✅بررسی تطبیقی #هزارویک_شب و داستان #ضحاک در #شاهنامه_فردوسی
پژوهش‌هایی بر این موضوع متمرکز شده‌اند که قصه‌ی بنیادین کتاب هزارویکشب درواقع از یک اسطوره‌ی قدیمی که در شاهنامه هم آمده، یعنی اسطوره‌ی ضحاک و فریدون گرفته شده یا اصلا هردوی اینها از یک جا آمده‌اند. قراینی که ممکن است این موضوع را تایید کند اینهاست:
۱- #قصه‌ی کلی یکی‌ست. در #شاهنامه، شاهی خونریز هر روز از مغز سر جوانان خورش داده میشود. دو آشپز به دربار او راه پیدا می‌کنند و هر روز یکی از دو جوان را نجات می‌دهند. سرانجام شاه دادگری به کین خواهی برمی‌خیزد و شاه خونریز را ازمیان می‌برد. و در هزارویکشب: شاهی بدخیال هر شب دختری را به خود می‌خوانَد و صبح او را می‌کُشد. دخترانِ وزیر، شهرزاد و دین آزاد، خودخواسته به شبستان او در می‌آیند و شهرزاد برای او قصه‌ای می‌گوید که تا صبح ادامه می‌یابد. صبح قصه را نیمه کاره می‌گذارد تا شب و به این ترتیب شاه کشتن او را عقب می‌اندازد. شب بعد هم به همین راه، و شبهای دیگر هم. تا سرانجام شاه از کردار خود پشیمان شده و ستم را کنار می‌نهد.
۲_ در حماسه، #شاهنامه، شاه خونریز اول، ضحاک است و شاه عادل، فریدون. اما در هزارویکشب اینها هر دو یکی شده‌اند؛ شاه خونریزِ اول قصه سرانجام براثر قصه‌گویی شهرزاد، شاهی نیکنام می‌گردد. شاید سایه‌ی جمشید را هم در هزارویکشب، در چهره ی وزیر دانا می‌بینیم که البته نقش چندانی در قصه ندارد جز این که دختران زیرک، دختران اویند.
-شهرناز و ارنوازِ شاهنامه، خواهران جمشیدند و شهرزاد و دین‌آزادِ هزارویکشب، دختران وزیر؛ در هر دو داستان آنها در بالاترین مقام‌های دربارند.
۳_ دو آشپز #شاهنامه که به دربار ضحاک می‌روند، ارمایل و گرمایل، به نظر باید همان شهرناز و ارنواز باشند که به دلیل حماسی بودن داستان شاهنامه کم کم از قصه کنار گذاشته شده و جای خود را به دو مرد داده‌اند؛ گذشته از شباهت نامها به هم، به ناگاه راه پیدا کردن این دو مرد به دربار ضحاک نیز عجیب می‌نماید. در خود شاهنامه هم داریم: "دو پاکیزه از گوهر پادشا" که بیشتر می تواند تاییدی بر این باشد که آن دو نسبتی با پادشاه نیکنام، جمشید، دارند و از بیرون داستان وارد داستان (کاخ ضحاک) نشده‌اند؛ پس بیشتر برمیآید که همان شهرناز و ارنواز باشند. این حدس را این امر هم تاییدگراست که ارمایل و گرمایل فقط در همین صحنه در شاهنامه ظاهر می‌شوند. شخصیت‌هایی که انگار به اجبار و به بیهوده خلق شده‌اند که وظیفه ی شخصیتهای واقعی داستان اصلی، شهرناز و ارنواز را انجام دهند و کنار روند. این که اصلا آنها، ارمایل و گرمایل، دو تن باید باید باشند که به آشپزخانه‌ی شاهی می‌روند، برای کاری که منطقا از عهده‌ی یک نفر برمیآید هم موید این موضوع می‌تواند باشد.
