‍ 🔊 فایل صوتی

درآمدی بر واکاوی نسبت جامعه شناسی و فلسفه!

دکتر محمدحسن علایی


.
🆔 @sokhanranihaa
🆑کانال سخنرانی ها
🌹

گفتمان وفاق؛ ارمغان دو دهه زیست آکادمیک!

به قلم: دکتر محمدحسن علایی
(جامعه‌شناس)

این کتاب بر آن است تا تأمل در نفس را در خواننده‌ی ایرانی برانگیزاند، اهل تخصص را به سرکشی به بیرون از دایره‌ی تنگ تخصص‌هایشان وابدارد، و مخاطب را به تماشای جهان از معبر نیل به خودآگاهی تاریخی‌ـ‌وجودی تشویق کند، تا بتواند تاب‌آوری سوژه‌ی ایرانی را ضمن ارجاع به تجربه‌ی زیسته‌ی نگارنده، و حاشیه‌های زیست دانشگاهی ارتقا بخشد، بر زخم‌های حاصل از این چندپارگی‌های گریزناپذیر التیام نهد و انگیزه‌ی بازاندیشی و اصلاح امور را فراهم آورد، برای نزج گرفتن روح آکادمی در میان ایرانیان، روایت اگزیستانسیل تجارب زیست آکادمیک از ارزش خلاقانه‌تری به نسبت سایر تولیدات دانشگاهی برخوردار است آنچه امروز گفت‌وگو در سطوح ملی و فراملی را تبدیل به یک ضرورت انکارناپذیر کرده است بایستی از نهادهایی مثل خانواده و مدرسه و... آغاز و به‌ویژه در دانشگاه تقویت و تثبیت شود.
همچنین این کتاب تصویر روشنی از گفتمان وفاق به مثابه ی یک نظریه اجتماعی ارائه می دهد و مخاطب را به تامل در خصوص امکان ظهور نظریه اجتماعی در ایران با توجه به زیست جهان تاریخی مان وا می دارد. گفتمان وفاق به دنبال تمهید شرایط تحقق آلترناتیوهای ساختاری با مشارکت همه ی نیروهای اصیل فارغ از گرایشات ایشان برای غلبه بر درد مشترک توسعه نیافتگی تاریخی است.

https://www.instagram.com/p/CnuGl8Ktvz4/?igshid=MDJmNzVkMjY=

جامعه شناسی فلسفه ستیز نیست!

دکتر محمدحسن علایی(جامعه‌شناس)

