صبح و شعر
649 subscribers
2.14K photos
281 videos
331 files
3.24K links
ادبیات هست چون جهان برای جان‌های عاصی کافی نیست.🥰😍 🎼🎧📖📚
Download Telegram
#مهم‌ترین_زنــان_شاهنامه ٢

#سودابه
سودابه یا سودآوه دختر پادشاه هاماوران و همسر کیکاوس است. سودابه در شاهنامه نماد زنی است که اسیر کج‌اندیشی و وسوسه‌های اهریمن می‌شود. نقش سودابه در شاهنامه آن هنگام برجسته می‌شود که تبدیل به عامل اصلی در جاودانه شدن سیاوش می‌شود. نقشی که زلیخا در داستان یوسف بازی می‌کند و نقشی که ملکه چینی دا چی در داستان شاهزاده بو یی گائو ایفا می‌کند: بدنام کردن ناپسر و عبور پسر از آتش و مراسم سوگندو سربلند بیرون آمدن پسر از این آتش. سیاوش هر چند از این آزمون با نیکنامی بیرون می آید؛ اما بدگمانی های اهریمنی پدر و دسیسه‌های نامادری، او را از وطن و خانه آواره کرده و موجبات مرگی جان‌سوز را در تنهایی برای او رقم می‌زند. اهریمن به خواسته خود رسیده؛ ولی پیروزی اهریمن دیری نمی‌پاید و رستم به خونخواهی سیاوش، سودابه را با شمشیر به دو نیم می‌کند. سودابه در شاهنامه، نماد زنی اغواگر است که نه تنها خودش بلکه تمامی خانواده را به ورطه نابودی می‌کشاند.

#گردآفرید
گردآفرید در شاهنامه، دختر جنگاور گژدَهَم از پهلوانان دژ سپید است که در زمان لشکرکشی سهراب به ایران در لباس مردانه به جنگ با سهراب رفت. در میان نبرد چون سهراب به زن بودن او آگاه شد، گردآفرید تدبیری کرد و توانست با اندیشه از دست سهراب برهد. گردآفرید نماینده همان زنان دلیر و جنگاور ایرانی است که نمونه آنان را در سپاهیان هخامنشی و اشکانی و حتا ساسانی می‌بینیم.
او به عنوان یک زن چند صفت برجسته را هم‌زمان به نمایش می‌گذارد. او پاکدامن است و اسیر وسوسه نمی‌شود. از سوی دیگر، او دلاوری و شجاعت و بی‌باکی و وقار یک سردار بزرگ را دارد. هم‌چنین او با تدبیر و با خرد است. عقل او بر احساسش غلبه دارد. داستان او در شاهنامه بازهم بازتابی است از آزاده‌گی زنان در جامعه ایران باستان.
#همای_چهرآزاد
همای دختر بهمن پسر اسفندیار و معروف به چهرآزاد است. در کتب باستانی از او به عنوان هفتمین پادشاه سلسله کیانیان یاد شده است. در بندهش آمده است که همای بعد از بهمن مدت ۳۰ سال پادشاهی کرد و داراب پسرش را ولیعهد خود کرد. او را سازنده شهر جزفادقان یا گلپایگان می‌دانند. حمز« اصفهانی نیز نوشته است که خمیهن شهری بود زیبا و شگفت‌آمیز در راستای تیمره در اصفهان که همای چهرآزاد دختر بهمن آن را ساخت و اسکندر آن را ویران کرد.

