آکادمی وفاق؛ رویکردهای جامعه شناختی؛
1.5K subscribers
772 photos
207 videos
119 files
1.36K links
محمد حسن علایی
دکترای جامعه شناسی نظری فرهنگی
مولف کتاب "گفتمان وفاق؛ ارمغان دو دهه زیست آکادمیک" و "شریعتي و تفکر معنوی در روزگار سیطره‌ی نیست‌انگاری"
ارتباط با مدیر کانال
@Dr_Mh_Alaei

صفحه اینستاگرام:
http://www.instagram.com/dr.alaei.sociology
Download Telegram
♦️به حول و قوه الهی از فردا به مدت دو هفته با دوره ی توانمندسازی معلمان با عنوان "فناوری‌های نوین و ظهور آسیب های اجتماعی جدید" در خدمت این قشر خدوم فرهنگی خواهیم بود.
فایل صوتی یا اهم مطالبی که برای تدریس در این کارگاه در نظر گرفتم را به مرور تقدیم مخاطبان عزیز نیز خواهم کرد....


🔸️انفجار اطلاعات و آگاهی های متکثر در غیبت نوعی خودآگاهی اصیل!

سایبر اسپیس یا همان فضای مجازی، سیاره ی تازه اکتشاف شده ای است که آرام آرام همه ی جهانیان بی آنکه متوجه این تحول بشوند، به آن نقل مکان کرده اند.و در شبانه روز، تقریبا زیستن بدون سرگرمی های تمام نشدنی اش محال می نماید، اما نمی توان حتی با چنین تعابیری از این جهان جدید سخن گفت تلقی سرگرمی صرف تقلیل دادن مسئله است، زیستن در فضای مجازی، نحوه ی خاصی از بودن است، نحوه ی خاصی از تحقق خویشتن است.
ساکنین این اقلیم ناشناخته، رفته رفته شکل و شمایلی تازه به خود می گیرند، و با آب و هوای این سیاره اخت می شوند شبیه کوتوله هایی می شوند که نیچه با تعبیر آخرین انسان از آن ها یاد می کرد، نوعی الیناسیون که به نحوی تدریجی، شخصیت ها را در خود مستحیل و یکسان سازی می کند.
اقیانوسی به عمق نیم بند انگشت، این تعبیر یک متخصص علوم ارتباطات است از فضای مجازی، به باور "نیل پست من" علی رغم توسعه و گسترش امکانات و تکنولوژی های ارتباطی، در هیچ دوره ای ارتباطات تا این پایه، مصنوعی و غیر اصیل نبوده است. شاید بشود از چنین نحوه ی زیستنی که در این سیاره ی جدید ممکن شده است به "زیستنی ناتمام" تعبیر کرد.

🔸️ متانریشن‌ها تا قرن هجدهم در تثبیت نظامات سیاسی-اجتماعی کارکرد داشته است. و به مثابه ی زمین بازی قواعد بازی در عرصه‌های مختلفی مثل سیاست و حکمرانی را تعیین و تنظیم می کرد. مدرنیته اقتضائات جدید و نوظهوری را برای نظم اجتماعی تحمیل می کند؛ وصف "بحرانی" و "انتقادی" مدرنیته همه ی سنن و مواریث گذشتگان را به چالش می کشد؛ و قاره ی جدیدی در اندیشه ی سیاسی کشف می شود؛ انسجام اجتماعی؛ توازن قوا و نیروهای سیاسی مورد بازنگری و بازاندیشی واقع می گردد؛ و اندیشمندان بسیاری در فلسفه و جامعه‌شناسی ایده های نویی را برای سیاست و اجتماع مطرح می کند؛ با ظهور پست مدرنيته و انفجار واقعیت در رسانه ها و فضاهای مجازی که بودریار از آن به ابر واقعیت (Hyper Reality) یاد می کند مناسبات جهانی وارد فاز جدیدی شد؛ و کنشگری حقیقی سیاسی را با انواع دشواری‌ها مواجه ساخت. البته جهان جدید بالذات مجال جولان این دست بازنمایی هاست آنچه اتفاق افتاده است به تعبیر بودریار، جامعه‌شناس و منتقد ادبی برجسته، عبارت است از "توفّق بازنمایی‌های رسانه‌ای بر امر واقع" که از یکی از مشخصه‌های اساسی دوره‌ی پست‌مدرن است.