به عنوان جامعه شناس؛ از پروژه تخریب فکر معنوی و دینی و فلسفه ستیزی هر آن جامعه شناسی که کمر همت به تخریب فکر فلسفی بسته است؛ اعلام برائت می کنم؛ و از منتقدین راستین و محققین صاحب صلاحیت برای نقد و تنقیح پروژه های فکری احمد فردید و رضا داوری و اساسا آغازگران فکر فلسفی و معنوی در ایران معاصر دعوت به عمل می آورم؛ برخی به هر بهانه ای به سرمایه های فکری ما دست اندازی می کنند و خود را پشت فکر انتقادی و زیر لوای آزادیخواهی پنهان می کنند؛ در آخرین پستی که یک جامعه شناس شهیر از یک فرد ناشناس در نقد فردید منتشر کرده است سطح فکر انتقادی را در کارنامه ی خویش آشکارتر کرده است لازم است ایشان را به سخنرانی دکتر احسان شریعتی ارجاع بدهم که اندیشمندی نام آشناست و به نحو تخصصی در پایان نامه دکتری خویش روی افکار فردید کار کرده است. و بدون هیچ غرض و مرضی و به طرزی عالمانه نکات مثبت و منفی کارنامه فردید را برجسته کرده است.
فکر فلسفی در ایران معاصر با امثال فردید آغاز می شود برخورد سرسری با امثال وی مواجهه ای تفکرستیزانه و سبک سرانه است؛ و اگر نه دفاع فردید از مرتبه ی بالاتر و اصیل تری از یک نحو تفکر غیر فلسفی مبحثی هست درون خود گفتمان انتولوژیک و مطلقا از موضع روشنفکرانه قابل طرح و نقد نیست.
برخی البته با توجه به سوگیری ها و برخوردهای غیر علمی خویش صلاحیت اظهار نظر در این حوزه های معرفتی را از خویش سلب کرده اند.
نگارنده به عنوان دانش آموخته جامعه شناسی تقلیل مسائل انتولوژیک به سطح جامعه شناختی را از اساس ممتنع تلقی می کند حتی جامعه شناسیِ معرفت شأن ورود به مسائل انتولوژیک را ندارد و صرفا در سطح اپیستمولوژیک مدخلیت و موضوعیت دارد
قول به اصالت جامعه شناسی با جامعه شناسی دو امر جداست؛ جامعه شناسی معرفت می تواند در نسبت صور گوناگون آگاهی و جامعه ورود کند؛ اما نمی تواند و نباید خود را در مقام اظهار نظر جزمی در باب مقولات و مسائل متافیزیکی و انتولوژیک قرار دهد و اگر نه با قول به اصالت جامعه شناسی در ورطه ی تقلیل گرایی سقوط می کند.
آبای جامعه شناسی علی رغم اینکه در عالم غرب که خاستگاه فلسفه بوده است بالیده اند، خود به نحوی جدی به فلسفه گشوده بودند و اگر نگوییم که خود فیلسوف یا فیلسوف اجتماعی هم بوده اند لاقل در همه ی مکاتب این بزرگان جامعه شناسی از مارکس و وبر تا همین متاخرین می توان رد پای فکر فلسفی و تاثیر و تاثرات فلسفه و جامعه شناسی را از همان آغاز پیگیری کرد‌. امیدوارم دانشگاهیان نسبت به برخی اظهارنظرهای غیرعلمی و مبتذل واکنش درخور نشان دهند.

قبله را گم کرده ام پیدا به بوی‌ات می کنم
در نمازم سجده را بر سمت و سوی‌ات می کنم

لیلی من خوش ندارد عقل باشد در سرم
این سر شوریده را مجنون کوی‌ات می کنم

نیست عاشق را بجز دیدار رویت پیشه ای
عمر را سرمایه‌ی دیدار روی‌ات می کنم

عاشقی یعنی زمانی نگذرد بی ذکر دوست
لحظه های زندگی را ذکر گوی‌ات می کنم

سرخوشم از سرخوشی های تو ای سیمین لقا
هر چه باشد در سبویم در سبوی‌ات می کنم

تا که بگشایم گره‌ها از سر زلفت به ناز
شانه را همصحبت اسرار موی‌ات می کنم

هیچ کس در مذهب ما مطلقا گمراه نیست
قبله را گم کرده ام پیدا به بوی‌ات می کنم
https://www.instagram.com/p/Cnwy_TeOK_c/?igshid=MDJmNzVkMjY=

💢انجمن جامعه شناسی ایران، سلسله نشست‌های «اعتراضات 1401، ماهیت، چیستی و چرایی» را برگزار می‌کند:
 
🔸نشست دهم : " موقعیت روشنفکران و اعتراضات"

🔹با حضور :

- جواد کاشی
- رحیم محمدی
- عباس نعیمی جورشری

🔹دبیر نشست: سمیه توحیدلو
 
🔻زمان: چهارشنبه ۵ بهمن ۱۴۰۱ -  ‌ساعت ۱۵ الی ۱۷:۳۰

🔻نشست به طور زنده در صفحات انجمن در شبکه های اجتماعی پخش می‌شود.

🔹آپارات:
 www.aparat.com/iran_sociology

🔹اینستاگرام :  
instagram.com/isa13_99


@iran_sociology
#انجمن_جامعه‌_شناسی_ایران

✅️امکان نوزایی از دل بحران!

