ШУ ИСТИҒФОРНИ ТЎХТАМАЙ АЙТИНГ ВА БАРЧА ЕТОЛМАГАН АРМОНЛАРИНГИЗГА ЙЕТАСИЗ, ИН ША АЛЛАХ
T.me/sinovlarihayot
T.me/sinovlarihayot
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
Ba’zilar..
"Duo qilishdan boshqa ilojimiz qolmadi", deyishadi..
Vo ajab! Aslida bundan ko‘ra kuchli narsa bormi dunyoda?!
Ayman Yog‘iy
𝗝𝗮𝗻𝗻𝗮𝘁 𝘀𝗮𝗿𝗶_𝗲𝗹𝘁𝘂𝘃𝗰𝗵𝗶 𝘆𝗼𝗹
✨Yaqinlarizga ham ulashing✨
T.me/sinovlarihayot
"Duo qilishdan boshqa ilojimiz qolmadi", deyishadi..
Vo ajab! Aslida bundan ko‘ra kuchli narsa bormi dunyoda?!
Ayman Yog‘iy
𝗝𝗮𝗻𝗻𝗮𝘁 𝘀𝗮𝗿𝗶_𝗲𝗹𝘁𝘂𝘃𝗰𝗵𝗶 𝘆𝗼𝗹
✨Yaqinlarizga ham ulashing✨
T.me/sinovlarihayot
@Nahide_Music
Derin derin 🎶
Ajoyib musiqa. Eshitib zavqlaning.
Нотаниш рақамдан бўлгани учун Беҳруздан эканлигини сезди ва ўқиди:
“Хайрли кеч, яхшимисиз? Мен уйдаман, яхшиман”
Ўқигач, дарров хабар ёзишга киришди.
З: - Жароҳатингиз яхшими, қон тўхтадими? Аҳволингиз яхшими?
Беҳруз ундан келган хабарга табассум қилди ва ўқиди. Кейин яна ёзишга киришди.
Б: - Мен яхшиман, ҳаммаси жойида. Ўзингиз яхшимисиз? Қўрқиб кетмадингизми ишқилиб?
З: - Бироз қўрқдим, сиздан хавотир олдим. Шукур, яхши экансиз.
Б: - Мендан ростданам хавотир олдингизми?
Чунки бу сўзлар Беҳрузга жуда хуш ёққанди, ўқиб юраги ёришди. Аёл бу хабарни ўқигач, унга умид бериб қўймаслик учун бундай деб ёзди:
З:- “Мени ҳимоя қиламан деб шу аҳволга тушдингиз. Сизнинг ўрнингизда бошқаси бўлганда ҳам шундай хавотир олган бўлардим”
Беҳруз хабарни ўқигач, бироз жонсизланди.
Б: - Бугун кўрганларингиз учун узр сўрайман. Сизнинг ёнингизда уришганим учун узр.
З: - Вазият шуни талаб қилганини тушунаман.
Б: - Бугунги кун учун, имтиёзлар учун сизга раҳмат! Лекин иккинчи саволимга аниқ жавоб бермадингиз ҳалиям??? Ҳаётингизда кимдир борми?
З: - Яхши дам олинг.
Яна жавоб бермади, яна жавобдан қочди. Демак, ҳеч ким йўқ. Агар бўлганида ўйланмасдан ҳам бор деган бўларди. Демак, умид қилсам бўлади. Агар кимдир бўлса ҳам буни менга аҳамияти йўқ. Мен уни яхши кўравераман, унга бўлган туйғуларим ўзгармайди барибир. Уни илк бор кўрганимда ҳаяжонлангандим.
Бунақа аёлни севадиган инсонга ҳавас қилмаган бўлардим дегандим ўшанда ичимда. У пайтда бугунга келиб ўзим уни яхши кўриб қолишимни ҳатто тасаввур ҳам қилмагандим.
Мендан катта бўлса нима бўпти? Эр кўрган бўлса нима бўпти? Мен уни шундай яхши кўрдим, борича унга боғландим. Бу пишмас савдо бўлиб кўринса ҳам мен курашаман. Энг аввало унинг қалби, севгиси учун курашаман. Қолганини вақт кўрсатади.
Эртаси куни эрталаб бирдан қор бошлади, яна яхшигина ёғишни бошлади. Ҳали қиш келмаган бўлса ҳам ноябрь ойида бунақа ҳол учраб турарди.
Беҳруз машинани қўйиб компания томон юра бошлади, ҳаво ҳам анча салқинлашибди. Кейин машинада Заҳро Асадовна келди ва у ҳам машинани қўйиб компания эшиги томон юра бошлади.
Қор кутилмаганда ёққани учун кираверишдаги зинага ҳали махсус гилам тўшалмаганди. Улар зинапояга келганда тўқнашишди.
- Ассалому-алайкум, Заҳро Асадовна, яхши келяпсизми?-деди Беҳруз.
- Салом, ўзингиз яхшимисиз? Қўлингиз қалай яхшими?
- Раҳмат, яхши,-деди қўли билан аёлга йўл кўрсатиб.
- Кутилмаганда қор ёққани учун ҳали пойгилам тўшашмаган шекилли,-дея секинлик билан зинага қадам қўйди аёл.
- Эҳтиёт бўлинг, зина сирпанчиқ. Балки қўлингизни берарсиз, шуниси хавфсизроқ-дея унга қўлини узатди Беҳруз.
- Йўқ, раҳмат, ўзим,-деди аёл.
Ҳар эҳтимолга қарши Беҳруз аёлга яқинроқ юрди, улар зинадан чиқишди ва шу пайт Заҳро Асадовнанинг оёғи сирпаниб орқага йиқиламан деганда, Беҳруз уни белидан ушлаб тутиб қолди. Аёл ҳам унинг қўлларидан тутиб олди ва Беҳруз:
-Ммм,-деди юзлари сал буришиб ва аёлни ўзини тутишига ёрдам берди.
Чунки аёл йиқилаётганда Беҳруз унинг белларидан тутиб қолди, Заҳро Асадовна эса беиҳтиёр Беҳрузнинг айнан жароҳат жойидан тутганди.
- Узр, қаттиқ оғридими? Мен беиҳтиёр,-деди аёлнинг унга жони ачиб.
- Йўқ, ҳаммаси жойида. Ўтиб кетди.
- Раҳмат,-деди Заҳро Асадовна улар лифтга чиқишгач. –Мени яна қутқариб қолдингиз. Агар мени тутиб қолмаганингизда ҳозир касалхонада кўзларимни очган бўлармидим.
- Бунга ҳожат йўқ, қанча керак бўлса шунча қутқариб қоламан,-деди аёлга қараб.
- Нимага бунча қайсарсиз?
- Ўзингиз нега бунча мағрурсиз? Қўлингизни берганингизда сирғаниб кетмасдингиз. Сизни тутиб қолмаганимда нима бўларди, сизга жиддий зиён етганида-чи?
- Нега менга бунча жон куйдиряпсиз? Нега бунча қайғуряпсиз?!-деди аёл бироз баланд овозда.
- Ҳалиям тушунмадингизми? Яхши кўраман сизни…
Лифт очилиб, улар тушишди.
Заҳро Асадовна:
- Бу гапни сиз гапирмадингиз, мен эса эшитмадим,-деб хонаси томон кета бошлади.
Беҳруз ҳам хонасига кирди. Ярим соатлардан сўнг унинг хонасига тақиллатиб янги ёрдамчи қиз кирди. Беҳруз уни кўриши билан ғазабдан қошлари чимирилди. Чунки бу Гулноз эди.
- Сен?!
- Беҳруз…
- Бу ерда нима қиляпсан?
“Хайрли кеч, яхшимисиз? Мен уйдаман, яхшиман”
Ўқигач, дарров хабар ёзишга киришди.
З: - Жароҳатингиз яхшими, қон тўхтадими? Аҳволингиз яхшими?
Беҳруз ундан келган хабарга табассум қилди ва ўқиди. Кейин яна ёзишга киришди.
Б: - Мен яхшиман, ҳаммаси жойида. Ўзингиз яхшимисиз? Қўрқиб кетмадингизми ишқилиб?
З: - Бироз қўрқдим, сиздан хавотир олдим. Шукур, яхши экансиз.
Б: - Мендан ростданам хавотир олдингизми?
Чунки бу сўзлар Беҳрузга жуда хуш ёққанди, ўқиб юраги ёришди. Аёл бу хабарни ўқигач, унга умид бериб қўймаслик учун бундай деб ёзди:
З:- “Мени ҳимоя қиламан деб шу аҳволга тушдингиз. Сизнинг ўрнингизда бошқаси бўлганда ҳам шундай хавотир олган бўлардим”
Беҳруз хабарни ўқигач, бироз жонсизланди.
Б: - Бугун кўрганларингиз учун узр сўрайман. Сизнинг ёнингизда уришганим учун узр.
З: - Вазият шуни талаб қилганини тушунаман.
Б: - Бугунги кун учун, имтиёзлар учун сизга раҳмат! Лекин иккинчи саволимга аниқ жавоб бермадингиз ҳалиям??? Ҳаётингизда кимдир борми?
З: - Яхши дам олинг.
Яна жавоб бермади, яна жавобдан қочди. Демак, ҳеч ким йўқ. Агар бўлганида ўйланмасдан ҳам бор деган бўларди. Демак, умид қилсам бўлади. Агар кимдир бўлса ҳам буни менга аҳамияти йўқ. Мен уни яхши кўравераман, унга бўлган туйғуларим ўзгармайди барибир. Уни илк бор кўрганимда ҳаяжонлангандим.
Бунақа аёлни севадиган инсонга ҳавас қилмаган бўлардим дегандим ўшанда ичимда. У пайтда бугунга келиб ўзим уни яхши кўриб қолишимни ҳатто тасаввур ҳам қилмагандим.