۴_ هر دو داستان #منطبق است بر #چهار فصل و چرخش سال. شهریاری جمشید، و پادشاهی شهریار هزارویکشب، #اعتدال_بهاریست. خیزش ضحاک، و خشم و خونریزی شهریار، معادل #انقلاب_تابستانی. تقدیم شهرناز و ارنواز، و آمدن شهرزاد و دین‌آزاد، معادل #اعتدال_پاییزی. غفلت خواب آلوده‌ی ضحاک و کابوسهایش، و قصه‌گویی طولانی شهرزاد برای ازسرگذراندن زمان، معادل #انقلاب_زمستانی. و رسیدن فریدون، و داناشدن شهریار، بازگشت #اعتدال_بهاره.
🔹اینها همه می‌تواند شواهدی بر این باشد که این دو قصه، قصه‌ی بنیادین در هزارویکشب و قصه‌ی ضحاک در شاهنامه، یکی بوده‌اند یا از یک ریشه برآمده‌اند و در طول زمان به دو مسیر جداگانه رفته‌اند. یکی قصه‌ای حماسی شده، دلخواه و موردتایید دربار که بنابر ضروریات حماسه، و همینطور مردسالاری حاکم بر زمانه و دربار که شاهی مرد دارد، نقش زنان از آن حذف یا کم شده و دیگری، هزارویکشب، در متن جامعه و درمیان مردم گسترش یافته؛ پس قیدهای حماسه و تبلور روح شاهی و فشار حکومت و اینها را بر خود ندیده و آزاد بالیده و گفته و شنیده شده و تغییر یافته.
برای بیشتر خواندن:
-ریشه‌یابی درخت کهن، بهرام بیضائی، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، تهران، ۱۳۸۳
-هزارافسان کجاست؟، بهرام بیضائی، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، تهران، ۱۳۹۱
منبع.شاهنامه بخوانیم
@sobhosher
پژوهش‌هایی بر این موضوع متمرکز شده‌اند که قصه‌ی بنیادین کتاب هزارویکشب درواقع از یک اسطوره‌ی قدیمی که در شاهنامه هم آمده، یعنی اسطوره‌ی ضحاک و فریدون گرفته شده یا اصلا هردوی اینها از یک جا آمده‌اند. قراینی که ممکن است این موضوع را تایید کند اینهاست:
۱- #قصه‌ی کلی یکی‌ست. در #شاهنامه، شاهی خونریز هر روز از مغز سر جوانان خورش داده میشود. دو آشپز به دربار او راه پیدا می‌کنند و هر روز یکی از دو جوان را نجات می‌دهند. سرانجام شاه دادگری به کین خواهی برمی‌خیزد و شاه خونریز را ازمیان می‌برد. و در هزارویکشب: شاهی بدخیال هر شب دختری را به خود می‌خوانَد و صبح او را می‌کُشد. دخترانِ وزیر، شهرزاد و دین آزاد، خودخواسته به شبستان او در می‌آیند و شهرزاد برای او قصه‌ای می‌گوید که تا صبح ادامه می‌یابد. صبح قصه را نیمه کاره می‌گذارد تا شب و به این ترتیب شاه کشتن او را عقب می‌اندازد. شب بعد هم به همین راه، و شبهای دیگر هم. تا سرانجام شاه از کردار خود پشیمان شده و ستم را کنار می‌نهد.
۲_ در حماسه، #شاهنامه، شاه خونریز اول، ضحاک است و شاه عادل، فریدون. اما در هزارویکشب اینها هر دو یکی شده‌اند؛ شاه خونریزِ اول قصه سرانجام براثر قصه‌گویی شهرزاد، شاهی نیکنام می‌گردد. شاید سایه‌ی جمشید را هم در هزارویکشب، در چهره ی وزیر دانا می‌بینیم که البته نقش چندانی در قصه ندارد جز این که دختران زیرک، دختران اویند.
-شهرناز و ارنوازِ شاهنامه، خواهران جمشیدند و شهرزاد و دین‌آزادِ هزارویکشب، دختران وزیر؛ در هر دو داستان آنها در بالاترین مقام‌های دربارند.
