This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
Rossiyalik deputat o’zbeklarning Sibirdagi tarixiy yerlariga bo’lgan haqqini tan oldi
Xanti-Mansilar muxtor okrugi parlamentining so‘nggi yig‘ilishidagi bayonot katta rezonansga sabab bo’ldi. Deputat Xolid Tagizade aytishicha, O‘zbekistondan XMMOga kelayotgan migrantlar aslida o’z ajdodlarining yerlariga — tarixiy vatanlariga qaytmoqda.
Unga ko’ra, bu hududlar ilgari Sibir xonligi tarkibida bo‘lgan, uning so‘nggi hukmdori esa Shayboniylar sulolasidan bo‘lgan o‘zbek xoni — Kuchumxon edi. Shu asosda Tagizade fikricha, XMMOga ko‘chib kelayotgan o‘zbeklarni oddiy migrantlar emas, balki bu yurtlarning tarixiy merosxo‘rlari deb qarash mumkin.
Parlament raisi bu mavzuni yopishga harakat qilgan bo‘lsa-da, Tagizadening so’zlari Rossiya siyosiy doiralarida o‘zbeklarning Sibir bilan tarixiy aloqasi borligi tan olinganidan dalolat beradi.
Strategic Focus: Central Asia
Xanti-Mansilar muxtor okrugi parlamentining so‘nggi yig‘ilishidagi bayonot katta rezonansga sabab bo’ldi. Deputat Xolid Tagizade aytishicha, O‘zbekistondan XMMOga kelayotgan migrantlar aslida o’z ajdodlarining yerlariga — tarixiy vatanlariga qaytmoqda.
Unga ko’ra, bu hududlar ilgari Sibir xonligi tarkibida bo‘lgan, uning so‘nggi hukmdori esa Shayboniylar sulolasidan bo‘lgan o‘zbek xoni — Kuchumxon edi. Shu asosda Tagizade fikricha, XMMOga ko‘chib kelayotgan o‘zbeklarni oddiy migrantlar emas, balki bu yurtlarning tarixiy merosxo‘rlari deb qarash mumkin.
Parlament raisi bu mavzuni yopishga harakat qilgan bo‘lsa-da, Tagizadening so’zlari Rossiya siyosiy doiralarida o‘zbeklarning Sibir bilan tarixiy aloqasi borligi tan olinganidan dalolat beradi.
Strategic Focus: Central Asia
Eng yomon milliy “hobbimiz”
Aziza Muhammadiyeva, kuzatuvchi
XX asr o‘zbek ziyolilari tarixi — bu faqat ma’rifat emas, balki mafkurani tez va oson o‘zgartirib, xalq ongini boshqarishda davom etish mumkinligini ko‘rsatgan aniq misoldir. Asr boshida bir qator shaxslar (ismlari hammaga ma’lum) o‘zlarini diniy johillikka qarshi kurashuvchi taraqqiyparvar sifatida ko‘rsatdilar. Ularning ritorikasi murosani, an’analarga hurmatni rad etgandi. Xalqning butun ma’naviy merosi “zamonaviylashtirish” niqobi ostida masxaralash va yo‘q qilish nishoniga aylangandi.
Sovet hokimiyati kelganida, ayni shu ma’rifatchilar vijdoni qiynalmagan holda qizil bayroq ostiga o‘tib ketdilar. Masjidlar o’rniga partiya mafkurasi keldi, mullalar esa komissarlarga almashtirildi. Qizig’i, mohiyat o‘zgarmadi: o‘zgacha fikrga nisbatan tajovuzkor murosasizlik, “qoloqlik” va “taraqqiyot dushmanlari” haqidagi ritorika yana avj oldi. Biz bilgan shaxslar esa yana “madaniyat agentlari” sifatida e’tibor markazida qolaverdi.
Oradan yillar o‘tdi, SSSR quladi. Nima bo’ldi? O‘sha eski ismlar darsliklarda, ko‘chalarda, rasmiylar nutqida qoldi. Faqat endi ular “inqilobchilar” emas, balki “milliy o‘zlikni anglash asoschilari” sifatida ko‘rsatilmoqda. Hech qanday tanqid, kechagi tarixni anglash yoki ana shu odamlarning xalqimizning ma’naviy boyligini yemirishdagi rollarini tan olish yo‘q. Shunchaki shiorlar o’zgardi, ta’sir mexanizmlari esa saqlanib qoldi.
Bunday doimiy o‘zgarishlar oddiy siyosiy kamuflyaj emas. Bu — jamiyat tanasiga chuqur kirib borgan surunkali ikkiyuzlamachilik. “Vatanparvarlik”, “milliy g‘oya”, “islohotlar” degan shiorlar ostida xalq ichiga yana kibr, mafkuraviy dogmatizm va o‘z ildizlariga qarshi kurash singdirilmoqda.
Agar “ma’rifatchi” haqiqat uchun emas, ong ustidan hokimiyat o’rnatish uchun yashasa, u murabbiy emas — manipulyatorga aylanadi. Va ana shunday shaxslar madaniyat markazida qolaversa, O‘zbekiston tarixiy o‘z-o‘zini aldash doirasidan chiqolmaydi.
Strategic Focus: Central Asia
Aziza Muhammadiyeva, kuzatuvchi
XX asr o‘zbek ziyolilari tarixi — bu faqat ma’rifat emas, balki mafkurani tez va oson o‘zgartirib, xalq ongini boshqarishda davom etish mumkinligini ko‘rsatgan aniq misoldir. Asr boshida bir qator shaxslar (ismlari hammaga ma’lum) o‘zlarini diniy johillikka qarshi kurashuvchi taraqqiyparvar sifatida ko‘rsatdilar. Ularning ritorikasi murosani, an’analarga hurmatni rad etgandi. Xalqning butun ma’naviy merosi “zamonaviylashtirish” niqobi ostida masxaralash va yo‘q qilish nishoniga aylangandi.
Sovet hokimiyati kelganida, ayni shu ma’rifatchilar vijdoni qiynalmagan holda qizil bayroq ostiga o‘tib ketdilar. Masjidlar o’rniga partiya mafkurasi keldi, mullalar esa komissarlarga almashtirildi. Qizig’i, mohiyat o‘zgarmadi: o‘zgacha fikrga nisbatan tajovuzkor murosasizlik, “qoloqlik” va “taraqqiyot dushmanlari” haqidagi ritorika yana avj oldi. Biz bilgan shaxslar esa yana “madaniyat agentlari” sifatida e’tibor markazida qolaverdi.
Oradan yillar o‘tdi, SSSR quladi. Nima bo’ldi? O‘sha eski ismlar darsliklarda, ko‘chalarda, rasmiylar nutqida qoldi. Faqat endi ular “inqilobchilar” emas, balki “milliy o‘zlikni anglash asoschilari” sifatida ko‘rsatilmoqda. Hech qanday tanqid, kechagi tarixni anglash yoki ana shu odamlarning xalqimizning ma’naviy boyligini yemirishdagi rollarini tan olish yo‘q. Shunchaki shiorlar o’zgardi, ta’sir mexanizmlari esa saqlanib qoldi.
Bunday doimiy o‘zgarishlar oddiy siyosiy kamuflyaj emas. Bu — jamiyat tanasiga chuqur kirib borgan surunkali ikkiyuzlamachilik. “Vatanparvarlik”, “milliy g‘oya”, “islohotlar” degan shiorlar ostida xalq ichiga yana kibr, mafkuraviy dogmatizm va o‘z ildizlariga qarshi kurash singdirilmoqda.
Agar “ma’rifatchi” haqiqat uchun emas, ong ustidan hokimiyat o’rnatish uchun yashasa, u murabbiy emas — manipulyatorga aylanadi. Va ana shunday shaxslar madaniyat markazida qolaversa, O‘zbekiston tarixiy o‘z-o‘zini aldash doirasidan chiqolmaydi.
Strategic Focus: Central Asia
G’azoni urushdan keyin kim boshqaradi?
G’azoda davom etayotgan harbiy harakatlar nihoyasiga yetmoqda, va dunyo oldida asosiy savol turibdi: HAMASdan keyin bu vayronaga aylangan Falastin anklaviga kim xavfsizlik va boshqaruv uchun javobgar bo‘ladi? Hozircha aniq javob yo‘q, biroq bitta narsa ma’lum — ideal variant yo‘q, ba’zi ssenariylar esa vaziyatni yanada og‘irlashtirishi mumkin.