Мендан катта бўлса нима бўпти? Эр кўрган бўлса нима бўпти? Мен уни шундай яхши кўрдим, борича унга боғландим. Бу пишмас савдо бўлиб кўринса ҳам мен курашаман. Энг аввало унинг қалби, севгиси учун курашаман. Қолганини вақт кўрсатади.
Эртаси куни эрталаб бирдан қор бошлади, яна яхшигина ёғишни бошлади. Ҳали қиш келмаган бўлса ҳам ноябрь ойида бунақа ҳол учраб турарди.
Беҳруз машинани қўйиб компания томон юра бошлади, ҳаво ҳам анча салқинлашибди. Кейин машинада Заҳро Асадовна келди ва у ҳам машинани қўйиб компания эшиги томон юра бошлади.
Қор кутилмаганда ёққани учун кираверишдаги зинага ҳали махсус гилам тўшалмаганди. Улар зинапояга келганда тўқнашишди.
- Ассалому-алайкум, Заҳро Асадовна, яхши келяпсизми?-деди Беҳруз.
- Салом, ўзингиз яхшимисиз? Қўлингиз қалай яхшими?
- Раҳмат, яхши,-деди қўли билан аёлга йўл кўрсатиб.
- Кутилмаганда қор ёққани учун ҳали пойгилам тўшашмаган шекилли,-дея секинлик билан зинага қадам қўйди аёл.
- Эҳтиёт бўлинг, зина сирпанчиқ. Балки қўлингизни берарсиз, шуниси хавфсизроқ-дея унга қўлини узатди Беҳруз.
- Йўқ, раҳмат, ўзим,-деди аёл.
Ҳар эҳтимолга қарши Беҳруз аёлга яқинроқ юрди, улар зинадан чиқишди ва шу пайт Заҳро Асадовнанинг оёғи сирпаниб орқага йиқиламан деганда, Беҳруз уни белидан ушлаб тутиб қолди. Аёл ҳам унинг қўлларидан тутиб олди ва Беҳруз:
-Ммм,-деди юзлари сал буришиб ва аёлни ўзини тутишига ёрдам берди.
Чунки аёл йиқилаётганда Беҳруз унинг белларидан тутиб қолди, Заҳро Асадовна эса беиҳтиёр Беҳрузнинг айнан жароҳат жойидан тутганди.
- Узр, қаттиқ оғридими? Мен беиҳтиёр,-деди аёлнинг унга жони ачиб.
- Йўқ, ҳаммаси жойида. Ўтиб кетди.
- Раҳмат,-деди Заҳро Асадовна улар лифтга чиқишгач. –Мени яна қутқариб қолдингиз. Агар мени тутиб қолмаганингизда ҳозир касалхонада кўзларимни очган бўлармидим.
- Бунга ҳожат йўқ, қанча керак бўлса шунча қутқариб қоламан,-деди аёлга қараб.
- Нимага бунча қайсарсиз?
- Ўзингиз нега бунча мағрурсиз? Қўлингизни берганингизда сирғаниб кетмасдингиз. Сизни тутиб қолмаганимда нима бўларди, сизга жиддий зиён етганида-чи?
- Нега менга бунча жон куйдиряпсиз? Нега бунча қайғуряпсиз?!-деди аёл бироз баланд овозда.
- Ҳалиям тушунмадингизми? Яхши кўраман сизни…
Лифт очилиб, улар тушишди.
Заҳро Асадовна:
- Бу гапни сиз гапирмадингиз, мен эса эшитмадим,-деб хонаси томон кета бошлади.
Беҳруз ҳам хонасига кирди. Ярим соатлардан сўнг унинг хонасига тақиллатиб янги ёрдамчи қиз кирди. Беҳруз уни кўриши билан ғазабдан қошлари чимирилди. Чунки бу Гулноз эди.
- Сен?!
- Беҳруз…
- Бу ерда нима қиляпсан?
- Компанияда ташкилий ишлар масаласида ёрдамчиман, яқинда ишга келдим. Сизни бу ердалигингиз тушимгаям кирмаганди. Ўзингиз нега бу ердасиз?
- Бир йилга шартнома имзолаган компанияларимиз, шунинг учун вақтинча шу ердаман.
- Қўлингизга нима қилди?
- Сенга буни нима қизиғи бор?
- Бу нима деганингиз? Нега қизиқ бўлмасин, ахир бегонамасмиз.
- Кечирасан буни унутибман, бегонамасмиз дегин? Нима мени устимдан куляпсанми? Бас, сен билан ортиқ гаплашишни истамайман. Бундан буён бир жойда ишларканмиз, фақат иш юзасидан гапинг бўлса эшитаман. Қолганини менга қизиғи йўқ, буни ёдингда тут.
- Мен ҳам сиз билан апоқ-чапоқ бўламан деб кирмадим бу ерга.
- Албатта, ахир сен зўр театр саҳналаштириб бўлдинг-ку! Буёғига апоқ-чапоқ бўлишга ўрин қолганмикин?!
- Ҳалиям аламингиздан тушмабсизда?
- Нима? Аламингиздан дейсанми? Биласанми мен аламдан ё жаҳлдан сенга ундай деётганим йўқ. Мен менга бегона бўлган ҳамма қиз-аёллар билан шунақа совуқ гаплашаман.
- Бегона?
- Ҳа, бегона! Сен нима деб ўйловдинг? Аламдан гапиряпти, жаҳлидан тушса ховури босилади ва ёнимга югуриб келади деб кутганмидинг? Сен ўша куни севгимниям, туйғуларимни ҳам ўлдириб бўлгансан! Музроб бобога бориб айтсанг, севгимнинг қабрини кўрсатадилар сенга.
- Бунча заҳарли гаплар гапирмасангиз!
- Борим шу! Мақсадга ўтинг, яхши қиз, нима иш билан хонамга кирдингиз?
- Заҳро Асадовна соат 10. 00 да мажлис чақиряптилар.
- Тушундим, бошқа гапингиз бўлмаса, ижозатингиз билан ишимни давом эттирсам?
Гулноз индамай чиқиб кетди. Беҳруз тақдирнинг бундай ҳазилидан норози эди. Беҳрузнинг қалбида қизга нисбатан ростданам ҳам ҳеч қанақа ҳиссиёт қолмаганди. Айниқса Заҳро Асадовнани яхши кўриб қолгач, ҳатто нафратга жой қолмаганди қалбида.
Кейин мажлис бошланди. Заҳро Асадовна йиғилганларга Беҳрузнинг эришган ютуғи ҳақида айтди. Ҳамма уни табриклади. Беҳруз эса кўзларини аёлдан узмасди, унга меҳр кўзлари билан термулиб ўтирарди. Буни аёлнинг ўзи ҳам сезиб турарди. Қолаверса бу Гулнозанинг ҳам эътиборидан четда қолмади.
- Заҳро Асадовна,-деди ходимлар бўлимидаги Зокир.
- Эшитаман?
- Бир таклиф бор, буни ҳаммани номидан мен сизга айтаман, мени зиммамга юклатишди,-кулди Зокир.
- Хўш, нима экан у?
- Лойиҳа тасдиқланди, шартнома ҳам тузилди. Шуни шарафига икки кун ўзимизга дам бериб, тоғга дам олгани чиқайлик дегандик. Руҳсат берсангиз албатта.
- Боролганлар боради, боролмаганлар уйда дам олсин,-деди Зиёд Абдулаевич.
- Хўш, агарки, шуни истаётган экансизлар майли сиз айтганча бўла қолсин. Лекин мен бормайман.
- Йўқ, Заҳро Асадовна бунақаси кетмайди, ахир сизсиз бўлмайди,-деди Зиёд Абдуллаевич.
Беҳрузга бу умуман ёқмади, кўзлари билан уни тешиб юборай деди. Уни кузатиб турган Гулноза Беҳрузга тушунолмади. Мажлисдагилар ҳам бир овоздан Заҳро Асадовнани боришини айтишди.
- Майли хўп, борамиз. Ҳеч қўймайсизларда. Қачонга?
- Бугун мен жой масаласини гаплашаман, кейин эртадан кейин кетамиз, нима дейсизлар?-деди Зиёд Абдуллаевич.
- Бўлди, гап йўқ, Зиёд ака,-деди дизайнерлик бўлимидан Наргиза.
- Ўзингизни дачангизга сиғмаймизми, Зиёд ака?-деди Зокир.
- Йўқ афсуски, ҳаммамиз сиғмасак керак. Мен аёлларга алоҳида, эркакларга алоҳида жой гаплашаман. Кундузи ҳамма бирга жамул-жам бўлсак, кечаси аёллар ўз хонасига, эркаклар ўз хонасига боради. Бўлмаса Заҳро Асадовнадан балога қоламиз,-деди кулиб.
- Худди шундай -деди аёл ҳам чиройли табассум қилиб.
Беҳруз унга шундай маҳлиё термулдики, атрофдаги гапларни эшитмасам дерди ичида. Кейин мажлис тугаб, ҳамма ишига тарқалди. Зиёд Абдуллаевич жой масаласини ҳал қилди. Эртасига кетадиган бўлишди.
Кечки пайт иш вақти тугаб, ҳамма уйга тарқалди. Пастга тушиш учун лифтни кутиб турган Беҳрузнинг ёнида Заҳро Асадовна билан Зиёд Абдуллаевич пайдо бўлди. Улар ҳам кетишаётганди.
- Хайрли кеч, Беҳруз Шуҳратович,-деди Зиёд Абдуллаевич.
- Хайрли кеч,-деди жиддий оҳангда.
- Табриклайман мувофаққият билан, қойилман!-деди Зиёд Абдуллаевич лифтга чиқишгач.
- Раҳмат!
- Эртага биз билан борасизми? Ахир шартнома сиз туфайли имзоланди, бормасангиз бўлмас,-деди яна Зиёд Абдуллаевич.
- Худо холаса курамиз.
- Бир йилга шартнома имзолаган компанияларимиз, шунинг учун вақтинча шу ердаман.
- Қўлингизга нима қилди?
- Сенга буни нима қизиғи бор?