۳_ دو آشپز #شاهنامه که به دربار ضحاک می‌روند، ارمایل و گرمایل، به نظر باید همان شهرناز و ارنواز باشند که به دلیل حماسی بودن داستان شاهنامه کم کم از قصه کنار گذاشته شده و جای خود را به دو مرد داده‌اند؛ گذشته از شباهت نامها به هم، به ناگاه راه پیدا کردن این دو مرد به دربار ضحاک نیز عجیب می‌نماید. در خود شاهنامه هم داریم: "دو پاکیزه از گوهر پادشا" که بیشتر می تواند تاییدی بر این باشد که آن دو نسبتی با پادشاه نیکنام، جمشید، دارند و از بیرون داستان وارد داستان (کاخ ضحاک) نشده‌اند؛ پس بیشتر برمیآید که همان شهرناز و ارنواز باشند. این حدس را این امر هم تاییدگراست که ارمایل و گرمایل فقط در همین صحنه در شاهنامه ظاهر می‌شوند. شخصیت‌هایی که انگار به اجبار و به بیهوده خلق شده‌اند که وظیفه ی شخصیتهای واقعی داستان اصلی، شهرناز و ارنواز را انجام دهند و کنار روند. این که اصلا آنها، ارمایل و گرمایل، دو تن باید باید باشند که به آشپزخانه‌ی شاهی می‌روند، برای کاری که منطقا از عهده‌ی یک نفر برمیآید هم موید این موضوع می‌تواند باشد.
۴_ هر دو داستان #منطبق است بر #چهار فصل و چرخش سال. شهریاری جمشید، و پادشاهی شهریار هزارویکشب، #اعتدال_بهاریست. خیزش ضحاک، و خشم و خونریزی شهریار، معادل #انقلاب_تابستانی. تقدیم شهرناز و ارنواز، و آمدن شهرزاد و دین‌آزاد، معادل #اعتدال_پاییزی. غفلت خواب آلوده‌ی ضحاک و کابوسهایش، و قصه‌گویی طولانی شهرزاد برای ازسرگذراندن زمان، معادل #انقلاب_زمستانی. و رسیدن فریدون، و داناشدن شهریار، بازگشت #اعتدال_بهاره.
🔹اینها همه می‌تواند شواهدی بر این باشد که این دو قصه، قصه‌ی بنیادین در هزارویکشب و قصه‌ی ضحاک در شاهنامه، یکی بوده‌اند یا از یک ریشه برآمده‌اند و در طول زمان به دو مسیر جداگانه رفته‌اند. یکی قصه‌ای حماسی شده، دلخواه و موردتایید دربار که بنابر ضروریات حماسه، و همینطور مردسالاری حاکم بر زمانه و دربار که شاهی مرد دارد، نقش زنان از آن حذف یا کم شده و دیگری، هزارویکشب، در متن جامعه و درمیان مردم گسترش یافته؛ پس قیدهای حماسه و تبلور روح شاهی و فشار حکومت و اینها را بر خود ندیده و آزاد بالیده و گفته و شنیده شده و تغییر یافته.
