⚠️نرم‌افزارهای موروثی و معماری منسوخ: ریشه‌ آسیب‌پذیری امنیتی سیستم‌های مهم سازمانی و ملی


👈سیستم‌های (نرم‌افزارهای) موروثی در ادبیات فناوری اطلاعات معادل آن‌ دسته از نرم‌افزارها یا سکوهای نرم‌افزاری هستند که باوجود اینکه متد، فناوری و معماری آن‌ها "منسوخ" شده است، همچنان در سازمان استفاده می‌شوند. ویژگی این سیستم‌ها لزوما "سن" بالا نیست، بلکه یک نرم‌افزار  کم‌سن نیز به‌دلیل کیفیت پایین طراحی و تولید، به سرعت منسوخ و موروثی می‌شود.

👈نرم افزارهای موروثی، بیشترین ریسک نشت اطلاعات و آسیب‌پذیری سایبری را دارند و هرگونه هزینه برای امن‌سازی این محصولات فرسوده و ازرده‌خارج نه‌ توجیه اقتصادی دارد و نه موثر خواهد بود.

👈«معماری و فناوری موروثی و منسوخ» اساسا هرگونه اعمال مکانیزم‌های امنیتی را ناممکن یا کم‌اثر می‌سازد. این چالش با اصطلاح بدهی فنی (Technical Debt) یا بدهی معماری (Architecture Debt) نیز شناخته میشود.

👈واقعیت این است که در عصر پیچیدگی و تغییر، «بازمعماری» و «مدرن‌سازی» سامانه‌های اطلاعاتی و در سطحی بالاتر، بازمعماری سازمان و مدل‌کسب‌وکار با رویکرد دیجتال و چابک، دیگر یک "انتخاب" نیست.
Soea.sbu.ac.ir

📣 دعوت به همکاری در پروژه‌های ملی معماری سازمانی و تحول دیجیتال

👈 آزمایشگاه معماری سازمانی سرویس‌گرا دانشگاه بهشتی از دانشجویان و فارغ التحصیلان ساکن تهران در رشته‌های فناوری اطلاعات-مدیریت-نرم‌افزار برای همکاری به صورت تمام وقت یا پاره‌وقت دعوت به همکاری می‌نماید.

🎯 اگر متقاضی بهره مندی از فرصت همکاری در پروژه‌های عظیم ملی و کسب تجربه در کنار جمعی از صاحب‌نظران معماری سازمانی و فناوری اطلاعات کشور هستید، رزومه خود را به آدرس soea@sbu.ac.ir ارسال نمایند.

آزمایشگاه معماری سازمانی سرویس گرا: soea.sbu.ac.ir

📣 ابلاغ نقشه راه دولت هوشمند: کلیه دستگاه‌های اجرای مکلف به تدوین معماری سازمانی شدند

فصل دوم این دستورالعمل به تکالیف مربوط به معماری سازمانی اختصاص دارد که در ذیل تشریح شده است:

👈فصل دوم: تکالیف مرتبط با الگوی مرجع معماری ،سازمانی مدل بلوغ و پایگاه‌های اطلاعات
ماده ۶- به منظور ایجاد وحدت رویه تضمین یکپارچگی در بستر تقسیم کار ملی ارتقا هماهنگی و هم افزایی بین بخشی و بین دستگاهی حذف اقدامات موازی و تقویت فضای مشارکت سازمان مکلف است در انطباق و در چارچوب قوانین و مقررات ظرف مدت حداکثر شش‌ماه نسبت به بازنگری الگوی مرجع معماری سازمانی خدمات و سنجه ‌های دولت هو شمند به همراه شاخص‌های مورد نیاز بخشی، مشتمل بر موارد زیر اقدام کند.
مدل مرجع خدمات و فرآیند‌های دولت؛
مدل مرجع دادگان ملی خدمات دولت؛
مدل مرجع پایش عملکرد خدمات و سنجه ‌های دولت هوشمند؛
مدل مرجع هوشمندسازی خدمات دولت؛