✍دکتر محمدحسن علایی (جامعه‌شناس)

دکتر سید جواد میری در نشست "حضور انسان در شهر و نسبت آن با آرمان‌شهر، ویران‌شهر، پولیس و مدینه" که توسط مدرسه حکمت جوزا به تاریخ ۲۲ دیماه ۱۴۰۱ برگزار شد زیل عنوان "بحران به مثابه امکان تامل در باب امر بنیادین" از امکان نوزایی از دل بحران ها سخن گفت و البته این مهم را کاری متفکرانه قلمداد کرد که از عهده ی سیاسیون، کنشگران و نخبگان درون سیستمی بیرون است.
میری همچنین در خلال بحث از نظم اجتماعی اشاره می کند در تاریخ مسیحیت پیتربرگر از مفهومی به نام "چتر مقدس" سخن می گوید که بر تمام ساحات سیاسی و اجتماعی و فردی انسان ها و مناسبات انسانی و اگزيستانس آدمیان سایه گسترده بود؛ با وقوع انقلاب صنعتي سلسله مراتب اجتماعی فرو می پاشد و بنیان های بنایی که بر اساس "خاک" و "خون" طبقه ی اشخاص را شکل می داد متزلزل شد.
در جلسه دوم این سری جلسات میری با ارجاع به "آلوین گولدنر" جامعه‌شناس آمریکایی به نکته ی حائز اهمیت دیگری اشاره می کند مبنی بر نقدهای جدی این جامعه شناس بر پوزیتیویسم منطقی؛ و با اشاره به آرای "زیگموند باومن" از چرخشی در علوم انسانی سخن می گوید که از " پارادایم کشف قوانین" به "پارادایم تفسیری" چرخش کرده است و این تغییر پارادایمیک را ماحصل بحران های پیش روی انسان قلمداد می کند.
حال با توجه به این مقدمات نظری ارزشمند؛ باید از این جامعه‌شناس برجسته پرسید در شرایط اینجایی و اکنونی ما و در دل انبوه بحران‌ها و انسدادها چگونه می توان از امکان نوزایی سخن گفت و نیروهای تاریخی و اجتماعی این تغییرات به نحوی انضمامی و عینی در شرایط کنونی کدام‌ها هستند؟!
در صورت عدم ورود به صورت بندی پاسخ‌های ایجابی در ساحت این پرسش توسط دکتر میری بزرگوار حتی ارزش بحث های مقدماتی درازدامن ایشان تحت الشعاع قرار می گیرد. چرا که ناظر به نیازهای عاجل جامعه عاجز از ورود به ساحت نظریه پردازی تلقی و تفسیر می گردد.
می توان با مقدمات نظری ایشان مبنی بر نسبت "بحران" و "امکان" در ظهور  نظم های نوین اجتماعی با این جامعه‌شناس همدلی کرد؛ اما این میزان از طرح بحث، ابدا برای حل مسائل کشور کفایت نمی کند؛ بدیهی است که چشمداشت پاسخ شتابزده دور از فرهیختاری عالمانه و توقعی عوامانه می باشد اما انتظار می رود طرح مسئله دکتر میری گامی پیشتر بگذارد و پروژه ی فکری ایشان مع الاوصف در مرحله ی گردآوری صرف آرای نظری نظریه پردازان و جامعه‌شناسان متوقف نگردد.
لینک جلسه اول:
https://t.me/seyedjavadmiri/16384
لینک جلسه دوم:
https://t.me/seyedjavadmiri/16428

نشست تلگرامی این سه شنبه شب، چهارم بهمن ماه ۱۴۰۱
🔵با حضور بیژن عبدالکریمی
موضوع: «امر سیاسی حقیقی چگونه امری است؟ تأملاتی بر فرونسیس ارسطویی» (جلسه نهم)
زمان: از ساعت 21 الی 22.
👈گروه تلگرامی دکتر بیژن عبدالکریمی