- Бу нима деганингиз? Нега қизиқ бўлмасин, ахир бегонамасмиз.
- Кечирасан буни унутибман, бегонамасмиз дегин? Нима мени устимдан куляпсанми? Бас, сен билан ортиқ гаплашишни истамайман. Бундан буён бир жойда ишларканмиз, фақат иш юзасидан гапинг бўлса эшитаман. Қолганини менга қизиғи йўқ, буни ёдингда тут.
- Мен ҳам сиз билан апоқ-чапоқ бўламан деб кирмадим бу ерга.
- Албатта, ахир сен зўр театр саҳналаштириб бўлдинг-ку! Буёғига апоқ-чапоқ бўлишга ўрин қолганмикин?!
- Ҳалиям аламингиздан тушмабсизда?
- Нима? Аламингиздан дейсанми? Биласанми мен аламдан ё жаҳлдан сенга ундай деётганим йўқ. Мен менга бегона бўлган ҳамма қиз-аёллар билан шунақа совуқ гаплашаман.
- Бегона?
- Ҳа, бегона! Сен нима деб ўйловдинг? Аламдан гапиряпти, жаҳлидан тушса ховури босилади ва ёнимга югуриб келади деб кутганмидинг? Сен ўша куни севгимниям, туйғуларимни ҳам ўлдириб бўлгансан! Музроб бобога бориб айтсанг, севгимнинг қабрини кўрсатадилар сенга.
- Бунча заҳарли гаплар гапирмасангиз!
- Борим шу! Мақсадга ўтинг, яхши қиз, нима иш билан хонамга кирдингиз?
- Заҳро Асадовна соат 10. 00 да мажлис чақиряптилар.
- Тушундим, бошқа гапингиз бўлмаса, ижозатингиз билан ишимни давом эттирсам?
Гулноз индамай чиқиб кетди. Беҳруз тақдирнинг бундай ҳазилидан норози эди. Беҳрузнинг қалбида қизга нисбатан ростданам ҳам ҳеч қанақа ҳиссиёт қолмаганди. Айниқса Заҳро Асадовнани яхши кўриб қолгач, ҳатто нафратга жой қолмаганди қалбида.
Кейин мажлис бошланди. Заҳро Асадовна йиғилганларга Беҳрузнинг эришган ютуғи ҳақида айтди. Ҳамма уни табриклади. Беҳруз эса кўзларини аёлдан узмасди, унга меҳр кўзлари билан термулиб ўтирарди. Буни аёлнинг ўзи ҳам сезиб турарди. Қолаверса бу Гулнозанинг ҳам эътиборидан четда қолмади.
- Заҳро Асадовна,-деди ходимлар бўлимидаги Зокир.
- Эшитаман?
- Бир таклиф бор, буни ҳаммани номидан мен сизга айтаман, мени зиммамга юклатишди,-кулди Зокир.
- Хўш, нима экан у?
- Лойиҳа тасдиқланди, шартнома ҳам тузилди. Шуни шарафига икки кун ўзимизга дам бериб, тоғга дам олгани чиқайлик дегандик. Руҳсат берсангиз албатта.
- Боролганлар боради, боролмаганлар уйда дам олсин,-деди Зиёд Абдулаевич.
- Хўш, агарки, шуни истаётган экансизлар майли сиз айтганча бўла қолсин. Лекин мен бормайман.
- Йўқ, Заҳро Асадовна бунақаси кетмайди, ахир сизсиз бўлмайди,-деди Зиёд Абдуллаевич.
Беҳрузга бу умуман ёқмади, кўзлари билан уни тешиб юборай деди. Уни кузатиб турган Гулноза Беҳрузга тушунолмади. Мажлисдагилар ҳам бир овоздан Заҳро Асадовнани боришини айтишди.
- Майли хўп, борамиз. Ҳеч қўймайсизларда. Қачонга?
- Бугун мен жой масаласини гаплашаман, кейин эртадан кейин кетамиз, нима дейсизлар?-деди Зиёд Абдуллаевич.
- Бўлди, гап йўқ, Зиёд ака,-деди дизайнерлик бўлимидан Наргиза.
- Ўзингизни дачангизга сиғмаймизми, Зиёд ака?-деди Зокир.
- Йўқ афсуски, ҳаммамиз сиғмасак керак. Мен аёлларга алоҳида, эркакларга алоҳида жой гаплашаман. Кундузи ҳамма бирга жамул-жам бўлсак, кечаси аёллар ўз хонасига, эркаклар ўз хонасига боради. Бўлмаса Заҳро Асадовнадан балога қоламиз,-деди кулиб.
- Худди шундай -деди аёл ҳам чиройли табассум қилиб.
Беҳруз унга шундай маҳлиё термулдики, атрофдаги гапларни эшитмасам дерди ичида. Кейин мажлис тугаб, ҳамма ишига тарқалди. Зиёд Абдуллаевич жой масаласини ҳал қилди. Эртасига кетадиган бўлишди.
Кечки пайт иш вақти тугаб, ҳамма уйга тарқалди. Пастга тушиш учун лифтни кутиб турган Беҳрузнинг ёнида Заҳро Асадовна билан Зиёд Абдуллаевич пайдо бўлди. Улар ҳам кетишаётганди.
- Хайрли кеч, Беҳруз Шуҳратович,-деди Зиёд Абдуллаевич.
- Хайрли кеч,-деди жиддий оҳангда.
- Табриклайман мувофаққият билан, қойилман!-деди Зиёд Абдуллаевич лифтга чиқишгач.
- Раҳмат!
- Эртага биз билан борасизми? Ахир шартнома сиз туфайли имзоланди, бормасангиз бўлмас,-деди яна Зиёд Абдуллаевич.
- Худо холаса курамиз.
- Заҳро Асадовна, эртага сизни уйдан ўзим олиб кетаман майлими?-деди Зиёд Абдуллаевич аёлга қараб.
Беҳрузнинг қиёфаси шундай ўзгардики, буни фақат Заҳро Асадовна сезди ва сабабини ҳам тушуниб турганди.
- Ўзимни машинамда бораман.
- Йўқ бунга йўл қўймайман асло! Сиз йўлни томоша қилиб дам олиб кетасиз, ўзим олиб кетаман сизни майлими?
Беҳруз ҳам аёлга қаради нима деб жавоб бераркин дея. Аёл буни сезди ва истамаса ҳам шундай қилиши кераклиги учун:
- Яхши, кутаман олиб кетарсиз,-деди лифтдан чиқишгач. Кейин Беҳрузга қараб қўйди.
- Мана бу бошқа гап!-деди қувониб Зиёд Абдуллаевич.
- Беҳруз, унда эртага 9 ларда шу ерда йиғиламиз хўпми?-деди Зиёд Абдуллаевич Беҳрузга қараб.
- Яхши дам олинглар,-деб Беҳруз хайрлашиб машинасига ўтирди.
Заҳро Асадовна ўз машинасига, Зиёд Абдуллаевич ҳам ўз машинасига ўтириб кетишди.
Беҳруз уйга кайфиятсиз кириб борди. Кечки овқатдан сўнг:
- Эртага коллектив билан икки кунга тоғга кетаяпмиз, ойи. Эртага эрталаб кетаман, икки кундан кейин қайтаман Худо хоҳласа,-деди Беҳруз.
- Беҳруз, аҳволинг яхшими, ишқилиб иссиғинг йўқми?-кулди буни эшитган Шуҳрат ака.
- Яхшиман, ада.
- Нега унақа дейсиза, тавба! А борсин, кўнгил ёзиб келади,-деди онаси эрига норози нигоҳлари билан боқиб.
- Мен бормасин деяпманми, нега унақа қарайсан менга?Хайрон қолдимда. Ҳеч бунинг коллективга қўшилган боламас, уни устига уйдан бошқа ерни ёқтирмасди, ҳеч қаерга бормасди дам олгани. Кўз тегмасин!
- Билиб турибман нега ўзингизни бунақа тутяпсизлар. Олдин бормасдим, қўшилмасдим, ҳозир ҳам ўзгармоқчимасман. Шунчаки боришимга сабаб бор. Бор гап шу.
- Нима экан, болам, сабаби?-кулди онаси.
- Балки ким экан, шунақами а Беҳруз?-кулди отаси.
- Балки. Майли мен бориб ётай, яхши дам олинглар.
- Ҳой, шошма, қўлингни малҳамини алмаштирайлик,-деди онаси керакли нарсаларни олиб келиш учун ўрнидан турди.
Кейин ўғлининг қўлидаги жароҳатни янгидан боғлаб қўйди.
- Эртагаям алмаштириш керак ким қилади у ерда?
- Ўзим амаллайман, ойи хавотир олманг. Раҳмат!
- Яхши дам ол, эртагача.
- Сизлар ҳам яхши дам олинглар.
Аслида Беҳрузни боргиси йўқ эди, лекин Заҳро Асадовна бораётгани учун боришга қарор қилди. Уни кўриш имкони бўлади ҳеч бўлмаганда. Лекин анави нусха уни атрофида парвона бўлиб асабига тегса керак. Эртага уйдан обкетаман эмиш! Ҳойнаҳой тоққа ҳам уни машинасида кетса керак.
Албатта, мендан ўзини олиб қочиш учун ҳам шундай қилади. Яхши менга қасд қилиб шундай қилаверингчи, буёғини вақт кўрсатади. Кейин ётди ва аёлга хабар юборди.
Бу пайтда Заҳро Асадовна ҳам ётганди, телефонига беҳалда келган смсни очиб ўқиди, қараса Беҳруздан.
Б:- "У ерлар анча салқин бўлади. Илтимос иссиқроқ кийимларингизни олиб олинг. Яхши дам олинг!”
Нега мен ҳақимда ўйлайверади бу! Ахир иложи йўқ ва умуман бўлмайдиган нарсага умид боғлаяпти. Наҳотки буни тушунмаса? Ўзига беҳуда озор бериб нима қилади.
