Forwarded from اتچ بات
🌍#جام_گيتى_نما
♦️انتسابِ جامِ جهانبين به كيخسروِ كياني موضوعي اصيل و كهن در روايتهاي حماسي ـ اساطيريِ ايران است. البته غير از شاهنامه شواهد ديگري نيز قدمت و اصالت »جام كيخسرو« را تأييد ميكند؛ ازجمله عنصري، ظاهرا شاعرِ همروزگارِ فردوسي، در بيتي به اين جام اشاره كرده است كه نشان ميدهد در آن زمان اين جام در حـد كـاربرد در قصـايد مـدحى شناخته شده بوده است:
🔺🔻🔺
بدين گنبد او همچـو جـام كيخسـرو در او دوازده و هفت را مسير و مـدار
عنصرى
🔸در اسرارالتوحيد (574 ق ) ضمنِ روايتي درباره ابوالحسن خرقاني و بوسعيد آمده است: »شيخ بلحسن نعره اي بزد و گفت مصـراع:
🔺خسـرو همـه حـال خـويش ديـدي در جـام«
(محمدبنمنور، 1386: ج 1، 143).
اگر اين مصراع واقعاً بر زبانِ خرقاني جاري شده باشد و از خود محمدبن منور نباشد، با درنظرداشتنِ تاريخِ زندگيِ خرقاني (352- 425 ق)آن را نيزبايد از گواهي هايِ كهنِ ذكرِ » #جام_جهاننماي_كيخسرو« در ادب فارسي دانست.
🔹در دارابنامه طرسوسي نيز »كيدآور« هندي پيش از معرفيِ جـامِ مخصـوص و عجيـبِ خويش از »جام گيتينماي كيخسرو« نام ميبرد:
🔻مرا شش چيز است كه در همه ايران و روم هيچ پادشاهي را نبوده است مگر كيخسـرو را بوده است و آن جام گيتينماي بوده است كه از پاي پيل تا پاي مور در وي بديـدي كه برفتي به روي زمين، او را آن بود .
🔸قدمت و شهرت #شاهنامه، كه در آن از » #جام_كيخسرو« سخن رفتـه، باعـث شـده اسـت
🔹عده اي از محققان جامِ جهانبين را دراصل از آنِِ كيخسرو بدانند كه بعدها بـه #جمشـيد نيـز نسبت داده شده است بعضــي از پژوهشگراني كه به انتسابِ سپسينِ جام كيخسرو به جمشيد قائل اند زمانِ اين جابه جايي را از قرن ششم به بعد دانسـته انـد. مرحوم مرتضوي نيز نوشـته انـد: ظـاهراً قـديمتـرين جـايي كـه » #جـام_جـم« آمـده اسـت
طريق التحقيق سنايي است .
♦️ازسوي ديگر، به دليلِ تقدمِ زمانيِ جمشيد پيشدادي بر كيخسروِ كياني در ترتيبِ سلسله هاو شهريارانِ ايرانِ پيش از اسلام )تاريخِ ملي/ رِوايي(، عده اي از قدما جام جهاننما را دراصل متعلق به #جمشيد يا يكي ديگر از شاهانِ پيش از كيخسرو دانسته اند كه بعدها به او به ميراث رسيده است. در روايتي در منظومه بهمن نامه هنگامي كه بهمن به آرامگاه رستم ميرسـد، از
زير بالين جهان پهلوان،
🔻🔺🔻
برون كرد از او جام گيتينمـاي
كجا داشـت كيخسـرو پـاكراي
به بخشش فريدون فرخنـده پـي نمودي همه هفت كشور به كـي
)ايرانشاه بنابي الخير، 1370: 434، ابيات7392، 7393(
همانگونه كه آيدنلو پيشتر در مقالـه »جـام فريـدون« نوشـته احتمالاً مراد از »بخششِ فريدون« در بيت دومِ اين است كه #جـام_گيتـينمـا از فريـدون بـه كيخسرو رسيده است.
🔹از اين بيت عطار در الهينامه نيز:
🔺🔻🔺
نشسته بود كيخسرو چو جمشيد
نهاده جام جم در پيش خورشيد
عطار
چنين دريافت ميشود كه در نظر عطار يا پردازنده مأخذ حكايت او، »جام جهاننمـا« از آنِِِ جم بوده و بعد در اختيارِ كيخسرو قرار گرفته است.
@sobhosher
♦️انتسابِ جامِ جهانبين به كيخسروِ كياني موضوعي اصيل و كهن در روايتهاي حماسي ـ اساطيريِ ايران است. البته غير از شاهنامه شواهد ديگري نيز قدمت و اصالت »جام كيخسرو« را تأييد ميكند؛ ازجمله عنصري، ظاهرا شاعرِ همروزگارِ فردوسي، در بيتي به اين جام اشاره كرده است كه نشان ميدهد در آن زمان اين جام در حـد كـاربرد در قصـايد مـدحى شناخته شده بوده است:
🔺🔻🔺
بدين گنبد او همچـو جـام كيخسـرو در او دوازده و هفت را مسير و مـدار
عنصرى
🔸در اسرارالتوحيد (574 ق ) ضمنِ روايتي درباره ابوالحسن خرقاني و بوسعيد آمده است: »شيخ بلحسن نعره اي بزد و گفت مصـراع:
🔺خسـرو همـه حـال خـويش ديـدي در جـام«
(محمدبنمنور، 1386: ج 1، 143).