شاعر بجز سرودن کار دگر ندارد
بر ملک پادشاهی حتی نظر ندارد

از هر طرف صدای بانگ دهل بلند است
این چشم سیر اما جز یک خبر ندارد

پروانه شمع جوید تا راه خود بپوید
جز آتش غم تو در وی اثر ندارد

بیش از هزار سال است ما با غزل حریفیم
دکان هیچ عطار همچون شکر ندارد

ای هرزه‌گو چه جویی در صحبت خلایق
زیرا کسی نشانی جز مختصر ندارد

هی داستان نبافید از جلوه های جنت
عاشق به جز وصالش عزم سفر ندارد

ما خصم خانگی را از خویش پروریدیم
آری درخت بیمی از این تبر ندارد

سر گر رود چه باکی دلداده ی غمت را
در عشق سر نهادن ما را خطر ندارد

دل برده ایی و داری اسباب دلربایی
اسباب دلربایی هر بی هنر ندارد

بنشین و نکته ای کن در کار ای سخندان
شاعر بجز سرودن کاری دگر ندارد
https://www.instagram.com/p/Cn1O8PJuxXZ/?igshid=MDJmNzVkMjY=

رونمایی و معرفی کتاب:
آرامش در طوفان (زندگی و زمانه دکتر مقصود فراستخواه)

◀️ باحضور:
🔸دکتر مقصود فراستخواه
🔸 دکتر محمد ترکمان
🔸دکتر نعمت الله فاضلی
🔸 دکتر نسرین نورشاهی
🔸 دکتر فریدون رحیم زاده
🔸 دکتر مریم برادران

◀️ دبیر علمی نشست:
🔸 دکتر صادق حجتی

⏱️ زمان: یکشنبه 9 بهمن ساعت 16:00

◀️ مکان:خانه اندیشمندان علوم انسانی

http://eitaa.com/moasesepajoohesh

🆔@IRPHE

🎧 موضوع:

«امر سیاسی حقیقی چگونه امری است؟ تأملاتی بر فرونسیس ارسطویی»



💠 نشست اول

💠 نشست دوم

💠 نشست سوم

💠 نشست چهارم

💠 نشست پنجم

💠 نشست ششم

💠 نشست هفتم

💠 نشست هشتم

💠 نشست نهم

✅ نشست دهم





🔻برگزار شده در نشست‌های مجازی گروه تلگرام دکتر بیژن عبدالکریمی


🗓تاریخ ۰۴ بهمن ۱۴۰۱


فرمت: mp3
حجم: 16MB
مدت زمان: ۰۰:۴۶:۴۶

#نشست_مجازی
#دکتر_بیژن_عبدالکریمی

گروه تلگرامی دکتر بیژن عبدالکریمی

درسگفتارهای نسبت فلسفه و جامعه‌شناسی!

دکتر محمدحسن علایی(جامعه‌شناس)

-در حاشیه نشست "اعتراضات و موقعیت روشنفکران"
-تاریخ جامعه‌شناسی در ایران
-نسبت جامعه‌شناسی و روشنفکری
-ضرورت شیفت پارادایمیک در منطق تبیین روشنفکری
-روشنگری در باب مواضع دکترعبدالکریمی در باب روشنفکری
-لزوم تجهیز به رویکرد پدیدارشناختی ...

@sociologicalperspectives

✅️رد پیشنهاد مناظره توسط دکتر حسن محدثی جامعه شناس مدعی گفتگو و پرسش‌های بی پاسخ!

✍دکتر محمدحسن علایی (جامعه‌شناس)


آقای دکتر محدثی پیشنهاد مناظره با نگارنده را به بهانه ی اشتغالات زیاد رد کرد؛ اما پرسش‌های بنده از ایشان هم چنان بی پاسخ مانده است. ادب اجتماع علمی گشودگی به گفتگوهای انتقادی و استقبال از پرسش و پاسخ هست؛ چند کلمه ای از سر عشق و ارادت خطاب به ایشان عرض می کنم آقای دکتر محدثی نازنین لطف کنید در همین عمر کوتاه به پرسش‌های زیر پاسخ دهید و حال که مناظره را رد می کنید عنایت بفرمایید از پاسخگویی طفره نروید؛ جدای از دوستی ها و  ارادت ها، تن دادن به گفتگوهای انتقادی نشانه توسعه یافتگی و برای جامعه بحران زده منشا خیر و برکت است؛ در آخر جهت آشنایی بیشتر شما با مواضع اخیر بنده نظر شما را به فایل لینک زیر با عنوان "ضرورت تمهید امکانات و لوازمات تحقق وفاق ملی" جلب می کنم؛
با تجدید احترام

https://t.me/sociologicalperspectives/2470

ضمنا بنده به پرسش‌های دکتر محدثی در باب نیهیلیسم در لینک زیر به حد بضاعت خویش پاسخ داده ام.
https://t.me/sociologicalperspectives/2093