🔸️به اعتقاد بودریار مدرنیته به فرجام رسیده است و ما وارد دوره‌ی پسامدرن شده‌ایم که ویژگیِ متمایزکننده‌اش بازتولید اطلاعات است. ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که مهم‌ترین کالا در آن اطلاعات است و ما دائما در حال خرید و مصرف اطلاعات از منابع و مجاری متکثر هستیم. ولی ما به خود واقعیت و آن رویدادی که در رسانه‌ها گزارش می‌شود دسترسی نداریم، بلکه به اطلاعاتی که آن ها در اختیار ما می‌گذارند دسترسی داریم؛ پس ممکن است اطلاعاتی که رسانه‌ها در اختیار ما می‌گذارند توسط آن ها مصادره به مطلوب شده باشد، و نوعی «تبیین گفتمانی از یک رویداد» باشد.


https://www.instagram.com/p/CxWFJtNunG-/?igshid=MTc4MmM1YmI2Ng==
Forwarded from 🌹"کانال حلقه دوستداران حقیقت"🌹 (سعید توفیقی)
🔻کانال تلگرام بیژن عبدالکریمی برگزار میکند🔻

🔴 مناظره

طبیعت گرایی یا خداباوری؟

#بیژن_عبدالکریمی
#وریا_امیری

۲۸ شهریور ۱۴۰۲
19 septamber 2023
سه شنبه شب
ساعت ۲۱:۰۰ به وقت ایران
ساعت 18:30 به وقت لندن

🔴 مناظره به صورت پخش زنده در کلاب هاوس، یوتیوب و کانال تلگرام دکتر بیژن عبدالکریمی برگزار می شود.


لینک شرکت در جلسه کلاب هاوس :

https://www.clubhouse.com/invite/y32SvezXDWAz80A9yRNrBDj0ZRj4TRovAaW:k4WCSHot4YWN1lHU75oYLpwtu9VSgXL8qDkfprVRGV8

لینک شرکت در جلسه یوتیوب :

https://www.youtube.com/live/KOdXCY8B0NI?si=nI496yUBqaHAmf9z

لینک کانال تلگرام بیژن عبدالکریمی :

@bijanabdolkarimi
♦️عالمیت جدید؛ فناوری‌های نوین و آسیب های اجتماعی نوظهور!

دکتر محمدحسن علایی

(جامعه شناس)

امروز مورخه ۲۸ شهریور ۱۴۰۲ جلسه اول دوره ی توانمندسازی معلمان با عنوان "فناوری‌های نوین و آسیب های اجتماعی جدید" را در حالی برگزار کردم که ابتدا از تک تک بیست و پنج معلمی که در کلاس حاضر بودم خواستم قبل از ورود من به طرح بحث نظرات خود و تجربیات آموزشی خود را در باب موضوع این دوره بیان کنند.

عموم نظرات حول دو محور قابل جمع بندی بود اول اینکه معلمان قائل بودند که اثرات و پیامدهای فناوری های نوین را بایستی در دو دسته ی مثبت و منفی تقسیم بندی کرد و دوم اینکه برای کاستن از پیامدهای منفی باید به دنبال راهکارهای اهل نظر بود.

البته ضمن بیان نظرات خویش به پیامدهایی مثبت از قبیل دسترسی به اطلاعات، امکان توسعه ارتباطات و بحث آموزش مجازی و ... اشاره کردند و در پیامدهای منفی نیز به بحث هایی از قبیل اعتیاد به فضای مجازی، کم شدن روابط اجتماعی حقیقی و تعاملات اجتماعی در سطح دانش آموزان و اولیا و ‌...؛ گسترش ناهنجاری هایی از قبیل خشونت و پرخاشگری؛ افول تعلقات و باورهای سنتی و محو شدن اداب و رسوم و غیره اشاره داشتند.

اما در نهایت بنده در مقام جمع بندی جلسه نخست برآمدم و اشاره کردم که بایستی این بحث را در دو سطح انتولوژیک (هستی شناختی) و سوسیولوژیک (جامعه شناختی) مورد بحث قرار داد.

عموم معلمان در ارائه راهکارها که غالبا نظارتی و کنترلی بود و در معدود مواردی ناظر به افزایش آگاهی اولیا و مربیان بود از یک موضوع بسیار مهم غافل بودند و آن عبارت بود از بحث ظهور عالمیت و زیست جهان جدید...!