AQSh va uning ittifoqchilari allaqachon ilk qadamlarni tashladi — G‘azo Gumanitar Fondi tashkil etilishi e’lon qilindi, u BMT va xalqaro NNTlar o‘rnini bosishi kerak. Bu uch oylik Isroil blokadasidan keyin, og‘ir gumanitar inqirozga javoban amalga oshirildi. Shu fonda Vashington, London, Parij va Berlin Isroilga bosimni kuchaytirmoqda, harbiy amaliyotni to‘xtatishni talab qilmoqda. Shu bilan birga, garovdagilar taqdiri bo‘yicha muzokaralar cho‘zilib ketmoqda — AQSh, Isroil va HAMAS turli va ziddiyatli bayonotlar bermoqda.
HAMAS strategik boshi berk ko‘chaga kirib qolgan. Guruh G‘azoda hokimiyatni uzoq ushlab turolmasligini tushunmoqda. Isroil bosimi va sektordagi ichki norozilik ostida HAMAS hech bo‘lmaganda o‘z tuzilmasining bir qismini saqlab qolishga urinmoqda (harbiy emas, ijtimoiy-siyosiy harakat sifatida). Biroq u Isroil harakatlarini xalqaro jamoatchilik qoralaydi degan umidga tayanib, o‘z o‘rnini saqlab qolishiga umid qilgan edi. Bu strategiya endi ishlamayapti. Aksincha, ilgari HAMASni qo‘llab-quvvatlagan arab davlatlari — Misr, Qatar va Turkiya — endi G‘azodagi uzoq davom etayotgan inqiroz fonida o‘zlarida ham norozilik kuchayishidan xavotirda. Hatto Iordaniya ham misli ko‘rilmagan qadam tashlab, “Musulmon birodarlar” faoliyatini taqiqladi.
Xo‘sh, HAMASdan keyin G‘azoda xavfsizlikni kim ta’minlaydi? Isroil, garchi hududning bir qismini nazorat qilsa-da, bu yerda uzoq qololmaydi — AQSh, arab davlatlari hamda xalqaro hamjamiyat sionistlarning okkupatsiyasini qabul qilmaydi. Bundan tashqari, Isroil armiyasi allaqachon bir necha frontda band va haddan ortiq yuklama ostida. Tramp tomonidan fevral oyida tilga olingan AQShning to‘g‘ridan-to‘g‘ri aralashuvi, G‘azo aholisining boshqa davlatlarga ko‘chirilishi kabi rejalar esa real emas — bunga hech kim tayyor emas, arab davlatlari esa bunday taklifga qat’iy qarshi.
Shunday ekan, e’tibor endi Saudiya Arabistoniga qaratilmoqda. Ar-Riyod ulkan resurslar va muayyan xalqaro ta’sirga ega bo‘lib, G‘azoni vaqtincha boshqarish uchun koalitsiya tuzishi mumkin. Bu borada namunaviy misol — faoliyati sust bo‘lsa-da, 2015-yilda tuzilgan va 41 musulmon davlatni birlashtirgan Islomiy harbiy ittifoq bo‘lishi mumkin. Bu ittifoq orqali Misr, Turkiya va Pokiston harbiylaridan iborat vaqtinchalik tinchlikparvar kuch yuborilishi mumkin. Bunday yechim AQSh yoki Isroil askarlarining ishtirokidan ko‘ra kamroq qarshilik uyg‘otadi. Ammo bu yerda ham ko‘plab “agar”lar mavjud: Isroil bilan kelishuvlar, falastinliklarning roziligi, va eng asosiysi — siyosiy murosa zarur. Aks holda, G‘azoni tiklash — bu shunchaki keyingi urushgacha bo‘lgan tanaffus bo‘ladi, xolos.
Xulosa qilib aytganda, urushdan keyingi G‘azo taqdiri — bu shunchaki gumanitar yordam yoki harbiy nazorat masalasi emas. Bu butun Yaqin Sharq xavfsizlik arxitekturasi uchun sinov bo‘lib, kim faqat urushishga emas, balki tinchlik uchun mas’uliyat olishga ham tayyorligini ko‘rsatadi.
Strategic Focus: Central Asia
G’azoda davom etayotgan harbiy harakatlar nihoyasiga yetmoqda, va dunyo oldida asosiy savol turibdi: HAMASdan keyin bu vayronaga aylangan Falastin anklaviga kim xavfsizlik va boshqaruv uchun javobgar bo‘ladi? Hozircha aniq javob yo‘q, biroq bitta narsa ma’lum — ideal variant yo‘q, ba’zi ssenariylar esa vaziyatni yanada og‘irlashtirishi mumkin.
AQSh va uning ittifoqchilari allaqachon ilk qadamlarni tashladi — G‘azo Gumanitar Fondi tashkil etilishi e’lon qilindi, u BMT va xalqaro NNTlar o‘rnini bosishi kerak. Bu uch oylik Isroil blokadasidan keyin, og‘ir gumanitar inqirozga javoban amalga oshirildi. Shu fonda Vashington, London, Parij va Berlin Isroilga bosimni kuchaytirmoqda, harbiy amaliyotni to‘xtatishni talab qilmoqda. Shu bilan birga, garovdagilar taqdiri bo‘yicha muzokaralar cho‘zilib ketmoqda — AQSh, Isroil va HAMAS turli va ziddiyatli bayonotlar bermoqda.
HAMAS strategik boshi berk ko‘chaga kirib qolgan. Guruh G‘azoda hokimiyatni uzoq ushlab turolmasligini tushunmoqda. Isroil bosimi va sektordagi ichki norozilik ostida HAMAS hech bo‘lmaganda o‘z tuzilmasining bir qismini saqlab qolishga urinmoqda (harbiy emas, ijtimoiy-siyosiy harakat sifatida). Biroq u Isroil harakatlarini xalqaro jamoatchilik qoralaydi degan umidga tayanib, o‘z o‘rnini saqlab qolishiga umid qilgan edi. Bu strategiya endi ishlamayapti. Aksincha, ilgari HAMASni qo‘llab-quvvatlagan arab davlatlari — Misr, Qatar va Turkiya — endi G‘azodagi uzoq davom etayotgan inqiroz fonida o‘zlarida ham norozilik kuchayishidan xavotirda. Hatto Iordaniya ham misli ko‘rilmagan qadam tashlab, “Musulmon birodarlar” faoliyatini taqiqladi.
Xo‘sh, HAMASdan keyin G‘azoda xavfsizlikni kim ta’minlaydi? Isroil, garchi hududning bir qismini nazorat qilsa-da, bu yerda uzoq qololmaydi — AQSh, arab davlatlari hamda xalqaro hamjamiyat sionistlarning okkupatsiyasini qabul qilmaydi. Bundan tashqari, Isroil armiyasi allaqachon bir necha frontda band va haddan ortiq yuklama ostida. Tramp tomonidan fevral oyida tilga olingan AQShning to‘g‘ridan-to‘g‘ri aralashuvi, G‘azo aholisining boshqa davlatlarga ko‘chirilishi kabi rejalar esa real emas — bunga hech kim tayyor emas, arab davlatlari esa bunday taklifga qat’iy qarshi.
Shunday ekan, e’tibor endi Saudiya Arabistoniga qaratilmoqda. Ar-Riyod ulkan resurslar va muayyan xalqaro ta’sirga ega bo‘lib, G‘azoni vaqtincha boshqarish uchun koalitsiya tuzishi mumkin. Bu borada namunaviy misol — faoliyati sust bo‘lsa-da, 2015-yilda tuzilgan va 41 musulmon davlatni birlashtirgan Islomiy harbiy ittifoq bo‘lishi mumkin. Bu ittifoq orqali Misr, Turkiya va Pokiston harbiylaridan iborat vaqtinchalik tinchlikparvar kuch yuborilishi mumkin. Bunday yechim AQSh yoki Isroil askarlarining ishtirokidan ko‘ra kamroq qarshilik uyg‘otadi. Ammo bu yerda ham ko‘plab “agar”lar mavjud: Isroil bilan kelishuvlar, falastinliklarning roziligi, va eng asosiysi — siyosiy murosa zarur. Aks holda, G‘azoni tiklash — bu shunchaki keyingi urushgacha bo‘lgan tanaffus bo‘ladi, xolos.
Xulosa qilib aytganda, urushdan keyingi G‘azo taqdiri — bu shunchaki gumanitar yordam yoki harbiy nazorat masalasi emas. Bu butun Yaqin Sharq xavfsizlik arxitekturasi uchun sinov bo‘lib, kim faqat urushishga emas, balki tinchlik uchun mas’uliyat olishga ham tayyorligini ko‘rsatadi.
