📌 سخنرانی محمد نوید بازرگان در نخستین دور از سلسله نشست های رستخیز ناگهان با عنوان :تحليل محوری و منظومه‌ای سه دفتر نخست مثنوی
سال 1390
👇👇👇👇👇👇👇
@sorooshemewlana

*محمد نوید بازرگان
اين حكايت گفته شد زير و زبر
همچو فكر عاشقان بی پا و سر

سر ندارد چون ز ازل بوده‌ست پيش
پا ندارد با ابد بوده‌ست خويش

بلكه چون آب است هر قطره از آن
هم سر است هم پا و هم بی هر دوان

حاش‌لله اين حكايت نيست اين
نقد حال ما و تست اين خوش ببين

سالها پيش پژوهشگران بزرگی چون هلموت ريتر و رينولد نيكلسون در باب پيچيدگی ساختار مثنوی سخن به ميان آوردند. نيكلسون باور داشت: "مولانا نظام منسجمی ندارد بلكه فضايی هنرمندانه می آفريند كه استدلال نمی پذيرد."(نیکلسون،1374،4و5)
ريتر نيز مثنوی را به فرشی ايرانی تشبيه می كرد كه داراي طرح و الگویی پيچيده است.(لوئیس،561) اما اين پيچيدگی يا عدم انسجام نكته‌ای نبود كه تنها به‌چشم پژوهشگران خارجی حائز اهميت نمايد، مرحوم زرين‌كوب نيز گفته است كه هيچ شارح يا منتقد مثنوی نيست كه در برخورد با اين كتاب «در غرقاب حيرت و دهشت فرو نشود و آنرا كتابی احاطه¬ناپذير، گريزان و نادست-يافتنی نداند».(زرین کوب،1372،11)
آنچه برای هر پژوهشگر مثنوی بارز است اينكه توالی مطالب كاملاً تابع جريان سيال ذهن گوينده و به اقتضای مجالس اوست. آغاز و انجام مثنوی هر دو غير متداول است. نه به شيوه كتابهای رايج تا قرن 12 در توحيد و نعت رسول و خلفای اربعه مطلبی دارد و نه مقدمه‌ای در شروع دفتر، حتی بسم‌الله‌الرحمن‌الرحيم را بر پيشانی و ديباچه اشعار نقش نكرده است!
* عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن،گروه زبان و ادبیات فارسی،رودهن،ایران
اگر مثال جالب ريتر را وام كنيم يعني مثنوی را به فرشی ايرانی با الگويی پيچيده مانند كنيم آنگاه اين سؤال پديد خواهد آمد كه آيا چنين فرشی دارای الگويی از پيش تعيين شده است؟ زيرا بافنده فرش خود مي‌داند شكل ‌نهايی آن چه خواهد بود. برخی اشارات صريح مثنوی اين امكان را منتفی می سازد:
اين سخن را بعد از اين مدفون كنم
آن كشنده می كشد من چون كنم؟

كيست آن كت مي‌كشد ای معتنی
آن كه می نگذاردت كاين دم‌زنی

صد عزيمت مي‌كنی بهر سفر
می كشاند مر ترا جای دگر

اشاراتی از اين دست در مثنوی كم نيست. شايد نمونه جالب توجهی كه شاعر را كاملاً در گفتگو با شخص يا نيرويی ناشناخته تصوير می كند در ميانه دفتر دوم مثنوی باشد كه در اثنای حكايتی، مولانا بی توجه به روند حكايت، ناگهان با كسی سخن می گويد:
يارها كن تا نيايم در كلام
يا بده دستور تا گويم تمام

ورنه اين خواهی نه آن، فرمان‌تر است
كس چه داند مر ترا مقصد كجاست؟

اما برای پژوهشگر مثنوی آنچه در دل اين دريای متكثّر و كرانه ناپيدا مهم است اينكه بفهمد آيا در جنب ايده‌ها و انديشه‌های متعدد می توان به كلان فكرهای عمده و يا ستون فقرات انديشه او دست يافت؟

👇👇👇👇👇👇👇
@sorooshemewlana

📌 ششمین همایش مهرمولانا "ما و مولانا"
سخنران: دکتر عطا انزلی (عرفان‌پژوه و استادیار دانشگاه میدلبری)
موضوع: مولانا از تصوف خانقاهی تا عرفان جهانی


@sorooshemewlana

✅ علاقه‌مندان برای ثبت‌نام در سمینار

«چرا حال مولانا خوب است؟»

می‌توانند با شماره‌ تلفن‌های
88255204 و 88253719
تماس حاصل فرمایند.

@sorooshemewlana

📌هفتمین همایش "مهر مولانا" ۱۳۹۶
گوشه ای از سخنان "دکتر محمد استعلامی"


#سروش_مولانا
#محمد_استعلامی
#مهر_مولانا
#مولانا


@sorooshemewlana

📌جايگاه دعا در تصويرهای گوناگون از خدا

🔰گزیده ای از مقاله و سخنرانی دکتر ایرج شهبازی در نخستین دور از سلسله نشست های رستخیز ناگهان سال ۱۳۹۰

👇👇👇👇👇
@sorooshemewlana

تصوير فيلسوفان از خدا

تصوير: در فلسفه از طريق برهان اثبات می شود كه اين دنيا به ناظم و علت نيازمند است. در فلسفه يونان نام اين آفريننده «علت اولی» است و فيلسوفان مسلمان، مانند ابن سينا و فارابی، با طرح اين نكته كه علت اولای فلسفه يونان همان «الله» قرآن است، گامی آن بحث را به پيش بردند؛ پس در اين تصوير رابطه بين خدا و جهان از نوع رابطه علت و معلول است.

نمايندگان برجسته: ابن سينا و فارابی
آيات قرآنی: آيات مربوط به آفرينش جهان كه طبق آنها خدا خالق جهان است.

مدل رابطه: طبق اين تصوير رابطه خدا با جهان و نيز رابطه او با انسان از نوع رابطه عليت است و بنابراين مدل رابطه از نوع آن – آن است.

بررسی مدل در ارتباط با مسأله دعا: در اين مدل رابطه انسان و خدا دقيقاً مانند رابطه خدا با ساير موجودات است؛ چراكه خدا به طور يكسان علتِ همه هستی است و تفاوتی بين انسان و ديگر موجودات وجود ندارد. در اين مدل رابطه خدا و جهان مانند رابطه دو شئ با هم است كه بين آنها هيچگونه همدلی و همزبانی وجود ندارد و فارغ از هر نوع عاطفه و دوستی است، از سوی ديگر در اين تصوير جهان بر اساس ضرورت علّی اداره می شود و در چنين نظامی هر چيزی به شرط وجود علت تامه اش ضرورتاً پديد مي آيد و هيچ كسي، حتی خداوند، نمی تواند در چنين نظم پولادينی تصرف كند؛ به عبارت ديگر در اين تصوير خداوند در چنبره زنجيرِ ضرورتِ عِلّی گرفتار آمده است و به هيچ روی نمی تواند در جهان تصرف كند؛ بنابراين می توان نتيجه گرفت با توجه به ويژگی های اين تصوير مسأله ای مانند دعا كه مغز پرستش است، هيچ جايگاه درخوری پيدا نمی كنند و قابل تفسير نيست.
(برای اطلاعات بيشتر. رك. تاريخ فلسفه، از فردريك چارلز كاپلستون، 1/ 362 و حديث بندگی و دلبردگی، از عبدالكريم سروش، صص 115 – 108).
مولوی در مثنوی معنوی به اين نكته دقيق اشاره كرده است:«قصه قومِ يونس، عَلَيْهِ السَّلامُ، بيان و بُرهانِ آن است كه تَضَرُّع و زارى دافعِ بلاىِ آسمانى است و حق تعالى فاعلِ مُختار است، پس تَضَرُّع و تعظيم پيشِ او مفيد باشد و فلاسفه گويند:«فاعل به طَبْع است و به عِلَّت، نه مُختار؛ پس تَضَرُّع طبع را نگرداند»(5/ ص 103).

@sorooshemewlana

✅ سمینار بین‌المللی رومی‌شناسی در هند با مشارکت موسسه‌ی سروش مولانا، انستیتوی غالب، بنیاد بیدل دهلوی و بنیاد فارسی هند به مدت دو روز (29 و 30 نوامبر) در دانشگاه دهلی برگزار می‌شود.
@sorooshemewlana

🔰در کنار این سمینار سفر هشت روزه‌ای به دهلی، آگرا و جیپور طراحی شده است.

🔴ظرفیت باقیماندۀ سفر: ۲ نفر

🔰 اطلاعات و جزئیات بیشتر:
@sorooshemowlana

📌گزیده‌ای از جلسه‌ی دوم دوره‌ی "تاملاتی در باب مرگ و ملال"

🔰مدرس: دکتر میلاد نوری
🔰یکشنبه 28 مهرماه

توجه: جلسه‌ی سوم امروز برابر با 12 آبان ماه در محل مقرر برگزار خواهد شد. برای دریافت فایل صوتی کامل جلسه دوم می‌توانید با روابط عمومی موسسه سروش مولانا تماس بگیرید.

تلفن: 88253719
شماره تلگرام: 09199020984

@sorooshemewlana

📌"شب اندیشه های مولانا " با سخنرانی :

استاد #مصطفی_ملکیان ⬅️ تصور مولانا از خدا
دکتر #امیر_اکرمی ⬅️کفر و ایمان از دید مولانا

🎼 به همراه دوتارنوازی خراسان و آواز: عبدالله عبدی

✅یکشنبه ۱۹ آبان‌ماه
✅ساعت ۱۷ الی ۱۹
✅تالار حکمت کتابخانه ملّی

🔴حضور برای عموم آزاد و رایگان است.

@sorooshemewlana

🔴قابل توجه علاقمندان:

ظرفیت باقیمانده سمینار

"چرا حال مولانا خوب است؟"

⬅️۴نفر

✅برای ثبت نام می توانید با شماره های
88255204 و 88253719
تماس حاصل فرمایید.

@sorooshemewlana

📌نگاهی دیگر به مسئله‌ی دعا در اندیشۀ فیلسوفان مسلمان

✍️دکتر مجید اَحسن

حقیقت آن است که ماهیّت فلسفه و سخن فلسفی چیزی جز تبیین وجه عقلی امور واقع نیست که از منظر فلاسفه‌ای چون ابن‌سینا، سهروردی و صدرالمتألهین با مفهوم ضرورت علّی گره خورده است. در این منظر، ضرورت علّی بمثابه قاعدۀ تمام هستی است که فهم می‌شود و چنین نیست که این قاعده یا هر قاعدۀ عقلی دیگری از جانب فیلسوف به واقعیت تحمیل شود.
اینک نظام ِضروری هستی، دارای مراتبی است که از منظر ابن‌سینا از جانب علم الهی جریان یافته و در وجود عینی موجودات به ظهور می‌رسد. در این میان، علم الهی به‌مثابه علّت نخستین وجود اشیاء دارای مراتبی است و همین مراتب علمی باعث اختلاف در مراتب عینی آنان می‌شود.
بر این اساس، چنین نیست که خداوند فاعلِ بالطبع بی‌اختیاری باشد که در حصار ضرورت علّی که خود عامل آن است گرفتار آمده باشد و نتواند در جهان کارگزاری کند؛ اساساً از نظر این فلاسفه هیچ کارگزاری جز به ضرورت علّی ممکن نیست و بدون آن چگونه فاعل مطمئن شود که اگر تمام مقدمات را فراهم کند حتماً فعل از او صادر شود؟ بدین لحاظ ضرورت علّی تنها راه پذیرش اختیار مطلق الهی است و اختیار مطلق جز آن نیست که یک موجود، اقتضای ذات آگاه خود را بی‌هیچ تأثیرپذیری از غیر محقّق سازد.
وضوح این امر را می‌توان بدین‌گونه دریافت که بدانیم خداوند خود را نیز نمی‌تواند از میان بردارد و روشن است که این به معنای ناتوانی او نیست، بلکه گزارشی است از این که ذات او جز وجود نبوده و مستعد نبودن نیست. بر همین اساس، تفسیر هستی بر محور نظام ضروری علّی و معلولی، نه تنها نقش دعا و راز و نیاز با خداوند را نادیده نمی‌گیرد بلکه آن را یکی از امور مؤثر در چنین نظامی برمی‌شمرد.
در همین ساحت است که اندیشه ضرورت بین ابن‌سینا و دیگر فلاسفۀ مسلمان، نقش والای دعای مخلوقات را به مراتب بالاتر از کسانی می‌بیند که چنین موضعی ندارند زیرا تنها در این صورت است که بنده می‌تواند مطمئن باشد که اگر تمامی شرایط استجابت فراهم باشد حتماً و ضرورتاً دعا و تضرع او مستجاب خواهد شد. دعا در این میان نه تنها اینگونه نیست که جایگاهی نداشته باشد بلکه امری لازم و واجب است*.
آثار گوناگونی که فلاسفۀ مسلمان در بابِ مفهوم دعا و در تفسیر جایگاه آن نگاشته‌اند** و حتی در زبان و زندگی خود در موارد مختلف، در محضر معبود بی‌همتا به تضرّع پرداخته و عرض نیاز کرده‌اند***، خود گویای اهمیّت چنین مسئله‌ای نزد ایشان است همانطور که گویای سنخیت موجودات با خداوند و همدلی و همزبانی خدا و بشر است. پس نباید از این نکته غافل شویم که دعا نه تنها منافات با پذیرش ضرورت علّی پیش گفته ندارد، بلکه فقط با پذیرش چنان ضرورتی معنادار است.


* رک: ابن سینا، تعلیقات، ص۴۷-۴۸
**رک: ابن سینا، رساله سبب اجابه الدعاء، شروح فیض کاشانی و سبزواری بر برخی ادعیه
*** رک: زندگینامه خودنوشت ابن سینا؛ اسفار صدرالمتالهین، ج۳،ص۵۱۶و نیز دعای مشهور فارابی ترجمه غلامحسین ابراهیمی دینانی و مجید احسن

@sorooshemewlana

📌گزیده‌ای از جلسه‌ی اول دوره‌ی "معنا و جایگاه عرفان و اندیشه‌ی عرفانی در دوران مدرن"

🔰مدرس: دکتر میلاد نوری
🔰سه‌شنبه ۳۰ مهرماه

توجه: جلسه‌ی دوم امروز ۱۴ آبان‌ماه در دفتر مؤسسه برگزار خواهد شد.
برای ثبت‌نام در دوره می‌توانید با روابط عمومی مؤسسه‌ی سروشِ مولانا تماس بگیرید.

تلفن: 88253719
شماره تلگرام: 09199020984

@sorooshemewlana

📌گزیده‌ای از جلسه‌ی دوم دوره‌ی "شرح و تفسیر مثنوی معنوی"

🔰مدرس: دکتر امیر اکرمی
🔰یکشنبه ها از ساعت ۱۷ تا ۱۹

✅برای اطلاع از جزئیات کلاس و دریافت فایل دوره با شماره های ۸۸۲۵۵۲۰۴ و ۸۸۲۵۳۷۱۹ تماس حاصل فرمایید.

@sorooshemewlana

📌گزیده‌ای از جلسه‌ی دوم دوره‌ی "شرح و تفسیر مثنوی معنوی"

🔰 دکتر امیر اکرمی
@sorooshemewlana

✅ کارگاه"تحلیل نی نامه"

مدرس: دکتر #حمیدرضا_توکلی
با آواز: #امیر_اثنی_عشری
علاقمندان به شرکت در این کارگاه می توانند با شماره های 88255204 و 88253719
تماس حاصل فرمایند .

@sorooshemewlana

🔴سمینار "چرا حال مولانا خوب است؟"
مدرس: #صدیق_قطبی

ظرفیت سمینار حضوری تکمیل شده است، علاقه مندان می توانند به صورت غیر حضوری در سمینار شرکت کنند.

اطلاعات بیشتر و ثبت نام:
تماس با شماره های 88255204 و 88253719


@sorooshemewlana

📣📣"شب اندیشه های مولانا" با سخنرانی


استاد #مصطفی_ملکیان ⬅ تصور مولانا از خدا
دکتر #امیر_اکرمی ⬅کفر و ایمان از دید مولانا


🎼 به همراه دوتارنوازی خراسان و آواز:#عبدالله عبدی


📌علاقمندان می‌توانند به صورت آنلاین از سخنرانی‌های اساتید بهره‌مند شوند. لینک ورود به همایش روز یکشنبه ۱۹ آبان از طریق کانال تلگرامی مؤسسه‌ی سروشِ مولانا در اختیار قرار می‌گیرد. همچنین از طریق Live اینستاگرام هم می توانید از این همایش بهره‌مند شوید.

@sorooshemewlana

🎞 "چرا باید در قرن ۲۱ مولانا بخوانیم؟!"

محمد شریفی مؤلف کتاب "نردبان آسمان" به این سؤال پاسخ می‌گوید.

@sorooshemewlana

📌گزیده‌ای از جلسه دوم دوره‌ی "مسئولیت اخلاقی در زندگی روزمرّه"

🔰مدرس: دکتر محمود مقدّسی
🔰 شنبه‌ها ساعت ۱۷ - ۱۹

🔴توجه: جلسه چهارم امروز ۱۸ آبان‌ماه در دفتر مؤسسه برگزار خواهد شد‌.
برای ثبت‌نام در دوره میتوانید با روابط عمومی مؤسسه‌ی سروشِ مولانا تماس بگیرید.


@sorooshemewlana