З: -"Мен ҳақимда қайғурганингиз учун раҳмат, лекин бу шарт деб ўйламайман. Мен ҳақимда қайғуришингизни ҳам, ўйлашингизни ҳам истамайман. Сиз ҳеч қачон амалга ошмайдиган саробга умид боғлаяпсиз, бу эса фақат ўзингизга азоб беради. Олов билан ўйнашманг, Беҳруз.”
Б: -“Мен оловдан қўрқмайман, хоним!”
З: - “Кўрдим мардлигингизни, лекин бу сизга жанг эмас. Ҳеч нарсадан қўрқмайсиз шекилли?”
Б: - “Қўрқаман… Сизни Худо қалбимга солганида, тақдир сизни учратганида… сизни йўқотиб қўйишдан қўрқаман. Сизга зиён етишидан қўрқаман… Ҳис-туйғуларимни ҳали билмай туриб кўксингиздан итаришингиздан қўрқаман… ҳиссиётларимга ёмон назарда қарашингиздан қўрқаман… жудаям қўрқаман…”
Аёл жавоб ёзмади.
- Э Худойим, нималар деяпти бу бола! Нималар ёзаётганини ўзи англаяптимикин? Бу нимаси энди?! Бу қанақаси?! Ҳали буям борми менга? Битта ўзи шунақасидан кам бўлиб тургандим! Қачонгача кучим етаркин… Ўзинг сабр бер, ўзинг тўғри йўлни кўрсат! Енгил десам унақа йигитмас, наҳотки, наҳотки ҳаммаси рост бўлса?! Ахир бу мумкин эмас, мумкин эмас! Бу нотўғри! Нега у ҳақида ўйлаб, ўзим билан бахс олиб боряпман ўзи, нега унга, гапларига эътибор қиляпман. Ахир шу кунгача бунақа севдим деганларни қанчасини гапларини эътиборга олмай келдим, парво қилмадим.
Беҳрузнинг қиёфаси шундай ўзгардики, буни фақат Заҳро Асадовна сезди ва сабабини ҳам тушуниб турганди.
- Ўзимни машинамда бораман.
- Йўқ бунга йўл қўймайман асло! Сиз йўлни томоша қилиб дам олиб кетасиз, ўзим олиб кетаман сизни майлими?
Беҳруз ҳам аёлга қаради нима деб жавоб бераркин дея. Аёл буни сезди ва истамаса ҳам шундай қилиши кераклиги учун:
- Яхши, кутаман олиб кетарсиз,-деди лифтдан чиқишгач. Кейин Беҳрузга қараб қўйди.
- Мана бу бошқа гап!-деди қувониб Зиёд Абдуллаевич.
- Беҳруз, унда эртага 9 ларда шу ерда йиғиламиз хўпми?-деди Зиёд Абдуллаевич Беҳрузга қараб.
- Яхши дам олинглар,-деб Беҳруз хайрлашиб машинасига ўтирди.
Заҳро Асадовна ўз машинасига, Зиёд Абдуллаевич ҳам ўз машинасига ўтириб кетишди.
Беҳруз уйга кайфиятсиз кириб борди. Кечки овқатдан сўнг:
- Эртага коллектив билан икки кунга тоғга кетаяпмиз, ойи. Эртага эрталаб кетаман, икки кундан кейин қайтаман Худо хоҳласа,-деди Беҳруз.
- Беҳруз, аҳволинг яхшими, ишқилиб иссиғинг йўқми?-кулди буни эшитган Шуҳрат ака.
- Яхшиман, ада.
- Нега унақа дейсиза, тавба! А борсин, кўнгил ёзиб келади,-деди онаси эрига норози нигоҳлари билан боқиб.
- Мен бормасин деяпманми, нега унақа қарайсан менга?Хайрон қолдимда. Ҳеч бунинг коллективга қўшилган боламас, уни устига уйдан бошқа ерни ёқтирмасди, ҳеч қаерга бормасди дам олгани. Кўз тегмасин!
- Билиб турибман нега ўзингизни бунақа тутяпсизлар. Олдин бормасдим, қўшилмасдим, ҳозир ҳам ўзгармоқчимасман. Шунчаки боришимга сабаб бор. Бор гап шу.
- Нима экан, болам, сабаби?-кулди онаси.
- Балки ким экан, шунақами а Беҳруз?-кулди отаси.
- Балки. Майли мен бориб ётай, яхши дам олинглар.
- Ҳой, шошма, қўлингни малҳамини алмаштирайлик,-деди онаси керакли нарсаларни олиб келиш учун ўрнидан турди.
Кейин ўғлининг қўлидаги жароҳатни янгидан боғлаб қўйди.
- Эртагаям алмаштириш керак ким қилади у ерда?
- Ўзим амаллайман, ойи хавотир олманг. Раҳмат!
- Яхши дам ол, эртагача.
- Сизлар ҳам яхши дам олинглар.
Аслида Беҳрузни боргиси йўқ эди, лекин Заҳро Асадовна бораётгани учун боришга қарор қилди. Уни кўриш имкони бўлади ҳеч бўлмаганда. Лекин анави нусха уни атрофида парвона бўлиб асабига тегса керак. Эртага уйдан обкетаман эмиш! Ҳойнаҳой тоққа ҳам уни машинасида кетса керак.
Албатта, мендан ўзини олиб қочиш учун ҳам шундай қилади. Яхши менга қасд қилиб шундай қилаверингчи, буёғини вақт кўрсатади. Кейин ётди ва аёлга хабар юборди.
Бу пайтда Заҳро Асадовна ҳам ётганди, телефонига беҳалда келган смсни очиб ўқиди, қараса Беҳруздан.
Б:- "У ерлар анча салқин бўлади. Илтимос иссиқроқ кийимларингизни олиб олинг. Яхши дам олинг!”
Нега мен ҳақимда ўйлайверади бу! Ахир иложи йўқ ва умуман бўлмайдиган нарсага умид боғлаяпти. Наҳотки буни тушунмаса? Ўзига беҳуда озор бериб нима қилади.
З: -"Мен ҳақимда қайғурганингиз учун раҳмат, лекин бу шарт деб ўйламайман. Мен ҳақимда қайғуришингизни ҳам, ўйлашингизни ҳам истамайман. Сиз ҳеч қачон амалга ошмайдиган саробга умид боғлаяпсиз, бу эса фақат ўзингизга азоб беради. Олов билан ўйнашманг, Беҳруз.”
Б: -“Мен оловдан қўрқмайман, хоним!”
З: - “Кўрдим мардлигингизни, лекин бу сизга жанг эмас. Ҳеч нарсадан қўрқмайсиз шекилли?”
Б: - “Қўрқаман… Сизни Худо қалбимга солганида, тақдир сизни учратганида… сизни йўқотиб қўйишдан қўрқаман. Сизга зиён етишидан қўрқаман… Ҳис-туйғуларимни ҳали билмай туриб кўксингиздан итаришингиздан қўрқаман… ҳиссиётларимга ёмон назарда қарашингиздан қўрқаман… жудаям қўрқаман…”
Аёл жавоб ёзмади.
- Э Худойим, нималар деяпти бу бола! Нималар ёзаётганини ўзи англаяптимикин? Бу нимаси энди?! Бу қанақаси?! Ҳали буям борми менга? Битта ўзи шунақасидан кам бўлиб тургандим! Қачонгача кучим етаркин… Ўзинг сабр бер, ўзинг тўғри йўлни кўрсат! Енгил десам унақа йигитмас, наҳотки, наҳотки ҳаммаси рост бўлса?! Ахир бу мумкин эмас, мумкин эмас! Бу нотўғри! Нега у ҳақида ўйлаб, ўзим билан бахс олиб боряпман ўзи, нега унга, гапларига эътибор қиляпман. Ахир шу кунгача бунақа севдим деганларни қанчасини гапларини эътиборга олмай келдим, парво қилмадим.
Нега энди уни ўйлаб қолдим, нега гапларига эътибор қаратяпман? Йўқ-йўқ эътибор қилмаслигим керак, ўйламаслигим керак. Ҳа ўйламайман, эътибор ҳам бермайман. Шунда ўзини ҳафсаласи қолиб мендан умид қилмай қўяди. Ҳа, эътибор бермасам, ўзи умидини узади. Бу аниқ!
Эртаси куни борадиганларнинг ҳаммаси соат 9.00 га компаниянинг биносида тўпланишди. Ҳамма машинага ўтирди. Заҳро Асадовна Зиёд Абдуллаевичнинг машинасига ўтирди. Беҳрузнинг кайфияти ўзгарди. У билан Зокир ўтирди машинага. Бошқа бўлимдаги қизлар, аёллар ўзлари машиналарга бўлиниб олишди, уларнинг орасида Гулноз ҳам бор эди. Йўлдан барча керакли озиқ-овқатлар, масаллиқлар ва бошқа майда-чуйда нарсаларни олишди. Кейин яна йўлда давом этишди.
- Фақат биз ўзимиз кетяпмиз, қолганларни машинаси тўлибди,-деди Зокир Беҳрузга.
- Шуниси яхши-да, қулоғимиз тинчроқ бўлади,-деди базўр кулиб Беҳруз ҳам.
Чунки хаёли Заҳро Асадовна эди. Унинг машинасига ўтирганини ҳазм қилолмаётганди ҳеч. Бошқа машина қуриб қолганмиди! Мен билан кетишини орзу ҳам қилмайман, лекин нега айнан ўша нусханинг машинасида кетиши керак! Шу каби хаёллар билан машинани бошқариб кетарди Беҳруз.
- Жуда жиддийсиз, Беҳруз, сиз доим шунақамисиз? Кўпчиликни ёқтирмайсизми дейман?
- Доим шунақа жиддийман десаям бўлади, вазиятга қараб. Биласизми ёқтирмайман эмас, шунчаки табиатан ўзи шунақаман одам гавжум жойларни унчалик ҳам хушламайман, зиёфат, тадбирлардаги байрамона йиғилишлар, давраларда ўтиришни очиғи унчалик ҳам яхши кўрмайман. Бугун энди шартнома имзолангани учун бормасам ҳурматсизлик бўлади деб ўйлаганим учун боришга қарор қилдим,-деди Беҳруз аслида нима учун кетаётганини яшириб.