برای بیشتر خواندن:
-ریشه‌یابی درخت کهن، بهرام بیضائی، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، تهران، ۱۳۸۳
-هزارافسان کجاست؟، بهرام بیضائی، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، تهران، ۱۳۹۱
منبع.شاهنامه بخوانیم
@sobhosher
دوستان عزيزم
ياوران صميمى صبح و شعر
براى روزهاى در خانه ماندن، حضور در فضاى مجازى، تماشاى فيلم، شنيدن موسيقى و
داستان و خواندن كتاب انتخاب هاى مناسبيست ! براى كمك به انتخاب شما
کتابخانه صوتی وقت داستان پيشنهاد ميشود💐
✅رمان
1️⃣ #بیگانه اثر آلبر کامو
2️⃣ #خشم_و_هیاهو اثر ویلیام فاکنر
3️⃣ #بارون_درخت_نشین اثر ایتالیو کالوینو
4️⃣ #کابوس_مرگ اثر آگاتا کریستی
5️⃣ #دختری_با_گوشواره_مروارید اثر تریسی شوالیه
6️⃣ #آلیس_در_سرزمین_عجایب اثر لوییس کارول
7️⃣ #جنایت_لرد_آرتور اثر اسکار وایلد
8️⃣ #آرزوهای_بزرگ اثر چارلز دیکنز
9️⃣ #ماتیلدا اثر رولد دال
0️⃣1️⃣ #خاطرات_یک_گیشا اثر آرتور گلدن
1️⃣1️⃣ #بامداد_خمار اثر #فتانه_حاج_سیدجوادی
2️⃣1️⃣ #سعادت_زناشویی اثر #لئو_تولستوی
3️⃣1️⃣ #امیل_کارآگاه_میشود اثر اریش کستنر
4️⃣1️⃣ #شازده_کوچولو اثر آنتوان سنت اگزوپری
5️⃣1️⃣ #دختری_در_قطار اثر پائولا هاکینز
6️⃣1️⃣ #مردی_به_نام_اوه اثر فردریک بوکمن
7️⃣1️⃣ #کهنه_رباط اثر ژیلا تقی زاده
8️⃣1️⃣ #آبروی_از_دست_رفته_کاترینابلوم اثر هاینریش بل
9️⃣1️⃣ #بیگانه_ای_در_دهکده اثر مارک تواین
0️⃣2️⃣ #دختر_گمشده اثر گیلین فیلین
1️⃣2️⃣ #وقتی_نیچه_گریست اثر اروین دی یالوم
2️⃣2️⃣ #راز_داوینچی اثری از دن براون
3️⃣2️⃣ #و_حتی_یک_کلمه_هم_نگفت اثر هایرینش بل
4️⃣2️⃣ #خواهر_کوچیکه اثر ریموند چندلر
5️⃣2️⃣ #آگوستوس اثر هرمان هسه
6️⃣2️⃣ #چه_کسی_پالومینومولرو_را_کشت اثر ماریو بارگاس یوسا
7️⃣2️⃣ #وحشت_در_آمیتی_ویل نوشته جی آنسون
8️⃣2️⃣ #حق_السکوت اثر ریموند چندلر
9️⃣2️⃣ #اژدهای_سرخ اثر توماس هریس
0️⃣3️⃣ #طبل_حلبی اثر گونتر گراس
1️⃣3️⃣ #شکار_یک_سیاهپوست اثر #ارسین_کالدول
2️⃣3️⃣ #طالع_نحس اثری از دیوید سلتزر
3️⃣3️⃣ #زوربای_یونانی اثر نیکوس کازانتزاکیس
4️⃣3️⃣ #مثل_آب_برای_شکلات اثری از لورا اسکوئیل
5️⃣3️⃣ #وسوسه اثری از گراتزیا دلدا
6️⃣3️⃣ #تجربه_های_آزاد اثری از شهرنوش پارسی پور
✅داستان بلند
1️⃣ #خاموشی_دریا اثر #ژان_بروله
2️⃣ #بارتلبی_محرر اثر هرمان ملویل
3️⃣ #بله_برون اثر علی اصغر حاج سیدجوادی
4️⃣ #شنل اثر نیکلای گوگول