در لینک زیر مقدمات بحث را طرح کرده ام و انشاءالله در ادامه جلسات به مباحث تکمیلی اجمالا خواهم پرداخت.
https://t.me/sociologicalperspectives/3208
Audio
فایل صوتی مناظره دکتر بیژن عبدالکریمی و دکتر علیرضا شجاعی زند در خصوص التهاب های جامعه ایران، در بسیج دانشجویی دانشگاه پلی تکنیک امیرکبیر مورخ 27 شهریورماه 1402
https://www.ihcs.ac.ir/fa/news/24236

#گفت‌وگوی_انتقادی۱۰ #مطالعات_اجتماعی #جامعه‌شناسی


سه‌شنبه، ۴ مهرماه ۱۴۰۲
ساعت: ۱۰ الی ۱۲
سالن ادب

🍀🍀
@ihcss

#در این نشست از جامعه‌شناسان و دانشجویان جامعه‌شناسی در تمامی مقاطع در ایران در تمامی استان‌ها و شهرهای کشور دعوت به عمل می‌آوریم تشریف حضوری یا مجازی داشته باشند.



#انجمن_جامعه‌شناسی_ایران
#انجمن_دانشجویان‌دانشکده‌های_جامعه‌شناسی_ایران

@seyedjavadmiri
Audio
✅️دعوت به"نشست گفتگوی انتقادی مطالعات اجتماعی یا جامعه‌شناسی!؟"

دکترمحمدحسن علایی
(جامعه شناس)

♦️لینک حضور مجازی در نشست:
https://www.ihcs.ac.ir/fa/news/24236

♦️شرکت حضوری در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
سه‌شنبه، ۴ مهرماه ۱۴۰۲
ساعت: ۱۰ الی ۱۲
سالن ادب

در این نشست از جامعه‌شناسان و دانشجویان جامعه‌شناسی در تمامی مقاطع در ایران در تمامی استان‌ها و شهرهای کشور دعوت به عمل می‌آوریم تشریف حضوری یا مجازی داشته باشند.


#گفت‌وگوی_انتقادی
#مطالعات_اجتماعی #جامعه‌شناسی
#انجمن_جامعه‌شناسی_ایران
#انجمن_دانشجویان‌دانشکده‌های_جامعه‌شناسی_ایران
@ihcss
@seyedjavadmiri
@sociologicalperspectives
Audio
✅️عالمیت جدید؛ فناوری‌های نوین و آسیب های اجتماعی نوظهور!

🎙مدرس دوره:
دکتر محمدحسن علایی
(جامعه شناس)

۲۹ شهریور ۱۴۰۲
♦️دوره توانمندسازی فرهنگیان اردبیل
@sociologicalperspectives
کارگاه کشف راهکارهای کاهش تهدیدات ناشی از فضای مجازی برای کاربران جوان!

دکترمحمدحسن علایی

(جامعه شناس)

این اواخر به فضل الهی توفیق یافتیم سلسله جلسات توانمندسازی فرهنگیان عزیز را با عنوان "عالمیت جدید؛ فناوری‌های نوین و آسیب های اجتماعی نوظهور" برگزار کنیم؛ نشستن پای صحبت‌های دردمندانه معلمان پیشکسوت در این دوره برای بنده بسیار درس آموز و مغتنم بود؛ انبوهی از دغدغه‌های که به دنبال راهکارهایی برای کمک به دختران و پسران در طیف وسیعی از بزرگواران حوزه ی تعلیم و تربیت مشاهده می شد مرا بر آن داشت تا کارگاه‌هایی را به تناوب در این خصوص با هدف ارتقای سطح تاب‌آوری نسل های جدید برگزار کنم که متعاقبا در این خصوص اطلاع رسانی خواهد شد. همکاران عزیز عجالتا می توانند مباحث مقدماتی را از کانال آکادمی وفاق به آدرس زیر پیگیری بنمایند:

https://t.me/sociologicalperspectives
https://www.instagram.com/p/CxfLJ0Vuspc/?igshid=MTc4MmM1YmI2Ng==
Audio
#فایل_صوتی

🔴 مناظره

#جلسه_اول

طبیعت گرایی یا خداباوری؟

#بیژن_عبدالکریمی
#وریا_امیری

۲۸ شهریور ۱۴۰۲
19 septamber 2023


@The_circle_of_truth_lovers
Audio
🔴 درباره مناظره اول #بیژن_عبدالکریمی و #وریا_امیری در باب طبیعت‌گرایی یا خداباوری!؟

دکتر محمدحسن علایی
دانش آموخته جامعه‌شناسی و فیزیک

@sociologicalperspectives
♦️بازگشت دکتر حسن محدثی به حوزه ی عمومی!

