⭕️تعاریف سه‌گانه علم از منظر استاد حمید پارسانیا

🔻#علم_دینی
🔻#علوم_انسانی_اسلامی
🔻#حجت‌الاسلام_دکتر_حمید_پارسانیا

🔸تعاریف سه گانه علم:
علم در دو سده نوزدهم و بیستم با دو رویکرد پوزیتیویستی یا تجربی و مابعد تجربی یا پسامدرن معنا می‌شود.

🔸امروز جامعه علمی ما علم را بیشستر در معنای تجربی و پوزیتیویستی آن می شناسد. علم قبل از آن که معنای پوزیتیویستی و تجربی آن مقبولیت پیدا کند، معنای دیگری داشته است که ما از آن با عنوان معنای ماقبل تجربی، یاد می کنیم. بنابراین تعاریفی را که از علم ارائه شده است می توان به سه دسته تقسیم کرد:
#اول: تعاریف تجربی و مدرن؛
#دوم: تعاریف مابعد تجربی و پست مدرن؛
#سوم: تعاریف ماقبل تجربی، تعاریف دسته سوم، تعاریف عقلی، شهودی و وحیانی است.

🔹#منبع: مقاله علم دینی از منظر حکمت اسلامی/ مجله راهبرد فرهنگ/ شمار ششم/سال 1388، ص 20.

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami

⭕️نسبت علم با فرهنگ و تمدن بشری

🔻#علم_دینی
🔻#علوم_انسانی_اسلامی
🔻#نسبت_علم_با_فرهنگ_و_تمدن
🔻#حجت‌الاسلام_دکتر_حمید_پارسانیا

🔸هر معنایی از علم با نوعی خاصی از فرهنگ و تمدن بشری سازگار است. داوری نسبت به درست و یا غلط بودن هر یک از آن معانی در گرو داوری درباره مبانی فلسفی و معرفت شناختی آن تعاریف است؛ کاری که به فیلسوف علم مربوط میشود. هر یک از آن معانی، با فرهنگ، جامعه و نظام اجتماعی خاصی سازگاری دارد و هرگاه یکی از این تعاریف در درون فرهنگ و جامعهای مرجعیت پیدا کند، در دیگر ابعاد آن فرهنگ اثر می گذارد و به همین دلیل ترویج هریک از این معانی در درون یک جامعه منشأ تأثیری گسترده و فراگیر در حوزه عقائد، آرمان ها و ارزشهای اجتماعی آن جامعه میگردد. کاوش پیرامون این گونه مباحث از نوع مباحث جامعه شناسی معرفت و علم است.

🔹#منبع: مقاله علم دینی از منظر حکمت اسلامی/ مجله راهبرد فرهنگ/ شمار ششم/سال 1388، ص 21.

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami

⭕️نقش علوم عقلی در تمدن‌سازی اسلامی(8)
گزیده‌ی مباحث افتتاحیه شعبه مجمع عالی حکمت مشهد

🔻#نقش_علوم_عقلی
🔻#تمدن‌سازی__اسلامی
🔻#مجمع_عالی_حکمت_مشهد

✅سخنان حجت‌الاسلام دکتر حمید پارسانیا(بخش یکم):

🔸اهمیت ایضاح مفاهیم عقل، عقلانیت و علوم عقلی(1)
استاد پارسانیا: با عرضی معذرت از حضور اساتید بزرگوار که در محضرشان هستیم. صحبت در محضر اساتید بزرگوار سخت است و جسارت بنده را می‌بخشند. با موضوعی که این نشست فکر می‌کنم برای #ایضاح_مفهومی این موضوع باشد کفایت می‌کند که مراد از این واژه چیست، همان طور که صحبت‌های جناب [دکتر سید عباس] صالحی بیشتر در این باره بود و هنوز هم نیاز به بحث دارد. باتوجه به فرصت، چند دقیقه درباره‌ی مفهوم صحبت می‌کنم. موضوع، نقش و وضعیت علوم عقلی در #تمدن_اسلامی است. همانطور که بیان کردند مراد از #علوم_عقلی چیست؟ مراد از علم و عقل چیست؟ و علوم عقلی کدام است؟ شاید به تعداد پاسخ‌هایی که به این پرسش داده می‌شود فرهنگ وجود دارد؛ یعنی هر فرهنگی هویتش با تعریفی که از علم، عقل و عقلانیت می‌کند فرق می‌کند. شاید این نوع بیانی که من گفتم به سوی قیاس ناپذیر بودن حوزه‌های فرهنگی و تاریخی بکشاند و برخی چنین ادعائی را کردند.