Ахир Заҳро Асадовнани кўпроқ кўриш, овозини эшитиш учун кетяпман демайди-ку.
- Ҳа, ўзига хос характерингиз бор экан. Мен эса компанистман, қўшилиб кетавераман.
- Мени укам шунақа, мен эса бутунлай аксиман,-кулди Беҳруз.
- Мен келинингизга ҳам юргин дегандим, истамади, ишхонангиздагиларни орасида мен нима қиламан, деди.
- Фарзандларингиз борми?
- Ҳа, худога шукур иккита фарзандимиз бор. Каттаси қиз, кичкинаси ўғил.
- Умри узоқ бўлса уларнинг.
- Илоҳим айтганингиз келсин. Сўраганни айби йўқ, ўзингиз билишимча ҳалиям уйланмагансиза?
- Шунақа. Севиб кейин уйланаман дердим.
- Ҳалиям севиб қолмадингизми?-кулди Зокир.
- Севиб қолганим бор.
- Йўғе ростданми?! Ахир бу зўр-ку! Энди уйланаркансизда Худо хоҳласа?
- Қайдам, ким билади дейсиз. Бўлишидан бўлмаслиги аниқ менимча. Ундан кўра Эверест чўққисини забт этишни иложи бор менимча,-кулди Беҳруз ҳам.
- Яхши ният қилинг, Худо хоҳласа ҳаммаси яхши бўлади! Ахир сиз бўлишидан бўлмаслиги мумкин бўлган ишни амалга оширдингиз-ку, шартномани айтяпман. Шахсий ҳаётда ҳам шунақа эплашингизга ишонинг. Жуда қўл етмас маликага ошиқ бўлмагандирсиз?
- Умуман олганда шунақа десаям бўлади,-кулди ҳазил аралаш чин қилиб.
- Унда сиздек шаҳзодага у йўқ демайди ишонаверинг!
- Билмадим, билмадим, дўстим…
Улар анча юриб манзилга етай деб қолишди.
- Анави дала-ҳовлини кўряпсизми?-деб қўли билан кўрсатди Зокир Беҳрузга.
- Анави фасади яшил рангдагисини айтяпсизми?
- Ҳа, худди шуни. Бу Зиёд аканинг дачаси, бир-икки дам олиш учун келгандик.
- Шунақа коллектив билан аёл эркаклар аралаш келганмисизлар?-деди Беҳруз маълумот олмоққа уриниб.
- Йўқ, фақат эркаклар, аёллар билан иккинчи келишимиз. Ўтган йили ёзда келгандик, лекин аёллар қолишмаган. Заҳро Асадовна қўймасдан ҳаммасини олиб кетганлар.
- Нега?
- Бизни “Маликаи Турондот”имиз жуда аҳлоққа қаттиқ турадилар, ичкиликни ёқтирмайдилар, аёллар аралашиб ўтирадиган давраларда иложи борича ичимликни таъқиқлайдилар.
- Хуллас, тартиб-интизомга қаттиқ қарайдилар денг?
- Худди шунақа! Бу сафар ётоқ хоналаримиз алоҳида бўлгани учун икки кунга руҳсат бердилар, аслида улар ҳам сизга ўхшаб жуда жиддий, бунақа давраларга ҳадеганда қўшилавермайдилар.
- Ўхшашликларимиз бор экан.
Кейин улар манзилга етиб боришди. Жойлашгач, овқат тайёрлашди. Ҳазил-ҳузил билан овқатланиб, атрофни айлангани чиқишди. Бу ер шаҳардан анча совуқ эди, чунки бу ерда тоғларга қор ёққанди.
Эртаси куни борадиганларнинг ҳаммаси соат 9.00 га компаниянинг биносида тўпланишди. Ҳамма машинага ўтирди. Заҳро Асадовна Зиёд Абдуллаевичнинг машинасига ўтирди. Беҳрузнинг кайфияти ўзгарди. У билан Зокир ўтирди машинага. Бошқа бўлимдаги қизлар, аёллар ўзлари машиналарга бўлиниб олишди, уларнинг орасида Гулноз ҳам бор эди. Йўлдан барча керакли озиқ-овқатлар, масаллиқлар ва бошқа майда-чуйда нарсаларни олишди. Кейин яна йўлда давом этишди.
- Фақат биз ўзимиз кетяпмиз, қолганларни машинаси тўлибди,-деди Зокир Беҳрузга.
- Шуниси яхши-да, қулоғимиз тинчроқ бўлади,-деди базўр кулиб Беҳруз ҳам.
Чунки хаёли Заҳро Асадовна эди. Унинг машинасига ўтирганини ҳазм қилолмаётганди ҳеч. Бошқа машина қуриб қолганмиди! Мен билан кетишини орзу ҳам қилмайман, лекин нега айнан ўша нусханинг машинасида кетиши керак! Шу каби хаёллар билан машинани бошқариб кетарди Беҳруз.
- Жуда жиддийсиз, Беҳруз, сиз доим шунақамисиз? Кўпчиликни ёқтирмайсизми дейман?
- Доим шунақа жиддийман десаям бўлади, вазиятга қараб. Биласизми ёқтирмайман эмас, шунчаки табиатан ўзи шунақаман одам гавжум жойларни унчалик ҳам хушламайман, зиёфат, тадбирлардаги байрамона йиғилишлар, давраларда ўтиришни очиғи унчалик ҳам яхши кўрмайман. Бугун энди шартнома имзолангани учун бормасам ҳурматсизлик бўлади деб ўйлаганим учун боришга қарор қилдим,-деди Беҳруз аслида нима учун кетаётганини яшириб.
Ахир Заҳро Асадовнани кўпроқ кўриш, овозини эшитиш учун кетяпман демайди-ку.
- Ҳа, ўзига хос характерингиз бор экан. Мен эса компанистман, қўшилиб кетавераман.
- Мени укам шунақа, мен эса бутунлай аксиман,-кулди Беҳруз.
- Мен келинингизга ҳам юргин дегандим, истамади, ишхонангиздагиларни орасида мен нима қиламан, деди.
- Фарзандларингиз борми?
- Ҳа, худога шукур иккита фарзандимиз бор. Каттаси қиз, кичкинаси ўғил.
- Умри узоқ бўлса уларнинг.
- Илоҳим айтганингиз келсин. Сўраганни айби йўқ, ўзингиз билишимча ҳалиям уйланмагансиза?
- Шунақа. Севиб кейин уйланаман дердим.
- Ҳалиям севиб қолмадингизми?-кулди Зокир.
- Севиб қолганим бор.
- Йўғе ростданми?! Ахир бу зўр-ку! Энди уйланаркансизда Худо хоҳласа?
- Қайдам, ким билади дейсиз. Бўлишидан бўлмаслиги аниқ менимча. Ундан кўра Эверест чўққисини забт этишни иложи бор менимча,-кулди Беҳруз ҳам.
- Яхши ният қилинг, Худо хоҳласа ҳаммаси яхши бўлади! Ахир сиз бўлишидан бўлмаслиги мумкин бўлган ишни амалга оширдингиз-ку, шартномани айтяпман. Шахсий ҳаётда ҳам шунақа эплашингизга ишонинг. Жуда қўл етмас маликага ошиқ бўлмагандирсиз?
- Умуман олганда шунақа десаям бўлади,-кулди ҳазил аралаш чин қилиб.
- Унда сиздек шаҳзодага у йўқ демайди ишонаверинг!
- Билмадим, билмадим, дўстим…
Улар анча юриб манзилга етай деб қолишди.
- Анави дала-ҳовлини кўряпсизми?-деб қўли билан кўрсатди Зокир Беҳрузга.
- Анави фасади яшил рангдагисини айтяпсизми?
- Ҳа, худди шуни. Бу Зиёд аканинг дачаси, бир-икки дам олиш учун келгандик.
- Шунақа коллектив билан аёл эркаклар аралаш келганмисизлар?-деди Беҳруз маълумот олмоққа уриниб.
- Йўқ, фақат эркаклар, аёллар билан иккинчи келишимиз. Ўтган йили ёзда келгандик, лекин аёллар қолишмаган. Заҳро Асадовна қўймасдан ҳаммасини олиб кетганлар.
- Нега?
- Бизни “Маликаи Турондот”имиз жуда аҳлоққа қаттиқ турадилар, ичкиликни ёқтирмайдилар, аёллар аралашиб ўтирадиган давраларда иложи борича ичимликни таъқиқлайдилар.
- Хуллас, тартиб-интизомга қаттиқ қарайдилар денг?
- Худди шунақа! Бу сафар ётоқ хоналаримиз алоҳида бўлгани учун икки кунга руҳсат бердилар, аслида улар ҳам сизга ўхшаб жуда жиддий, бунақа давраларга ҳадеганда қўшилавермайдилар.
- Ўхшашликларимиз бор экан.
Кейин улар манзилга етиб боришди. Жойлашгач, овқат тайёрлашди. Ҳазил-ҳузил билан овқатланиб, атрофни айлангани чиқишди. Бу ер шаҳардан анча совуқ эди, чунки бу ерда тоғларга қор ёққанди.
Айланишди, расмга тушишди. Беҳруз ҳеч кимга сездирмай Заҳро Асадовнани телефонига расмга олди. Буни ҳатто аёлнинг ўзи ҳам сезмади.
Лекин буни Гулноз кўрганди. У Беҳрузга хайрон қолаётганди, ахир Беҳруз ҳеч ўзига ўхшамаётганди. Шуни аниқлаштириш учун ҳам Гулноз бу ерга келганди. Энди қулай фурсатни топиб Беҳруз билан гаплашиб олиши керак.
Беҳруз нега ўзини бундай тутаётганини сўраши керак.
