🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶

📚📚 "#گویش_طره ای" 📘📙


⭐ #واژگان_ریشه_واژگان :

#واژه : "کِرِشگا"
" kerešgå "
🔴به معنای "محل افشره‌گیری از سیب و انگور له شده"

🌑#ریشه :

از ریشه "چَرخُشت" یا "چَرَس" به معنای دستگاهی که افشره سیب و انگور و دیگر میوه‌ها را برای تهیه شیره و شراب می‌گیرد.

فرهنگ دهخدا: چرخشت = آن‌جای که انگور برای شراب (یا شیره) بپالایند.(فرهنگ اسدی). بر وزن و معنی چرخست باشد و آن چرخی و حوضی باشد که انگور در آن ریزند و به پای مالند تا شیره آن برآید. (برهان) چَرَس باشد.

⭕️ کِرِشگا: چرخشت‌گاه ، چرس‌گاه (چِرِشگا در گویش ابیانه).

⏪ البته در گویش طره‌ای، "کِرِشگاه" نه فقط محل افشره‌گیری بلکه مکانی است برای له کردن‌، افشرهگیری و پخت آب میوه‌ها (بیش‌تر سیب و انگور) برای تهیه شیره یا دوشاب.


@t94dara

🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶

📚📚 "#گویش_طره_ای" 📘📙


⭐ #واژگان_ریشه_واژگان :

#واژه : " تُم کار"
" töm kår "

آبان‌ماه


🔻 تُم به معنای تخم و به تنهایی به بذر گندم گفته می‌شود.

🔻 تم‌کار : ماهی که در‌ آن تخم(گندم) کاشته می‌شود(ماه کاشت گندم)

⭕️ تم کار در #تقویم_رعیتی ، از بیست و پنجم مهرماه جلالی آغاز می‌شود و روز بیست و چهارم آبان‌ماه جلالی، آخرین روز " تم کار" است.


@t94dara

🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶

📚📚  "#گویش_طره_ای"  📘📙


⭐  #واژگان_ریشه_واژگان  :

#واژه : " مامه "  
" mäme "

مادر 😍🙏🌺




@t94dara

🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶

📚📚  "#گویش_طره_ای"  📘📙


⭐  #واژگان_ریشه_واژگان  :

#واژه : " مامه "  
" mäme "

مادر 😍🙏🌺




@t94dara

🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶

📚📚  "#گویش_طره ای"  📘📙


⭐ #واژگان_ریشه_واژگان :

#واژه : "خَمِس"  
" xames"
🔴به معنای "نخود چی".

🌑#ریشه :

این واژه از ریشه حّمِّص (با حای مفتوح و میم مشدد مکسور) عربی است، به معنای نخود.

⭕️ این واژه در گویش ابیانه‌ای با میم مشدد تلفظ می‌شود.


@t94dara

🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶

📚📚 "#گویش_طره ای" 📘📙


⭐ #واژگان_ریشه_واژگان :

#واژه : " قهسار"
" qahasår "

🔴 به معنای پایین‌ترین جای کوه، کفِ درهِ عریض.

🔻 در مقابل "کهسار" (کوهسار)

🔻پست‌ترین نقطه قسمت غربی روستای طره، حدفاصلِ قنات گهر تا قنات بَرقَه، قَهَسار نام دارد و باغ‌های دوطرف این دره که در شرق ابیانه قرار دارد را "بَرقَه" می‌گویند.

@t94dara

🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶

📚📚  "#گویش_طره_ای"  📘📙


⭐ #واژگان_ریشه_واژگان  :

#واژه : " دیم "  
" dim "
🔴به معنای:
" رخسار و چهره"
"صورت"
"رو" (مقابل زیر)

🌑#ریشه :

*این واژه همان "دیم" است که در دیگر زبانها و گویش‌های ایرانی؛ از تالشی و تاتی در شمال گرفته تا کومزاری در شبه جزیره مسندم عمان در جنوب به کار می‌رود.
در بسیاری از زبانها و گویشهای کهن ایرانی، رو یا چهره را دیم یا دوم düm می‌گویند.(که تفاوت حاصل یک تغییر آوایی مشخص است.

