OAV xabar berishicha, O‘zbekiston MDH mamlakatlari orasida aviakompaniyalar soni bo‘yicha ikkinchi, havo kemalari soni bo‘yicha esa uchinchi o‘rinni egalladi. Aviakompaniyalar soni bo‘yicha yetakchilikni 39 ta tashuvchiga ega Rossiya saqlab qolmoqda. Ikkinchi o‘rinda esa 12 ta aviakompaniya bilan O‘zbekiston turibdi. Aviatsiyani liberallashtirish yo‘lida bekorga shuncha kurashmadik. Bor-yo‘g‘i 7 yil ichida 1 ta aviakompaniyadan 12 taga yetdik… Bu esa sobiq yagona monopolistimizni ham ancha yaxshiroq ishlashga majbur qildi. Har sohada raqobat — farovonlik garovi.

Aziza Umarova, Strategik islohotlar agentligi

Strategic Focus: Central Asia

Afg’oniston amirligining bayrog’i Qozondagi (Rossiya) forumda.

Strategic Focus: Central Asia

Xabar rasman tasdiqlandi: AQSh Ar-Riyoddan $600 milliard investitsiya olishga erishdi.

Ar-Riyodning Amerikaga siyosiy qaramligi: https://t.me/StratFocusCA/2600

NATOning sharqiy flangidagi harbiy faolligi
 
S.Zokirova, mustaqil ekspert
 
NATO rahbariyati alyansning sharqiy flangida harbiy ishtirokini bosqichma-bosqich kuchaytirib bormoqda. Xususan, Rossiya chegaralariga yaqin hududlarda tezkor joylashtirish va jangovar harakatlar olib borishga qodir harbiy guruhlar va infratuzilma shakllantirilmoqda. Ta’kidlash joiz, NATOning faolligi 2014-yilda Qrim anneksiyasi davrida boshlanib, 2022-yildagi ruslarning ukrainlarga qarshi tajovuzidan so‘ng avjiga chiqdi.
 
Tuzilma o‘zining asosiy strategik hujjatlari — “NATO harbiy strategiyasi” va “Yevro-Atlantika makonida tiyib turish va mudofaa konsepsiyasi”ga asoslanib harakat qilmoqda.
 
Bugungi kunda Boltiqbo‘yi davlatlari, Polsha, Slovakiya, Vengriya, Ruminiya va Bolgariyada har birida 1 mingdan 3 minggacha harbiy xizmatchi bo‘lgan 8 ta ko‘p millatli batalon-taktik guruhlar joylashtirilgan. Guruhlarni Buyuk Britaniya, AQSH, Germaniya, Fransiya singari NATOning yetakchi davlatlari boshqaradi.
 
2023-yildan boshlab ushbu guruhlar asosida har biri 5 minggacha harbiy xizmatchiga ega bo‘lgan ko‘p millatli brigadalar joylashtirila boshlandi. Shunday qilib, rotatsion tizimdan doimiy harbiy ishtirokga o‘tish amalga oshdi. NATO davlatlari ichida Germaniya birinchi bo‘lib Litvada tank brigadasini doimiy asosda joylashtirishini rasman e’lon qildi.
 
NATOning hududiy strategiyasi qo‘mondonlik tuzilmalarining mustahkamlanishi orqali kuchaytirilmoqda: Latviya, Polsha, Vengriya va Ruminiyada ko‘p millatli diviziyalar va armiya shtablari tashkil etilgan. Polshaning Poznan shahrida AQSH Qurolli Kuchlarining 5-armiya korpusi shtabining ilg‘or boshqaruv punkti doimiy ravishda faoliyat yuritmoqda. Operativ boshqaruv darajasi va potensial tahdidlarga tezkor javob berish imkoni oshdi.
 
Alyans aviatsiyaga alohida e’tibor qaratmoqda. Boltiqbo‘yi va Qora dengiz bo‘yidagi mamlakatlarda “Air Policing” operatsiyalari doirasida NATOga a’zo davlatlarning qiruvchi samolyotlari havo hududini patrullik qiladi. 2022-yil fevralidan boshlab NATO taktik aviatsiyasi Polsha va Ruminiya havo hududida muntazam parvozlarni amalga oshirib, real sharoitlarga yaqin bo‘lgan holatlarda hamkorlikdagi jangovar harakatlarni mashq qilmoqda. Belarus, Ukraina va Rossiyaning g‘arbiy hududlaridagi vaziyatni kuzatish uchun razvedka samolyotlari va uchuvchisiz uchish apparatlaridan (dron) faol foydalanilmoqda.
 