Кеч ҳам тушди, Беҳруз машинасидан онаси жароҳатини қайта боғлаши учун солиб қўйган керакли нарсаларни олиш учун борди. Ҳамма ўзи билан овора бўлгани учун Гулноз ҳам сездирмай унинг ортидан борди. Беҳруз машинадан нарсаларни олиб, ортга қараса Гулноз турарди.
- Нима қиляпсан бу ерда?
- Сизни кутиб турибман.
- Тинчликми?
- Гаплашиб олишимиз керак.
- Наҳотки? Гаплашадиган гапимиз қолдими?
- Ҳадеб заҳарли кинояларингизни сочавермай эшитсангиз яхши бўларди. Кўнглига оғир ботади деб ҳам ўйламайсиза? Сизни таниёлмаяпман, бутунлай ўзгаргансиз.
- Ўзгардим, сен ўзгартирдинг мени! Нимани кутгандинг, аввалгидек ширин сўзлаб бошингни силашимними?! Оғир ботяпти дейсанми? Сен кўнгил оғриғи ҳақида гапирма, оғиз очма бу ҳақида! Хаққинг йўқ! Сен кўнгил оғриғи ҳақида нимани биласан?!
- Ахир мен сизни деб
- Ёлғон! Бу сабаб бўлолмайди, бу шунчаки ўзингни ишонтириш учун ўзинг ўйлаб топган баҳона! Аслида сен ўзингни ўйлагансан. Шу аҳволимни билса у менга қандай қарайди, мени севмай қўяди, менга ачинганидан ёнимда бўлади деб қўрққансан! Сен кўнгил оғриши, ўртаниши ҳақида мендан сўра, йўқ яхшиси мен телбага ўхшаб ҳар куни қатнаган, гаплашган, дардлашган қабрда сўра! Агар тилга киролса, ўшанда оғриқ нималигини биласан!
- Мен бунчалик бўлишини қаердан билибман?! Уйланиб оила қуриб кетасиз деб ўйлагандим.
- Ҳа, сен қаерданам билардинг?! Ахир ҳаммаси сен тузган режа бўйича кетиши керак эди-ку тўғрими? Ҳаммаси сен саҳналаштирган театр сценарийси бўйича ижро этилиши керак эди а? Лекин кутилмаганда бир аҳмоқ қаҳрамон бир йил ҳар куни ўлиб-тирилади, азоб чекади. Ҳатто видолашолмадим ҳам деб надомат чекади, бир лаҳзагина кўрсам деб қон ютади. Сен буни нималигини ҳатто тасаввур ҳам қилолмайсан! Сен қаерданам билардинг тўғрими?! Ахир сен кимнидир юрагини билмайсан-ку, лекин ҳамма учун ҳукм чиқаришни жуда зўр биласан, ҳатто қойиллатасан буни! Мен кимман тўғрими? Мен учун ҳам сен қарор қиласан, сен ҳукм қиласан!
- Шунга менга жаҳл қилиб Заҳро Асадовнага бошқача кўз билан қараяпсизми? Буни атай қиляпсизми? Ҳозир аламзадасиз, шунинг учун ҳаммаси барибир деб оила қурган ёлғиз ва буни устига сиздан ёши катта бўлган аёлга ўзгача қараяпсизми?
- Сенга жаҳл қилиб? Қаердан олдинг бу гапни?
- Унда бу қанақа қараш? Эҳтиросми?
- Сенга нима?
- Беҳруз жавоб беринг!
- Яхши, унда эшит. Сен ҳозир яна вазиятга ўз қарашларинг, ўз хулосаларинг билан баҳо беряпсан. Мен аламзада эмасман, сенга жаҳл ҳам қилмаяпман. Нима бўлган бўлса ҳаммаси ўтди-кетди, ахир ўзинг шуни истагандинг-ку! Мана марҳамат! Кейин у аёлга бўлган туйғуларимни сенга дахли йўқ!
- Туйғу?! Нималар деяпсиз, Беҳруз
https://t.me/sinovlarihayot
Лекин буни Гулноз кўрганди. У Беҳрузга хайрон қолаётганди, ахир Беҳруз ҳеч ўзига ўхшамаётганди. Шуни аниқлаштириш учун ҳам Гулноз бу ерга келганди. Энди қулай фурсатни топиб Беҳруз билан гаплашиб олиши керак.
Беҳруз нега ўзини бундай тутаётганини сўраши керак.
Кеч ҳам тушди, Беҳруз машинасидан онаси жароҳатини қайта боғлаши учун солиб қўйган керакли нарсаларни олиш учун борди. Ҳамма ўзи билан овора бўлгани учун Гулноз ҳам сездирмай унинг ортидан борди. Беҳруз машинадан нарсаларни олиб, ортга қараса Гулноз турарди.
- Нима қиляпсан бу ерда?
- Сизни кутиб турибман.
- Тинчликми?
- Гаплашиб олишимиз керак.
- Наҳотки? Гаплашадиган гапимиз қолдими?
- Ҳадеб заҳарли кинояларингизни сочавермай эшитсангиз яхши бўларди. Кўнглига оғир ботади деб ҳам ўйламайсиза? Сизни таниёлмаяпман, бутунлай ўзгаргансиз.
- Ўзгардим, сен ўзгартирдинг мени! Нимани кутгандинг, аввалгидек ширин сўзлаб бошингни силашимними?! Оғир ботяпти дейсанми? Сен кўнгил оғриғи ҳақида гапирма, оғиз очма бу ҳақида! Хаққинг йўқ! Сен кўнгил оғриғи ҳақида нимани биласан?!
- Ахир мен сизни деб
- Ёлғон! Бу сабаб бўлолмайди, бу шунчаки ўзингни ишонтириш учун ўзинг ўйлаб топган баҳона! Аслида сен ўзингни ўйлагансан. Шу аҳволимни билса у менга қандай қарайди, мени севмай қўяди, менга ачинганидан ёнимда бўлади деб қўрққансан! Сен кўнгил оғриши, ўртаниши ҳақида мендан сўра, йўқ яхшиси мен телбага ўхшаб ҳар куни қатнаган, гаплашган, дардлашган қабрда сўра! Агар тилга киролса, ўшанда оғриқ нималигини биласан!
- Мен бунчалик бўлишини қаердан билибман?! Уйланиб оила қуриб кетасиз деб ўйлагандим.
- Ҳа, сен қаерданам билардинг?! Ахир ҳаммаси сен тузган режа бўйича кетиши керак эди-ку тўғрими? Ҳаммаси сен саҳналаштирган театр сценарийси бўйича ижро этилиши керак эди а? Лекин кутилмаганда бир аҳмоқ қаҳрамон бир йил ҳар куни ўлиб-тирилади, азоб чекади. Ҳатто видолашолмадим ҳам деб надомат чекади, бир лаҳзагина кўрсам деб қон ютади. Сен буни нималигини ҳатто тасаввур ҳам қилолмайсан! Сен қаерданам билардинг тўғрими?! Ахир сен кимнидир юрагини билмайсан-ку, лекин ҳамма учун ҳукм чиқаришни жуда зўр биласан, ҳатто қойиллатасан буни! Мен кимман тўғрими? Мен учун ҳам сен қарор қиласан, сен ҳукм қиласан!
- Шунга менга жаҳл қилиб Заҳро Асадовнага бошқача кўз билан қараяпсизми? Буни атай қиляпсизми? Ҳозир аламзадасиз, шунинг учун ҳаммаси барибир деб оила қурган ёлғиз ва буни устига сиздан ёши катта бўлган аёлга ўзгача қараяпсизми?
- Сенга жаҳл қилиб? Қаердан олдинг бу гапни?
- Унда бу қанақа қараш? Эҳтиросми?
- Сенга нима?
- Беҳруз жавоб беринг!
- Яхши, унда эшит. Сен ҳозир яна вазиятга ўз қарашларинг, ўз хулосаларинг билан баҳо беряпсан. Мен аламзада эмасман, сенга жаҳл ҳам қилмаяпман. Нима бўлган бўлса ҳаммаси ўтди-кетди, ахир ўзинг шуни истагандинг-ку! Мана марҳамат! Кейин у аёлга бўлган туйғуларимни сенга дахли йўқ!
- Туйғу?! Нималар деяпсиз, Беҳруз
https://t.me/sinovlarihayot
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
Мактаб даврида анкета тутганлар борми?😉
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
Болани бeш минут ёлғиз қолдирганингда 😅
📚К,ИЁФА УГРИСИ
Олим билан тушликдан сўнг ҳам тортишдик. Мен уни
доим калака қиламан. Билмадим, негадир жиғига тегишни
яхши кўраман Олимнинг.
Бугун ҳам ш ундай бўлди. Ё нм а-ён ж ойлаш ган
симёғочларга чиқиб, ишни давом эттирар эканмиз, баланд
овозда унинг муҳаббатини оёқости қила бошладим:
— Шундай қилиб, севги бор, дегин? Ҳеҳ, файласуф!
Ўзингча юрибсан, нонни нанна, деб. Чаман сени ташлаб
кетса, кейин ақлинг киради.
— У мени ташлаб кетмайди, - ишонч билан сўзлайди
Олим.
— Биласанми, нега ташлаб кетмайди? — мен электр
симларини бир-бирига маҳкам боғлаб, жиддийроқ изоҳ
беришга ҳаракат қиламан. - Чунки, у — соқов! Ҳалиги
сериалдаги соқов қиз бор-ку, худди ўзи! Соқовларга эса
сендай анқовлар керак!
— Бас қил! — ўшқиради Олим.
— Унга сенга ўхшаган анқовдан бошқа ким ҳам уйланарди?
Ш унинг учун сенга ёпиш иб олган-да! С ен, бечора
қўлларининг имо-ишорасига қараб, "яшасин, севги", деб
юрибсан.
Олим ҳам менга ҳужумга ўтади:
— Сени кимдир ташлаб кетса, бировдан аламингни олма,
хўпми? Сен — ичиқора, бахилсан! Мени кўролмайсан!