@sobhosher
#ازدواج_در_شاهنامه👩‍❤️‍👩💃🥂

💏 ازدواج در شاهنامه، باعث به وجود آمدن فراز و نشیب‌های بسیار می‌گردد. ازدواج پهلوانان وشاهان ایرانی با دختران غیر ایرانی، عاشقانه‌های شاهنامه،ازدواج زنان هنرمند وجنگ آورشاهنامه، زبان گویای تفکر ایرانیان باستان است.
به گونه ای که شاید اگر #رودابه نبود؛ پهلوانی چون رستم، حراست تخت و تاج کیانی را بر عهده نداشت. ازدواج همراه با آئین و رسوم خاصی صورت می‌گرفته که ازدواج #زال و #رودابه به تنهایی، تعداد زیادی از این رسوم را دربر دارد. از جمله:
👩‍❤️‍👩
۱- پسر را برای اثبات شایستگی برای ازدواج، تحت آزمون‌های جسمانی و روحانی قرار می‌‌داده‌اند.
۲- میان دو طرف معمولاَ زنی، پیام رسانی می‌کرده است.
۳- خواستگاری کننده با شرایط خاصی انتخاب می شده. (در ازدواج پسران فریدون، “جندل” را که باکفایت،فکور،پژوهنده و چرب‌زبان بوده برای این کار در نظر گرفتند.)
۴-در خواستگاری، رسم رونما گرفتن مادر عروس از پدرداماد برای دیدن عروس معمول بوده است.
۵-موبدان، نقش عاقد را ایفا می کردند. (مراسم عقد “زال ورودابه” سه هفته طول کشیده است.)
۶- رسم ثبت آنچه در ضمن عقد، رد وبدل می شده رواج داشته است.
۷- مراسم مفصلی همراه با “می”و”رود” و “رامشگران” برپا می شده 🥂💃

🔻 گاهی چنان­که در ازدواج #کاووس و #سودابه می ‌بینیم، اخذ تصمیم نهایی بر عهده دختر قرار می‌گرفته است.
🔺ملاقات‌‌های آشکار وپنهان دو طرف وحتی “بوس″ و”کنار” و “می” نوشی قبل از عقد وازدواج با محارم از رسوم قبل از اسلام است. در حالیکه برخی از جوانب خواستگاری وعقد از جمله ثبت اموال مبادله شده در موقع عقد و… احتمالاً متأثر از دوره اسلامی است.
👩‍❤️‍👩 وصلت در میان اقوام مختلف رواج داشته است. اگر چه فقط دختراز “انیران” می گرفته اند ولی از #دختردادن به آنان تا پایان عصر پهلوانی نشانی نمی یابیم.
🔻اما در دوران تاریخی مشاهده می کنیم که در زمان “ #شاپورذوالاکتاف” مردی از اعراب غسانی به نام “ #طائر”،دختر “ #نرسی” وعمه شاپور به نام “ #نوشه” را می رباید وحاصل این آمیزش دختری است به نام “مالکه” که در نبرد “شاپور” با پدرش، در دژ را به روی شاپور می‌گشاید.

ز ایوانش بردند و کردند اسیر
که دانا نبودند و دانش‌پذیر
چو یک سال نزدیک طایر بماند
ز اندیشگان دل به خون در نشاند
ز طایر یکی دختش آمد چو ماه
تو گفتی که نرسیست با تاج و گاه
پدر مالکه نام کردش چو دید
که دختش همی مملکت را سزید

البته همین مورد هم, چون به صورت اسارت و ربودن بوده، نمی تواند دلیل بر دختر دادن به “انیران” شمرده شود.

🔺همان‌گونه که “ #گردآفرید” به “ #سهراب” گفته بود: که ترکان ز ایران نیابند جفت …..

(حمیدیان، سعید،درآمدی بر اندیشه و هنر فردوسی،انتشارات ناهید،ص۲۰۹-۲۰۸)

ادامه دارد

@sobhosher
ازدواج_در_شاهنامه👩‍❤️‍👩💃🥂

از نظر ساختاری در #شاهنامه با سه نوع ازدواج رو به رو می‌‌شویم:

١-ازدواج “برون‌گروهی” یا “برون همسری”: مثل ازدواج پسران #فریدون با دختران #سرویمنی”، ازدواج #زال “با #رودابه” دختر “مهراب کابلی”، ازدواج #کاووس″ با #سودابه” دختر “شاه‌هاماوران” و …