دکترمحمدحسن علایی

(جامعه‌شناس)

تنها ساعاتی مانده به اتمام تابستان ۱۴۰۲ دکتر حسن محدثی عزیز که سال پیش قول تحول بزرگ را در تابستان سال جاری به مخاطبان خویش داده بود همان زمان که پیشنهاد مناظره ی بنده را رد کرد؛ امروز پس از سکوت سنگینش در باب مسائل اخیر دانشگاه موسوم به اخراج اساتید دوباره با نقد طعنه‌آمیز به دکتر شریعتی و دکتر مهرآیین درصدد بازگشت به حوزه ی عمومی برای پوشاندن ناکامی در پروژه پیشین خویش برآمده‌ است. اما سخنرانی مهرآیین به تاریخ ۲۹ خرداد بر می گردد. بنده نیز در تاریخ ۲۶ خرداد در خصوص شریعتی سخنرانی کردم و البته یک یادداشت هم منتشر کردم در زیر هم لینک سخنرانی دکتر مهرآیین هم لینک های سخنرانی و یادداشت خودم و لینک یادداشت خارج از موعد دکتر محدثی را برای داوری دوستان قرار می دهم.

♦️لینک سخنرانی بنده با عنوان "ابربحران های زیست جهان ایرانی و امکانات تفکر شریعتی"

https://t.me/sociologicalperspectives/2904

♦️لینک سخنرانی دکتر مهر آیین با عنوان"نابهنجاری شریعتی در زمانه او و زمانه ما"

https://t.me/sociologicalperspectives/2913

♦️لینک یادداشت بنده با عنوان"رجوع دوباره به شریعتی به مثابه حلقه ی اتصال جریانات سنت‌گرا و نو گرا"

https://t.me/sociologicalperspectives/2915

♦️لینک یادداشت دکتر محدثی با عنوان "تداوم نا به هنگام بت سازی از علی شریعتی: سخنان جانبدارانه و خلاف واقع دکتر مصطفی مهرآیین"
https://t.me/NewHasanMohaddesi/9361