🔸علوم عقلی با #تعبیر_کانتی، معنای ویژه‌ی خود را دارد که بدون هیچ تردیدی علوم عقلی در اسلام چنین معنایی را ندارد و #علوم_عقلی در مقابل #علوم_تجربی به کار برده می‌شود. چنانچه که دکتر صالحی در صحبت‌هایش این را رعایت کردند که به سوی فلسفه‌های علوم و متافیزیک، علم را کنار بگذاریم. دوگانگی بین ساینس و علم و فیلاسفی و فلسفه مشخص شود که روش فلسفه، عقلی و روش علم، چیز دیگری است. این به سبب اینکه امروز در حاشیه‌نشینی هستیم و مرجعیتی که #علم_مدرن دارد تقریباً مفهوم جا افتادهای در جامعه علمی ما هم شده است. و این حجاب در قرائت تاریخی از مفاهیم خود ما هم شده است؛ یعنی اگر با این نگاه به برررسی علوم عقلی در متون تاریخی برویم نمی توانیم بفهمیم مرز آنها چیست و چه می‌گویند؟
#ادامه_دارد...

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami

⭕️جاذبه‌های علمی و تکنیکی، دلایل هم‌افق شدن با تمدن غرب
مباحث تمدن‌زایی شیعه(45)

🔻#گزیده‌ی_کتاب
🔻#تمدن‌زایی_شیعه
🔻#استاد_اصغر_طاهرزاده

🔸نمی‌توان گفت یک تمدنی مثل #تمدن_غرب صرفاً از طریق علم و یا ابزار تأثیرگذار می‌شود، بلکه باید جامعه‌ای هم که تمدنی را می‌پذیرد یک سنخیتی با آن داشته باشد، چون علم و ابزارهای آن تمدن مربوط به روح و عقل آن تمدن است، اگر روح آن #تمدن با جامعه‌ای که می‌خواهد آن را تحت تأثیر خود قرار دهد، همخوانی داشت قابل پذیرش می‌شود، حال آن پذیرش برای بعضی ممکن است از طریق علم پیش بیاید و به صرف خواندن #علوم_غربی آن علوم را متذکر عالمی بدانند که مطلوب آن‌هاست و لذا از نظر فکری #غرب‌زده شوند و برای بعضی ممکن است حالت پذیرش از طریق ابزارها پیش بیاید و با استفاده از ابزارهای آن تمدن وارد عالمی شوند که آن #ابزارها برای آن عالم ساخته شده و با استفاده از آنها غرب زده شوند، و بعضی هم ممکن است از هر دو راه #علم و #تکنیک جذب غرب شوند.

🔸عمده آن است که آن جامعه در غربزدگی خود یک نحوه هم‌افقی با تمدن غربی در خود احساس کند که برای تبیین موضوع و تقدم و تأخر #عالم_غربی و پذیرش تکنیک آن به بحث بیشتری نیاز داریم. به عنوان مثال؛ اگر روی فرهنگ ژاپن و #مذهب_شینتوی آنها مطالعه کنید. ریشه‌ی شیفتگی آنها نسبت به #تکنولوژی_غرب تا حدی روشن می‌شود زیرا وقتی در آن مذهب چیزی به نام اعتقاد به معاد و قیامت وجود ندارد و شخصی همه‌ی افق زندگی را دنیا می‌داند و قصد دارد هرچه بیشتر از دنیا استفاده کند، پس ابزارهای استفاده‌ی بیشتر از دنیا برایش محبوب می‌شود و نگرانی از دست دادن زیبایی‌های عالم غیب برایش نمی‌ماند.
#ادامه_دارد...

🔹#منبع:
کتاب تمدن‌زایی شیعه، ص 54 و 55؛
تالیف استاد اصغر طاهرزاده.

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami

🔶آیا تمدن اسلامی فقط عامل ارائه‌ی دیدگاه‌های صحیح نسبت به عالم و آدم است، یا قادر است علم تصرف در طبیعت و ابزار مناسب با دیدگاه خود را نیز بسازد؟

⭕️مباحث تمدن‌زایی شیعه(46)
🔻#گزیده‌ی_کتاب
🔻#تمدن‌زایی_شیعه
🔻#استاد_اصغر_طاهرزاده

✅هر تمدنی ابزارساز است

🔸#سؤال: آیا #تمدن_اسلامی فقط عامل ارائه‎ی دیدگاه‎های صحیح نسبت به عالم و آدم است، یا قادر است #علم_تصرف در طبیعت و ابزار مناسب با دیدگاه خود را نیز بسازد؟