5️⃣ #گیله_مرد اثر بزرگ علوی
6️⃣ #آرامش_در_حضور_دیگران اثر از #غلامحسین_ساعدی
7️⃣ #جانور_در_جنگل اثری از هنری جیمز
9️⃣ #گریز_به_تاریکی اثری از آرتور شنیتسلر
✅مجموعه داستان
1️⃣ #عزاداران_بیل اثر #غلامحسین_ساعدی
2️⃣ #ماه_عسل_آفتابی ترجمه #سیمین_دانشور
3️⃣ #به_صیغه_اول_شخص_مفرد اثر #مهشید_امیرشاهی
4️⃣ #اسباب_خوشبختی اثری از اریک امانوئل اشمیت
5️⃣ #خاک_آشنا اثری از #اسماعیل_فصیح
6️⃣ #چهار_داستان مجموعه ای از داستانهای جنایی
7️⃣ #فصل_نان اثری از علی اشرف درویشیان
8️⃣ #قصه_آشنا اثری از احمد محمود
9️⃣ #عقد_و_داستانهای_دیگر اثری از اسماعیل فصیح
✅نمایشنامه
1️⃣ #باغ_وحش_شیشه_ای اثر #تنسی_ویلیامز
✅ ناداستان
1️⃣ #من_عزتم_بچه_سنگلج اثری از غزاله سلطانی
2️⃣ #خاطرات_یک_مترجم اثری از محمد قاضی
3️⃣#سفر_روح اثر مایکل نیوتون
@stlibrary ⬅️
@sobhosher
ياوران صميمى صبح و شعر
براى روزهاى در خانه ماندن، حضور در فضاى مجازى، تماشاى فيلم، شنيدن موسيقى و
داستان و خواندن كتاب انتخاب هاى مناسبيست ! براى كمك به انتخاب شما
کتابخانه صوتی وقت داستان پيشنهاد ميشود💐
✅رمان
1️⃣ #بیگانه اثر آلبر کامو
2️⃣ #خشم_و_هیاهو اثر ویلیام فاکنر
3️⃣ #بارون_درخت_نشین اثر ایتالیو کالوینو
4️⃣ #کابوس_مرگ اثر آگاتا کریستی
5️⃣ #دختری_با_گوشواره_مروارید اثر تریسی شوالیه
6️⃣ #آلیس_در_سرزمین_عجایب اثر لوییس کارول
7️⃣ #جنایت_لرد_آرتور اثر اسکار وایلد
8️⃣ #آرزوهای_بزرگ اثر چارلز دیکنز
9️⃣ #ماتیلدا اثر رولد دال
0️⃣1️⃣ #خاطرات_یک_گیشا اثر آرتور گلدن
1️⃣1️⃣ #بامداد_خمار اثر #فتانه_حاج_سیدجوادی
2️⃣1️⃣ #سعادت_زناشویی اثر #لئو_تولستوی
3️⃣1️⃣ #امیل_کارآگاه_میشود اثر اریش کستنر
4️⃣1️⃣ #شازده_کوچولو اثر آنتوان سنت اگزوپری
5️⃣1️⃣ #دختری_در_قطار اثر پائولا هاکینز
6️⃣1️⃣ #مردی_به_نام_اوه اثر فردریک بوکمن
7️⃣1️⃣ #کهنه_رباط اثر ژیلا تقی زاده
8️⃣1️⃣ #آبروی_از_دست_رفته_کاترینابلوم اثر هاینریش بل
9️⃣1️⃣ #بیگانه_ای_در_دهکده اثر مارک تواین
0️⃣2️⃣ #دختر_گمشده اثر گیلین فیلین
1️⃣2️⃣ #وقتی_نیچه_گریست اثر اروین دی یالوم
2️⃣2️⃣ #راز_داوینچی اثری از دن براون
3️⃣2️⃣ #و_حتی_یک_کلمه_هم_نگفت اثر هایرینش بل
4️⃣2️⃣ #خواهر_کوچیکه اثر ریموند چندلر
5️⃣2️⃣ #آگوستوس اثر هرمان هسه
6️⃣2️⃣ #چه_کسی_پالومینومولرو_را_کشت اثر ماریو بارگاس یوسا
7️⃣2️⃣ #وحشت_در_آمیتی_ویل نوشته جی آنسون
8️⃣2️⃣ #حق_السکوت اثر ریموند چندلر