و اما برخی از پرسش‌های بی جواب که پاسخ دکتر محدثی را می طلبد:
۱- "فلسفه ستیزی" به بهانه ی آزادیخواهی که به کرات در نوشته های شما به چشم می خورد چه توجیهی دارد آن هم در جامعه ای که از نظر فکر فلسفی بسیار نحیف است و از هر سو تفکر فلسفی چه از جانب اهالی تئولوژی و چه از سمت اهالی ایدئولوژی مورد هجوم گاه و بی گاه قرار می گیرد؟!
در این لینک یک نمونه از نقد ناصواب شما به دکتر داوری از جانب بنده مورد انتقاد قرار گرفته است:
https://t.me/sociologicalperspectives/1713

۲- آیا میان جامعه شناسی و فلسفه نسبتی وجود ندارد من طی درسگفتارهای نسبت فلسفه و جامعه‌شناسی به بازخوانی میراث بنیان گذاران جامعه‌شناسی؛ بازنمایی نفوذ تفکر فلسفی در اندیشه ی بزرگان جامعه شناسی از جمله زیمل؛ وبر؛ مارکس؛ دورکیم؛ مید؛ مانهایم، وبلن ... آگوست کنت و تاثیر متقابل تفکر اجتماعی بر فلسفه پرداخته ام که پیش درآمد آن در لینک های زیر موجود است:

https://t.me/sociologicalperspectives/2557
https://t.me/sociologicalperspectives/2132
https://t.me/sociologicalperspectives/2311
https://t.me/sociologicalperspectives/2134

۳- در نقد جریان روشنفکری از دونوع روشنفکری سخن گفته ام که برای مخاطبان عزیز جالب خواهد بود که نوعی خودانتقادی را در نقد شما از روشنفکری مشاهده کنند چرا که تیر نقد شما به هر سو پرتاب شده است جز سمت اردوگاه خودتان؛ حال که مع الاسف گشودگی به نقادی را با رد گفتگوهای انتقادی به تماشا گذاشتید.
در لینک زیر نقد جریان روشنفکری را می توانید ببینید:
https://t.me/sociologicalperspectives/1717

۴- از شما پرسیده ام چطور هست که با تخفیف نظرات امثال زیدآبادی و اطلاق نصایح الملوک به این قبیل اظهار نظرات؛ به یادداشت های خود عنوان نظریه پردازی داده اید؟ در لینک زیر به تفصیل این پرسش پرداخته ام:
https://t.me/sociologicalperspectives/2542

و در لینک زیر به برخی ناهمخوانی های از حیث کاربست مفهومی در تحلیل شما از حوادث اخیر کشور اشاره کرده ام:
https://t.me/sociologicalperspectives/2538
۵- بارها شما دوست بزرگوارم را در مقام جامعه‌شناس از دامن زدن به شکاف های اجتماعی و پیامدهای آن تذکار داده ام و دلایل و براهین خویش را بیان کرده ام و پاسخی دریافت نکرده ام؛ در لینک زیر یک نمونه آن را با عنوان "از توصیف پدیدارشناختی تا دوگانه سازی های ایدئولوژیک" آورده ام:
https://t.me/sociologicalperspectives/2401
۶- در اکثر نوشته های شما نوعی خود زنی و خودتحقیری در نسبت با سنت تاریخی دیده می شود چه آنجا که به نقد حافظ می پردازید چه آنجا که به نقد مناسکی چون چارشنبه سوری در لینک های زیر به این دو اشاره شده است:
https://t.me/sociologicalperspectives/1462
https://t.me/sociologicalperspectives/1787