🔸#جواب: فعلاً باب جواب به این سؤال را باز می‌کنم تا انشاءالله برکتی باشد برای روشن شدن نکات بعدی. این یک قاعده است که اگر شما به یک فکر حقی رسیدید، آن فکر هرگز شما را آرام نمی‌گذارد، تا شرایط تحققش را فراهم کنید، به همین جهت است که می‌گویند: حرف حق جای خود را باز می کند؛ حال اگر تحققش منوط به ایجاد شرایطی باشد که لازم است مطالعاتی بر روی طبیعت انجام دهید، حتماً شرایط #تحقق_علمی آن شرایط را فراهم می‌کند، و اگر تحققش منوط به ایجاد شرایط عملی باشد، شرایط عملی و ابزار مربوط به آن را فراهم می‌نماید. به عنوان مثال؛ اگر من به این فکر رسیدم که باید سایه روشن اتاقم چنین و چنان باشد و آن را حق دانستم، حتماً برای عملی کردن این شرایط فکر و تلاش می کنم. شما می‌دانید؛ اتاقی که خیلی روشن باشد، هر چند که خنک هم باشد، چون خیلی روشن است، نمی‌تواند آرامش لازم را به شما بدهد. مثلاً نمی‌شود وسط بیابان زیر آفتاب با آرامش کامل نماز جعفر طیار خواند، بلکه می‌گردید تا سایه‌ی درختی پیدا کنید. شاید طرف فکر کند به خاطر خنکی سایه است که در زیر درخت دارای آرامش بیشتری است، در صورتی که اگر هوا خنک باشد باز نور شدید به خودی خود مزاحم حضور قلب است. چون نور شدید، حس را به خودش جلب می‌کند و سیر آدم را به عالم غیب مختل می‌کند. همانطور که شرایط بسیار تاریک نیز انسان را به وهم خودش مشغول می‌کند، به همین دلیل، #مساجد قدیم سایه روشن است، از نظر نور طوری است که شما راحت می‌توانید در آن جاها عبادت کنید. عرض بنده این است که اگر شما فکری را حق دانستید ابزار مناسب تحقق آن را می‌سازید، نتیجه این که یک #تمدن حتماً ابزار متناسب با نگاه خود را به زندگی می‌سازد.
#ادامه_دارد...

🔹#منبع:
کتاب تمدن‌زایی شیعه، ص 55 و 56؛
تالیف استاد اصغر طاهرزاده.

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami

سنت گرایان و مسئله علم در تمدن اسلامی، مالک شجاعی جشوقانی؛ سه شنبه ۱۷ بهمن ۹۶
#علم_و_سنت
#تمدن_اسلامی
#مالک_شجاعی_جشوقانی

@tamadone_novine_islami

⭕️سه نظریه در مورد امکان یا امتناع علم دینی

#علم_دینی
#جنبش_نرم‌افزاری
#اسلامی‌سازی_علوم_انسانی
#حجت‌الاسلام_اسماعیل_فخریان

🔻حجت‌الاسلام اسماعیل فخریان معتقد هستند، در مورد علم دینی سه نظریه وجود دارد:

1- عده‌ای می‌گویند علم، علم است، دینی و غیردینی ندارد؛
2- عده‌ای معتقدند علم دینی می‌توانیم داشته باشیم، اما ما نمی‌توانیم تولیدکننده آن باشیم؛
3- عده‌ای هم بر این نظر هستند که هم باید علم دینی داشته باشیم و هم می‌توانیم آن را تولید کنیم.

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami

⭕️نظری در خصوص امتناع علم دینی و علوم انسانی اسلامی

#تضارب_آراء
#امتناع_علم_دینی
#دکتر_رضا_داوری_اردکانی

🔻پاسخ دکتر رضا داوری اردکانی به دبیرخانه هم‌اندیشی اسلامی در واکنش به دعوت ایشان برای شرکت در نشست "علم دینی و علوم انسانی اسلامی"

🔸دبیرخانه محترم هم اندیشی اسلامی، باسلام و درود؛
از دعوتی که فرموده اید، تشکر می کنم. متأسفانه من توفیق شرکت در نشست علم دینی و علوم انسانی اسلامی ندارم. کسی را هم نمی توانم به عنوان نماینده معرفی کنم. این بحث چنانکه توجه دارید سی سال است که به نتیجه نرسیده است و به نظر نمی رسد که در آینده نیز به نتیجه‌ای برسد. وقتی #مطلب_سیاسی با #مسئله_علمی خلط می‌شود، هر چه بکوشند به نتیجه نمی‌رسند.