٢- ازدواج “درون گروهی”: مثل ازدواج #فرانک” با #آبتین” که هر دو از نژاد کیان اند.ازدواج #فریدون” با #شهرناز″ و #ارنواز″،ازدواج #دخترایرج” با #پشنگ” و…
٣- ازدواج با محارم: ازدواج “ #اسفندیار” با خواهرش #همای”، ازدواج #بهمن” با دخترش #همای”،ازدواج #اسکندر” با خواهرش #روشنک” و…
اهتمام در پاکی نسب وخون خانوادگی، یکی از صفات بارز جامعه ایرانی شمرده می شود تا حدی که ازدواج با محارم را جایز می شمرده‌اند.
( آرتورکریستن سن، ایران در زمان ساسانیان،ص ۱۱۷)
عقیده بر این بود که ازدواج بین خواهر و برادر به وسیله فره ایزدی، روشن می‌شود و دیوان را دور می‌اندازد. یونانیان نیز ازدواج عمو با دختر برادرش، ازدواج عمه با پسر برادرش و ناخواهری را با نابرادریش, جایز می دانسته اند. “وست” در کتاب خود موسوم به “زناشویی با افراد همخون” می‌گوید: «‌زردتشتیان عصر ما وجود ازدواج‌هایی را با خویشاوندان نزدیک، در میان نیاکان خویش نمی­ پذیرند؛ زیرا اکنون چنین وصلت‌‌هایی در اجتماع ایشان حرام است و توصيه به ازدواج محارم در دين زرتشت را دروغ بزرگ ميداند.

🔥 نخست به بینش اشوزرتشت در گاتها و در هات ۵۳ اشاره می کنیم که #زرتشت به دخترش #پورچیستا می گوید :

"جاماسپ «که از نزدیکان نیست و بیگانه است» به خواستگاری تو آمده است. من او را در دین داری تایید می کنم ولی تو با خردمندی و آزادی اگر مایلی او را برای شوی خود گزینش کن."

🔵 این سخن زرتشت نشان از باور به سنت زناشویی در فرهنگ زرتشتیان است چرا که اگر ازدواج با محارم در دین زرتشتی رواج داشت و ثواب هم داشت، خود زرتشت با دخترش ازدواج می کرد و یا یکی از پسرانش با خواهرشان ازدواج می کردند. هیچگاه در تاریخ زندگی زرتشتیان ازدواج با محارم مشاهده نشده است.

در هزار و چهارصد سال پیش گروهی از زرتشتیان به خاطر هجوم تازیان، به هند کوچ کردند و با نام پارسیان شناخته می شوند. آنان تمامی رسوم زمان ساسانی را تا به امروز در خود حفظ کرده اند. حال در میان آنان کنکاش کنید ببینید کسی هست که ازدواج با محارم کند و یا حتا سخنش را بگوید. ازدواج با محارم در میان پارسیان هند هم وجود ندارد زیرا هیچ ایرانی زرتشتی اینکار را نمی کرده است.
ادامه دارد...
@sobhosher
ازدواج_در_شاهنامه👩‍❤️‍👩💃🥂
بهر پايانى

🔶این نوع زناشویی در خود اساطیر ایران مثال­‌هایی دارد؛ از جمله آن که “اهورامزدا”،خدای بزرگ با دخترش “اسپنا ارمئیتی” – الوهه زمین – عقدزناشویی بست و ثمره این وصلت، کیومرث – نخستین انسان – شد. دوم، #کیومرث با مادرش، جفت شد و “مشی ومشیانه” به وجود آمد.
وسوم “مشی” با خواهرش “مشیانه” عقد زناشویی بست و مایه تولد انسان‌ها شد. (مظاهری، علی،خانواده ایرانی، درروزگار پیش از اسلام،ص ۲۱۳)
🔷 بنابراین مطابق شواهد متعدد شاهنامه و تواریخ،ازدواج با محارم، رسمی رایج بوده وظاهراً نه تنها بد تلقی نمی­‌شده بلکه وسیله ای برای حفظ دارایی وامتیازات خانوادگی در درون خانواده دانسته می شده.
#گشتاسب” دختر خود #همای” را به پسرش #اسفندیار” می دهد و #بهمن” با دختر خود #همای_چهرزاد” ازدواج می‌کند که حاصل آن “ساسان” است. در تاریخ هم از این ازدواج‌ها داریم که یکی از آنها همسری “ #موزا – زن رومی فرهاد چهارم – با پسرش “فرهاد پنجم” است.
🔸گفته اند که: در عصر اشکانی و ساسانی اینگونه ازدواج ها نه تنها جایز بلکه به عنوان پرهیزگارانه، مورد ستایش بوده است.(تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانی، ترجمه حسن انوشه،ص ۴۹ ،۱۳۶۸)