۷- دربحث اخیرتان با جوانان و پیش بینی انقلاب زودرس و دعوت ايشان به ممانعت از خودکشی  و مهاجرت آشکارا فقدان بصیرت های انتولوژیک در مواجهات شما با پدیدارهای انسانی و اجتماعی مشاهده می شود که در لینک زیر به آن تاکید شده است:
https://t.me/sociologicalperspectives/2562


۸- شما در مقام گفتگو از من پرسیده اید که شما "این وسط" چه کاره اید؛ شایسته است مقصود خود را در خصوص مولفه های این وسط روشن تر بفرمایید تا حمل به اقتدارگرایی و انحصار طلبی نشود همان خصائصی که همه از آن در این دیار در رنجیم؛
لینک‌ زیر را که به قلم خودتان نوشته شده است از نو بخوانید و در فرازهای آن خیره شوید:

https://t.me/NewHasanMohaddesi/7074

♦️لینک پیشنهاد مناظره:
https://t.me/sociologicalperspectives/2555

♦️لینک رد مناظره:

https://t.me/NewHasanMohaddesi/8102

دستی به هم برآرید اینجا یکی غریب است
جانی شکسته اینجا، جسمی که بی شکیب است

دارد ز مهربانی در دفترش نشانی
در دفترش بخوانید خطی که از حبیب است

بیمار روی خوبت؛ محتاج جستجو نیست
درمان نمی پذیرد دردی که از طبیب است

حوای من مپرهیز از گفتگوی آدم
دیگر چه جای تردید وقتی بهانه سیب است

باران اگر نبارید با اشک می دهد آب
آن باغبان که هر دم با باغ خود نجیب است

ایران به روی دوشم از من مسیح زاده‌ست
حب وطن چو باشد بر دوش چون صلیب است

گمگشده مهربانی؛ پیدا نمی شود؛ نه
این قصه مختصر نیست این واقعه مهیب است

پیچیده در دل من چون تار و پود مهرت
احساس من فلانی با دوست بس عجیب است

شامی سیاه و غمگین؛ دشتی غریو وحشت
آن تک سوار اما در عشق بی رقیب است

انسان عصر عسرت گم کرده راه مقصود
دستی به هم برآرید اینجا یکی غریب است
https://www.instagram.com/p/CoAK-FzuwES/?igshid=MDJmNzVkMjY=

🎶 نشست علمی رونمایی و معرفی کتاب آرامش در طوفان

زندگی و زمانه دکتر مقصود فراستخواه

🗓 یکشنبه ۹ بهمن ۱۴۰۱

💢نگارستان اندیشه💢

💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢

🆔 @iranianhht

✅ @sociologicalperspectives

✅️اندر باب حقیقت و روش عبدالکریم سروش!

✍دکتر محمدحسن علایی (جامعه شناس)

دکتر عبدالکریم سروش به عنوان یکی از سرمایه‌های فکری کشور چندی پیش با حضور در کلاب هوس اندر باب حقیقت و روش به ارائه ملاحظات خویش پرداختند. که در این جستار به ارائه اهم مواضع ایشان خواهیم پرداخت با این امید که در جستارهای آتی به ملاحظات انتقادی خویش بپردازیم.

🔸️"حقیقت؛ حقیقی نیست بلکه اعتباری‌ست" این جمله دال مرکزی سخنان عبدالکریم سروش در این نشست را به خویش اختصاص می دهد؛ ایشان اشاره می کند :"نفس توافق عقلا؛ عین حقیقت است".

🔸️تئوری انطباق؛ تئوری انسجام؛ تئوری عملگرایانه؛ سه نظریه در باب حقیقت در کلام سروش مورد بحث انتقادی قرار گرفت. در ملاحظات انتقادی سروش هر سه نظریه فوق به پرسش کشیده می شود.