این هم توضیحات لغت‌نامه دهخدا درباره "دیم" که با توجه به شاهدهای متنی و شعری که آورده است، متوجه می‌شویم این واژه بسیار کهن است:

دیم . (اِ) روی و رخساره باشد و بعربی خد گویند. (برهان ). روی را گویند. (جهانگیری ). رخسار. (اوبهی ). روی . رخ . رخسار. (صحاح الفرس ). صورت رخساره و چهره . (آنندراج ) : 
ماه گردد دو تاه هر سر ماه 
تا نهد بر زمین به مثل تو دیم .

عبدالواسع جبلی .


دیم ما هست ، اگردم او نیست 
نام ما هست ، اگرنم او [ نم ابر ] نیست .

سنایی .


- احمددیم ؛ به صورت احمد. به شمائل احمد : 
عیسوی دم باد و احمددیم و چشم حادثات 
در شکر خواب عروسان از دم و از دیم او.

خاقانی .


- رومی دیم ؛ به چهره ٔ رومیان : 
عنبرین خطی و بیجاده لب و نرگس چشم 
حبشی موی و حجازی سخن و رومی دیم .

فرخی .


- فرخ دیم ؛ با روی فرخ . خجسته روی : 
کی بود کی [ که ] بازبینم باز
آن همایون لقا و فرخ دیم .

مسعودسعد.


- کنگردیم ؛ جغدروی : 
نیست در قصر شهان شاهین وار
هست بر کنگره ها کنگردیم .

خاقانی .


سر. روی . مقابل زیر: لحاف را بکش دیمت (یا) بدیمت ، برویت . (یادداشت مرحوم دهخدا). ظاهراً تحریفی است از لفظ دم بمعنی نزدیک (دم در) که کودکان در هنگام بازیهای با تیله نظیر ریگ تو خیط و قرقره بازی و هسته هلوبازی و دوک بازی و نظایر آن وقتی نزدیکترین جا را به مرکز بازی (خیط یا هسته هلو) یا دوک (استخوانی که روی زمین میکارند و با تیله میزنند) انتخاب کردند گویند: «من دیم » یا «من دیمم » یعنی دم خیط هستم . البته بدین ترتیب این کس حق تقدم را در انداختن تیله از دست میدهد و دیگران که بالاتر از او هستند حق تقدم دارند. اما اگر آنها بسوزند یعنی اشتباه کنند موفقیت و برد وی قطعی است . (فرهنگ لغات عامیانه ٔ جمالزاده ). || نوعی از چرم هم هست که بتازی ادیم خوانندش . (برهان ) (از جهانگیری ). نوعی از چرم . (غیاث ). مخفف ادیم و ادیم بعربی پوست است که آن را چرم نیز گویند. (آنندراج ).چرم سرخ . نوعی چرم نیکو. (یادداشت دهخدا)


@t94dara

🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶

📚📚  "#گویش_طره_ای"  📘📙


⭐  #واژگان_ریشه_واژگان  :

#واژه : " مامه "  
" mäme "

مادر 😍🙏🌺




@t94dara

🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶

📚📚  "#گویش_طره_ای"  📘📙


⭐  #واژگان_ریشه_واژگان  :

او چَلَم چو
åv çalamçu
دم جنبانک



@t94dara

🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶

📚📚  "#گویش_طره_ای"  📘📙


⭐  #واژگان_ریشه_واژگان  :

وافر
vāfra
برف

تصویر : استخر برباغ


@t94dara

🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶

📚📚  "#گویش_طره_ای"  📘📙


⭐ #واژگان_ریشه_واژگان  :

#واژه : " ایناوه "  
" aynåve "
🔴به معنای:

" خمیازه، دهن دره"

🔺مفرد : ایناوا aynåvä

🌑#ریشه : در فرسته زیر 👇👇


@t94dara

🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶🔷🔸🔹🔶

📚📚  "#گویش_طره_ای"  📘📙


⭐ #واژگان_ریشه_واژگان  :

#واژه : " رش"  
" rösh "
🔴به معنای:

" آغوز : شیر بسیار پرچرب گاو و گوسفند در روزهای اول زایمان"


🌑#ریشه : در فرسته زیر 👇👇


@t94dara