♦️لینک در خصوص دعوت به مناظره بین دکتر محدثی و دکتر علایی


https://t.me/sociologicalperspectives/2586

♦️لینک برخی سخنرانیها و مقالات دکترمحمدحسن علایی در باب شریعتی

https://t.me/sociologicalperspectives/2911
Forwarded from Alireza Kian
استعمار زدگی و توسعه خواهی رمانتیک.(وقتی رمانتیک ها عاشق می شوند)
علیرضا کیانپور. پژوهشگر حقوق اساسی و دموکراسی و مدرس دانشگاه
چندی قبل در کانال‌ تلگرامی دکتر بیژن عبدالکریمی فیلمی از سخنرانی سه چهره دانشگاهی و‌تکنوکرات‌ آقایان دکتر فاضلی، دکتر فرهاد نیلی و دکتر آرش رییسی نژاد دیدم و بر آن شدم که نکاتی را در رابطه با سخنان این عزیزان بیان نمایم. تصویر خطی این اقایان از تاریخ معاصر و توسعه نکته ای است که تقرببا همه لیبرال تکنوکرات های ایرانی در آن‌ گرفتارند. در برساخت این‌ عزیزان از تاریخ خونین معاصر جهان، گویی اساسا نه تجاوز، نه سلطه،نه استعمار ، نه جنگ و نه هژمونی و‌ نه ظلم سیستماتیک و نه جنگ های استعماری منطقه ای و جهانی، هیچکدام معنایی نداشته است. جهانی عاری از تجاوز و خشونت داشتیم و داریم که عرصه رقابت آزاد و منصفانه بوده و برخی از کشورها توانسته اند گوی سبقت را از دیگران بربایند. نکته دیگر فقدان درک جامع نامبردگان از هژمونی در مفهوم سخت و نرم است، گویی پژوهشگران یاد شده به موازات تصویری خطی و رمانتیک از تاریخ، نقش معادلات نظامی و‌ امنیتی را در مناسبات هژمونیک دو قرن گذشته از یاد برده اند بگذریم از اینکه اقتصاددان های بازارگرایی چون فرهاد نیلی و برادرش دکتر مسعود نیلی در کج راهه اقتصاد سیاسی ایران از دهه هفتاد تاکنون نقش اساسی داشته اند، اما نکته اصلی که نگارنده می خواهد به آن بپردازد ذهن رمانتیک‌ روشنفکری ایرانی است. بسیاری از روشنفکران این سرزمین از صد و پنجاه سال قبل ذهنیت عاشقانه و تمنیات البته خیرخواهانه خود را به‌ صورت بسته‌های ایدیولوژیک‌ به‌ افکار عمومی ملت ایران‌ تزریق می نمایند. از منظر این دسته از روشنفکران معادلات جهان زیبا، موجه و دموکراتیک بوده‌ و ملت‌هایی که به کامیابی مادی نمی رسند‌، صرفا خود مقصرند. از دیدگاه آنان قدرت های جهان پذیرای صلح و‌ گفتگو و معادلات استعماری و هژمونی و سلطه جویی توهم‌ بوده و تنها خودمان بی عرضه هستیم. از منظر این افراد ما خودمان نخواستیم توسعه یابیم، اینان براستی از لیبرال دموکراسی توهم بهشت دارند و گمانشان این است که ما مشکلمان عقب ماندگی آن هم عقب ماندگی خودخواسته از این قافله است. حال می توان به رمز و راز رفتار عجیب روشنفکری ایرانی در مقابل رژیم ایالات متحده که هفتاد سال است جز تجاوز به ملت ایران و حقوق انسانی این ملت بزرگ ننموده است و این روشنفکران جز لبخند و ابراز عشق واکنشی نداشتند و در حسرت یک نگاه دلبر می سوزند پی برد. رویکرد رمانتیک‌ اینان به اینجا ختم نمی شود، اینان توهمات خود را سالهاست در جان ملت مظلوم ایران ریخته اند. گزاره هایی چون دموکراسی داروی هر درد است و به راحتی در منطقه ای مملو از اتش و خون و رقابت های استعماری چون خاورمیانه قابل تحقق است، مشکل توسعه، دین و حکومت دینی است و سکولاریسم کلید توسعه و دموکراسی است‌ و اقتصاد آزاد در شرایط اقتصادی ضعیف پایه ایران قابل تحقق است و مکانیزم بازار خود تنظیم گر ، عدالت را نیز به ارمغان می آورد و انبوهی از گزاره های ساده دلانه دیگر محصول این رمانتیسیم و خام اندیشی است .اما رمانتیسیزم به اینجا ختم نمی شود، رمانتیک ها هم زود عاشق می شوند و هم زود افسرده. رمانتیک ها وقتی عاشق می شوند سر از پا نمیشناسند اما وقتی سرخورده و افسرده می شوند زمین و زمان را به هم‌ می دوزند مثلا میگویند ظرفیتهای توسعه ی ایران به پایان رسیده است، نگارنده دموکراسی را البته در الگویی سازگار با واقعیت های بومی ضروری می داند و عدالت منهای توسعه را امکانپذیر هم نمی داند چه رسد به مطلوبیت آن.اما سخن، سخن از واقعبینی تاریخی و‌پرهیز از مسخ‌ شدن در تحلیل های خطی و استعمارزده است که‌ روشنفکری ایرانی را در دام سیکل های سرخوشی و افسردگی انداخته، واقعیت آن است که رمانتیک ها خود نیازمند داروی شفابخش واقع بینی و البته آرمان خواهی واقع بینانه هستند.
در این نشست به بنیان معرفت خواهیم پرداخت و پرسش از "معیار" تفکیک علوم خواهیم کرد و به این مسئله خواهیم پرداخت که تخیل جامعه‌شناسی چیست. البته جالب است بدانیم که "انجمن جامعه‌شناسی ایران" این نشست سانسور کرد.

#نه_به_سانسور_انجمن_جامعه_شناسی_ایران



@seyedjavadmiri
تقریر یک داستان درباره "انجمن جامعه‌شناسی ایران"

"امر خصوصی امر عمومی است"

هر از گاهی دوستان جامعه‌شناس در باب "تاریخ شفاهی جامعه‌شناسی" در ایران صحبت‌هایی می‌کنند و به این نکته مهم اشاره دارند که حافظه تاریخی این دیسیپلین دچار اختلالاتی شده و برای اصلاح آن ما نیازمند روایت کردن تاریخ جامعه‌شناسی و جامعه‌شناسان و رویدادهای جامعه‌شناسی در ایران هستیم.

این به نظرم نکته مهمی است ولی مادامیکه ما این "تاریخ" را به صورت سینگولار بخوانیم و این روایت سینگولار را هم صرفاً از مجاری "رسمی" انجمن جامعه‌شناسی مورد خوانش قرار دهیم هیچ کمک شایانی به تقویت حافظه تاریخی دیسیپلین نکرده‌ایم. زیرا اولین گام در بازسازی حافظه تاریخی باید رویکرد انتقادی باشد و این رویکرد نسبتی با تعارفات و پیوندهای پنهان و آشکار رفاقتی نمی‌تواند داشته باشد.

به سخن دیگر، کسانی قادر خواهند بود راوی رخداد دیسیپلین جامعه‌شناسی در ایران باشند که بهره‌ایی از "تخیل جامعه‌شناسی" مبتنی بر نگاه نقادانه داشته باشند و اهل "سانسور" به نفع "رفقاء" نباشند.