🔸علم ماهیتی متفاوت با دین دارد و به این جهت آن را به صفت دینی نمی‌توان متصف کرد. به عبارت دیگر وصف دینی نمی‌تواند صفت ذاتی علم باشد. البته وجود #علوم_دینی محرز است و این علوم در همه جا و بخصوص در کشور ما جایگاه ممتاز دارند اما آنها علومی هستند که مسائلشان #مسائل_دینی است. علوم فقه و اصول فقه و حدیث و تفسیر و کلام و حتی فلسفه اسلامی در زمره علوم اسلامیند.

🔸علم‌های دیگر هر یک مسائل خاص خود دارند و با روش خاص به تحقیق و پژوهش در مسائل می‌پردازند و ملاک درستی و نادرستی‌شان رعایت روش است. هیچ علمی را با ملاک بیرون از آن نمی‌توان سنجید. چنانکه حکم در باب فقه و حدیث با ملاک و میزان متدولوژی #علم_جدید اعتبار و وجهی ندارد. البته دین و دینداران می‌توانند نسبت به مسائل همه علوم و بخصوص علوم معروف به علوم انسانی و اجتماعی نظر انتقادی داشته باشند و پس از مطالعه و آشنایی کافی که البته به آسانی حاصل نمی‌شود، در مباحث آن علوم چون و چرا کنند اما این چون و چرا در نقد علم است نه اینکه علمِ تازه باشد.

🔸ما هنوز به این مرحله نرسیده‌ایم. توجه داشته باشید که #علم_اجتماعی علم نظم جامعه مدرن است. در سی‌صد سال اخیر در غرب علوم اقتصاد و تاریخ و حقوق و جامعه شناسی و مردم شناسی و ... به وجود آمده و تحقیقات عظیمی در مسائل آن علوم صورت گرفته است که بی‌اطلاع وسیع و دقیق از آنها و بدون نقد و تحقیق نمی‌توان درباره آنها حکم کرد و مثلاً تصمیم گرفت که علم دیگری جانشین آنها شود. علم اجتماعی جدید با #نظم_تجدد تناسب دارد. ما اگر نظم دیگری جز نظم تجدد در نظر داریم و به چگونگی قوام و به راه تحقق آن می‌اندیشیم و برای رسیدن به آن می‌کوشیم شاید در راه علمی متناسب با نظم تازه قرار بگیریم.

🔸در این مورد هم توجه داشته باشیم که #علم و #جامعه با هم قوام می‌یابند. جامعه کنونی ما جامعه توسعه نیافته است. این جامعه همه نیازهای جامعه مدرن را دارد، بی‌آنکه از توانایی‌های آن برخوردار باشد. اگر می‌توانستیم خود را از این #وابستگی نجات دهیم و راه رسیدن به جامعه‌ای را بیابیم که در آن #روح_دینی یعنی اعتقاد به توحید و عالم غیب و معاد حاکم باشد و مردمانش از سُودای مصرف آخرین تکنولوژی‌های ساخته جهان توسعه یافته آزاد باشند و با همدلی و هماهنگی برای معاش توأم با اخلاق بکوشند، شاید افقی پیش رویمان گشوده می‌شد.

🔸توجه داشته باشیم که علم یک طرح مهندسی #ساختنی نیست، #یافتنی است. من حرف دیگری ندارم و چیز دیگری نمی‌توانم بگویم، جز اینکه خوبست که اگر می‌توانیم به جای بحث درباره علوم اجتماعی اسلامی، در باب شرایط امکان تجدید #عهد_دینی و بنای یک #جامعه_اسلامی بیندیشیم و در این راه به لطف پروردگار علیم امیدوار باشیم.
✍...رضا داوری اردکانی

🔹نقل از کانال علوم انسانی
@humansciences

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami

🔻سکولار نیستم!
متن کامل سخنان دکتر داوری اردکانی در نشست ما و علوم انسانی درباره #علم_دینی
روزنامه فرهیختگان، دهم اسفند 1396

@tamadone_novine_islami

استاد میرباقری:
اگر جامعه ما بازگشت به عهد دینی کند، یک جامعه دینی پیدا بشود و فرهنگ دین بر این جامعه حاکم شود، طبیعتاً در متن این جامعه، علم دینی هم تولید خواهد شد.
#علم_دینی

@tamadone_novine_islami