Sharqiy flangdagi harbiy infratuzilma keng ko‘lamli modernizatsiyadan o‘tmoqda. Boltiqbo‘yi, Polsha, Ruminiya va Bolgariya hududlarida transport yo‘laklari, logistika markazlari, aerodromlar va dengiz portlari rivojlantirilmoqda. Bu choralar qisqa muddat ichida katta hajmdagi harbiy kuchlarni qabul qilish va joylashtirish imkonini beradi. NATO allaqachon yangi jangovar tayyorgarlik tizimiga o‘tgan bo‘lib, ushbu tizim 100 ming kishilik kuchni 10 kun ichida, 300 ming kishini 30 kun ichida, va 800 ming kishini 6 oy ichida safarbar etish imkonini yaratdi. Bu jarayonda “Patriot”, NASAMS, SAMP/T kabi havo hujumidan mudofaa tizimlarining roli ham muhim bo‘lib qolmoqda.

Strategic Focus: Central Asia

NATOning sharqiy flangidagi harbiy faolligi – davomi
 
NATO harbiy kuchlarining tayyorgarligini oshirishdagi yana bir muhim omillardan biri— keng ko‘lamli harbiy mashqlardir. 2024 - yilda 90 mingga yaqin harbiy xizmatchi va 300 dan ortiq aviatsiya vositalari ishtirokida “Steadfast Defender” mashqlari o‘tkazildi. Bu mashg‘ulotlar Arktikadan Qora dengizgacha bo‘lgan keng geografiyani qamrab oldi va miqyosi jihatidan “sovuq urush” davridagi mashqlarga teng bo‘ldi.
 
Shunga qaramay, infratuzilma rivojida moliyaviy cheklovlar mavjud. Masalan, Yevropa Ittifoqining harbiy mobillik bo‘yicha xarajatlari 6,5 milliard yevrodan 1,7 milliard yevroga qisqartirildi. Natijada ko‘plab loyihalar milliy dasturlar asosida amalga oshirilmoqda. Bu borada fuqarolik infratuzilmasini harbiy tranzit ehtiyojlariga moslashtirish — yo‘llar, ko‘priklar, temir yo‘l tarmoqlari va portlarni kengaytirish asosiy vazifalardan biri bo‘lib qolmoqda.
 
Yuqoridan kelib chiqqan holda, quyidagi asosiy tendensiyalarni ajratib ko‘rsatish mumkin:

1. Sharqiy chegaralarda NATO qo‘shinlarining soni va doimiy ishtiroki oshmoqda;
2. Qo‘mondonlik tizimi va logistika salohiyati institutsional jihatdan kuchaymoqda;
3. Aviatsiya va razvedka operatsiyalari faollashmoqda;
4. Harbiy mashqlar va qo‘shin tayyorgarligining intensivligi oshmoqda;
5. Infratuzilma modernizatsiyasi Yevropa Ittifoqi rejalariga muvofiq olib borilmoqda.
 
Amaldagi dinamika davom etsa, 2027-yilga borib NATOning Rossiya chegaralari yaqinidagi qo‘shinlari soni 50 ming kishidan oshishi mumkin. 2030-yilgacha bo‘lgan davrda Qora dengiz va Boltiqbo‘yi mintaqalarida harbiy-dengiz kuchlarining kengayishi, Shvetsiya va Finlyandiyadagi ishtirokning kuchayishi, hamda havo mudofaasi va tezkor harakat kuchlarining kengaytirilishi ehtimoli mavjud.

Umuman olganda, NATO siyosati Rossiyani strategik tiyib turishga qaratilgan barqaror yo‘nalishni namoyon etmoqda. Bu harbiy salohiyatni kuchaytirish va mintaqaning harbiy mojaroga tayyorlik infratuzilmasini mustahkamlash bilan birga olib borilmoqda.