اگر اين مصراع واقعاً بر زبانِ خرقاني جاري شده باشد و از خود محمدبن منور نباشد، با درنظرداشتنِ تاريخِ زندگيِ خرقاني (352- 425 ق)آن را نيزبايد از گواهي هايِ كهنِ ذكرِ » #جام_جهاننماي_كيخسرو« در ادب فارسي دانست.
🔹در دارابنامه طرسوسي نيز »كيدآور« هندي پيش از معرفيِ جـامِ مخصـوص و عجيـبِ خويش از »جام گيتينماي كيخسرو« نام ميبرد:
🔻مرا شش چيز است كه در همه ايران و روم هيچ پادشاهي را نبوده است مگر كيخسـرو را بوده است و آن جام گيتينماي بوده است كه از پاي پيل تا پاي مور در وي بديـدي كه برفتي به روي زمين، او را آن بود .
🔸قدمت و شهرت #شاهنامه، كه در آن از » #جام_كيخسرو« سخن رفتـه، باعـث شـده اسـت
🔹عده اي از محققان جامِ جهانبين را دراصل از آنِِ كيخسرو بدانند كه بعدها بـه #جمشـيد نيـز نسبت داده شده است بعضــي از پژوهشگراني كه به انتسابِ سپسينِ جام كيخسرو به جمشيد قائل اند زمانِ اين جابه جايي را از قرن ششم به بعد دانسـته انـد. مرحوم مرتضوي نيز نوشـته انـد: ظـاهراً قـديمتـرين جـايي كـه » #جـام_جـم« آمـده اسـت
طريق التحقيق سنايي است .
♦️ازسوي ديگر، به دليلِ تقدمِ زمانيِ جمشيد پيشدادي بر كيخسروِ كياني در ترتيبِ سلسله هاو شهريارانِ ايرانِ پيش از اسلام )تاريخِ ملي/ رِوايي(، عده اي از قدما جام جهاننما را دراصل متعلق به #جمشيد يا يكي ديگر از شاهانِ پيش از كيخسرو دانسته اند كه بعدها به او به ميراث رسيده است. در روايتي در منظومه بهمن نامه هنگامي كه بهمن به آرامگاه رستم ميرسـد، از
زير بالين جهان پهلوان،
🔻🔺🔻
برون كرد از او جام گيتينمـاي
كجا داشـت كيخسـرو پـاكراي
به بخشش فريدون فرخنـده پـي نمودي همه هفت كشور به كـي
)ايرانشاه بنابي الخير، 1370: 434، ابيات7392، 7393(
همانگونه كه آيدنلو پيشتر در مقالـه »جـام فريـدون« نوشـته احتمالاً مراد از »بخششِ فريدون« در بيت دومِ اين است كه #جـام_گيتـينمـا از فريـدون بـه كيخسرو رسيده است.
🔹از اين بيت عطار در الهينامه نيز:
🔺🔻🔺
نشسته بود كيخسرو چو جمشيد
نهاده جام جم در پيش خورشيد
عطار
چنين دريافت ميشود كه در نظر عطار يا پردازنده مأخذ حكايت او، »جام جهاننمـا« از آنِِِ جم بوده و بعد در اختيارِ كيخسرو قرار گرفته است.
@sobhosher
Telegram
attach 📎
Forwarded from اتچ بات
🌏 #جام_جهاننما ⚡️✨
بخش نخست💫
🔹با مرورِ مهمترين تحقيقات و نظريه هـاي مربـوط بـه جـامهـاي جمشـيد و كيخسـرو و بررسيِ شماري ازمآخذ، اسناد، و گواهى هاي نويافته يا كـمتـر توجـه شـده ايـن نتـايج به دست آمد:
🔻🔺🔻
١. درباره منشأ يا پيش نمونه حماسي ـ اساطيري و داستانيِ جام جهاننمـا چنـد فرضـيه
مطرح شده است: خاستگاه سامي و جامِ حضرت يوسف )ع(، پيمانه جمشيد، جامِ كُنـدي، تشت هومگيري، داستان جمشيد و آسن خرد.
🔺يكي از جديدترين ديدگاهها در اين باب از شروو است كه گردونه آينـه كـردارِ دومـين پسرِ روح زنده )انسان نخستينِ( كيشِ مانوي را در كفالايا مشابه جام جم ميدانـد.
🔻 بـه نظـر آيدنلو شايد نتوان ابزاري
ويژه را دقيقاً الگوي جام جهاننمايِ
روايتهاي ايراني دانست و پيشنهاد ميشود آن را در كنارِ اسبابِ ديگر )آينه، تشت، گردونه، و...نمود يـا مصـداقي از
#بنمايه_داستاني #جهانبيني و #رازگشايي بدانيم.