تبصره- مدل مرجع بلوغ دولت هو شمند، مبتنی بر خدمات و سنجه‌های عملکردی، ظرف مدت حداکثر سه ماه از ابلاغ این سند توسط سازمان و با همکاری وزارت و سازمان برنامه تهیه و پس از تصویب در کارگروه ابلاغ می‌شود.
تبصره ۲- تمامی دستگاه‌های اجرایی مکلفند حداکثر ظرف مدت شش ماه پس از ابلاغ الگوی معماری سازمانی مرجع و مدل مرجع بلوغ دولت هوشمند، نسبت به تهیه سند معماری دستگاه و ارائه برنامه‌های توسعهای و عملیاتی و ارائه به دبیرخانه با رعایت موارد زیر اقدام کنند.
در صورت وجود اسناد تهیه شده قبلی در رابطه با موضوع این ماده حداکثر ظرف مدت سه ماه نسبت به بازنگری و به روزرسانی و ارائه آن با اولویت محور‌های هوشمندسازی خدمات به دبیرخانه اقدام کنند.
از مشاورین و شرکت‌های دارای رتبه حسب موضوع از سازمان برنامه یا (سازمان و آزمایشگاه‌های مرجع هوشمندسازی خدمات که در سایت سازمان بارگذاری خواهد شد؛ برای تدوین سند معماری سازمانی استفاده کنند.
ماده ۷- دستگاه‌های اجرایی مکلفند متناسب با چرخه هوشمند سازی و الگوی مرجع معماری سازمانی، نسبت به بازتعریف خدمات و اخذ شناسه‌های خدمات خود اقدام کنند. ایجاد شناسه برای موجودیت‌های مشابه نظیر شناسه کالا و خدمات ممنوع است.
تبصره- سازمان با همکاری سازمان برنامه مکلف است ظرف مدت شش ماه پس از ابلاغ الگوی مرجع معماری سازمانی، نسبت به تدوین نظام یکپارچه سازی و تدقیق خدمات و خروجی‌های دولت اقدام نموده و آن را به تصویب کارگروه برساند.

👈نمونه کاربردهای هوش مصنوعی در معماری سازمانی

هوش مصنوعی به‌معنای عام و فناوری‌های خاص یادگیری ماشین(Machine Learning) ، یادگیری عمیق (Deep Learning)، هوش مصنوعی مولد (Generative AI)، هوش مصنوعی پیش‌بینی‌کننده (Predictive AI) و … فاکتور جدیدی است که در چند سال اخیر همه نظام‌های سنتی را مختل و دگرگون کرده است؛
همانطور که هوش مصنوعی و فناوری‌های نوظهور آن به سرعت در حال تکامل هستند، معماری سازمانی نیز باید با فناوری روز تکامل یابد.


متن کامل مقاله:

https://mahjoorian.ir/ai-powered-enterprise-architecture/

🎯 معرفی کانال تحول دیجیتال و هوش مصنوعی

👈 خلاصه جدیدترین مقالات و مطالب تحول دیجیتال و هوش مصنوعی برای استفاده مدیران فناوری اطلاعات و پژوهشگران تکنولوژی در کانال زیر منتشر می‌شود:

https://t.me/DigitalTransformation_AI

👉 Top 10 Technology Trends in 2025

1. Artificial Intelligence (AI) Everywhere
2. Next-Generation Internet of Things (IoT)
3. Edge and Cloud Computing
4. Sustainable and Green Technologies
5. Blockchain and Decentralized Systems
6. Cybersecurity and Application Security
7. Immersive Technologies: AR, VR, and Game-Based Learning
8. Robotics and Automation
9. Wearables and Smart Health Technologies
10. Digital Skills and Workforce Transformation

@DigitalTransformation_AI

👈چارچوب ITIL V4

چارچوب ITIL یک چارچوب مدیریت خدمات فناوری اطلاعات است که به سازمان‌ آی‌تی کمک می‌کند تا خدمات خود را بهبود بخشند و به نیازهای مشتریان پاسخ دهند. نسخه 4 از ITIL، که در سال 2019 معرفی شد، به روزرسانی‌های مهمی نسبت به نسخه‌های قبلی دارد و بر روی رویکردهای چابک، DevOps و مدیریت تجربه مشتری تمرکز دارد.