Strategic Focus: Central Asia

Zelenskiy sanksiyalari va O‘zbekiston: sukut xavfli, yechimlar zarur

Jahongir Hakimov, TIFT universiteti, 1 kurs, Xalqaro munosabatlar yo‘nalishi talabasi

Joriy yil 9 may kuni Ukraina Prezidenti Zelenskiy imzolagan qarorga asosan, Rossiya bilan bog‘liq 74 ta kompaniya va 58 nafar shaxsga nisbatan sanksiyalar joriy etildi. E’tiborlisi shundaki, sanksiyalar ro‘yxatida O‘zbekistonda ro‘yxatdan o‘tgan ayrim kompaniyalar ham bor.

O‘zbekiston kompaniyalariga nisbatan Ukraina tomonidan sanksiyalar joriy etilishi bu shunchaki texnika masalasi emas. Bu diplomatik ishora, xalqaro signal.

Urushda betaraf qolish siyosati turibdi, ammo u “hamma taraflar biz betaraf ekanimizni tushunayapti” degani emas.

O‘zbekiston uchun qanday xulosalar bor?

1. Geosiyosiy neytrallik yetarli emas. Bugungi dunyoda “neytralman” deyish diplomatik jihatdan yetarli emas. Iqtisodiy aloqalar, logistika, texnologiya eksporti bularning har biri sizning qaysi “bozorda” ekaningizni ko‘rsatadi.

2. Markaziy Osiyo “yetakchi maydon”ga aylanmoqda. Xitoy, Rossiya, AQSh va endi Ukraina ham mintaqaga e’tiborni kuchaytiryapti. Bu esa har bir qadam nafaqat ichki, balki tashqi nuqtai nazardan ham baholanishini anglatadi.

3. Sanksiyalar — faqat iqtisodiy emas, siyosiy tahdid. Agar bunday sanksiyalar ko‘payса, O‘zbekistonning G‘arb bilan aloqalarida sog‘lom shubha uyg‘onishi mumkin. Bunday fonda Yevropa investitsiyalari, texnologiya o‘tkazmalari, siyosiy hamkorlik susayishi xavfi bor.

Nima qilish kerak?

- Rasmiy munosabat: O‘zbekiston rasmiylari bu sanksiyalarga aniq munosabat bildirishlari, xalqaro huquq me’yorlariga sodiq ekanini ta’kidlashlari kerak.

- Shaffof tekshiruv: Sanksiyada tilga olingan kompaniyalar faoliyati yuzasidan ochiq tekshiruv o‘tkazilishi, zarur holda davlatdan ajratib ko‘rsatilishi lozim.

- Ukraina bilan muloqot: Ikki tomonlama ishchi guruh yoki diplomatik kanallar orqali tushunmovchilikni bartaraf etish muhim.

- Eksport nazoratini kuchaytirish: Rossiyaga harbiy jihatdan foyda keltirishi mumkin bo‘lgan tovarlar eksportida shaffoflik va huquqiy mexanizmlar yaratilishi lozim.

Nima uchun munosabat bildirish kerak?

Jamoatchilik xavotirda. Ukraina bilan rasmiy munosabatlar buzilmagan bo‘lsa-da, sanksiya haqida sukut noto‘g‘ri tushunchalarga olib kelishi mumkin.

Milliy imidjga ta’sir. O‘zbekistonni harbiy tarmoqqa bilvosita yordam beruvchi davlat sifatida ko‘rsatish urinishlari obro‘ga putur yetkazishi mumkin.

Ikki tomonlama ishonch asosiga putur yetadi. Ukraina kabi davlatlar bilan muloqotda shaffoflik, strategik jihatdan muhim.

Agar O‘zbekiston bugun aniq va xolis munosabat bildirmasa, ertaga u G‘arbning umumiy sanksiyalar siyosati doirasida “qora ro’yxat”larga tushib qolishi mumkin, bu esa nafaqat imidj, balki iqtisodiy muhit uchun ham jiddiy xatar.

Tashqi siyosatda betaraflik bu sukut emas. Bu faol, teran va tashqi ta’sirlarga qarshi immunitetga ega bo‘lgan strategiya bo‘lishi kerak.

Xulosa qilsak, O‘zbekiston tashqi siyosatda betaraflikni saqlayotgani bo‘lsa-da, yangi geosiyosiy voqelikda bu faol pozitsiya bilan to‘ldirilmasa noto‘g‘ri baholanishi mumkin. Sanksiyalar – bu siyosiy bayonotdir. Demak, javob ham siyosiy va aniq bo‘lishi kerak.

