالحی(بخش ششم):

🔸ابعاد مختلف بحث درباره‌ی نسبت علوم عقلی و تمدن(1)
با نگاهی کارشناسانه و نه نگاه ارزش داوری؛ بلکه به عنوان مورخ بیرونی و بدون هر تعلقی به حوزه‌های عقلی یا حتی حوزه‌ی #تمدن_اسلامی به عنوان یک ناظر بیرونی، تمدن اسلامی را بدون #علوم_عقلی نمی‌توان تعریف کرد و در گذشته تاریخی‌اش شناساند. درباره‌ی این موضوع از زوایای مختلفی می‌توان بحث کرد؛ یعنی موضوع گفتگوهای مفصلی است که آیا ما می‌توانیم تمدن اسلامی را بدون علوم عقلی روایت و تحلیل کنیم ؟ آیا #تاریخ_نگاری تمدن اسلامی، بدون حمایت علوم عقلی و بدون نگاه به نقش علوم عقلی ممکن است؟ به نظر می‌آید که بی انصافی است یا حداقل تغافل است یا غفلت است که ما تمدن اسلامی را بدون این هسته و بخش معظم و قابل توجه ببینیم.

🔸پس اگر ما بخواهیم تمدن‌های تاریخی را نگاه کنیم با شاخص‌هایی تعریف می‌شوند. بیشتر از آنچه که #میرات_فرهنگی شاخص‌هایی برای تمدن‌های تاریخی است -مثل میدان نقش جهان شاخص عصر صفوی است- میرات منابع انسانی است که شاخص‌های تمدن‌های تاریخی هستند. آدمها شاخص تمدن‌ها هستند نه بناها. ما چگونه می‌توانیم #تمدن_اسلامی را روایت کنیم و ابن سینا، فارابی، شیخ اشراق و ملاصدرا را نبینیم. آیا امکان روایت تمدن اسلامی بدون این سرمایه‌های انسانی هست؟ در جلسه‌ی صبح دکتر محقق نکته‌ی دقیقی را گفتند، حذف این سرمایه‌ها ما را به اوگاندا و شبیه این کشورها تبدیل می‌کند. سرمایه‌های تاریخ تمدنی، بنای نیمه عتیقه نیست. سرمایه‌های تاریخ تمدنی این آدم‌ها هستند. حذف شاخص‌ها و ندیدن شاخص‌های عقلی در تاریخ تمدن اسلامی بخش زیادی از این تمدن را نامرئی می‌کند. اگر #تمدن_اسلامی را چنین روایت کنند به ریشه‌ی بخشی از این تمدن گران‌بها تیشه زده‌اند. این از یک زاویه است. در جایگاهش باید شخصیت شناسی کرد. اگر صد فرد در حوزه‌ی تمدن اسلامی داشته باشیم حداقل سی نفر از این مجموعه به حوزه‌ی عقلی اختصاص دارند.
#ادامه_دارد...

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami