📻 CastBox: sociomedia
🆔 @SocioMedia

🔹 ای کاش بنگلادش شویم!

✍ مهتا بذرافکن


🔺 برخی از مسئولان برای فقر و استیصال کنونی که مردم ایران دچارش شده اند #بنگلادش را مثال می زنند. اما بنگلادش یکی از کشورهایی است که در سال‌های نه چندان دور به‌عنوان کشوری فقیر نام برده می‌شد؛ اما این کشور ۱۶۰ میلیون‌نفری توانسته از فرصت‌های به وجود آمده، نهایت استفاده را برای افزایش تولید و رشد و توسعه‌ی همه جانبه کشور ببرد.

✅ هم اکنون بیش از ۸۰ درصد تولید این کشور در صنعت پوشاک است. با بهره‌گیری از تکنولوژی، تعامل و تجارت با دنیا، فراهم کردن فضای رقابتی برای بنگاه‌ها، اجرای موفق خصوصی سازی، شفافیت، اعتمادو امنیت برای سرمایه گذاری، تقویت زیرساختها و تضمین دسترسی ۱۰۰ درصد افراد به ICT، پیاده‌سازی روش‌های جدید تامین مالی و بهره‌گیری درست از نیروی کار ارزان، در مسیر خیز اقتصادی گام بردارد.

✅ تا یک دهه آینده این کشور جزو کشورهای توسعه یافته قرار خواهد گرفت و پیش‌بینی می‌شود تا ۵ سال آینده تولید ناخالص داخلی آن به حدود ۵۰۰ میلیارد دلار برسد؛ رقمی که در ۲۰۲۰ برای کشور ایران ۴۱۰ میلیارد دلار پیش بینی شده بود.

✅ بررسی آمارها و عملکرد اقتصادی بنگلادش نشان می‌دهد که این کشور سابقا فقیر در شمال شرق شبه‌قاره هند به سرعت به سمت فقرزدایی، رشد اقتصادی و توسعه صنعتی گام برداشته؛به طوری که گفته می‌شود طی ۱۰ سال گذشته علاوه بر اینکه درآمدسرانه‌اش ۳۰۰ درصد افزایش یافته، هشت میلیون نفر را نیز از فقر مطلق نجات داده است.

✅ #خانم_شیخ_حسینه_واجد نخست‌وزیر بنگلادش یکی از موفق ترین رهبران زن دنیا؛ با افتخار در مجمع جهانی اقتصاد اعلام کرد تا سال ۲۰۴۱ کشورش از یک  کشور درحال توسعه به کشوری کاملا توسعه یافته تبدیل و به سرعت به سمت جامعه‌ای دانش‌محور باخلق ارزش‌افزوده پیش می رود.

✅ بنگلادش درسال ۲۰۱۸ توانست ۱۲ ربات صنعتی به کره صادر و در حال ساخت چهار کشتی برای هند است. این کشور بیش از ۶۰۰ هزار فعال درفناوری اطلاعات داردو درحال ایجاد بستر جذب سرمایه‌گذاری‌ بین‌المللی در بخش‌های آموزش،فنی، مهندسی، خودروسازي و هوش مصنوعی است. اقتصاد این کشور از سال ۲۰۰۹ به این سو، ۱۸۸ درصد رشد داشته و درآمدسرانه نیز به بالای ۱۹۰۹ دلار رسیده است.

✅ در بخش کشاورزی نیز بنگلادش چهارمین تولید‌کننده برنج، دومین تولید‌کننده جو،چهارمین تولید‌کننده پنبه وپنجمین تولید‌کننده سبزیجات درجهان است. در این کشور ۱۰۰ درصد افراد به  ICT دسترسی داشته و به سرعت درحال تبدیل شدن به یک اقتصاد دیجیتالی است. درسال ۲۰۱۸،میزان تجارت الکترونیکی این کشور به بیش از ۲۶۰ میلیون دلار رسید.

✅ بنگلادش نفت و گاز و پتروشیمی ندارد. کشوری که تا یک دهه پیش قربانی فقر و تغییرات آب و هوایی بود به دلیل داشتن حکمرانان خردمند چنان آینده پایداری برای خود ساخته که ما باید حسرت آن را بخوریم.

🔺گویا مسئولان جمهوری اسلامی خبر ندارند که بنگلادش دیگر کشوری نیست که مثالی برای فقر و استیصال ملت ایران، دارنده مقام پنجمین دارایی های طبیعی جهان باشد و باید بگوییم ای کاش ما شبیه بنگلادش شویم!

@solati_mehran

‍ 🔹 تهران ۱۳۵۱؛ یک شهر با دو چهره!


✍ مهران صولتی


✅ مدرنیته واجد چهره ای ژانوسی است. از یک سو رفاه و آسایش را برای بشر به ارمغان آورده و از سوی دیگر با سرعت بخشیدن به روند تغییرات، آرامش انسان غنوده در آغوش سنت را بر هم زده است. بختیاری جهان غرب اما این بود که مدرنیته (نواندیشی) و مدرنیزاسیون (نوسازی) همگام شدند و تعادل بر هم خورده را دوباره ایجاد کردند.

✅ اما کشورهای پیرامونی در نظم اقتصادی جهان تا این اندازه خوش شانس نبودند. هراس ناشی از احساس عقب ماندگی از کاروان پیشرفت جهانی آن چنان خواب شان را آشفته بود که مجالی برای بازاندیشی در سنت و بازخوانی آن در افق مدرنیته را نیافتند. تکنولوژی را با روی گشاده پذیرفتند ولی درنیافتند که میان ذهنیت و عینیت مدرن پیوندی ناگسستنی وجود دارد.

✅ مستند کوتاه تهران ۱۳۵۱ ساخته خسرو پرویزی (کلیپ پیوست) ناظر به نمایش دو چهره از همین شهر در دهه پنجاه خورشیدی ایران است. حکومت پهلوی آغوشی گشوده به روی مدرنیزاسیون ایران داشت که حاصل آن تهران مدرنی بود که پای در مسیر توسعه صنعتی نهاده بود.

✅ اقدامات تیم زبده؛ عالیخانی/ نیازمند/ یگانه در وزارت اقتصاد دهه چهل، مسیر حاکمیت تکنوکراسی و زمینه شکل گیری نوعی بورژوازی ملی را به مثابه حلقه مفقوده توسعه کشور مهیا کرد. خاطرات کارآفرینان دوره پهلوی هم نشان می دهد که اتهام مونتاژ به تحولات صنعتی دهه پنجاه صرفا اتهامی سیاسی و چپ گرایانه بوده است. بیان بهتر شاید این باشد که در مراحل اولیه توسعه صنعتی، اتکا به مونتاژ نوعی کاتالیزور و ضرورت محسوب می شود.

✅ مشکل اما همچنان که پرویزی در مستند اش به نحوی هنرمندانه به تصویر می کشد عبارت از پدیدآمدن تاخر فرهنگی و فقدان اخلاق شهروندی بود. شکاف میان مدرنیته و مدرنیزاسیون، به جا ماندن اقشار مذهبی از کاروان پرشتاب تجدد دهه پنجاه انجامید و حاشیه نشینان اتمیزه شده درملات ایدئولوژی اسلام سیاسی به یکدیگر پیوستند. سیاست های خودکامانه شاه نیز شعله در خرمن نارضایتی ها افکند و فقدان پایگاه سیاسی رژیم پهلوی در میان مردم به انقلاب ۵۷ انجامید

@solati_mehran

#تهران_۱۳۵۱
#انقلاب

🔹 لیست اپیزودهای #پادکست_توسعه_ایران درباره نقد روایت اندیشمندان ایرانی درباره علل توسعه نیافتگی ایران

@solati_mehran

🎤 معرفی و نقد: مهران صولتی


🎧 صادق زیبا کلام

https://t.me/solati_mehran/2161

🎧 محمود سریع القلم

https://t.me/solati_mehran/2162

🎧 رضا داوری اردکانی

https://t.me/solati_mehran/2163

🎧 کاظم علمداری

https://t.me/solati_mehran/2164

🎧 حسین عظیمی آرانی

https://t.me/solati_mehran/2165

🎧 علی رضاقلی (والا)

https://t.me/solati_mehran/2166

🎧 همایون کاتوزیان

https://t.me/solati_mehran/2167

🎧 مقصود فراستخواه

https://t.me/solati_mehran/2168

🎧 سید جواد طباطبایی

https://t.me/solati_mehran/2169

🎧 محمدرضا سرکار آرانی

https://t.me/solati_mehran/2170



@solati_mehran

🔹 سهم تاریخ و جغرافیا را فراموش نکنیم!

🔸 شرح و نقد نظریه دکتر صادق زیباکلام درباره علل عقب ماندگی ایران!

🎤 مهران صولتی در نخستین اپیزود از مجموعه پادکست های توسعه ایران به شرح کوتاه نظریه زیباکلام و ارائه نقدهای خود نسبت به آن می پردازد.

@solati_mehran

#پادکست_توسعه_ایران

🔹 برای توسعه یافتگی باید جهانی شویم!

🔸شرح و نقد نظریه دکتر سریع القلم درباره علل عقب ماندگی ایران!


🎤 مهران صولتی در دومین اپیزود از مجموعه پادکست های توسعه ایران به شرح کوتاه نظریه سریع القلم و ارائه نقدهای خود نسبت به آن پرداخته است.

@solati_mehran

#پادکست_توسعه_ایران

🔹 عقل توسعه ضرورت توسعه یافتگی است!

🔸 شرح و نقد نظریه دکتر داوری اردکانی درباره علل توسعه نیافتگی ایران!

🎤 مهران صولتی در سومین اپیزود از مجموعه پادکست های توسعه ایران به شرح کوتاه نظریه داوری اردکانی و ارائه نقدهای خود نسبت به آن پرداخته است.

@solati_mehran

#پادکست_توسعه_ایران
#اپیزود_سوم

🔹 عقب ماندیم چون به سرمایه داری نرسیدیم!

🔸 شرح و نقد نظریه دکتر علمداری درباره علل عقب ماندگی ایران!

🎤 مهران صولتی در چهارمین اپیزود از مجموعه پادکست های توسعه ایران به شرح کوتاه نظریه علمداری و ارائه نقدهای خود نسبت به آن پرداخته است.

@solati_mehran

#پادکست_توسعه_ایران
#اپیزود_چهارم
#کاظم_علمداری

🔹 نهادهای ناکارآمد، عامل توسعه نیافتگی هستند!

🔸 شرح و نقد نظریه دکتر عظیمی آرانی درباره علل توسعه نیافتگی ایران!

🎤 مهران صولتی در پنجمین اپیزود از مجموعه پادکست های توسعه ایران به شرح کوتاه نظریه عظیمی آرانی و ارائه نقدهای خود نسبت به آن پرداخته است.

@solati_mehran

#پادکست_توسعه_ایران
#اپیزود_پنجم
#حسین_عظیمی_آرانی

🔹 وجود فرهنگ غارتی- غنیمتی باعث عقب ماندگی ایران شده است!

🔸 شرح و نقد نظریه استاد رضا قلی درباره علل توسعه نیافتگی ایران!

🎤 مهران صولتی در ششمین اپیزود از مجموعه پادکست های توسعه ایران به شرح کوتاه نظریه رضا قلی و ارائه نقدهای خود نسبت به آن پرداخته است!

@solati_mehran

#پادکست_توسعه_ایران
#اپیزود_ششم
#علی_رضا_قلی

🔹 کوتاه مدت بودن جامعه ایران، عامل اصلی عقب ماندگی است!

🔸 شرح و نقد نظریه دکتر همایون کاتوزیان درباره علل عقب ماندگی ایران!

🎤 مهران صولتی در هفتمین اپیزود از مجموعه پادکست های توسعه ایران به شرح کوتاه نظریه همایون کاتوزیان و ارائه نقدهای خود نسبت به آن پرداخته است!

@solati_mehran

#پادکست_توسعه_ایران
#اپیزود_هفتم
#همایون_کاتوزیان

🔹 کمبود کنش گران مرزی، عامل اصلی عقب ماندگی ایران است!

🔸 شرح و نقد نظریه دکتر فراستخواه درباره علل عقب ماندگی ایران!

🎤 مهران صولتی در هشتمین اپیزود از مجموعه پادکست های توسعه ایران به شرح کوتاه نظریه مقصود فراستخواه و ارائه نقدهای خود نسبت به آن پرداخته است!

@solati_mehran

#پادکست_توسعه_ایران
#اپیزود_هشتم
#مقصود_فراستخواه

🔹 انحطاط ایران زاییده تصلب سنت است!

🔸 شرح و نقد نظریه دکتر طباطبایی درباره علل انحطاط ایران!

🎤 مهران صولتی در دهمین اپیزود از مجموعه پادکست های توسعه ایران به شرح کوتاه نظریه جوادطباطبایی و ارائه نقدهای خود نسبت به آن پرداخته است.

🔺 در ایران ملت و دولت مدرن نداریم.

🔺 پروژه طباطبایی نوآورانه ولی فاقد پویایی است.

🔺 تدقیق مفاهیم و رویکرد فلسفی به بحران تاریخی ایران از وجوه ارزشمند کار طباطبایی است.

زمان فایل: ۳۵ دقیقه

@solati_mehran

#پادکست_توسعه_ایران
#اپیزود_دهم

🔹 مدارس محور توسعه یافتگی هستند!

🔸 شرح و نقد روایت دکتر سرکارآرانی از علل توسعه نیافتگی ایران!

🎤 مهران صولتی در یازدهمین اپیزود از مجموعه پادکست های توسعه ایران به نقد نظریه محمدرضا سرکارآرانی و نقدهای خود نسبت به آن پرداخته است:

🔺 وضعیت پیرامونی ایران از دامنه انتخاب ها در مسیر توسعه کاسته است

🔺 مدارس در ایران به دلیل چیرگی ایدئولوژی و بازار نمی توانند محور توسعه باشند

🔺 ایران نتوانسته از نقالی تاریخ به نقادی تاریخ گذر کند

🔺 توسعه فرآیندی دیالکتیکی و دارای عوامل تعیین کننده و بازدارنده است

زمان فایل: ۳۷ دقیقه

@solati_mehrsn

#توسعه
#سرکارآرانی
#پادکست_توسعه_ایران
#اپیزود_یازدهم

🔹 چرا هماهنگی بی سابقه قوا نتوانست مشکلات مردم را حل کند؟!

@solati_mehran

✍ مهران صولتی


غلامعلی حداد عادل، رئیس شورای ائتلاف نیروهای انقلاب در همایش شانا گفته است؛ هماهنگی امروز بین روسای قوا برای حل مشکلات مردم و همراهی آنان با رهبر انقلاب در ۴۵ سال گذشته بی سابقه بوده است و این هماهنگی به حل مشکلات کشور بیشتر کمک می کند. اما این در حالی است که عدم تحقق وعده های اقتصادی ابراهیم رئیسی به عنوان محور این هماهنگی چشم انداز متفاوتی از نتایج یکدستی قوا را به نمایش می گذارد. اما چرا تحقق این آرزوی دیرینه اصول گرایان در جمهوری اسلامی موجب افزایش رضایت مندی ایرانیان نشده است؟

✅ حکمرانی در غیاب مردم: جمهوری اسلامی به رغم اتکای تمام عیار بر مشارکت مردم در ابتدای تاسیس به تدریج به سوی نوعی سیاست بوروکراتیک پیش رفته است که شمایل آن را می توان در  تاسیس زنجیره ای از شوراهای عالی در عرصه های مختلف مشاهده کرد. امری که موجب کاهش تاثیرگذاری نهادهای انتخابی و در عوض افزایش نقش آفرینی نهادهای انتصابی شده است. از سال ۹۸ بدین سو هم استراتژی چهل ساله مشارکت بالا / نتیجه نامطمئن جای خود را به مشارکت پایین/ نتیجه مطمئن بخشیده است. 

✅ بیگانگی جامعه با حکومت: با کاهش تدریجی اثرگذاری مردم در تعیین سیاست های کشور لاجرم احساس بیگانگی میان مردم با حکومت رو به افزایش نهاده است. انحصار خیابان برای خودی ها، سیاست زدایی از دانشگاه، تبدیل احزاب به گعده های ایام انتخابات، افزایش محدودیت برای فعالیت های سیاسی و ناامیدی از تغییر معنادار سیاست های جاری به زنجیره ای از عوامل موثر بر انفعال و خانه نشینی کنش گران تبدیل شده است.

✅ روایت زدگی و واقعیت گریزی: جمهوری اسلامی در چهل سال گذشته سازنده روایتی چند بعدی شامل توطئه خارجی ها، فتنه داخلی ها، بی بصیرتی خودی ها و نفوذ غیر خودی ها بوده است. روایتی که آن را واقعی انگاشته و در کمندش گرفتار آمده است. در مقابل اما نظام سیاسی چشمان خود را به روی واقعیت های عیانی مانند تغییرات اجتماعی، تحولات بین المللی، ناکارآمدی نظام حکمرانی، فساد سیستمی، و بی اعتنایی در قبال مطالبات جوانان و زنان بسته و صرفا از روایت ایدئولوژیک خود از جامعه و جهان پشتیبانی می کند.  

✅ افول سرمایه اجتماعی: عمده پژوهش های جامعه شناختی از افول سرمایه اجتماعی طی چهاردهه گذشته حکایت می کنند. در این میان تفسیر امنیتی از حیات انجمنی از مهمترین موانع بر سر راه افزایش ارتباط و اعتماد میان کنش گران مدنی بوده است. با افول سرمایه اجتماعی به دنبال عزم حکومت برای تشکل زدایی و اتمیزه کردن جامعه نه تنها سایر سرمایه های مالی و انسانی نیز تحلیل رفته اند بلکه برحجم مشکلات و‌مصائب مردم افزوده شده است.

@solati_mehran

#هماهنگی_قوا
#حداد_عادل

‍ 🔹 چرا دکتر حمیدیان را توسعه گرا می نامیدند؟

@solati_mehran


✍ مهران صولتی

در پی درگذشت دکتر علیرضا حمیدیان بسیاری او را شخصیتی توسعه گرا نامیدند که برای پیشرفت زادگاه خود یعنی سبزوار جد و جهدی تمام داشت. حال اگر توسعه را در یک تعریف اجمالی عبارت از؛ گسترش ظرفیت نظام اجتماعی برای برآوردن نیازهای محسوس یک جامعه بدانیم خوب است روشن کنیم که نسبت دکتر حمیدیان با توسعه چه بود و او چه ایده هایی در ذهن داشت؟

✅ توسعه تصادفی نیست: از منظر افرادی مانند حمیدیان توسعه نه تنها تصادفی نیست بلکه مستلزم هدف گذاری، برنامه ریزی، فعالیت گروهی و جلب مشارکت شهروندان است. از همین رو بود که با مشارکت در تاسیس ستاد پیگیری ایجاد استان خراسان غربی در دهه هفتاد کوشید تا با حضور افرادی از همه گرایش های سیاسی و بهره گیری از ظرفیت اصناف، فرهنگیان و دانشگاهیان هدفی به نام مرکزیت سبزوار را دنبال نماید.

✅ اهمیت اخلاق توسعه: توسعه یافتگی واجد اخلاق ویژه خود است و حتی نظریه پردازانی مانند دکتر محمود سریع القلم معتقدند که ویژگی هایی مانند راستگویی، یک شخصیتی، شفافیت رفتاری، کتاب خوانی، میل به پیشرفت، توان بازاندیشی در باورها، و پذیرش قواعد جهانی یعنی درست همان چیزهایی که حمیدیان به آن ها متصف بود از مولفه های لازم برای شهروندان توسعه گرا محسوب می شود. 

✅ توسعه منطقه ای مقدمه توسعه ملی: حمیدیان به اهمیت توسعه زادگاه خود در پیشرفت کشور واقف بود و می کوشید تا با عضویت در حلقه ای از دانشگاهیان تحول گرا، از توسعه منطقه ای پلکانی برای توسعه ملی بسازد. او نیک می دانست که دوست داشتن سبزوار در امتداد ایران دوستی است و بدون اهتمام نسبت به تاسیس دانشگاه، راه آهن و فرودگاه در دیار سربداران پیشرفت کشور نیز محقق نخواهد شد.

✅ توسعه اقتصادی همگام با توسعه سیاسی: از آن جایی که حمیدیان همواره نسبت به نقش مهم دولت های توسعه گرا در گذار کشورهای مختلف به سوی پیشرفت آگاهی داشت هرگاه امیدی برای تغییر در کشور به واسطه انتخابات فراهم می شد از مشارکت دریغ نمی ورزید. لذا انتخابات ریاست جمهوری ۷۶ ، ۹۲، و مجلس ۷۸ ، ۹۴ از موقعیت هایی بود که او کوشید تا نقش خود را به عنوان یک شهروند دغدغه مند در آن ها ایفا نماید.

🔹 نکته پایانی: در روزگاری که درد توسعه نیافتگی به واسطه انزوای جهانی و ناکارآمدی نظام سیاسی از هر زمانی درمان ناپذیرتر به نظر می رسد فقدان شخصیت های توسعه گرایی مانند دکتر حمیدیان یک کاستی جبران ناپذیر محسوب می شود. برگزاری مراسم ختم باشکوه او اما نشان داد که سبزواری ها قدر خادم خود را به خوبی می شناسند و یاد او را در خاطره جمعی خود به یادگار حفظ می کنند.

@solati_mehran

#توسعه
#علیرضا_حمیدیان

🔹 آیا تغییر قانون اساسی راهکار عبور از بحران های کنونی است؟

@solati_mehran

✍ مهران صولتی


ایده تغییر قانون اساسی اگر چه عمری به درازای انقلاب اسلامی دارد ولی در زمانه هایی که انسداد سیاسی اوج گرفته از اقبال بیشتری نزد کنش گران سیاسی برخوردار شده است، این که تا قانون اساسی موجود دچار دگرگونی بنیادی نشود نمی توان نسبت به آینده‌ی ایران امیدوار بود. اما آیا تغییر قانون اساسی موجود راهکار اصلی خروج از بحران های کنونی است؟ چند نکته در این باره شایان ذکر است:

✅ اگر چه قانون اساسی مهمترین سند تنظیم روابط میان جامعه و حکومت محسوب می شود ولی واقعیت این است که در شرایط فقدان حاکمیت قانون در ایران از این سند هم کار چندانی ساخته نیست، اگر چه ممکن است این قانون در مقطعی هم با بالاترین اقبال مردمی روبرو شده باشد.

✅ قانون اساسی همچنین بازتاب توازن قوای سیاسی میان حکومت و جامعه است. شاید به همین دلیل است که قانون اساسی در بریتانیا به رغم مکتوب نبودن و به دلیل اتکا بر سنت های مدنی و دموکراتیک آن سرزمین کارایی بیشتری دارد.

✅ جامعه از دو نظام حقیقی و حقوقی تشکیل شده است. نظام حقیقی همان وضعیت نیروهای سیاسی- اجتماعی موجود و نظام حقوقی عبارت از قوانین حاکم بر آن است. روشن است که قانون اساسی باید مبتنی بر روابط و واقعیت های جامعه یعنی همان نظام حقیقی باشد.

✅ به رسمیت شناختن حقوق انسان ها مقدمه وضع قوانین است. قانونی که باید پاسدار حقوق متقابل شهروندان و تنظیم کننده روابط جامعه- حکومت باشد. در ایران اما قوانین بیشتر در نقش پوششی برای مداخلات روزافزون حکومت ظاهر شده اند.

✅ تا زمانی که توازن میان قوای سیاسی به معنای تحقق معادله‌ی؛ (دولت قوی- جامعه قوی) شکل نگیرد و جامعه نتواند حکومت را شفاف و پاسخگو کند تغییر قانون اساسی نخواهد توانست وضعیت بهتری را رقم زند. شاید بتوان گفت در چنین حالتی صرفا اقتدار گرایی بازتولید می شود.

✅ جامعه قوی نیز از رهگذر سازمان یافتگی و تشکل یابی شهروندان در نهادهای مدنی از جمله احزاب، سازمان های مردم نهاد و اتحادیه های صنفی قابل حصول است. جامعه ای که حکومت نتواند آن را به توده ای موم آسا برای تداوم بقای خود تبدیل کند.

✅ جنبش های اعتراضی سالیان اخیر بیش از مطالبه تغییر انقلابی به معنای دگرگونی ناگهانی در ساختار سیاسی نیازمند  تاکید بر حقوق بنیادین شهروندان همچون آزادی، برابری، رفاه، دموکراسی و توسعه یافتگی هستند. تنها در سایه تاکید بر چنین آرمان هایی است که می توان فردای بهتری برای ایران متصور بود.

@solati_mehran

#قانون_اساسی
#حاکمیت_قانون

🖊⭕️نقد کتاب چرا عقب ماندیم، چگونه پیشرفت کنیم؟

شیرازی ها دور هم نشستند و فصل به فصل (در طول بیش از ده جلسه) کتاب را خواندند حالا یک بار دیگر کلیت کتاب رو مرور می کنیم و سپس به نقدها و ابهامات و سوالات (تا آنجا که می توان) پاسخ می دهیم. این رخداد آنلاین به میزبانی نشست های گفتار و اندیشه شیراز است.

با حضور
دکتر علی سرزعیم
دکتر مهران صولتی
و نویسنده کتاب: مجتبی لشکربلوکی


یکشنبه ۱۹ آذرماه ۱۴۰۲ ، ساعت ۲۰
این جلسه به‌صورت مجازی و در اسکای‌روم برگزار می‌شود و امکان حضور برای همه وجود دارد.
لینک ورود به جلسه:
skyroom.online/ch/goftar_andisheh/goftar_andisheh

🔹 در مسیر توسعه کجا به بیراهه رفتیم؟!

@solati_mehran

✍ مهران صولتی


☘ در جهان امروز نقش شهروندان در توسعه شهری امری محتوم و بدیهی شمرده می شود. انتخاب شهردار، گسترش نقش شهرداری ها در روند سیاست گذاری های آموزشی- بهداشتی، توسعه محلات و مشارکت شهروندان در فرآیندهای تصمیم سازی از اهم اموری است که به بهبود عملکرد مدیریت شهری و در نهایت افزایش حس رضایت مندی شهروندان می انجامد‌. در ایران اما ما هنوز در ابتدای راه بوده و نیازمند تقریر صحیح صورت مساله برای دستیابی به پاسخی درست هستیم. بنابراین نیازمند پاسخ به همان پرسش بنیادینی هستیم که عنوان این یادداشت را تشکیل می دهد. پاسخی که می تواند چشم انداز آینده مشارکت شهروندان در توسعه شهری را روشن تر سازد. بر همین اساس در ابتدا باید از دو پارادایم اساسی سخن گفت که چیرگی هر یک می تواند نتایج کاملا متفاوتی را به همراه آورد. از اولی به عنوان پارادایم سازه محور و از دومی به عنوان پارادایم انسان محور یاد می کنیم:

1⃣ پارادایم سازه محور: در این پارادایم ساخت و ساز از اهمیت کانونی برخوردار است. شهر خود یک سازه بزرگ است که قرار است به مکانی برای مصرف شهروندان تبدیل شود. همین است که کلید واژه هایی مانند پاساژ، مال، برج، ویترین، نمایش و سرمایه بیش از همه در آن تکرار می شود. شهروندان به مثابه موجوداتی تصور می شوند که قرار است از نمایش بهترین کالاها در طول روز برخوردار شده و آنگاه شب را با رویای خریدهای فردا به صبح برسانند. ژان بودریار فیلسوف پست مدرن در کتاب جامعه مصرفی، امر مصرف را به عنوان مجموعه ای از نشانه های هماهنگ با یکدیگر به تصویر می کشد که خریدار را تشویق می کنند با خرید اشیاء مرتبط با یکدیگر ناخواسته به افزایش مصرف دامن زده و این نوع خرید را به عنوان نیازی ضروری برای فرد جا بیندازند. فرد در این پارادایم نه سوژه بلکه ابژه ای در خدمت نظام سرمایه داری است که هویت اش در نسبت با مصرف تعریف می شود و نمی تواند نقشی جدی در تغییر محیط اجتماعی خود ایفا نماید. در این پارادایم فضاهای عمومی به نفع ایجاد سازه های جدید مصادره شده و حتی پارک ها و فضاهای تفریحی شهروندان برای ساخت مجتمع های تجاری هزینه می شوند. در این دیدگاه از مقوله ای به نام حق به شهر (تعبیر دیوید هاروی) برای شهروندان خبری نیست و رابطه میان شهر و آن ها یک سویه، مکانیکی، مصرفی و به زیان شهروندان تعریف می شود.

2⃣ پارادایم انسان محور: در این پارادایم انسان و روابط اجتماعی او از اهمیت کانونی برخوردار است. شهر این جا نه یک سازه بزرگ بلکه عرصه ای برای معنا آفرینی شهروندان تلقی می شود. از همین رو کلید واژه هایی مانند انسان، جامعه، میدان، خیابان، فضای عمومی و گفت و گو با فراوانی بیشتری در آن حضور دارند. در این دیدگاه شهروندان بیش از آن که مصرف کننده باشد، تولید کننده اند و فعالانه آفریننده معانی، نمادها و نشانه های اجتماعی تلقی می شوند. از همین رو شهروندان سوژه هایی هستند که نه تنها می توانند از چیرگی محیط سرمایه سالار بگریزند بلکه از توان لازم برای مقاومت در مقابل آن نیز برخوردارند. این پارادایم میان انسان و جامعه پیوندی وثیق قائل است و نگاه فرد گرایانه به انسان را ناقص و تک بعدی ارزیابی می کند. امکان رویارویی حضوری شهروندان برای به اشتراک گذاشتن دردها، دغدغه ها و تجربه های شان اهمیت می یابد و افزایش فضاهای عمومی برای فراهم آوردن مواجهه شهروندان با یکدیگر از اولویت های سیاست های شهر سازی اعلام می شود. شهر پدیده ای تلقی می شود که فراتر از ساخت و ساز، نیازمند ساز و کارهایی  برای نقش آفرینی  شهروندان در راستای ارتباطی متقابل، پویا و ارگانیکی با شهر می باشد.

بیش از یکصد سال است که ایرانیان شاهد چیرگی پارادایم اول بر زیست جمعی و فردی خود هستند. پیش از آن و به ویژه در عصر ناصری هم شاهد آموزش علومی در دارالفنون بودیم که آشکارا صبغه کاربردی داشتند. رویکردی که در عصر پهلوی اول به اوج رسید و پیشرفت فیزیکی و رشد صنعتی در دستور کار قرار گرفت. شهرسازی و رشد تهران نیز بیش از همه محصول این دوره است. در همه دوره های بعد حتی پس از انقلاب هم ایران شاهد سیطره پارادایم سازه محور بر عرصه سیاست گذاری و تصمیم گیری بوده ایم. ترافیک، آلودگی هوا، تخریب محیط زیست، زمین خواری، آلودگی صوتی، حاشیه نشینی و آسیب های اجتماعی هم از کمترین پیامدهای مخرب این رویکرد بر زیست شهری شهروندان بوده است. آن چه بود اما عزم  شاهان پهلوی در جهت مدرن سازی جامعه ایران ذیل این پارادایم و با لحاظ شاخص هایی مانند رشد اقتصادی، اقتصاد نفتی، الگوهای جهانی، تکنوکراسی و پیشرفت تکنولوژیک بود. امری که به دلیل نادیده گرفتن نقش انسان و جامعه در فرآیند سیاست گذاری های حکومت به بن بست و انقلاب انجامید.

@solati_mehran