Har qanday tashqi bosimga qaramasdan, O‘zbekiston o‘z suverenitetini himoya qila oladigan, shu bilan birga xalqaro maydonda ishonch uyg‘otadigan davlat sifatida namoyon bo‘lishi lozim.

Strategic Focus: Central Asia

🇺🇸🇸🇦 Ushbu videoda Saudiya Arabistoni valiahd shahzodasi Muhammad bin Salmon faxr bilan qirollikning AQSh bilan tuzgan bitimlari millionlab amerikaliklar uchun tirikchilik manbai bo‘lganini aytadi. Va bu ishni u «Alloh oldidagi buyuk amal» deb ataydi.

Lekin siz ham payqadingizmi — ko‘pincha jirkanch ishlar aynan Islom bilan oqlanadi. Keling, fakt va raqamlarga qaraylik.

Mutaxassislar fikriga ko‘ra, G‘azo sektorini to‘liq tiklash uchun taxminan 53 milliard dollar kerak. Saudiya Arabistoni va AQSh o‘rtasidagi shartnomalar esa Amerika iqtisodiyotiga 600 milliard dollardan ortiq mablag‘ olib kiradi. G‘azo, Livan, Yaman, Suriya, Liviya va Sudan musulmonlarini qutqarish uchun ishlatilishi mumkin bo‘lgan pullar — aynan ularning fojeasiga sababchi bo‘lgan davlat foydasiga yo‘naltirildi.

Bin Salmon doim tilga oladigan Alloh, rostdan ham G‘azodagi musulmonlarga yordamdan ko‘ra AQSh iqtisodiyotiga yordamni ustun ko‘radimi?

Saudiya hokimiyati yillar davomida Islomni vosita sifatida ishlatib, undan foyda ko‘rib kelmoqda. Bu orada davlat xazinasi esa Vashington va Tel-Avivning cho‘ntagiga aylanib bo’ldi. Ammo hamma biladi: bunday cho‘ntak, foyda bermay qolsa — sindiriladi.

Abbos Juma, sharqshunos, jurnalist

Strategic Focus: Central Asia

O‘zbekiston va Xitoy o‘rtasidagi vizasiz rejim: tomonlarning manfaatlari
 
V.Bazarova, mustaqil tahlilchi
 
Xitoy va O‘zbekiston o‘rtasida 2025-yil 1-iyundan boshlab vizasiz rejim joriy etilishi oxirgi kunlarning eng muhim yangiliklaridan biri bo‘ldi. Qayd etilishicha, 2024-yil 1-dekabr kuni Chendu shahrida imzolangan ushbu kelishuv global beqarorlik sharoitida Toshkent va Pekinning yangi ambitsiyalarini namoyon etuvchi kuchli signal hisoblanadi.
 
O‘zbekiston: global ta’sir sari qadam
 
Prezident Mirziyoyev boshchiligida O‘zbekiston G‘arb, Rossiya, Xitoy va Turkiya o‘rtasida muvozanatni saqlagan holda mustaqil va moslashuvchan tashqi siyosat yuritmoqda. Xitoy bilan vizasiz rejim — nafaqat diplomatik yutuq, balki Markaziy Osiyodagi mavqeni mustahkamlovchi strategik qadam. Xitoy bilan vizasiz rejim yangi imkoniyatlar eshigini ochadi:
 
Iqtisodiy jihatdan bu o‘sishga xizmat qiladi: 2024-yilda Xitoy bilan tovar ayirboshlash hajmi $12,4 mlrdga yetdi, maqsad esa — $20 mlrd. Vizasiz rejim o‘zbek tadbirkorlariga Xitoy bozoriga chiqishni osonlashtiradi (masalan, qishloq xo‘jaligi mahsulotlari, to‘qimachilik va texnologiyalar yo‘nalishida). Bu esa global sanksiyalar va savdodagi uzilishlar sharoitida ayniqsa muhim.
 
Turizm ham yutadi: 2024-yilda O‘zbekistonga deyarli 60 ming xitoylik sayyoh kelgan, vizasiz rejim bu oqimni yanada oshiradi. Turistlar oqimi Samarqand, Buxoro, Xiva va Toshkent budjetini boyitadi. O‘zbekistonliklar esa Xitoyni yaqindan o‘rganish imkoniga ega bo‘ladi, bu esa madaniy aloqalarni va o‘zbek yumshoq kuch salohiyatini kuchaytiradi.
 
Geosiyosiy jihatdan bu kelishuv Toshkentga yanada erkin harakat qilishga imkon beradi: Xitoy bilan aloqalar, jumladan “Bir makon — bir yo‘l” kabi loyihalar orqali O‘zbekiston o‘z mavqeini kuchaytirmoqda va notinch dunyoda suverenitetini saqlab qolmoqda.
 
Ayni vaqtda xavf ham bor: Xitoy bilan haddan tashqari yaqin munosabatlar va iqtisodiy bog‘liqlikning kuchayishi vaqt o‘tishi bilan O‘zbekistonning erkin qaror qabul qilish imkoniyatini cheklashi mumkin.
 
Xitoy: Beqaror dunyoda ta’sir strategiyasi
 
Xitoy uchun vizasiz rejim — shunchaki do‘stona qadam emas, balki global shaxmat taxtasining bir bo‘lagi. G‘arb bilan savdo urushlari va Osiyo-Tinch okeani mintaqasidagi keskinlik sharoitida Xitoy Markaziy Osiyodagi ta’sirini kuchaytirishga intilmoqda, bu yerda esa O‘zbekiston muhim o‘ringa ega.
 
Chegaralarni ochish orqali Xitoy o‘zini o‘zbeklarga — talabalar, biznes vakillari va sayyohlar — yanada yaqinlashtirmoqda. Uzoq muddatda mamlakatimiz yoshlari Xitoyga nisbatan pozitivroq qarashi ehtimoli oshmoqda. Shuningdek, O‘zbekiston — Xitoyning “Bir makon — bir yo‘l” tashabbusida muhim o‘rin egallaydi. Vizasiz rejim biznes aloqalarini soddalashtirib, infratuzilma va logistika loyihalarini tezlashtiradi. Bundan tashqari, AQSh va YI sanksion bosimni kuchaytirayotgan bir paytda, Xitoy O‘zbekistonni muvaffaqiyatli hamkorlik namunasi sifatida ko‘rsatib, g‘arb modeliga nisbatan muqobil variantni targ‘ib qilmoqda.
 
Biroq, global beqarorlik sharoitida Pekin hamkorlardan ko‘proq sodiqlik talab qilishni boshlashi mumkin, bu esa O‘zbekistonning mustaqil siyosatini murakkablashtiradi.
 
Xulosa qilib aytganda, O‘zbekiston va Xitoy o‘rtasida vizasiz rejimning joriy etilishi — ikki davlat o‘rtasidagi ishonch va do‘stlikning ramzidir. Ushbu qadam iqtisodiy o‘sish, turizm va madaniy almashinuv uchun yangi imkoniyatlar eshigini ochadi. O‘zbekiston va Xitoy bu imkoniyatlardan to‘liq foydalanib, hamkorlikni rivojlantirishi va strategik sheriklikni mustahkamlashi lozim.
 
Siz nima deb o‘ylaysiz: Xitoy bilan vizasiz rejim O‘zbekistonga nima olib keladi? 

Strategic Focus: Central Asia

Oldingi postlarimda va’da berganimdek, nihoyat eks­klyuziv suhbat: CPR Talks’ning navbatdagi sonida Afg‘onistonning O‘zbekistondagi elchisi Abdul G’affor Teraviy mehmon bo‘ldi.

🎥 To`liq suhbatni tomosha qiling

👉🏿 @akromov_tahlili 👈🏿

Yevropa Ittifoqi xorijdagi 10 ta vakolatxonasi xodimlarini qisqartiradi — Politico

Faqat elchi va bir-ikki yordamchi qolishi rejalashtirilmoqda. Jami 100 ga yaqin mahalliy xodim ishdan bo‘shatilishi mumkin.

Rossiyaga qarshi sanksiyalarga rioya qilishga yordam beradigan mamlakatlarda esa delegatsiyalar kuchaytiriladi.

Strategic Focus: Central Asia - LIVE