قبل از اینکه به روایت خود از رویدادی که در هفته گذشته در انجمن جامعه‌شناسی ایران رخ داد، بپردازم اجازه دهید نکته‌ای در باب اثر روبرت نیسبت Robert A. Nisbet بگویم و آن را به ساختار "انجمن جامعه‌شناسی" در ایران ربط بدهم. زیرا "حال" انجمن مدتهاست که خوب نیست و من بعد از فوت دکتر قانعی‌راد تلاش کردم سکوت کنم و نقدهای جدی بر مدیریت این نهادی که خود در بسط و توسعه آن در ایران و منطقه و جهان به مدت پانزده سال تلاش کرده بودیم مسکوت بگذارم اما بیش از این جایز ندیدم به روال سکوت پایبند باشم.

نیسبت در کتابش به نکته جالبی اشاره می‌کند و می‌گوید "سنت جامعه‌شناسی" فقط مبتنی بر یک پارادایم نیست و نمی‌توان این سنت را صرفاً ذیل مفروضات برآمده از لیبرالیسم در باب انسان و جامعه و فرهنگ و سیاست و اقتصاد و هستی اجتماعی محدود کرد. سنت جامعه‌شناسی وامدار کانسرواتیسم و سوسیالیسم یا "واحدهایِ مفهومی" (Unit-Ideas) متنوعی بودند که درک و تفسیر دیگری از جامعه و انسان و مدرنیته و پیشرفت ارائه می‌کردند. او به ویژه به دنبال ردیابی تاریخچه و تأثیر ایده پیشرفت بود. او نظریه‌های متعارف جامعه‌شناختی در مورد پیشرفت و مدرنیته را به چالش کشید و بر پیامدهای منفی از دست دادن اشکال سنتی جامعه اصرار داشت، روندی که به اعتقاد او با جنگ جهانی اول به شدت تسریع شد و ضربات مهلکی بر چارچوب هستی اجتماعی بشریت بر روی کره زمین گذاشته است.

به دیگر سخن، از این نگاه نیسبت می‌توان اینگونه استنباط کرد که جامعه‌شناسی چارچوب‌های نظری متفاوتی می‌تواند داشته باشد و صرفاً ذیل یک "سنت متاتئوریک" نباید آن را تحدید کرد. زیرا تحدید کردن "تخیل جامعه‌شناسی" ذیل یک سنت متاتئوریک دروازه‌های انحصارگرایی و سانسور افکار را نرمالیزه و عادیسازی خواهد کرد.


اما این نکات چه ربطی به انجمن جامعه‌شناسی در ایران دارد؟‌ این نکته اساسی است که کمتر به آن پرداخته‌ایم. انجمن خود را در برابر حکومت و امر سیاسی تعریف کرده است و تلاشش این بوده است که به افکار عمومی بقبولاند که "انجمن" مطالبات جامعه ایرانی را در برابر حکومت نمایندگی می‌کند. اما این گزاره هیچگاه راستی‌آزمایی نشده است و مشخص نیست که این "ما" در کدام سنت جامعه‌شناسی ماواء کرده است و آیا "انجمن" توانسته است این "ما" را ذیل تکثر سنت‌های جامعه‌شناسی و تنوع پارادایم‌های متاتئوریک در جامعه ایران نُمایندگی کند؟‌

چرا این پرسش مهم است؟ زیرا انجمن دو مفهوم کلیدی را ذیل خود قرار داده است؛ یکی مقوله جامعه‌شناسی است و دیگر مفهوم ایران. به سخن دیگر، انجمن تلویحاً مدعی است در مقام شمولیت و امر عام قرار گرفته است و دو ساحت جامعه‌شناسی با تمامی تکثرهای موجود در سنت‌های تخیل جامعه‌شناسی و سنت‌های متاتئوریک آن را نمایندگی می‌کند و از سوی دیگر مدعی است که نماینده این دیسیپلین در "ایران" است. این مدعای سترگی است و باید متدویک آن را دائماً رصد و نقد و اصلاح کرد و صرفاً مدیریت این نهاد را به رای‌گیری‌های رفاقتی و باندی واگذار نکرد که تاکنون کرده‌اند.