مفاهیم کلیدی ITIL V4
1. سیستم ارزش خدمات (SVS): این سیستم شامل تمام اجزای لازم برای ایجاد ارزش از طریق خدمات است. SVS به سازمان‌ها کمک می‌کند تا به طور مؤثری خدمات را طراحی، ارائه و بهبود دهند.
2. زنجیره ارزش خدمات (SVC): این زنجیره شامل مراحل مختلفی است که در آن خدمات از ایده‌پردازی تا ارائه به مشتریان توسعه می‌یابند. مراحل شامل برنامه‌ریزی، بهبود، طراحی، انتقال و حمایت از خدمات می‌باشد.
3. عناصر چهارگانه: ITIL V4 بر چهار عنصر اصلی تأکید دارد: افراد و سازمان‌ها، اطلاعات و فناوری، شرکای و تأمین‌کنندگان، و جریان‌های ارزش.

@DigitalTransformation_AI

با گسترش و توسعه فناوری‌های نوین در تمامی کسب و کارها، موضوع معماری سازمانی با هدف همراستایی فناوری اطلاعات با اهداف و راهبردهای کسب و کار، خواهان بسیاری پیدا کرده است. اگر ابزار مبتنی بر فناوری اطلاعاتی دارید که کسب و کار را در راستای رسیدن به اهداف بلند مدت و میان مدت آن حمایت می‌کند، فرصت شرکت در رویداد StartEA را از دست ندهید!

♦️مهلت ثبت‌نام: 31 خردادماه♦️

🌐 ثبت‌نام در رویداد 🌐

🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻

▪️برگزاری کارگاه‌های عمومی و تخصصی برای شرکت ‌کنندگان در رویداد
▪️اختصاص فضای کار اشتراکی در آزمایشگاه معماری سازمانی سرویس‌گرا، دانشگاه شهید بهشتی
▪️برگزاری نشست و سخنرانی‌ در حوزه فناوری‌های نوین و کاربردهای سازمانی
▪️اهدای جوایز ارزنده و گواهی معتبر به شرکت کنندگان و برنده مسابقه استارتاپی
▪️حضور حامیان و سرمایه‌گذاران فعال در حوزه فناوری اطلاعات جهت حمایت مالی و جذب نیروی متخصص

🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺

🌐 کسب اطلاعات بیشتر درباره رویداد و نحوه ثبت‌نام 🌐

.

👈 نوسازی فناوری اطلاعات (IT Modernization) در دولت آمریکا: برنامه‌ها، نتایج و بازخوردها

قانون مدرن‌سازی فناوری اطلاعات (Modernizing Government Technology (MGT) Act) یکی از مهم‌ترین گام‌ها در جهت نوسازی فناوری اطلاعات دستگاه‌های دولتی و تامین مالی پروژه‌های نوسازی فناوری بود که در سال 2017 تصویب شد.
ارزیابی‌های دولت نشان می‌دهد قانون MGT و صندوق ITF دستاوردهای مهمی در راستای نوسازی سیستم‌ها، صرفه‌جویی در هزینه‌ها و بهبود امنیت سایبری داشته‌اند، اگرچه چالش‌ها هم کم نبوده است.

متن کامل مقاله:

https://mahjoorian.ir/it-modrnization-in-government/

👈برگزاری اولین جلسه شورای سیاست‌گذاری نهمین همایش معماری سازمانی ایران


https://icaea.ir/2025/fa/Home/NewsContent/8152?type=0

👈معماری در وضعیت بحرانی، متلاطم و پیچیده

یکی از کاربردهای مهم نظام معماری سازمانی در مکتب فکری سوم، معماری یک صنعت یا اکوسیستم ملی-فراملی (دولت، صنعت، شهر هوشمند، اقتصاد و …) در شرایط پیچیده و عدم قطعیت است.

باید توجه داشت که در معماری صنعت یا اکوسیستم، پیچیدگی عوامل تأثیرگذار در معماری آن‌چنان وسعت و ابعادی پیدا می‌کند که وضعیت ووکا (VUCA) – جهانی نوسانی و متلاطم، همراه با عدم‌قطعیت، آمیخته با پیچیدگی و پرابهام و گنگ – را تداعی می‌کند که رویکرد و راهبرد مواجه با آن نسبت به معماری کلاسیک کاملاً متفاوت است.