٢. قديميترين منبعي كه به جام
جهاننمايِ كيخسرو اشاره كرده #شاهنامه_فردوسي است.
🔺از جام جم/ جمشيد نيز در سرود موبد موبـدان )احتمـالاً متعلـق بـه روزگـار ساسـانيان و نقل شده در نوروزنامه( و ابيات منجيك، قطران، و معزي ياد شـده اسـت.
بـرهمين اسـاس، برخلاف نظريه اي كه جام جم را همان جام كيخسرو ميداند كه در قرون سپسين به جمشيد نيز نسبت داده شده است يا جام كيخسـرو را يادگـار يـا ميراثـي از جمشـيد بـه كيخسـرو مى انگارد،
🔻آيدنلو حدس ميزند كه هر دو جام اصيل است و هم جمشيد و هـم كيخسـرو به صورت مستقل براي خود جام هايِ خاصِ گيتينما داشته اند؛ اما منبعِ مربوط به جام داشتنِ #كيخسرو كهنتر و مشهورتر، و درمقابل بسامد كاربرد و شهرت جام جم/ #جمشـيد در ادب فارسي بيشتر است.
٣. از قرنِ هشتم به بعد، هم در متونِ
رسميِ تاريخي و ادبي و هم در
طومارهاي نقـالي،گزارشهايي درباره
چگونگيِ ساخته شدنِ جام جهاننماي جمشيد آمده است كه با جزئيات بيشتر به اين جام شگفت پرداخته اند.
🔺نكته هايِ جالبِ اين روايـتهـا يكـي بزرگـيِ جـامِ جهانبين است كه حتي خود جمشيد ميتواند داخلِ آن برود و ديگر زمانِ سي سالهايى است
كه صرف ساختنش ميشود.
@sobhosher
بخش نخست💫
🔹با مرورِ مهمترين تحقيقات و نظريه هـاي مربـوط بـه جـامهـاي جمشـيد و كيخسـرو و بررسيِ شماري ازمآخذ، اسناد، و گواهى هاي نويافته يا كـمتـر توجـه شـده ايـن نتـايج به دست آمد:
🔻🔺🔻
١. درباره منشأ يا پيش نمونه حماسي ـ اساطيري و داستانيِ جام جهاننمـا چنـد فرضـيه
مطرح شده است: خاستگاه سامي و جامِ حضرت يوسف )ع(، پيمانه جمشيد، جامِ كُنـدي، تشت هومگيري، داستان جمشيد و آسن خرد.
🔺يكي از جديدترين ديدگاهها در اين باب از شروو است كه گردونه آينـه كـردارِ دومـين پسرِ روح زنده )انسان نخستينِ( كيشِ مانوي را در كفالايا مشابه جام جم ميدانـد.
🔻 بـه نظـر آيدنلو شايد نتوان ابزاري
ويژه را دقيقاً الگوي جام جهاننمايِ
روايتهاي ايراني دانست و پيشنهاد ميشود آن را در كنارِ اسبابِ ديگر )آينه، تشت، گردونه، و...نمود يـا مصـداقي از
#بنمايه_داستاني #جهانبيني و #رازگشايي بدانيم.
٢. قديميترين منبعي كه به جام
جهاننمايِ كيخسرو اشاره كرده #شاهنامه_فردوسي است.
🔺از جام جم/ جمشيد نيز در سرود موبد موبـدان )احتمـالاً متعلـق بـه روزگـار ساسـانيان و نقل شده در نوروزنامه( و ابيات منجيك، قطران، و معزي ياد شـده اسـت.
بـرهمين اسـاس، برخلاف نظريه اي كه جام جم را همان جام كيخسرو ميداند كه در قرون سپسين به جمشيد نيز نسبت داده شده است يا جام كيخسـرو را يادگـار يـا ميراثـي از جمشـيد بـه كيخسـرو مى انگارد،
🔻آيدنلو حدس ميزند كه هر دو جام اصيل است و هم جمشيد و هـم كيخسـرو به صورت مستقل براي خود جام هايِ خاصِ گيتينما داشته اند؛ اما منبعِ مربوط به جام داشتنِ #كيخسرو كهنتر و مشهورتر، و درمقابل بسامد كاربرد و شهرت جام جم/ #جمشـيد در ادب فارسي بيشتر است.
٣. از قرنِ هشتم به بعد، هم در متونِ
رسميِ تاريخي و ادبي و هم در
طومارهاي نقـالي،گزارشهايي درباره
چگونگيِ ساخته شدنِ جام جهاننماي جمشيد آمده است كه با جزئيات بيشتر به اين جام شگفت پرداخته اند.
🔺نكته هايِ جالبِ اين روايـتهـا يكـي بزرگـيِ جـامِ جهانبين است كه حتي خود جمشيد ميتواند داخلِ آن برود و ديگر زمانِ سي سالهايى است
كه صرف ساختنش ميشود.
@sobhosher
Telegram
attach 📎