‍ #زروان در #شاهنامه

🔹در گذر زمان انسان در نگاهی ژرفتر به یک ساختار دین شناسی برای پاسخ خود نیاز داشت.
🔺اندیشه ای که بر پایه آن #زمان و یا #مکان را موجود نخستین و سرچشمه #خیر و #شر، #روشنایی و #تاریکی، دوستی و دشمنی و پدر خوبی و بدی بشناسد.
🔸نتیجه کاوش و جستجوی انسان، گذر از ناخودآگاه کودکانه به خودآگاه خردمندانه و فلسفی بود:

اگر با تو گردون نشیـــند به راز
هم از گردش او نیـــابی جواز
همو تاج و تخت و بلــندی دهد
همو تیــرگی و نژنـــدی دهد
به دشمن همی ماند وهم به دوست
گهی مغز یابی ازو گاه پوست
سرت گر بســـاید به ابر سیاه
سرانجام خاکست ازو جایگــاه
(شاهنامه: ۱/ ۳۰۶-۳۰۷/ ۳۲۴-۳۲۷)

🔻🔺🔻
🔹این ابیات به خوبی یادآور کهن ترین گزارش درباره سرچشمه دو بن هستی است. بنابر این گزارش یوحنای دمشقی(Damascius)(453-¬¬۵۳۳ م.) به نقل از ادوموس رودسی(Eudemos of Rhodes) می گوید که برخی از ایرانیان «زمان» و برخی دیگر «مکان» را سرچشمه دو بن هستی، هرمزد و اهریمن، روشنی و تاریکی و دو گروه موجودات خیر و شر می دانند.
🔸پیوند تنگاتنگ #انسان_نخستین با #زمین و #آسمان مردم را بر آن داشته تا گروهی #مکان و گروهی دیگر #زمان را بن همه چیز بدانند.
🔻روابط مادر فرزندی انسان و زمین، چهره ای یک سویه و مهربان به زمین بخشیده و ناملایمات آن ازجمله خشک سالی، سرما، یخبندان و سیل و تندر را به آسمان نسبت داده¬است.
🔺روابط پدر فرزندی انسان با آسمان نیز باعث شده تا نیروی خدایی آسمان بر نیروی زمین برتری یافته و آن را دربرگیرد. در پایان زمان بر همه چیز برتری می یابد و همه چیز را در کام خود می کشد.

ادامه دارد..
‏@sobhosher