📣 دعوت به همکاری در پروژه‌های ملی معماری سازمانی و تحول دیجیتال

👈 آزمایشگاه معماری سازمانی سرویس‌گرا دانشگاه بهشتی از دانشجویان و فارغ التحصیلان ساکن تهران در رشته‌های فناوری اطلاعات-مدیریت-نرم‌افزار برای همکاری به صورت تمام وقت یا پاره‌وقت دعوت به همکاری می‌نماید.

🎯 اگر متقاضی بهره مندی از فرصت همکاری در پروژه‌های عظیم ملی و کسب تجربه در کنار جمعی از صاحب‌نظران معماری سازمانی و فناوری اطلاعات کشور هستید، رزومه خود را به آدرس soea@sbu.ac.ir ارسال نمایند.

آزمایشگاه معماری سازمانی سرویس گرا: soea.sbu.ac.ir

👈پنج فکت واضح ولی مهم درباره سامانه‌های ملی کشور:

1: اغلب سامانه‌های ملی و کلیدی کشور از ابتدا بدون اصول معماری و مهندسی تولید شده‌اند.
2: فناوری و معماری این سامانه‌ها در طول زمان منسوخ و قدیمی شده است.
3: سیستم‌های منسوخ، موروثی و غیرمهندسی، منشاء آسیب‌های امنیتی و ناکارمدی عملیاتی هستند.
4: هزینه‌های هنگفت برای امنیت این سیستم‌های منسوخ و ازرده‌خارج، اصراف منابع محض است.
5: اولویت سازمان‌ها و مدیران باید نوسازی بنیادین معماری سامانه‌های ملی و مدرن‌سازی مدل عملیاتی آی‌تی باشد.

👈اطلاعیه برگزاری وبینار «معماری سازمانی به عنوان سرویس: EAaaS»

تاریخ برگزاری: دوشنبه ۱۳ مردادماه
فرصت ثبت‌نام در وبینار: یکشنبه ۱۲ مرداد

لینک ثبت‌نام رایگان:
https://eseminar.tv/wb161575

👆بخشنامه استقرار نظام حکمرانی داده‌مبنا به کلیه دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شد.

این دستورالعمل زیرمجموعه ضوابط «نقشه راه دولت هوشمند» است که مکمل تکالیف معماری سازمانی و مدل بلوغ هوشمندسازی محسوب می‌شود.

📣 متخصص کار با جوملا برای رفع ایرادات و نگهداشت وب‌سایت آزمایشگاه نیاز است.
همکاری پاره‌وقت کفایت می‌کند.

رزومه به ایمیل آزمایشگاه معماری سازمانی soea@sbu.ac.ir ارسال شود.

📣مأموریت ویژه رئیس‌جمهور به سازمان فناوری اطلاعات: تدوین و اجرای معماری‌ و استانداردهای فنی زیست‌بوم‌های دیجیتال دولت

👈به گزارش وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات؛ رئیس‌جمهور در ابلاغیه‌ای خطاب به وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، با تأیید طرح پیشنهادی اجرای زیست‌بوم‌های دیجیتال دولت، مسئولیت اجرای این طرح کلان ملی را به وزارت ارتباطات و سازمان فناوری اطلاعات ایران واگذار کرد.

👈بر اساس مفاد این ابلاغیه، سازمان فناوری اطلاعات ایران موظف شده است ظرف مدت شش ماه، معماری‌های کلان و استانداردهای فنی زیست‌بوم‌های دیجیتال دولت را شامل سکوی تبادل داده‌های پایه، سکوی تبادل اسناد و تراکنش‌های الکترونیکی و نظام اعتباربخشی میان‌زنجیره‌ای خدمات، تدوین و اجرا کند.

تمامی دستگاه‌های اجرایی مشمول ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری نیز موظف به همکاری در اجرای این طرح هستند. ضوابط ارائه خدمات در مجموعه‌های غیردولتی نیز باید با رعایت همین چارچوب، توسط سازمان فناوری اطلاعات تهیه، ابلاغ و اجرایی شود.

آزمایشگاه معماری سازمانی سرویس گرا
https://soea.sbu.ac.ir/