Strategic Focus: Central Asia
Forwarded from G’arbiy alyans
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
1999-yil:
Qrim bizga kerakmas, Rossiyaning o’zida 400 bahsli hudud bor. Rossiya imperiya emas.
2025-yil:
Qrimdan va Ukrainaning yana 4 viloyati Rossiya tarkibiga qo’shilganini tan olish talab qilinmoqda.
G’arbiy alyans
Qrim bizga kerakmas, Rossiyaning o’zida 400 bahsli hudud bor. Rossiya imperiya emas.
2025-yil:
Qrimdan va Ukrainaning yana 4 viloyati Rossiya tarkibiga qo’shilganini tan olish talab qilinmoqda.
G’arbiy alyans
Forwarded from MAXFIY DAFTAR
@maxfiydaftar tomonidan @erontahlili uchun maxsus
Turkiya: Illuziyalar va haqiqatlar o‘rtasida — o‘z yo‘lini belgilash vaqti keldi
Ikkinchi jahon urushidan so‘ng xalqaro tizim BMT va NATO atrofida shakllandi. Turkiya bu tuzilmalarga teng huquqli ishtirokchi bo‘lish umidida qo‘shildi. Biroq yillar o‘tib ayon bo‘ldiki, na BMT, na NATO Turkiyaning manfaatlarini to‘liq hisobga olmaydi — bu tuzilmalar asosan cheklangan sonli davlatlar tomonidan boshqariladi.
BMT rasmiy jihatdan universallik da’vosida bo‘lsa-da, aslida Xavfsizlik Kengashining besh doimiy a’zosi tomonidan boshqariladi. Turkiya o‘zining strategik va tarixiy ahamiyatiga qaramay, doimiy a’zolik maqomini ololmadi. Ayni paytda Italiya yoki Yaponiya kabi nisbatan pastroq global salmog‘i bor davlatlar bu maqom uchun kurashmoqda, Turkiya esa chetda qolmoqda. Bu holat nafaqat xalqaro tizimdagi adolatsizlikni, balki Anqaraning global ambitsiyalardan va aniq tashqi siyosiy strategiyadan mahrumligini ko‘rsatadi.
NATO bilan vaziyat yanada xavotirli. Dastlab Sovet Ittifoqiga qarshi tuzilgan bu alyans bugun o‘z vazifasidan uzoqlashib, asosan AQShning bosim vositasiga aylangan. Turkiya rasman ittifoqchi bo‘lsa-da, amalda qurol-yarog‘ yetkazib berishdagi cheklovlar, sanksiyalar, harbiy taqiqlar va siyosiy bosimlarga duch kelmoqda. Hatto ayrim NATO a’zolari Turkiya hududiy yaxlitligini tan olmayapti va ichki ishlariga aralashmoqda. Bu holat NATO bugun Turkiya mustaqilligi va mudofaa salohiyatiga yordamdan ko‘ra to‘siq bo‘layotganini ko‘rsatadi.
Yevropa Ittifoqi bilan aloqalar ham ijobiy emas. Ko‘p yillik muzokaralarga qaramay, Yevropa Turkiyani “nazorat ostida” ushlab turadi, ammo uni jamoa a’zosi sifatida qabul qilmaydi. Turkiyaning YIga a’zoligi doimiy ravishda kechiktiriladi, Anqara esa hanuz integratsiyaga umid qilmoqda — bu orzuni Brussel jiddiy qabul qilmayapti. Hatto Yevropa mudofaa strategiyasi tobora NATOdan ajralib borar ekan, bu jarayonda Turkiya — alyansdagi ikkinchi eng yirik harbiy kuch bo‘lishiga qaramay — chetda qolmoqda.
XX asr oxiridan boshlab G‘arbiy dunyoda “asosiy tahdid” sifatida kommunizm o‘rnini islom egalladi. Islom olamida uyg‘onish jarayoni boshlangan bir paytda, kuchli iqtisodiyoti bor musulmon davlat sifatida Turkiya yashirin bosim ostiga olindi. “Diniy radikalizmga qarshi kurash” niqobi ostida mamlakat ichida ham islomiy ongni bostirishga urinishlar bo’ldi, “ichki dushman” degan qo‘rquv ommaga singdirila boshlandi. Bularning barchasi ittifoqchilik majburiyatlari fonida amalga oshirildi.
Bunday sharoitda Turkiya aniq anglab yetishi lozim: G‘arbga qaramlik strategiyasi boshi berk ko‘chaga olib keladi. Endi quyidagicha harakat qilish zarur:
1) AQSh va Isroil manfaatlariga bog‘liq bo‘lmagan, mustaqil mudofaa strategiyasini ishlab chiqish;
2) Ikki tomonlama va mintaqaviy hamkorliklarni rivojlantirish, teng huquqli sheriklikka urg‘u berish;
3) Milliy birlikni mustahkamlash, o‘z kuchiga va tarixiy vazifasiga ishonish;
4) NATO va YIni yagona yo‘l deb bilishni bas qilib, yangi tayanch nuqtalarini izlash.
Turkiyada bu yo‘lni tanlash uchun barcha imkoniyatlar mavjud — tarixiy tajriba, geosiyosiy pozitsiya, harbiy va iqtisodiy salohiyat. Endi esa u boshqa davlatlar strategiyasining obyekti bo‘lishni bas qilib, o‘z strategiyasining subyektiga aylanishi lozim. Bu nafaqat siyosiy zarurat, balki tarixiy majburiyatdir.
Beshikdan qabrgacha ilm izla!
Turkiya: Illuziyalar va haqiqatlar o‘rtasida — o‘z yo‘lini belgilash vaqti keldi
Ikkinchi jahon urushidan so‘ng xalqaro tizim BMT va NATO atrofida shakllandi. Turkiya bu tuzilmalarga teng huquqli ishtirokchi bo‘lish umidida qo‘shildi. Biroq yillar o‘tib ayon bo‘ldiki, na BMT, na NATO Turkiyaning manfaatlarini to‘liq hisobga olmaydi — bu tuzilmalar asosan cheklangan sonli davlatlar tomonidan boshqariladi.
BMT rasmiy jihatdan universallik da’vosida bo‘lsa-da, aslida Xavfsizlik Kengashining besh doimiy a’zosi tomonidan boshqariladi. Turkiya o‘zining strategik va tarixiy ahamiyatiga qaramay, doimiy a’zolik maqomini ololmadi. Ayni paytda Italiya yoki Yaponiya kabi nisbatan pastroq global salmog‘i bor davlatlar bu maqom uchun kurashmoqda, Turkiya esa chetda qolmoqda. Bu holat nafaqat xalqaro tizimdagi adolatsizlikni, balki Anqaraning global ambitsiyalardan va aniq tashqi siyosiy strategiyadan mahrumligini ko‘rsatadi.
NATO bilan vaziyat yanada xavotirli. Dastlab Sovet Ittifoqiga qarshi tuzilgan bu alyans bugun o‘z vazifasidan uzoqlashib, asosan AQShning bosim vositasiga aylangan. Turkiya rasman ittifoqchi bo‘lsa-da, amalda qurol-yarog‘ yetkazib berishdagi cheklovlar, sanksiyalar, harbiy taqiqlar va siyosiy bosimlarga duch kelmoqda. Hatto ayrim NATO a’zolari Turkiya hududiy yaxlitligini tan olmayapti va ichki ishlariga aralashmoqda. Bu holat NATO bugun Turkiya mustaqilligi va mudofaa salohiyatiga yordamdan ko‘ra to‘siq bo‘layotganini ko‘rsatadi.
Yevropa Ittifoqi bilan aloqalar ham ijobiy emas. Ko‘p yillik muzokaralarga qaramay, Yevropa Turkiyani “nazorat ostida” ushlab turadi, ammo uni jamoa a’zosi sifatida qabul qilmaydi. Turkiyaning YIga a’zoligi doimiy ravishda kechiktiriladi, Anqara esa hanuz integratsiyaga umid qilmoqda — bu orzuni Brussel jiddiy qabul qilmayapti. Hatto Yevropa mudofaa strategiyasi tobora NATOdan ajralib borar ekan, bu jarayonda Turkiya — alyansdagi ikkinchi eng yirik harbiy kuch bo‘lishiga qaramay — chetda qolmoqda.