🔹در داستان سودابه و کاووس می بینیم که ازدواج با خواهر، امری عادی بوده و توصیه می شده واز این روست که #سودابه به کاووس پیشنهاد می دهد که یکی از #دخترانش را به عقد سیاووش درآورند.#
🔺بنابراین یکی از اهداف ازدواج با محارم،ایجاد نسل پاک وممتاز و دلخواه است.
🔻در آئین‌ها ودین‌‌های ایرانی و غیر ایرانی، ازدواج با زن پدر «نامادری» حرام و ناروا شمرده شده است. #فردوسی نیز انجام چنین ازدواجی را بیان نکرده است ولی در دو مورد یکی از طرف نامادری و دیگر از جانب ناپسری، اظهار علاقه انجام گرفت که با امتناع ومقاومت طرف مقابل، روبه رو گردید:نخست، کوشش “سودابه”برای نزدیکی به ناپسریش “سیاووش” ومورد دیگر تقاضای ازدواج “ #شیرویه”– پسر خسروپرویز- از “ #شیرین” نامادری خویش.

🔺یکی دیگر از ازدواج‌هایی که هم ‌اکنون در بسیاری از جوامع، ناپسند وغیر شرعی وحرام است، #ازدواج_همزمان با چند خواهر است که در شاهنامه در دو مورد با آن روبه رو می شویم: اول ازدواج “بهرام‌ گور” با چهار دختر “آسیابان” و دوم باز ازدواج “بهرام‌ گور” با سه دختر “برزین دهقان”:
یکی چامه ‌گوی ودگر چنگ زن
سوم پای کوبه شکن در شکن…
(سپهری، رقیه، جام جهان نمای فردوسی, ص ۳۶)

🔻البته در دانشنامه ایران واسلام زیر نظر “احسان یارشاطر” جزء ۱۱، ذیل کلمه “ #اده” می خوانیم که در دین زردتشت، دیوی به نام “ #اوده” (اوتک یا ادی )
هست که او را #دیو “ زنای با محارم” می‌گویند.

🔶همانطور كه پيشتر بيان شد؛در سرزمينهاى وآيين هاى ديگر هم ازدواج با محارم در شكلهاى گوناگون وجود داشته است ‍
در کتاب #پیدایش از کتاب های یهود در عهد عتیق/نوشته ی ۲۰ آمده است که لوط از صوغر برآمد و با دو دختر خود در کوه ساکن شد. پس در همان شب پدر خود را شراب نوشانیدند و دختر بزرگ با پدر خویش همبستر شد و روز دیگر (دختر) بزرگ به کوچک گفت امشب پدر را شراب بنوشانیم و تو بیا و با وی همبستر شو تا نسلی از پدر خود نگه داریم، پس هر دو دختر لوط از پدر خود حامله شدند.
🔺در سوره بیستم همین بخش از عهد عتیق می خوانیم که ابراهیم در خصوص زن خود (ساره) گفت که او خواهر من است.
🔻پسران و دختران آدم و حوا نیز با یکدیگر ازدواج کردند.


📚منبع
#مقاله : نگاهی به مقوله زن،عشق و ازدواج در شاهنامه نوشته: مریم سیوندی پور

@sobhosher