🔸️علم به مثابه اخلاق؛ معرفت علمی و فلسفی به مثابه معرفت اخلاقی؛ سروش با تاکید به این موارد اضافه می کند که "حسن و قبح یک حقیقت عقلایی و حاصل توافق و اجماع نسبی عقلاست"؛ اساسا حقیقت در فلسفه و علم تجربی و هرمنوتیک و تاریخ منوط به توافق عقلاست؛ به این معنی که "حقیقت؛ خودِ توافق عقلاست". متناظر با اینکه اجماع عقلا همان حقیقت اخلاقی‌ست ایشان تاکید می کند که "در فلسفه و در علم تجربی هم حقیقت؛ همان اجماع عقلاست".

🔸️وی در خصوص اصل تناقض، علیت؛ و حتی اصل
اینکه چگونه جهان خارج اثبات می شود تاکید می کند همه ی این ها چیزی فراتر از توافق عقلا نیست.

🔸به زعم سروش ️برهان؛ جدل و خطابه (و حتی شعر) نیز نهایتی جز اقناع عقلا نمی جوید. برای رسیدن به حقیقت روشی ارجح تر بر روش دیگر وجود ندارد و همه حرف این است که چگونه اجماع و اقناع عقلا را حاصل کنیم. و هر کس به طریقی به دنبال اقناع‌آفرینی هستند.

🔸️وی با اشاره به همه مفاهیم انتزاعی چون وجود، عقل، عدالت و ... تاکید می کند که در همه ی این موارد در پی اقناع عقلا برمی آییم.

🔸️وی اشاره می کند ابایی ندارد که همچون متفکران پست مدرن قائل باشد به اینکه قدرت؛ حقیقت تولید می کند. و نیز می افزاید : "زبان نقش عظیمی در حقیقت‌سازی و تولید حقیقت بازی می کند".

تولید حقیقت*

در طول تاریخ متافیزیک، حقیقت همواره از ماهیتی انکشافی برخوردار بوده است، به این معنا که حقیقت مستقل از ما وجود داشته و ذات و سرشت تفکر و معرفت عبارت است از تلاش برای انکشاف و پرده برداری از آن. اما با نیچه حقیقت، در سرشت انکشافی آن انکار شده، از وصفی تولیدی برخوردار می گردد، بدین معنا که آنچه به منزله ی حقیقت تلقی می شود، حاصل اراده معطوف به قدرت ماست. حقیقت چیزی است که ما تولید کرده، آن را به منزله ی حقیقت اعتبار می کنیم. در روزگار ما، به تبعیت از نیچه، دیگر سخن نه در کشف حقیقت، بلکه بر سر ایجاد و اعتبار حقیقت است. از نظر فوکو، نیچه مساله ی ارزش حقیقت را به صورتی تازه مطرح کرده، پرسش تازه ای را در مورد سرشت حقیقت عنوان کرده است. فوکو از تولید حقیقت به واسطه ی قدرت سخن می گوید. مطابق با تفسیر فوکو، پرسش نیچه معطوف به نسبت میان دانش و حقیقت نبوده، بلکه حقیقت را با قدرت پیوند می دهد. مطابق با این تفسیر، نیچه اولین متفکری است که حقیقت را در چارچوب رژیم های سیاسی و اجتماعی مورد توجه قرار داده است.
به گفته ی نیچه در فراسوی نیک و بد، فیلسوفان واقعی، نه کاشفان حقیقت و قوانین حاکم بر جهان، بلکه فرمانروایان و واضعان قوانین جهانند. فیلسوف در پی ثبت واقعیت نیست، بلکه فیلسوف کسی است که واقعیت را شکل می دهد، یعنی به ما می گوید که واقعیت چه باید باشد. فیلسوف واقعی از نظر نیچه کسی است که ارزش های تازه ای را وضع و جانشین ارزش های موجود می کند. از نظر نیچه، حقیقت و حقیقت جویی، خود ارزشی بیش نیست و با فهم این نکته، به تدریج همین ارزش، یعنی خود حقیقت و حقیقت جویی نیز مستحیل خواهد شد.

*ما وجهان نیچه ای_صفحه173_اثر دکتر بیژن عبدالکریمی.
https://www.instagram.com/p/CoC-64dului/?igshid=MDJmNzVkMjY=