XX asr oxiridan boshlab G‘arbiy dunyoda “asosiy tahdid” sifatida kommunizm o‘rnini islom egalladi. Islom olamida uyg‘onish jarayoni boshlangan bir paytda, kuchli iqtisodiyoti bor musulmon davlat sifatida Turkiya yashirin bosim ostiga olindi. “Diniy radikalizmga qarshi kurash” niqobi ostida mamlakat ichida ham islomiy ongni bostirishga urinishlar bo’ldi, “ichki dushman” degan qo‘rquv ommaga singdirila boshlandi. Bularning barchasi ittifoqchilik majburiyatlari fonida amalga oshirildi.
Bunday sharoitda Turkiya aniq anglab yetishi lozim: G‘arbga qaramlik strategiyasi boshi berk ko‘chaga olib keladi. Endi quyidagicha harakat qilish zarur:
1) AQSh va Isroil manfaatlariga bog‘liq bo‘lmagan, mustaqil mudofaa strategiyasini ishlab chiqish;
2) Ikki tomonlama va mintaqaviy hamkorliklarni rivojlantirish, teng huquqli sheriklikka urg‘u berish;
3) Milliy birlikni mustahkamlash, o‘z kuchiga va tarixiy vazifasiga ishonish;
4) NATO va YIni yagona yo‘l deb bilishni bas qilib, yangi tayanch nuqtalarini izlash.
Turkiyada bu yo‘lni tanlash uchun barcha imkoniyatlar mavjud — tarixiy tajriba, geosiyosiy pozitsiya, harbiy va iqtisodiy salohiyat. Endi esa u boshqa davlatlar strategiyasining obyekti bo‘lishni bas qilib, o‘z strategiyasining subyektiga aylanishi lozim. Bu nafaqat siyosiy zarurat, balki tarixiy majburiyatdir.
Beshikdan qabrgacha ilm izla!
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
Abdulaziz Komilov bilan intervyuni albatta tomosha qiling. Komilovning har bir gapi yillar davomida shakllangan davlat qarashining aksidir.
Kim O‘zbekiston tashqi siyosatini tushunmoqchi bo‘lsa suhbatni ko’rsin.
Ma’lumot uchun. A.Komilov hozirgi vaqtda O’zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Xavfsizlik kengashi kotibining o’rinbosari, Davlat rahbarining tashqi siyosat masalalari bo‘yicha maxsus vakili lavozimini egallamoqda.
https://youtu.be/kdEBhGg8HSI?si=7tE_d1cecet1x-Mt
Strategic Focus: Central Asia
Kim O‘zbekiston tashqi siyosatini tushunmoqchi bo‘lsa suhbatni ko’rsin.
Ma’lumot uchun. A.Komilov hozirgi vaqtda O’zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Xavfsizlik kengashi kotibining o’rinbosari, Davlat rahbarining tashqi siyosat masalalari bo‘yicha maxsus vakili lavozimini egallamoqda.
https://youtu.be/kdEBhGg8HSI?si=7tE_d1cecet1x-Mt
Strategic Focus: Central Asia
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
29-may kuni Qozog‘iston Prezidenti Qasim-Jomart Toqayev Al Jazeera telekanaliga bergan intervyusida muhim va prinsipial pozitsiyani ochiq bayon qildi: u inson huquqlari bo‘yicha xalqaro tashkilotlar tavsiyalariga amal qilish zarur emasligini aytdi (“I don’t believe that we should follow recommendations of human rights organizations”) va YXHT kabi tashkilotlarning saylovlarga bergan baholari uni umuman qiziqtirmasligini ta’kidladi (“I don’t care about estimations made by OSCE”). Sabab? Chunki bu tashkilotlar xolis emas (“they are not unbiased”, “very much biased organization”).
Bu aslida suverenitetning ochiq bayonidir. Hech bir tashqi kuch, qanday nom bilan bo‘lmasin, milliy siyosiy jarayonlarga hakam bo‘lish huquqiga ega emas. O‘zbekiston ham allaqachon ana shunday pozitsiyani rasmiy ravishda e’lon qilishi kerak. Masalan, AQSHning o‘zida bir qator shtatlarda xalqaro kuzatuvchilar saylov uchastkalariga yaqinlasha olmaydi, chunki bu ularning ichki ishiga aralish deya baholanadi.
Shunday ekan, savol: nega biz har safar o‘z saylovlarimiz davomida “xorijga yoqish”ga intilamiz? Bizga asosiy bahoni O’zbekiston xalqi beradi va biz faqat shu xalqning reaksiyasiga e’tibor qaratishimiz kerak. Qozog‘iston bu borada siyosiy yetuklik namunasini ko‘rsatmoqda. Endi navbat O‘zbekistonniki.
Shu sababli, navbatdagi saylovlarda (va shu kabi siyosiy jarayonlarga) biz xorijiy kuzatuvchilarni taklif qilmasligimiz kerak. Bu bizning ichki ishimiz va unga tashqi kuchlarning aralashuviga chek qo’yishimiz kerak.
Strategic Focus: Central Asia
Bu aslida suverenitetning ochiq bayonidir. Hech bir tashqi kuch, qanday nom bilan bo‘lmasin, milliy siyosiy jarayonlarga hakam bo‘lish huquqiga ega emas. O‘zbekiston ham allaqachon ana shunday pozitsiyani rasmiy ravishda e’lon qilishi kerak. Masalan, AQSHning o‘zida bir qator shtatlarda xalqaro kuzatuvchilar saylov uchastkalariga yaqinlasha olmaydi, chunki bu ularning ichki ishiga aralish deya baholanadi.
Shunday ekan, savol: nega biz har safar o‘z saylovlarimiz davomida “xorijga yoqish”ga intilamiz? Bizga asosiy bahoni O’zbekiston xalqi beradi va biz faqat shu xalqning reaksiyasiga e’tibor qaratishimiz kerak. Qozog‘iston bu borada siyosiy yetuklik namunasini ko‘rsatmoqda. Endi navbat O‘zbekistonniki.
Shu sababli, navbatdagi saylovlarda (va shu kabi siyosiy jarayonlarga) biz xorijiy kuzatuvchilarni taklif qilmasligimiz kerak. Bu bizning ichki ishimiz va unga tashqi kuchlarning aralashuviga chek qo’yishimiz kerak.
Strategic Focus: Central Asia
Amerika harbiy razvedkasining (DIA) hisobotiga ko‘ra, Tolibon yaqin bir yil davomida Afg‘onistonda qat’iy nazoratni saqlab qolishi deyarli aniq. IShID-Xuroson va muxolifatchi qurolli guruhlarning faolligiga qaramay, rejim ularni samarali bostirib, o‘z barqarorligiga tahdid yetkazilishiga yo‘l qo‘ymayapti. Shu bilan birga, Tolibon Al-Qoida faoliyatini cheklashda davom etmoqda. DIA ma’lumotlariga ko‘ra, bu tarmoqning ayrim elementlari Pokistondagi toliblarni (Tehrik-e Taliban Pakistan) yashirin qo‘llab-quvvatlashni davom etmoqda.
Hududlarda sobiq hukumat va harbiy xodimlarning o‘ldirilishi yoki hibsga olinishi holatlari qayd etilmoqda, biroq bu kampaniya Amirlik rahbariyati buyrug‘i asosida olib borilayotgani tasdiqlanmagan.
Inson huquqlari, inklyuziv boshqaruv va terrorchilik faolligi bo‘yicha davom etayotgan e’tirozlarga qaramay, xalqaro maydonda Tolibon asosiy mintaqaviy o‘yinchilar tomonidan de-fakto tan olinishi yo‘lida muayyan yutuqlarga erishmoqda.
Eron Tolibon bilan suv resurslari va IShID-Xuroson hamda Jaysh al-Adldan (Eronning janubi-sharqida faoliyat olib boruvchi terroristik guruh) kelib chiqayotgan tahdidlar bo‘yicha muzokaralar olib bormoqda. Hindiston esa gumanitar yordam, terrorizmga qarshi kurash va xususiy sektorni rivojlantirishga qaratilgan cheklangan aloqalarni saqlab turibdi.
Rossiya Tolibon bilan aloqalarni chuqurlashtirib, uning hukumatini rasman tan olishga tayyorligini bildirgan. 2025-yil aprel oyida Tolibon Rossiyaning terrorchilik tashkilotlari ro‘yxatidan chiqarildi. Ayni vaqtda, Moskva mamlakatdagi beqarorlikda G‘arbni ayblab kelmoqda.
