‍ 🌏#جام_جهان_نما
✨💫
چگونگي ساخته شدن جام جم✨

🔹در منابعِ متقدم پيش از قرن هشتم هيچ اشاره اي به چگونگيِ ساخته شدنِ يكـي از دو جـام #جمشيد يا #كيخسرو نيست. اما بعدها كه تركيبِ »جام جم«، شايد به دليلِ موسـيقيِ ناشـي از مجاورت » #جام« و » #جم«، مشهورتر و پركاربردتر از » #جام_كيخسرو« شـده اسـت، در بعضـي متون با جزئيات بيشتري به »جام جهاننماي جمشيد« توجه كرده و گزارشهايي از نحـوه
ساخته شدنِ آن را آورده اند.
🔺آنچنانكه سجاد آيدنلو بررسي كرده قديميترين روايت دراينباره در تواريخ شيخ اويـس از سده هشتم است:
***
و جمشيد ميخواست كه دايم او را از لشـكري خبـر باشـد و بريـد گاوسـوار ديرتـر ميرسيد كه از شرق عالم تا به غرب حكم پادشاهي او را بود. از لعل سرخ يـك جـام گيتينماي ساخت از روي نجوم و طلسمات و جام جم كه ميگويند آن بود و به سـي سال تمام كرد به مشقّت بسيار و هر وقت كه در آن #جام نگاه ميكرد واقعـه يـكسـاله ميديد پيشين و معلوم ميكرد كه در هر طرف مردم به چه مشغولاند. نكبت و نصرت لشكر او را از آنجا معلوم ميشد (قطبي اهري، 1389: 39).
🔺🔻🔺
🔸گزارشِ تواريخِ شيخ اويس افزون بر اينكه در كنار جامع التواريخ دومين

مأخذ تاريخي است كه ويژگيِ جهاننمايي را به جامِ جمشيد نسبت داده است، دو نكته جديد ديگر درباره اين جام دارد:
١- اينكه ساختنِ آن سي سال طول كشيده و اين گويا منحصر بـه روايـت همين متن است؛
٢- اينكه خاصيت اين جام چنان بوده كه جمشـيد بـا نگريسـتن در آن
حوادث يك سالِ آينده را از پيش ميديده است. 🔹در داستان بيژن و منيژه ويژگى ديگرى برجسته است. اينكه كيخسرو براي اينكه بتواند در جام جهانبين بنگرد و بيژن را بيابد #نخست در آن شير ميريزد. احتمالاً ازآنجاكـه #شـير در سـنتهـا و معتقدات بسياري از ملل آشامي مقدس و #نماد شـناخت و آگـاهي بـوده اسـت پيش از نگريستن در جام آن را با شير پر مي كنند تا كارِ رازگشـايي به درستي انجام گيرد.

ادامه دارد...
@sobhosher

‍ ‍ #پهلوانان_شاهنامه 💪

💪💪۱- #نریمان
بهر نخست
🔸🤴#جمشید به هنگام گريختن از #ضحاك مار دوش با لباس مبدل، پس از رنج فراوان، به شهري خوش و خرم در زابلستان مي‌رسد. در آنجا با 👸دختر #كورنگ شاه به طور پنهانى ازدواج مي‌كند.
🔻#كورنگ شاه نخست بر آن مي‌شود كه راز جمشيد را برملا كند. اما شاهزاده خانم كه از جمشيد باردار است، 👶پسري به دنيا مي‌آورد و نام او را #تور مي‌نهند. كورنگ شاه را بر زاري شاهزاده خانم دل سوخته و از تصميم خود منصرف مي‌گردد؛‌ اما سرانجام جمشيد زن و فرزند را گذاشته از زابلستان به هندوستان رفته و پس از چندي اقامت در آن سرزمين، رهسپار چين مي‌گردد. در آنجا گماشتگان ضحاك ماردوش، او را با اره به دو نيم مي‌كنند.
🔺شاهزاده خانم پس از شنيدن خبر مرگ جمشيد، خود را با زهر مي‌كشد. از #تور، فرزند جمشيد، پس از رسيدن به سن كمال، پسري موسوم به #شيدسب و از او نيز پسري به نام #طورك به وجود مي‌آيد.
از طورك پسري به اسم #شم و از شم نيز پسري به نام #اثريت يا اثرط‌زاده مي‌شود. و از اثرط هم #گرشاسب (كريستن سن، 1377: 419 تا 422؛ پور داوود، 1356/1: 196 تا 197) پا به عرصه وجود نهاد.

📚در آثار حماسي همچون #شاهنامه و #گرشاسب‌نامه، نياي رستم، #گرشاسب بوده و #اثرط، پدر گرشاسب است. حتي گاه مي‌بينيم كه در شاهنامه درست مانند اوستا و آثار پهلوي، سام همان گرشاسب دانسته شده است كه نَسَب از #جم مي‌برد؛ مثلاً در داستان رزم رستم و اسفنديار، رستم در مفاخره، نژاد خود را به سام مي‌رساند كه از پشت جم است كه چون او نبرده به گيتي كم است(شاهنامه،1389).
***
چو گودرز و چون رستم و گستهم 
چو برزين و گرشاسپ از تخمِ جم
***
🔹ممكن است ظاهراً اسامي اجداد رستم در شاهنامه، با اسامي نياكان گرشاسب پهلوان ادبيات ايران باستان يكسان باشد و سلسله‌اي شاهي، هم احتمالاً با همين نام و نسب در زابلستان وجود داشته باشد؛ اما به قول نولد كه ساختن و پرداختن چنين نَسَبي براي رستم جعلي(نولد كه) است.
ميان #گرشاسب_شاهنامه و #گرشاسب_قهرمان_ديني اوستا از نظر شخصيت و كردارها تفاوت‌هاي فاحشي را مي‌بينيم. گرشاسب شاهنامه بنا بر آنچه از ابیات شاهنامه بر مي‌آيد،
هر چند نام او همراه قارن، از پهلوانان عصر #فريدون و منوچهر پيشدادی آمده است، اما در مقايسه با گرشاسب اوستا و حتي در قياس با ساير پهلوانان شاهنامه، شخصيت او خنثي و بسيار كمرنگ بوده، نقش عمده‌ای نيز نداشته و اعمال برجسته‌ای هم، بدو منسوب نيست و فقط نامی از او در شاهنامه، ذكر شده است.

@sobhosher