📖اثر #شاهنامه در #پاسداری_واژه_ها و #اصطلاحهای_فارسی
بهر سوم
🔹
یکی (#چامه) گوی و یکی چنگ زن
یکی پای کوبد شکن بر شکن
🔻در این بیت (چامه) به معنی شعر آمده است.
یکی شادمانی بد اندر جهان
(#خنیده) میان کهان و مهان
🔺کلمه ی (خنیده) در بیت بالا به معنی معروف و مشهور است.
که دارد گه کینه (#پایاب) او
ندیده (#بروهای) پرتاپ او
🔻در بیت مذکور (پایاب) به معنی طاقت و توانایی و (برو) به معنی ابرو آمده است.
نه سیم است با من نه زر و گهر
نه خشت و نه آب و نه (#دیوارگر)
🔺ملاحظه می فرمایید در بیت قبل کلمه ی (دیوارگر) چه اندازه زیبا و دلنشین است که معنی بنا را می دهد.
مگوی آن چه هرگز نگفته است کس
به مردی مکن ( #بادرادرقفس )
🔻در بیت یاد شده (باد در قفس کردن ) کنایه از کار بیهوده کردن آمده است و اصطلاح اصیل و زیبای است.
بدو گفت شاه ای بد (#بدهنر)
چرا کردی این بوم زیر و زبر؟
🔺در بیت بالا (بد هنر) را به معنی کسی که هنرش با سو نیت همراه باشد و زبر دستی خود را در هنر به زیان دیگران به کار برده، آورده است و ترکیب نغزی است.
که گر دو برادر نهد (#پشت_پشت)
تن کوه را خاک ماند به مشت
🔻در بیت قبل (پشت پشت) به معنی همداستانی و اتفاق است.
(شدند #انجمن) لشگری بر درش
درم داد ( #پرخاشخر) مادرش
🔺در بیت پيشين فردوسی (انجمن شدن) را به معنی جمع شدن و گرد آمدن و کلمه ی (پرخاشخر) را به معنی مبارز و جنگ طلب آورده است.
که او دید رنجی از آن گنج اوی
نه (#همگوشه ی) گنج بد رنج اوی
🔻در بیت بالا (همگوشه) به معنی معادل و همتراز آمده است.
سخن گفتن اکنون نیاید به کار
که جنگ و ( #آویزش)کارزار
🔺(آویزش) در بیت مذکور به معنی سرشاخ شدن و مجادله آمده است.
نشانه نهادند بر (#اسپریس)
سیاووش نکرد ایچ با کس مکیس
🔺در بیت بالا کلمه ی (اسپریس) را به معنی میدان اسب سوارى آورده است
مكيس عربى است در اينجا برتر بودن سياوش راميرساند.
گزیدند پس موبدی (#تیزویر)
سخن گوی و بینا دل و یادگیر
🔻در بیت پيش (تیزوير) به معنی دارنده ی حافظه ی قوی و یاددارنده آورده شده است.
نباید که یابد تهی دست رنج
که گنجور، وامش (#بتوزد) زگنج
🔺در بیت بالا (توختن) به معنی ادای وام آمده است.
بگوید همان گه پشیمان شود
به خوبی زسر (#بازپیمان) شود
🔻در بیت یاد شده فردوسی(بازِ پیمان) شدن را به معنی بر سر عهد آمدن آورده است، چنان که در بیت های دیگر (باز جای)شدن را به معنی به جای خود باز رفتن به کار برده است.
ادامه دارد...
@sobhosher
بهر سوم
🔹
یکی (#چامه) گوی و یکی چنگ زن
یکی پای کوبد شکن بر شکن
🔻در این بیت (چامه) به معنی شعر آمده است.
یکی شادمانی بد اندر جهان
(#خنیده) میان کهان و مهان
🔺کلمه ی (خنیده) در بیت بالا به معنی معروف و مشهور است.
که دارد گه کینه (#پایاب) او
ندیده (#بروهای) پرتاپ او
🔻در بیت مذکور (پایاب) به معنی طاقت و توانایی و (برو) به معنی ابرو آمده است.
نه سیم است با من نه زر و گهر
نه خشت و نه آب و نه (#دیوارگر)
🔺ملاحظه می فرمایید در بیت قبل کلمه ی (دیوارگر) چه اندازه زیبا و دلنشین است که معنی بنا را می دهد.
مگوی آن چه هرگز نگفته است کس
به مردی مکن ( #بادرادرقفس )
🔻در بیت یاد شده (باد در قفس کردن ) کنایه از کار بیهوده کردن آمده است و اصطلاح اصیل و زیبای است.
بدو گفت شاه ای بد (#بدهنر)
چرا کردی این بوم زیر و زبر؟
🔺در بیت بالا (بد هنر) را به معنی کسی که هنرش با سو نیت همراه باشد و زبر دستی خود را در هنر به زیان دیگران به کار برده، آورده است و ترکیب نغزی است.
که گر دو برادر نهد (#پشت_پشت)
تن کوه را خاک ماند به مشت
🔻در بیت قبل (پشت پشت) به معنی همداستانی و اتفاق است.
(شدند #انجمن) لشگری بر درش
درم داد ( #پرخاشخر) مادرش
🔺در بیت پيشين فردوسی (انجمن شدن) را به معنی جمع شدن و گرد آمدن و کلمه ی (پرخاشخر) را به معنی مبارز و جنگ طلب آورده است.
که او دید رنجی از آن گنج اوی
نه (#همگوشه ی) گنج بد رنج اوی
🔻در بیت بالا (همگوشه) به معنی معادل و همتراز آمده است.
سخن گفتن اکنون نیاید به کار
که جنگ و ( #آویزش)کارزار
🔺(آویزش) در بیت مذکور به معنی سرشاخ شدن و مجادله آمده است.
نشانه نهادند بر (#اسپریس)
سیاووش نکرد ایچ با کس مکیس
🔺در بیت بالا کلمه ی (اسپریس) را به معنی میدان اسب سوارى آورده است
مكيس عربى است در اينجا برتر بودن سياوش راميرساند.
گزیدند پس موبدی (#تیزویر)
سخن گوی و بینا دل و یادگیر
🔻در بیت پيش (تیزوير) به معنی دارنده ی حافظه ی قوی و یاددارنده آورده شده است.
نباید که یابد تهی دست رنج
که گنجور، وامش (#بتوزد) زگنج
🔺در بیت بالا (توختن) به معنی ادای وام آمده است.
بگوید همان گه پشیمان شود
به خوبی زسر (#بازپیمان) شود
🔻در بیت یاد شده فردوسی(بازِ پیمان) شدن را به معنی بر سر عهد آمدن آورده است، چنان که در بیت های دیگر (باز جای)شدن را به معنی به جای خود باز رفتن به کار برده است.
ادامه دارد...
@sobhosher