Xitoy esa 2024-yil yanvar oyida Tolibon tomonidan tayinlangan elchining ishonch yorliqlarini qabul qilgan va Afg‘onistonda neft va mis qazib olish loyihalariga sarmoya kiritishni boshlagan. Ichki xavfsizlikni mustahkamlash va zo‘ravonlik darajasini pasaytirishga qaratilgan harakatlar xorijiy investitsiyalar uchun eshiklarni ochdi.
Shu tariqa, Tolibon nafaqat hokimiyatni saqlab qolmoqda, balki pragmatizm, barqarorlik va xavfsizlik sohasidagi umumiy manfaatlarga asoslangan yangi mintaqaviy legitimlik modelini shakllantirmoqda.
AQSh harbiy razvedkasining Eron bo’yicha pozitsiyasi:
https://t.me/erontahlili/1071
Strategic Focus: Central Asia
Hududlarda sobiq hukumat va harbiy xodimlarning o‘ldirilishi yoki hibsga olinishi holatlari qayd etilmoqda, biroq bu kampaniya Amirlik rahbariyati buyrug‘i asosida olib borilayotgani tasdiqlanmagan.
Inson huquqlari, inklyuziv boshqaruv va terrorchilik faolligi bo‘yicha davom etayotgan e’tirozlarga qaramay, xalqaro maydonda Tolibon asosiy mintaqaviy o‘yinchilar tomonidan de-fakto tan olinishi yo‘lida muayyan yutuqlarga erishmoqda.
Eron Tolibon bilan suv resurslari va IShID-Xuroson hamda Jaysh al-Adldan (Eronning janubi-sharqida faoliyat olib boruvchi terroristik guruh) kelib chiqayotgan tahdidlar bo‘yicha muzokaralar olib bormoqda. Hindiston esa gumanitar yordam, terrorizmga qarshi kurash va xususiy sektorni rivojlantirishga qaratilgan cheklangan aloqalarni saqlab turibdi.
Rossiya Tolibon bilan aloqalarni chuqurlashtirib, uning hukumatini rasman tan olishga tayyorligini bildirgan. 2025-yil aprel oyida Tolibon Rossiyaning terrorchilik tashkilotlari ro‘yxatidan chiqarildi. Ayni vaqtda, Moskva mamlakatdagi beqarorlikda G‘arbni ayblab kelmoqda.
Xitoy esa 2024-yil yanvar oyida Tolibon tomonidan tayinlangan elchining ishonch yorliqlarini qabul qilgan va Afg‘onistonda neft va mis qazib olish loyihalariga sarmoya kiritishni boshlagan. Ichki xavfsizlikni mustahkamlash va zo‘ravonlik darajasini pasaytirishga qaratilgan harakatlar xorijiy investitsiyalar uchun eshiklarni ochdi.
Shu tariqa, Tolibon nafaqat hokimiyatni saqlab qolmoqda, balki pragmatizm, barqarorlik va xavfsizlik sohasidagi umumiy manfaatlarga asoslangan yangi mintaqaviy legitimlik modelini shakllantirmoqda.
AQSh harbiy razvedkasining Eron bo’yicha pozitsiyasi:
https://t.me/erontahlili/1071
Strategic Focus: Central Asia
Nega Xitoy “Yalta 2.0” ga qarshi?
Chjao Lun, Shanxay Xalqaro tadqiqotlar institutining Xalqaro strategik va xavfsizlik tadqiqotlari instituti direktor o‘rinbosari
Dunyo yetakchilari o‘rtasida ta’sir doiralarini qayta bo‘lishish g‘oyasi (ya’ni “Yalta 2.0”) bugungi tartibsizliklar davrida barqarorlik va aniqlik izlayotganlar uchun jozibador tuyulishi mumkin. Ammo Xitoy uchun bunday ssenariy — yechim emas, balki xavf.
Birinchidan, bu yondashuv Xitoyning xalqaro munosabatlarga bo‘lgan qarashiga zid. Pekin doimiy ravishda suverenitet, ichki ishlarga aralashmaslik va tenglik prinsiplarini yoqlaydi. Yalta modeli esa — ta’sir zonalari bilan bo’lishish, yopiq bitimlar va kuchlar ierarxiyasiga asoslanadi. Bu esa o‘rta va kichik davlatlar hamda Xitoy manfaatlarini inkor etadi.
Ikkinchidan, dunyoni bloklarga bo‘lish Xitoyning asosiy kuch manbasidan — iqtisodiy o‘zaro bog‘liqlikdan — uni mahrum qiladi. Pekin o‘z strategiyasini hududiy nazoratga asoslanib emas, balki savdo va infratuzilma tarmoqlarini kengaytirishga tayanib quradi. Yalta tizimi esa dunyoni qattiq geosiyosiy chegaralarda muzlatib qo‘yadi va Xitoyning “yumshoq kuch” imkoniyatlarini cheklaydi.
Uchinchidan, Pekin “Yalta 2.0”ning mafkuraviy yo‘nalishidan ham xavotirda. Xitoy modeli G‘arb yoki sobiq SSSR singari dunyoga hukmronlik qilishga intilmaydi. U diniy yoki universal qadriyatlarga bog‘liq emas. Ammo G‘arbda kuchayib borayotgan konservatizm to‘lqini Xitoyni global tartibga tahdid sifatida ko‘rsatishi va mafkuraviy asosda unga qarshi kayfiyatlarni kuchaytirishi mumkin.
Fikrimizcha, “Yalta 2.0” bu — imperiyaviy tafakkurga qaytish. Ya’ni, Moskva uchun foydali, Vashington uchun esa vaqtinchalik taktika bo‘lishi mumkin. Ammo Xitoy uchun — bu beqarorlik, strategik noaniqlik va dunyo jarayonlaridan chetlanish xavfi demakdir.
Pekin esa eksklyuziv bitimlarni emas, balki barcha davlatlar ovoziga ega bo‘ladigan inkluziv va ko‘p tomonlama xalqaro tartibni tanlaydi. Aynan shu boisdan ham “Yalta 2.0” Xitoy uchun nafaqat keraksiz, balki zararli model hisoblanadi.
Strategic Focus: Central Asia
Chjao Lun, Shanxay Xalqaro tadqiqotlar institutining Xalqaro strategik va xavfsizlik tadqiqotlari instituti direktor o‘rinbosari
Dunyo yetakchilari o‘rtasida ta’sir doiralarini qayta bo‘lishish g‘oyasi (ya’ni “Yalta 2.0”) bugungi tartibsizliklar davrida barqarorlik va aniqlik izlayotganlar uchun jozibador tuyulishi mumkin. Ammo Xitoy uchun bunday ssenariy — yechim emas, balki xavf.
Birinchidan, bu yondashuv Xitoyning xalqaro munosabatlarga bo‘lgan qarashiga zid. Pekin doimiy ravishda suverenitet, ichki ishlarga aralashmaslik va tenglik prinsiplarini yoqlaydi. Yalta modeli esa — ta’sir zonalari bilan bo’lishish, yopiq bitimlar va kuchlar ierarxiyasiga asoslanadi. Bu esa o‘rta va kichik davlatlar hamda Xitoy manfaatlarini inkor etadi.
Ikkinchidan, dunyoni bloklarga bo‘lish Xitoyning asosiy kuch manbasidan — iqtisodiy o‘zaro bog‘liqlikdan — uni mahrum qiladi. Pekin o‘z strategiyasini hududiy nazoratga asoslanib emas, balki savdo va infratuzilma tarmoqlarini kengaytirishga tayanib quradi. Yalta tizimi esa dunyoni qattiq geosiyosiy chegaralarda muzlatib qo‘yadi va Xitoyning “yumshoq kuch” imkoniyatlarini cheklaydi.
Uchinchidan, Pekin “Yalta 2.0”ning mafkuraviy yo‘nalishidan ham xavotirda. Xitoy modeli G‘arb yoki sobiq SSSR singari dunyoga hukmronlik qilishga intilmaydi. U diniy yoki universal qadriyatlarga bog‘liq emas. Ammo G‘arbda kuchayib borayotgan konservatizm to‘lqini Xitoyni global tartibga tahdid sifatida ko‘rsatishi va mafkuraviy asosda unga qarshi kayfiyatlarni kuchaytirishi mumkin.
Fikrimizcha, “Yalta 2.0” bu — imperiyaviy tafakkurga qaytish. Ya’ni, Moskva uchun foydali, Vashington uchun esa vaqtinchalik taktika bo‘lishi mumkin. Ammo Xitoy uchun — bu beqarorlik, strategik noaniqlik va dunyo jarayonlaridan chetlanish xavfi demakdir.