اما اگر این انجمن مدعای شمولیت و عام بودن نداشت چه اتفاقی می‌افتاد؟‌ به نظرم اولین رخداد این بود که "دیگری" انجمن دیگر حکومت نبود و مدیریت آن نمی‌توانست زیر این نقاب که ما در حال نمایندگی مطالبات شما جامعه ایران در برابر حکومت هستیم مستقر گردد و مانند جریان اصلاح‌طلب که به مدت بیست و چهار سال این اداء را درآورد که ما در حال مبارزه با حاکمیت پنهان هستیم پس فساد و باندبازی و رفیق‌بازی‌های ما را نادیده بگیرید چون در حال کشتی‌گرفتن با رقیبی به نام حاکمیت پنهان هستیم.
این دقیقاً همان منطقِ کاذبی است که انجمن در سال‌های اخیر پیش گرفته است و مبتنی بر آن افراد، جریانها و رویدادها را حذف و سانسور می‌کند ولی هیچ حساسیتی از خود بابت این استراتژی نشان نمی‌دهد. زیرا "معیار" جذب و دفع منطق دیسیپلین جامعه‌شناسی نیست. پس معیار چیست؟‌ "وفاداری" به کُد‌های رفاقتی. اگر شما در قالب این کدهای رفاقتی "وفاداری" خود را ثابت کردید یکی از "ما" هستی ولی اگر ثابت نکردی پس تو از "قبیله ما" نیستی.


اما این معضل را نباید صرفاً در ساحت روانشناختی ریشه‌یابی کرد بل باید لایه‌های عمیق‌تر معرفتی را در این مسئله دخیل دانست و یکی از آن لایه‌ها همان است که روبرت نیسبت به آن اشاره کرده است. به عبارت دقیق‌تر، مدیریت انجمن جامعه‌شناسی در ایران تبدیل به محفل سیاسیون اصلاح‌طلب شده است که تمام تلاششان معطوف به این است که قبیله رفقای خودی را ارتقاء دهند. البته من فکر نمی‌کنم این فی‌نفسه حرکتی مذموم باشد. زیرا هر محفلی باید به فکر "حلقه وفاداران" خود باشد و آنها را مساعدت و معاونت و معاضدت نماید اما مشکل از آنجا پیدا می‌شود که ما امر جزئی را به جای امر عام بنشانیم و اینگونه وانمود کنیم که در حال نُمایندگی مطالبات عام جامعه‌شناسان ایرانی و جامعه ایرانی هستیم. به نظرم این محل مناقشه است که در آینده بیشتر در بابش سخن خواهیم گفت.

حال اجازه دهید به یک نمونه از "سانسور" انجمن جامعه‌شناسی در ایران اشاره کنم که نه حکومت در آن دست داشت و نه حاکمیت پنهان در آن نقشی داشت و نه موضوع موضوعی محرمانه بود که اگر مطرح می‌شد اتفاقی در کشور رخ می‌داد و آن مسئله یک گفتگو در باب اهمیت جامعه‌شناسی در کلان تحولات کشور است که مدیریت انجمن مبتنی بر همان "منطق قبیله ما" علیه قبائل آنها اجازه طرح پوستر هم نداد.



سیدجواد میری


#ادامه دارد


@seyedjavadmiri
تقریر یک داستان درباره "انجمن جامعه‌شناسی ایران"

"امر شخصی امر سیاسی است"

داستان از آنجا شروع شد که نشستی درباره جامعه‌شناسی قرار بود برگزار شود که در آن سه جامعه‌شناس قرار بود درباره اهمیت این دیسیپلین در مقابل یک اهل فلسفه اسلامی و یک اهل مدیریت به گفتگو بپردازند و در باب اینکه آیا "مطالعات اجتماعی" مفهومی دقیق برای تبیین "تخیل جامعه‌شناسی" است یا "جامعه‌شناسی".

من پوستر را برای رئیس انجمن جامعه‌شناسی ارسال کردم و از او درخواست کردم که پوستر را در کانال و سایت انجمن جامعه‌شناسی به اشتراک بگذارند. دکتر معیدفر پاسخ داد

"سلام خدمت جنابعالی. دریافت شد. برای انتشار، با هیات مدیره مطرح میکنم."

پس از چند روز من دوباره تماس گرفتم و از ایشان پرسیدم

"سلام بر دکتر عزیز
توانستید پوستر را به اشتراک بگذارید؟‌ جلسه ما سه‌شنبه است و دوست داشتیم دانشجویان و علاقمندان به جامعه‌شناسی در سراسر کشور حضور پیدا کنند و تسریع در اطلاع‌رسانی امکان برنامه‌ریزی را فراهم خواهد کرد. منتظر پاسخ شما هستم
با احترام
میری"

اما دکتر معیدفر در پاسخ نوشتند

"سلام آقای دکتر میری گرامی و ارجمند. پوستر را برای استحضار و اعلان‌نظر هیات مدیره در گروه گذاشتم. انتشار آن، مورد موافقت قرار نگرفت."