Мен Олимнинг бу гапидан хохолаб кулиб юбораман:
— Сенинг нимангни кўролмас эканман, Олим? Ё ўша
соқов севгилингни Жамиладан чиройли, деб юрибсанми
ҳали?
— Асабимга тегма, Асқар! Билиб қўй, ҳар кимники ўзига,
ой кўринар кўзига!
Мен тағин бўш келмай, ҳиринглайман:
— Ой бўлса қани эди-я!
Олим ҳеч нимадемайди. У ранжиган, биламан. Аммо яхши
одати ҳам бор: кек сақламайди. Шу одатини билганим учун
ҳам уни масхара қиламан-да!
Мен яна бир-икки қочирим қилиб кўрдим, бироқ Олимдан
садо чиқмади. Майли, чидайман, узоғи билан ўн-ўн беш
дақиқа, кейин яна давом эггирамиз. Мен ўзимни қувноқ
тутсам-да, Олим эслатган, боягина ўзим тилга олган Жамила
туфайли ичимга ўт ёқса ёришмайди, уни соғинаман. У жуда
чиройли, мафтункор. Ҳозир бировнинг хасми. Олим
айтганидек, Жамила мени ташлаб кетган. Мени ўз оташида
роса куйдириб, не кўйларга солиб, кейин эса... У мени эрмак
қилганини энди-энди англаб етяпман. Алам қилади-да,
юриб-юриб ташлаб кетса!..
Диққатимни Олимнинг гапи бўлди.
— Асқар, менга қара, агар сен ўрнимда бўлганингда нима
қилардинг? - унинг саволи маҳзун чиқди.
— Ҳар ҳолда эс-ҳушимни йиғиб олган бўлардим. Бошингга
урасанми уни? Умуман, сенинг ўрнингда бўлиб,
аҳмоқманми мен?
— Ахир, кимдир кимнидир бахтли қилиши керак-ку!
Унинг бу гапидан яна кулиб юбордим:
— Яна файласуфлигингга боряпсан, Олим. Аммо сен
китобий сўзларни ҳам эплаб гапиролмайсан. Лаггасан-да!
Латталигинг учун ҳам Чаман сенга ёпишиб олган. Э, сенинг
ўрнингда бўлишдан Худо сак^асин.
Олим индамай қолди. У яна ўйга ботган эди, менинг
гапларим ни таҳлил қиляптим и ёки ўша Ч ам анини
ўйлаяптими, билмасдим. Ўзим эса яна Жамила ҳақида ўй
суриб кетдим. Ҳарбий хизматда бўлганимда у мени кута
олмади. Эҳтимол, уйдагилари мажбурлашгандир, бошқа
сабаби бордир, ишқилиб мен хизматни тугатиб уйга
қайтгунимча Жамила бошқа йигитга унаштириб бўлинган
экан. Охирги хатида менга айнан шундай деб ёзган эди у.
Мен Жамиладан сўнгги мактубни олган кунни сира эсимдан
чиқармайман: дунё кўзларимга тор кўринган, ўз жонимга
қасд қилишимга бир баҳя қолган, хизматдошларим жонимга
оро киришганди.
Мен хизматни тугатиб келгач, Жамила билан учрашдим.
Фотиҳа тўйини қайтаришини ундан илтижо қилиб сўрадим.
Жамила бу илтимосимга кўз ёшлари билан жавоб берди. Мен
унинг отаси билан гаплашмоқчи бўлдим, аммо Жамила
қўрқиб кетиб, унамади.
У билан худди аввалгидек пана-пастқамда учрашиб юрдик.
Мен Ж амиланинг юрагидаги чўғни алангалатишимга
ишонардим. Унга қўлимдан келганча мулозамат кўрсатдим.
Бу ҳаракатларим ўз самарасини берди — Жамила уйдагилари
билан мен ҳақимда гаплашишини айтди. Мен ўзимда й>^
шод эдим. Ёдимда, бу ҳақда оғзимнинг таноби қочиб,
Олимга роса мақганганман.
Олим билан тушликдан сўнг ҳам тортишдик. Мен уни
доим калака қиламан. Билмадим, негадир жиғига тегишни
яхши кўраман Олимнинг.
Бугун ҳам ш ундай бўлди. Ё нм а-ён ж ойлаш ган
симёғочларга чиқиб, ишни давом эттирар эканмиз, баланд
овозда унинг муҳаббатини оёқости қила бошладим:
— Шундай қилиб, севги бор, дегин? Ҳеҳ, файласуф!
Ўзингча юрибсан, нонни нанна, деб. Чаман сени ташлаб
кетса, кейин ақлинг киради.
— У мени ташлаб кетмайди, - ишонч билан сўзлайди
Олим.
— Биласанми, нега ташлаб кетмайди? — мен электр
симларини бир-бирига маҳкам боғлаб, жиддийроқ изоҳ
беришга ҳаракат қиламан. - Чунки, у — соқов! Ҳалиги
сериалдаги соқов қиз бор-ку, худди ўзи! Соқовларга эса
сендай анқовлар керак!
— Бас қил! — ўшқиради Олим.
— Унга сенга ўхшаган анқовдан бошқа ким ҳам уйланарди?
Ш унинг учун сенга ёпиш иб олган-да! С ен, бечора
қўлларининг имо-ишорасига қараб, "яшасин, севги", деб
юрибсан.
Олим ҳам менга ҳужумга ўтади:
— Сени кимдир ташлаб кетса, бировдан аламингни олма,
хўпми? Сен — ичиқора, бахилсан! Мени кўролмайсан!
Мен Олимнинг бу гапидан хохолаб кулиб юбораман:
— Сенинг нимангни кўролмас эканман, Олим? Ё ўша
соқов севгилингни Жамиладан чиройли, деб юрибсанми
ҳали?
— Асабимга тегма, Асқар! Билиб қўй, ҳар кимники ўзига,
ой кўринар кўзига!
Мен тағин бўш келмай, ҳиринглайман:
— Ой бўлса қани эди-я!
Олим ҳеч нимадемайди. У ранжиган, биламан. Аммо яхши
одати ҳам бор: кек сақламайди. Шу одатини билганим учун
ҳам уни масхара қиламан-да!
Мен яна бир-икки қочирим қилиб кўрдим, бироқ Олимдан
садо чиқмади. Майли, чидайман, узоғи билан ўн-ўн беш
дақиқа, кейин яна давом эггирамиз. Мен ўзимни қувноқ
тутсам-да, Олим эслатган, боягина ўзим тилга олган Жамила
туфайли ичимга ўт ёқса ёришмайди, уни соғинаман. У жуда
чиройли, мафтункор. Ҳозир бировнинг хасми. Олим
айтганидек, Жамила мени ташлаб кетган. Мени ўз оташида
роса куйдириб, не кўйларга солиб, кейин эса... У мени эрмак
қилганини энди-энди англаб етяпман. Алам қилади-да,
юриб-юриб ташлаб кетса!..
Диққатимни Олимнинг гапи бўлди.
— Асқар, менга қара, агар сен ўрнимда бўлганингда нима
қилардинг? - унинг саволи маҳзун чиқди.
— Ҳар ҳолда эс-ҳушимни йиғиб олган бўлардим. Бошингга
урасанми уни? Умуман, сенинг ўрнингда бўлиб,
аҳмоқманми мен?
— Ахир, кимдир кимнидир бахтли қилиши керак-ку!
Унинг бу гапидан яна кулиб юбордим:
— Яна файласуфлигингга боряпсан, Олим. Аммо сен
китобий сўзларни ҳам эплаб гапиролмайсан. Лаггасан-да!
Латталигинг учун ҳам Чаман сенга ёпишиб олган. Э, сенинг
ўрнингда бўлишдан Худо сак^асин.
Олим индамай қолди. У яна ўйга ботган эди, менинг
гапларим ни таҳлил қиляптим и ёки ўша Ч ам анини
ўйлаяптими, билмасдим. Ўзим эса яна Жамила ҳақида ўй
суриб кетдим. Ҳарбий хизматда бўлганимда у мени кута
олмади. Эҳтимол, уйдагилари мажбурлашгандир, бошқа
сабаби бордир, ишқилиб мен хизматни тугатиб уйга
қайтгунимча Жамила бошқа йигитга унаштириб бўлинган
экан. Охирги хатида менга айнан шундай деб ёзган эди у.
Мен Жамиладан сўнгги мактубни олган кунни сира эсимдан
чиқармайман: дунё кўзларимга тор кўринган, ўз жонимга
қасд қилишимга бир баҳя қолган, хизматдошларим жонимга
оро киришганди.
Мен хизматни тугатиб келгач, Жамила билан учрашдим.
Фотиҳа тўйини қайтаришини ундан илтижо қилиб сўрадим.
Жамила бу илтимосимга кўз ёшлари билан жавоб берди. Мен
унинг отаси билан гаплашмоқчи бўлдим, аммо Жамила
қўрқиб кетиб, унамади.
У билан худди аввалгидек пана-пастқамда учрашиб юрдик.
Мен Ж амиланинг юрагидаги чўғни алангалатишимга
ишонардим. Унга қўлимдан келганча мулозамат кўрсатдим.
Бу ҳаракатларим ўз самарасини берди — Жамила уйдагилари
билан мен ҳақимда гаплашишини айтди. Мен ўзимда й>^
шод эдим. Ёдимда, бу ҳақда оғзимнинг таноби қочиб,
Олимга роса мақганганман.
Кутилмаганда... Жамиланинг қандайдир йигит билан қочиб
кетгани ҳақида овоза тарқалди. Мен бу гапга ишониб-
ишонмасликни.билмай, ҳанг-манг бўлиб қолдим. Кейин
эшитсам, аслида унинг унаштирилгани билан боғлиқ гаплар
мутлақо ёлғон экан. Мен бу гапни қадди букилган отасидан
эшитиб, тошдай қотдим.
Назир ака қизини оқ қилмоқчи эди, хотини унинг
қўлларига ёпишиб, қўйиб юбормади...