Pekin esa eksklyuziv bitimlarni emas, balki barcha davlatlar ovoziga ega bo‘ladigan inkluziv va ko‘p tomonlama xalqaro tartibni tanlaydi. Aynan shu boisdan ham “Yalta 2.0” Xitoy uchun nafaqat keraksiz, balki zararli model hisoblanadi.
Strategic Focus: Central Asia
Forwarded from G’arbiy alyans
Ukraina Xavfsizlik xizmati “O’rgimchak to’ri” nomli maxsus operatsiyani amalga oshirdi. Shubhasiz, bu voqea tarixga Rossiya o‘z yadroviy qalqonining bir qismini yo‘qotgan lahza sifatida kirishi aniq. Ateo Breaking kanali ma’lumotiga ko‘ra, hujum natijasida 41 ta strategik harbiy samolyot yo‘q qilindi yoki ishdan chiqarildi — aynan shu bombardimonchilar yadroviy raketalarni tashuvchi kuch sifatida xizmat qilardi.
Operatsiya juda puxta ishlab chiqildi: ukrainaliklar dronlarni yashirincha Rossiyaga olib kirgan, ularni maxsus konteynerlarda yuk mashinalarida yashirishgan. Kerakli paytda bu konteynerlarning tomi ochilgan va dronlar to‘g‘ridan-to‘g‘ri Rossiya hududidan uchib chiqib, bombardimonchi samolyotlarga zarba bergan.
Hech shubhasiz, bu Moskvaga qarshi eng kuchli zarbalardan biri bo’ldi. Bunday samolyotlarning yo‘qotilishi — shunchaki statistik yo‘qotish emas, balki Rossiyaning doim maqtanib kelgan yadroviy tiyib turish tizimi uchun katta zarba.
Kreml vahimani ko‘rsatmaslikka harakat qilmoqda: zaif ko‘rinmaslik uchun Istanbuldagi muzokaralarni davom ettirmoqda. Ammo ichkarida Ukrainaning infratuzilmasi va shaharlari bo‘yicha “qasos” zarbalari tayyorlanmoqda.
Eng muhimi: Ukraina nafaqat frontda, balki Rossiyaning strategik kuchiga ham zarba bera olishini ko‘rsatdi. Endi bu oddiy hududiy urush emas — bu “buyuk derjava” maqomiga qilingan hujumdir.
G’arbiy alyans
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
M.Imomov: Rossiya o‘zi boshlab bergan tajovuz uchun haqiqiy javobni oldi
“Qo‘shnilarini o‘n yillar davomida qo‘rqitib, “ta’sir zonalari” qurish va yadroviy qurollar bilan tahdid qilish o‘rniga, Moskva o‘zining ichki muammolari bilan shug‘ullanishi kerak edi. Afsus, u xato yo’lni tanladi.
Ukraina aniq harakat qila olishini ko‘rsatdi: strategik aviatsiyaga zarba — Rossiyaning harbiy kuch tizimiga ochiq chaqiriqdir. Bu endi oddiy front emas — bu yuqori darajadagi o‘yin. Rossiya o‘zi boshlab bergan tajovuz uchun haqiqiy javobni oldi.”
S.Pinxasova: Kiyev hech kimning “duxi” yetmagan ishni qildi
““O’rgimchak to’ri” operatsiyasining muvaffaqiyati nafaqat harbiy yutuq, balki Brussel uchun kuchli signaldir. Ukraina Kremlning eng og‘riqli nuqtalariga zarba bera olishini isbotladi. YI va NATO endi harbiy yordamni kengaytirishi va tezlashtirishi ehtimoli o’ta yuqori. Kiyev hech kimning “duxi” yetmagan ishni qildi. Yevropa kutish rejimidan chiqib, jiddiy harakat qilishni boshlashi mumkin.”
K.Ametov: Putin yana tuzoqqa tushdi
“Rossiya shokda. Muzokaralar haqida gaplar ketayotgan paytda ukrainaliklar yadroviy infratuzilmaning eng muhim qismlariga kuchli zarba berdi. Putin yana tuzoqqa tushdi. Kreml katta ehtimol bilan navbatdagi shafqatsiz zarbalar bilan javob beradi. Biroq Kreml endi kun tartibini nazorat qila olmayapti. Uni yana aldashdi. Bu tasodif emas, balki tizimli muammo.”
K.Akopyan: Rossiya strategik nokautga uchradi
“Rossiya yadroviy qurol tashishga qodir o‘nlab strategik samolyotlaridan ayrildi. Rejimning yuragiga qashqatqich zarba urildi. Kreml oldindan rejalashtirilgan va jasorat bilan bajarilgan operatsiya qarshisida ojiz bo‘lib qoldi. Mutaxassislar tili bilan aytganda — bu strategik nokaut. Ko’cha tilda aytganda — ruslar pishdi.”
A.Fayzullozoda: Putin qanday qilib yutqazganini tushunmay qoldi
“Kreml hali ham o‘tmishda yashayapti: shaharlarga bomba tashlaydi, G‘arbni qo‘rqitadi, soxta muzokaralar o‘tkazadi. Ukraina esa Rossiyaning harbiy kuchining asosi bo‘lgan nuqtalariga tez, yashirinch va jiddiy zarbalar bermoqda. Bu operatsiya — yangi urush modelining namunasi. Putin bu o‘yinni boshqaryapman deb o‘ylaydi. Lekin o‘yin allaqachon tugagan, u esa buni hali ham tushunmayapti.”
Strategic Focus: Central Asia
“Qo‘shnilarini o‘n yillar davomida qo‘rqitib, “ta’sir zonalari” qurish va yadroviy qurollar bilan tahdid qilish o‘rniga, Moskva o‘zining ichki muammolari bilan shug‘ullanishi kerak edi. Afsus, u xato yo’lni tanladi.
Ukraina aniq harakat qila olishini ko‘rsatdi: strategik aviatsiyaga zarba — Rossiyaning harbiy kuch tizimiga ochiq chaqiriqdir. Bu endi oddiy front emas — bu yuqori darajadagi o‘yin. Rossiya o‘zi boshlab bergan tajovuz uchun haqiqiy javobni oldi.”
S.Pinxasova: Kiyev hech kimning “duxi” yetmagan ishni qildi
““O’rgimchak to’ri” operatsiyasining muvaffaqiyati nafaqat harbiy yutuq, balki Brussel uchun kuchli signaldir. Ukraina Kremlning eng og‘riqli nuqtalariga zarba bera olishini isbotladi. YI va NATO endi harbiy yordamni kengaytirishi va tezlashtirishi ehtimoli o’ta yuqori. Kiyev hech kimning “duxi” yetmagan ishni qildi. Yevropa kutish rejimidan chiqib, jiddiy harakat qilishni boshlashi mumkin.”
K.Ametov: Putin yana tuzoqqa tushdi
“Rossiya shokda. Muzokaralar haqida gaplar ketayotgan paytda ukrainaliklar yadroviy infratuzilmaning eng muhim qismlariga kuchli zarba berdi. Putin yana tuzoqqa tushdi. Kreml katta ehtimol bilan navbatdagi shafqatsiz zarbalar bilan javob beradi. Biroq Kreml endi kun tartibini nazorat qila olmayapti. Uni yana aldashdi. Bu tasodif emas, balki tizimli muammo.”
K.Akopyan: Rossiya strategik nokautga uchradi
“Rossiya yadroviy qurol tashishga qodir o‘nlab strategik samolyotlaridan ayrildi. Rejimning yuragiga qashqatqich zarba urildi. Kreml oldindan rejalashtirilgan va jasorat bilan bajarilgan operatsiya qarshisida ojiz bo‘lib qoldi. Mutaxassislar tili bilan aytganda — bu strategik nokaut. Ko’cha tilda aytganda — ruslar pishdi.”
A.Fayzullozoda: Putin qanday qilib yutqazganini tushunmay qoldi
“Kreml hali ham o‘tmishda yashayapti: shaharlarga bomba tashlaydi, G‘arbni qo‘rqitadi, soxta muzokaralar o‘tkazadi. Ukraina esa Rossiyaning harbiy kuchining asosi bo‘lgan nuqtalariga tez, yashirinch va jiddiy zarbalar bermoqda. Bu operatsiya — yangi urush modelining namunasi. Putin bu o‘yinni boshqaryapman deb o‘ylaydi. Lekin o‘yin allaqachon tugagan, u esa buni hali ham tushunmayapti.”