من بسیار متعجب شدم که چرا یک پوستر ساده و یک پرسش ساده در هیئت مدیره انجمن مورد موافقت قرار نگرفت. باز تلاش کردم با رایزنی پیشداوری‌هایی را که از طرق مختلف بر هیئت مدیره اِعمال شده بود را بزدایم و به ایشان نوشتم

"سلام و نور
ممنون از توجه شما. دلیلی داشت؟‌ زیرا ما به عنوان انجمن جامعه‌شناسی باید از بسط رشته خود حمایت کنیم. حیف است انجمن جامعه‌شناسی از جامعه‌شناسی حمایت نکند؟"

دکتر معیدفر در پاسخ نوشتند

"بله با شما موافقم و عملا هم، همچنان که استحضار دارید چنین بوده. حالا در جلسه هفتگی باید ببینم استدلال اعضا چیست و خدمتتان عرض کنم."

اما داستان واقعا چیست؟‌ یکی از اعضای هیئت مدیره انجمن در این نشست ذینفع بودند و مبتنی بر همان منطق غیرجامعه‌شناسی تلاش دارند این نشست بدون انعکاس در فضای جامعه‌شناسی کشور در سکوت و خاموشی برگزار گردد و استدلالش این بود که این موضوع "عمومی" نیست و به یکی از اعضای هیئت مدیره نظر منفی خود را گفته بودند و ایشان در پاسخ استعلام من نوشتند

"سلام و درود دکتر جان

برای آقای دکتر معیدفر فرستادم و ایشون هم چون نام خانم ... در پوستر بوده، ایشون را در جریان گذاشتند و خانم دکتر ... مخالفت کردند که در سایت و کانال انجمن‌ بگذارند."


اما کارول هانیش Carol Hanisch به زیبایی گفته است که

the personal is political

یعنی هر امر شخصی نوعی امر سیاسی و متعلق به حوزه عمومی است. چگونه می‌توان پرسش از جامعه‌شناسی و نقش آن در تحولات کلان کشور را تقلیل به یک مسئله درون-گروهی و حاشیه‌ای داد و آنهم هنگامیکه در مدیریت انجمن جامعه‌شناسی با رای مردم نشسته‌اید اما علیه جامعه‌شناسی و مطالبات جامعه‌شناسان حرکت می‌کنید و نشر پوستر این رویداد را هم "سانسور" می‌کنید؟


به نظرم دکتر معیدفر در این مسئله فریب خورده است و به تبعات روابط رفاقتی در نهاد انجمن جامعه‌شناسی وقوف و آگاهی نداشته است و علیرغم گفتگوهایی که با ایشان داشتم به اهمیت این مسئله بی‌توجهی نشان داده‌اند. البته این هم بخشی از تاریخ شفاهی جامعه‌شناسی است.

شاید بد نباشد افکار عمومی کشور هم بدانند که سانسور انجمن به همینجا نیز ختم نشد. من پوستر را برای کانال "جامعه‌شناسی حوزه عمومی" هم ارسال کردم و مدیر کانال پوستر را منتشر کرد اما پس از چند ساعت طی تماس‌هایی که با مدیر کانال که از طریق "افرادی" گرفته شد پوستر حذف شد. از مدیر کانال موضوع را جویا شدم و او بمن گفت که "گفته‌اند صلاح نیست پوستر در کانال شما منتشر شود". به نظرم این تفکر قابل مطالعه است که مدتهای مدیدی مدعای مدیریت دموکراتیک در کشور را هم داشتند و کماکان دارند. اما حاضر به گفتگو و نشر افکار دیگری هم نیستند و تا جاییکه بتوانند سانسور می‌کنند.



سیدجواد میری


@seyedjavadmiri
پژوهشکده مطالعات اجتماعیِ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نشستی با شرح و عنوان زیر برگزار می‌کند:
هویت تحمیلی، نگرش دوقطبی در باستان‌شناسی پسااستعماری
سخنرانان:
بهزاد مفیدی نصرآبادی
احمد بستانی
شاهین آریامنش
محمدحسن علایی
سیدجواد میری
دوشنبه، 3مهر 402
ساعت: 13 تا 15
سالن حکمت
پیوند ورود برخط(آنلاین) به نشست:
https://webinar.ihcs.ac.ir/b/ihc-dyh-d2t-hzk
https://www.instagram.com/p/CxGGFeOuSN6/?igshid=MTc4MmM1YmI2Ng==
Audio
هویت تحمیلی، نگرش دوقطبی در باستان‌شناسی پسااستعماری

سخنران:
دکتر محمدحسن علایی

دوشنبه، ۳ مهر ۱۴۰۲

پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

@sociologicalperspectives