9️⃣2️⃣ #اژدهای_سرخ اثر توماس هریس
0️⃣3️⃣ #طبل_حلبی اثر گونتر گراس
1️⃣3️⃣ #شکار_یک_سیاهپوست اثر #ارسین_کالدول
2️⃣3️⃣ #طالع_نحس اثری از دیوید سلتزر
3️⃣3️⃣ #زوربای_یونانی اثر نیکوس کازانتزاکیس
4️⃣3️⃣ #مثل_آب_برای_شکلات اثری از لورا اسکوئیل
5️⃣3️⃣ #وسوسه اثری از گراتزیا دلدا
6️⃣3️⃣ #تجربه_های_آزاد اثری از شهرنوش پارسی پور
✅داستان بلند
1️⃣ #خاموشی_دریا اثر #ژان_بروله
2️⃣ #بارتلبی_محرر اثر هرمان ملویل
3️⃣ #بله_برون اثر علی اصغر حاج سیدجوادی
4️⃣ #شنل اثر نیکلای گوگول
5️⃣ #گیله_مرد اثر بزرگ علوی
6️⃣ #آرامش_در_حضور_دیگران اثر از #غلامحسین_ساعدی
7️⃣ #جانور_در_جنگل اثری از هنری جیمز
9️⃣ #گریز_به_تاریکی اثری از آرتور شنیتسلر
✅مجموعه داستان
1️⃣ #عزاداران_بیل اثر #غلامحسین_ساعدی
2️⃣ #ماه_عسل_آفتابی ترجمه #سیمین_دانشور
3️⃣ #به_صیغه_اول_شخص_مفرد اثر #مهشید_امیرشاهی
4️⃣ #اسباب_خوشبختی اثری از اریک امانوئل اشمیت
5️⃣ #خاک_آشنا اثری از #اسماعیل_فصیح
6️⃣ #چهار_داستان مجموعه ای از داستانهای جنایی
7️⃣ #فصل_نان اثری از علی اشرف درویشیان
8️⃣ #قصه_آشنا اثری از احمد محمود
9️⃣ #عقد_و_داستانهای_دیگر اثری از اسماعیل فصیح
✅نمایشنامه
1️⃣ #باغ_وحش_شیشه_ای اثر #تنسی_ویلیامز
✅ ناداستان
1️⃣ #من_عزتم_بچه_سنگلج اثری از غزاله سلطانی
2️⃣ #خاطرات_یک_مترجم اثری از محمد قاضی
3️⃣#سفر_روح اثر مایکل نیوتون
@stlibrary ⬅️
@sobhosher
━•··•✦❁🌸❁✦•··•━
⭕️ #تك_خطى_خاص⭕️
#چهار_گانی
عمری همه‌گونه مرگ را فهمیدیم
معنای غم و تگرگ را فهمیدیم
بر شاخه‌ی زندگی خزان را دیدیم
تنهایی تلخ برگ را فهمیدیم
بهار ۶۴
#اسدالله_شعبانی
━•··•✦❁🌸❁✦•··•━
@sobhosher
⭕️ #تك_خطى_خاص⭕️
#چهار_گانی
عمری همه‌گونه مرگ را فهمیدیم
معنای غم و تگرگ را فهمیدیم
بر شاخه‌ی زندگی خزان را دیدیم
تنهایی تلخ برگ را فهمیدیم
بهار ۶۴
#اسدالله_شعبانی
━•··•✦❁🌸❁✦•··•━
@sobhosher
━•··•✦❁🌸❁✦•··•━
⭕️ #تك_خطى_خاص⭕️
#چهار_گانی
جنگ است و هزار ناله از حنجره‌ها
خون است و غبار مرگ بر پنجره‌ها
در غرش توپ و تانک، گم خواهد شد
آواز من و ترانه‌ی زنجره‌ها...
بهار ۶۴
#اسدالله_شعبانی
━•··•✦❁🌸❁✦•··•━
@sobhosher
⭕️ #تك_خطى_خاص⭕️
#چهار_گانی
جنگ است و هزار ناله از حنجره‌ها
خون است و غبار مرگ بر پنجره‌ها
در غرش توپ و تانک، گم خواهد شد
آواز من و ترانه‌ی زنجره‌ها...
بهار ۶۴
#اسدالله_شعبانی
━•··•✦❁🌸❁✦•··•━
@sobhosher