Strategic Focus: Central Asia
Ozarbayjon harbiylarining rus tilidan ramziy tarzda voz kechishi turkiy o’zlikning o’sayotgan rolidan dalolat beradi.
Hozircha KXShT davlatlaridan kelgan harbiylar uchun o‘qitish rus tilida davom etayotgan bo‘lsa-da, Boku qozoq tilini tanlamoqda — bu esa muhim siyosiy signaldir.
Strategic Focus: Central Asia
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Forwarded from Eron-Turkiya: tahlil va xabarlar
Yaqin Sharqdagi harbiy-siyosiy vaziyat yana chigallashmoqda. AQSh va Eron o‘rtasidagi yadroviy dastur bo‘yicha muzokaralar boshi berk ko‘chaga kirib qoldi. Reuters ma’lumotlariga ko‘ra, Tehron AQSh tomonidan taklif etilgan kelishuv loyihasini rad etgan, uni haddan tashqari talablar bilan yuklangan, qabul qilib bo‘lmaydigan hujjat deb baholagan. Oq uy Eronning hatto tinch maqsadlardagi uranni boyitish faoliyatidan to‘liq voz kechishini talab qilmoqda. Biroq Eron uchun bu masala faqatgina texnologiya emas, balki millat mustaqilligi va davlat suvereniteti bilan bog‘liq.
Rasman gap nazorat va inspeksiya haqida ketayotgan bo‘lsa-da, aslida Eronning butun yadroviy infratuzilmasini yo‘q qilish, ya’ni kapitulyatsiya talab qilinmoqda. Tehronda bu yondashuv neomustamlakachilar bosimi sifatida qabul qilinmoqda.
Bu fonda harbiy keskinlashuv xavfi keskin ortmoqda. Oldin ham Eron obyektlariga zarba berishga tayyorligini yashirmagan Isroil endilikda AQShdan norasmiy rozilik olishi mumkin. Eron ichida esa qat’iy javob tarafdorlari kuchaymoqda — bu nafaqat yadroviy dastur tezlashuvi, balki AQSh va uning mintaqadagi ittifoqchilariga qarshi bevosita hujumlar ko‘rinishida bo‘lishi mumkin.
Diplomatik yo‘l bilan muammo hal bo‘lmayotgan bir paytda tomonlar eski uslublarga — tahdidlar, sanksiyalar va kuch namoyishiga qaytmoqda. Bunday vaziyatda hatto tasodifiy hodisa ham yirik mojaro boshlanishiga sabab bo‘lishi mumkin. Mintaqada yana qarama-qarshilik va to‘qnashuv muhiti hukmronlik qilmoqda.
@erontahlili
Rasman gap nazorat va inspeksiya haqida ketayotgan bo‘lsa-da, aslida Eronning butun yadroviy infratuzilmasini yo‘q qilish, ya’ni kapitulyatsiya talab qilinmoqda. Tehronda bu yondashuv neomustamlakachilar bosimi sifatida qabul qilinmoqda.
Bu fonda harbiy keskinlashuv xavfi keskin ortmoqda. Oldin ham Eron obyektlariga zarba berishga tayyorligini yashirmagan Isroil endilikda AQShdan norasmiy rozilik olishi mumkin. Eron ichida esa qat’iy javob tarafdorlari kuchaymoqda — bu nafaqat yadroviy dastur tezlashuvi, balki AQSh va uning mintaqadagi ittifoqchilariga qarshi bevosita hujumlar ko‘rinishida bo‘lishi mumkin.
Diplomatik yo‘l bilan muammo hal bo‘lmayotgan bir paytda tomonlar eski uslublarga — tahdidlar, sanksiyalar va kuch namoyishiga qaytmoqda. Bunday vaziyatda hatto tasodifiy hodisa ham yirik mojaro boshlanishiga sabab bo‘lishi mumkin. Mintaqada yana qarama-qarshilik va to‘qnashuv muhiti hukmronlik qilmoqda.
@erontahlili
Forwarded from Hamid Sodiq | Rasmiy kanal
AQShdagi O’zbekiston vatandoshlari podkasti kanaliga qo’shilishni tavsiya qilamiz.
Strategic Focus: Central Asia
Strategic Focus: Central Asia
Xorijiy jangarilarning Suriya armiyasiga integratsiyasi va uning oqibatlari
M.Imomov, mustaqil ekspert
AQSH Suriyaning taxminan 3,5 ming nafar sobiq chet ellik jangarilarni (bundan oldin Asad rejimiga qarshi urushgan shaxslar) yangi tashkil etilgan 84-diviziya tarkibiga kiritish rejasini ma’qulladi. Ushbu qaror AQSH prezidentining maxsus vakili Tomas Barak tomonidan tasdiqlandi. Ilgari AQSH chet ellik jangarilarning Suriya kuch tuzilmalarida ishtirok etishiga qarshi bo‘lgan edi. Barakning ta’kidlashicha, yangi hukumatga sodiq bo‘lgan jangarilarning davlat tuzilmalariga integratsiyasi ularning ijtimoiy chetlanishidan ko‘ra afzalroq. Unga ko’ra, bu jarayon beqarorlik xavfini kamaytirishiga xizmat qiladi. AQSH pozitsiyasidagi o‘zgarish, ehtimol, Trampning Suriya prezidenti Ahmad ash-Shara’a bilan Ar-Riyodda o‘tkazgan muzokaralari bilan bog‘liq.
Mazkur qadam Markaziy Osiyo uchun uzoq muddatli oqibatlarga ega bo‘lishi mumkin. Chet ellik jangarilarning Suriya armiyasiga qo‘shilishi mamlakatni boshqaruv ostidagi reintegratsiya orqali barqarorlashtirishga urinaniyotgan harakat sifatida talqin qilinmoqda, ammo bu jangarilarning sadoqati, jangovar tajribasi va armiyada radikallashuv xavfi borasida jiddiy savollarni tug‘diradi. Chet ellik jangarilarning asosiy qismi Markaziy Osiyodan chiqqanligi bois, bu qaror mintaqa uchun alohida ahamiyatga ega.
Markaziy Osiyolik jangarilarning Suriya armiyasiga qo‘shilishi mintaqada xavfsizlik tahdidlarini kuchaytirishi mumkin.
Birinchidan, Suriyada xizmat qilgan, radikallashgan jangarilarning vatanga qaytishi ekstremistik g‘oyalar tarqalishiga va beqarorlikka sabab bo‘lishi mumkin.
Ikkinchidan, rasmiy armiyada xizmat qilganlik ularning jangovar tajribasini legallashtirib yuborishi va mahalliy hukumatlar nazoratini murakkablashtirishi mumkin.
Markaziy Osiyo mamlakatlari uchun ayni damda bu kabi shaxslarni kuzatish va xalqaro hamkorlar bilan xavfsizlik sohasida muvofiqlashtirilgan choralarni kuchaytirish muhim ahamiyat kasb etadi.
Strategic Focus: Central Asia
M.Imomov, mustaqil ekspert
AQSH Suriyaning taxminan 3,5 ming nafar sobiq chet ellik jangarilarni (bundan oldin Asad rejimiga qarshi urushgan shaxslar) yangi tashkil etilgan 84-diviziya tarkibiga kiritish rejasini ma’qulladi. Ushbu qaror AQSH prezidentining maxsus vakili Tomas Barak tomonidan tasdiqlandi. Ilgari AQSH chet ellik jangarilarning Suriya kuch tuzilmalarida ishtirok etishiga qarshi bo‘lgan edi. Barakning ta’kidlashicha, yangi hukumatga sodiq bo‘lgan jangarilarning davlat tuzilmalariga integratsiyasi ularning ijtimoiy chetlanishidan ko‘ra afzalroq. Unga ko’ra, bu jarayon beqarorlik xavfini kamaytirishiga xizmat qiladi. AQSH pozitsiyasidagi o‘zgarish, ehtimol, Trampning Suriya prezidenti Ahmad ash-Shara’a bilan Ar-Riyodda o‘tkazgan muzokaralari bilan bog‘liq.
Mazkur qadam Markaziy Osiyo uchun uzoq muddatli oqibatlarga ega bo‘lishi mumkin. Chet ellik jangarilarning Suriya armiyasiga qo‘shilishi mamlakatni boshqaruv ostidagi reintegratsiya orqali barqarorlashtirishga urinaniyotgan harakat sifatida talqin qilinmoqda, ammo bu jangarilarning sadoqati, jangovar tajribasi va armiyada radikallashuv xavfi borasida jiddiy savollarni tug‘diradi. Chet ellik jangarilarning asosiy qismi Markaziy Osiyodan chiqqanligi bois, bu qaror mintaqa uchun alohida ahamiyatga ega.
Markaziy Osiyolik jangarilarning Suriya armiyasiga qo‘shilishi mintaqada xavfsizlik tahdidlarini kuchaytirishi mumkin.
Birinchidan, Suriyada xizmat qilgan, radikallashgan jangarilarning vatanga qaytishi ekstremistik g‘oyalar tarqalishiga va beqarorlikka sabab bo‘lishi mumkin.
Ikkinchidan, rasmiy armiyada xizmat qilganlik ularning jangovar tajribasini legallashtirib yuborishi va mahalliy hukumatlar nazoratini murakkablashtirishi mumkin.
Markaziy Osiyo mamlakatlari uchun ayni damda bu kabi shaxslarni kuzatish va xalqaro hamkorlar bilan xavfsizlik sohasida muvofiqlashtirilgan choralarni kuchaytirish muhim ahamiyat kasb etadi.
Strategic Focus: Central Asia
Rossiya prezidenti V.Putin: Kiyevdagi noqonuniy rejim terrorchilik tashkilotiga aylanib bormoqda.
Kiyevning homiylari — terrorchilarning ko’makchilari.
Ukrainaga tinchlik kerak emas, Kiyev rejimi uchun hokimiyat odamlardan muhimroq.
Bunday sharoitda nimani muhokama qilish mumkin? Axir, kim ham terrorchilar bilan muzokara olib boradi?
Strategic Focus: Central Asia
Kiyevning homiylari — terrorchilarning ko’makchilari.
Ukrainaga tinchlik kerak emas, Kiyev rejimi uchun hokimiyat odamlardan muhimroq.
Bunday sharoitda nimani muhokama qilish mumkin? Axir, kim ham terrorchilar bilan muzokara olib boradi?
Strategic Focus: Central Asia
Strategic Focus: Central Asia
Rossiya prezidenti V.Putin: Kiyevdagi noqonuniy rejim terrorchilik tashkilotiga aylanib bormoqda. Kiyevning homiylari — terrorchilarning ko’makchilari. Ukrainaga tinchlik kerak emas, Kiyev rejimi uchun hokimiyat odamlardan muhimroq. Bunday sharoitda nimani…
M.Imomov: Ukraina tinchlikdan voz kechmagan — unga ultimatum qo‘yildi
Rossiyaning “terrorchilar bilan muzokara qilinmaydi” degan bayonoti — bu uning tinchlik yo‘llaridan butunlay yuz o‘girganini rasman tasdiqlaydi. Ayniqsa bu ikkiyuzlamachilik sifatida namoyon bo‘lmoqda: aynan Rossiya 2022-yilda Istanbul muzokaralaridan chiqib ketgan va mojaro darajasini keskin kuchaytirgan edi. Ukraina esa hech qachon tinchlikdan voz kechmagan — unga tanlov emas, ultimatum taklif qilindi.
S.Pinxasova: Mojaroni harbiy holatda muzlatish — Moskvaning siyosiy taktikasidir
Putinning “Kiyevda gaplashadigan odam yo‘q” degan bahonasi yangilik emas. Ammo aynan Moskva vaziyatni harbiy to‘qnashuv darajasida ushlab turishga intilmoqda va bu orqali siyosiy muloqot imkonini butkul yo‘qqa chiqarmoqda. Bu esa charchatish strategiyasiga asoslangan bo‘lib, hech qanday muqobil yechimni taklif etmaydi.
A.Fayzullozoda: Zo‘ravonlik vositasi bo‘lgan terror — kimdan chiqqani ayon
Agar terrorizmni harakatlar orqali baholaydigan bo‘lsak, infratuzilmalarga ommaviy zarbalar berish, tinch aholi yashaydigan hududlarni yo‘q qilish, soxta “referendum”lar orqali hududlarni bosib olish — bularning bari zo‘ravonlik namunalari bo‘lib, hech qanday tinch yo‘lni anglatmaydi. Aslida kim terror vositalariga tayanayotganini hamma yaxshi biladi.
K.Ametov: Rejim almashishini talab qilish — muzokara emas, tahdid
Putinning “hozirgi Ukraina rahbariyati bilan muzokaralar olib borib bo‘lmaydi” degan bayonoti shuni ko‘rsatadiki, Rossiya faqat rejim almashishidan keyin muloqotga tayyor. Bunday yondashuv esa nafaqat xavfli, balki mojaroni muzlatib turish va murosali yechimlar ehtimolini butunlay yo‘qqa chiqaradi.
K.Akopyan: “Terrorchi” tamg‘asi — urushga mafkuraviy asos yaratish vositasi
Kiyevni tinchlikdan voz kechganlikda ayblab, uni “terrorist” sifatida ko‘rsatish — bu Rossiyaning o‘zini “tinchlikparvar”, Ukrainani esa “buzg‘unchi” sifatida tasvirlovchi ritorik konstruktsiyadir. Bu uslub ichki auditoriyaga voqeani soddalashtirib tushuntiradi, tashqi ittifoqchilar esa bunday harbiy harakatlarni “qonuniy” deb qabul qilishlari mumkin. Ammo bu yondashuv tobora halokatli tus olib, mintaqadagi vaziyatni yanada chuqurlashtirmoqda.
Strategic Focus: Central Asia
Rossiyaning “terrorchilar bilan muzokara qilinmaydi” degan bayonoti — bu uning tinchlik yo‘llaridan butunlay yuz o‘girganini rasman tasdiqlaydi. Ayniqsa bu ikkiyuzlamachilik sifatida namoyon bo‘lmoqda: aynan Rossiya 2022-yilda Istanbul muzokaralaridan chiqib ketgan va mojaro darajasini keskin kuchaytirgan edi. Ukraina esa hech qachon tinchlikdan voz kechmagan — unga tanlov emas, ultimatum taklif qilindi.
S.Pinxasova: Mojaroni harbiy holatda muzlatish — Moskvaning siyosiy taktikasidir
Putinning “Kiyevda gaplashadigan odam yo‘q” degan bahonasi yangilik emas. Ammo aynan Moskva vaziyatni harbiy to‘qnashuv darajasida ushlab turishga intilmoqda va bu orqali siyosiy muloqot imkonini butkul yo‘qqa chiqarmoqda. Bu esa charchatish strategiyasiga asoslangan bo‘lib, hech qanday muqobil yechimni taklif etmaydi.
A.Fayzullozoda: Zo‘ravonlik vositasi bo‘lgan terror — kimdan chiqqani ayon
Agar terrorizmni harakatlar orqali baholaydigan bo‘lsak, infratuzilmalarga ommaviy zarbalar berish, tinch aholi yashaydigan hududlarni yo‘q qilish, soxta “referendum”lar orqali hududlarni bosib olish — bularning bari zo‘ravonlik namunalari bo‘lib, hech qanday tinch yo‘lni anglatmaydi. Aslida kim terror vositalariga tayanayotganini hamma yaxshi biladi.
K.Ametov: Rejim almashishini talab qilish — muzokara emas, tahdid
Putinning “hozirgi Ukraina rahbariyati bilan muzokaralar olib borib bo‘lmaydi” degan bayonoti shuni ko‘rsatadiki, Rossiya faqat rejim almashishidan keyin muloqotga tayyor. Bunday yondashuv esa nafaqat xavfli, balki mojaroni muzlatib turish va murosali yechimlar ehtimolini butunlay yo‘qqa chiqaradi.
K.Akopyan: “Terrorchi” tamg‘asi — urushga mafkuraviy asos yaratish vositasi
Kiyevni tinchlikdan voz kechganlikda ayblab, uni “terrorist” sifatida ko‘rsatish — bu Rossiyaning o‘zini “tinchlikparvar”, Ukrainani esa “buzg‘unchi” sifatida tasvirlovchi ritorik konstruktsiyadir. Bu uslub ichki auditoriyaga voqeani soddalashtirib tushuntiradi, tashqi ittifoqchilar esa bunday harbiy harakatlarni “qonuniy” deb qabul qilishlari mumkin. Ammo bu yondashuv tobora halokatli tus olib, mintaqadagi vaziyatni yanada chuqurlashtirmoqda.
Strategic Focus: Central Asia