Яқин одаминг сени алдаб кетса, юрагингга наштардек
ботар экан. Менинг ўзимга келишим жуда қийин бўлди.
Наҳотки, Жамила шунча йиллик муҳаббатимизни оёқости
қилса, дея жоним азобда эди. У ҳақда сўраб-суриштирмаган
жойим қолмади. Жамила мендан афзал билган инсон
кимлигини, унинг мендан қандай устун жиҳати борлигини
билиш янада ич-этимни кемирар эди. Мени қасос ўти ҳам
туғёнга солар ва мен алам билан интиқом ўртасида ўртаниб,
дардимни, ҳасратимни кимга айтишни билолмай, одамови
бўлиб қолган эдим. Ҳеч ким билан гаплашгим келмасди.
Аввал отам, кейин акаларим мени ўртага олиб, роса
уришишди. Бошингни кўтариб юр, дея койидилар. Аммо
менинг ўзимга келишимга анча вақт керак бўлди, ҳар тугул
эс-ҳушимни йиғиб олгандек бўлдим. Бироқ қачон қаерда
севги-муҳаббат бобида гап очилса, нафратим қўзиб кетарди.
Бу нафрат, алам кейинчалик киноя-истеҳзога, масхарага
айланди. Мен, айниқса, Олимга ўхшаган ошиқларнинг
устидан кулиб, гўё алданган кўнглимга таскин топардим.
Ў зим нинг ноҳақлигим ни билсам -да, тилим га эрк
бераверардим.
Бугун ҳам ана шундай кунлардан бири эди.
Мен ишимни аввалроқ тугатар эканман, секин-аста
симёғочдан тушиб, ерга ёнбошладим. Ҳаво тунд, рутубатли
эди. Ёмғир ёғаман-ёғаман деб турибди. Бизнинг ишда бу
хатарли.
- Бўлдингми, кел энди, мени яна кулдир, - деб бақирдим
Олимга. Кейин уни жиддий равишда огоҳлантирдим: -
Олим, тезроқ тугат, ҳозир тармоқни улашлари мумкин.
У лом-мим демай, ишинк давом эттираверди.
Мен осмонга тикилиб ётиб, кўзим илинибди. Қизиқ, қанча
вақг ухлаганимни билмайман, туш кўрибман. Тушимга мана
шу Олим кирди. У бошини эгиб ўтирар, елкалари титрар,
чамаси, йиғлаётган эди. Яйдоқ чўл, атрофда биздан бошқа
бирорта ҳам зоғ йўқ. Олимнинг олдига борай десам, оёқларим
ўзимга бўйсунмайди. Унинг исмини айтиб, роса чақирдим.
бошини кутармади. Мен, ниҳоят минг азобда зўрға қадам
ташлаб,,унга етиб олдим.
"Нима бўлди сенга? — деб сўрадим. — Мендан хафа
бўлдингми, Олим?"
Унинг \ануз боши хам, елкалари титрар эди. Секин
елкасидан туртдим. "Менга нима қилибди? - деди Олим
тилга кириб, овози шу қадар совуқ оҳангда чиқдики, этим
музлаб кетди. — Нега ундай дединг?" Қўлларим билан
иягидан кўтариб, ўзимга қаратмоқчи бўлдим. Бироқ энди
менинг қўлларим ҳам ҳаракатсиз эди. Юрагим музлаб кетди.
"Ҳазиллашдим-ку, — дедим қўрққанимни билдирмаслиюса
уриниб. - Шу гапни кўнглингга олдингми? Агар сенинг
ўрнингда бўлсам, жон дердим, ўртоқ! Сен яхши одамсан,
буни ҳамма билади. Мен эса бир аламзада, алданган
инсонман. Бошингни кўтар энди!.." Олим бошини кўтариб
қараган эди, мен даҳшатга тушиб бақириб юбордим. •
Ўзимнинг қичқириғимдан уйғониб кетдим. Чуқур-чуқур
нафас олдим. Олимнинг тушимдаги қиёфаси кўз олдимдан
кетмасди. Шоша-пиша қарасам, Олим симёғочдан тушган,
пастдаги симларнинг орасида акашак бўлиб қолган. Сакраб
ўрнимдан турдим. Яқинроқбориб қарагач, тушундим: унинг
бир қўли сим учини маҳкам чангаллаган, сира қўйиб
юбормасди. Мен ён-атрофга алангладим, аксига олиб,
бирортаям таёқ йўқ эди. Ноилож уни итариб юбормоқчи
бўлдим. Бор кучимни ишга солдим. Ана шунда Олимга
маҳкам ёпишиб қолиб, кўзимдан ўт чақнаб кетди. Аъзои
баданим титради. Симни тепиб юбормоқчи бўлдим.
Кутилмаганда сим унинг қўлидан чиқиб кетиб, юзимни
тилиб ўтгандек бўлди. Шундан сўнг мен жуда катта куч
билан орқа томонимга учиб кетдим. Ерга йиқилаётиб,
узоқцан биз томонга келаётган автоуловга кўзим тушди.
Қолгани эсимда йўқ. Менинг аъзои баданим чим-чим
оғрир, бақирай десам, овозим чиқмасди. Аъзойи баданимга
нимадир кираётгандек яна нималардир вужудимдан чиқиб
кетаётгандек бўлар, мен тўхтовср?з қалтирар эдим. Икки
кетгани ҳақида овоза тарқалди. Мен бу гапга ишониб-
ишонмасликни.билмай, ҳанг-манг бўлиб қолдим. Кейин
эшитсам, аслида унинг унаштирилгани билан боғлиқ гаплар
мутлақо ёлғон экан. Мен бу гапни қадди букилган отасидан
эшитиб, тошдай қотдим.
Назир ака қизини оқ қилмоқчи эди, хотини унинг
қўлларига ёпишиб, қўйиб юбормади...
Яқин одаминг сени алдаб кетса, юрагингга наштардек
ботар экан. Менинг ўзимга келишим жуда қийин бўлди.
Наҳотки, Жамила шунча йиллик муҳаббатимизни оёқости
қилса, дея жоним азобда эди. У ҳақда сўраб-суриштирмаган
жойим қолмади. Жамила мендан афзал билган инсон
кимлигини, унинг мендан қандай устун жиҳати борлигини
билиш янада ич-этимни кемирар эди. Мени қасос ўти ҳам
туғёнга солар ва мен алам билан интиқом ўртасида ўртаниб,
дардимни, ҳасратимни кимга айтишни билолмай, одамови
бўлиб қолган эдим. Ҳеч ким билан гаплашгим келмасди.
Аввал отам, кейин акаларим мени ўртага олиб, роса
уришишди. Бошингни кўтариб юр, дея койидилар. Аммо
менинг ўзимга келишимга анча вақт керак бўлди, ҳар тугул
эс-ҳушимни йиғиб олгандек бўлдим. Бироқ қачон қаерда
севги-муҳаббат бобида гап очилса, нафратим қўзиб кетарди.
Бу нафрат, алам кейинчалик киноя-истеҳзога, масхарага
айланди. Мен, айниқса, Олимга ўхшаган ошиқларнинг
устидан кулиб, гўё алданган кўнглимга таскин топардим.
Ў зим нинг ноҳақлигим ни билсам -да, тилим га эрк
бераверардим.
Бугун ҳам ана шундай кунлардан бири эди.
Мен ишимни аввалроқ тугатар эканман, секин-аста
симёғочдан тушиб, ерга ёнбошладим. Ҳаво тунд, рутубатли
эди. Ёмғир ёғаман-ёғаман деб турибди. Бизнинг ишда бу
хатарли.
- Бўлдингми, кел энди, мени яна кулдир, - деб бақирдим
Олимга. Кейин уни жиддий равишда огоҳлантирдим: -
Олим, тезроқ тугат, ҳозир тармоқни улашлари мумкин.
У лом-мим демай, ишинк давом эттираверди.
Мен осмонга тикилиб ётиб, кўзим илинибди. Қизиқ, қанча
вақг ухлаганимни билмайман, туш кўрибман. Тушимга мана
шу Олим кирди. У бошини эгиб ўтирар, елкалари титрар,
чамаси, йиғлаётган эди. Яйдоқ чўл, атрофда биздан бошқа
бирорта ҳам зоғ йўқ. Олимнинг олдига борай десам, оёқларим
ўзимга бўйсунмайди. Унинг исмини айтиб, роса чақирдим.
бошини кутармади. Мен, ниҳоят минг азобда зўрға қадам
ташлаб,,унга етиб олдим.
"Нима бўлди сенга? — деб сўрадим. — Мендан хафа
бўлдингми, Олим?"
Унинг \ануз боши хам, елкалари титрар эди. Секин
елкасидан туртдим. "Менга нима қилибди? - деди Олим
тилга кириб, овози шу қадар совуқ оҳангда чиқдики, этим
музлаб кетди. — Нега ундай дединг?" Қўлларим билан
иягидан кўтариб, ўзимга қаратмоқчи бўлдим. Бироқ энди
менинг қўлларим ҳам ҳаракатсиз эди. Юрагим музлаб кетди.
"Ҳазиллашдим-ку, — дедим қўрққанимни билдирмаслиюса
уриниб. - Шу гапни кўнглингга олдингми? Агар сенинг
ўрнингда бўлсам, жон дердим, ўртоқ! Сен яхши одамсан,
буни ҳамма билади. Мен эса бир аламзада, алданган
инсонман. Бошингни кўтар энди!.." Олим бошини кўтариб
қараган эди, мен даҳшатга тушиб бақириб юбордим. •
Ўзимнинг қичқириғимдан уйғониб кетдим. Чуқур-чуқур
нафас олдим. Олимнинг тушимдаги қиёфаси кўз олдимдан
кетмасди. Шоша-пиша қарасам, Олим симёғочдан тушган,
пастдаги симларнинг орасида акашак бўлиб қолган. Сакраб
ўрнимдан турдим. Яқинроқбориб қарагач, тушундим: унинг
бир қўли сим учини маҳкам чангаллаган, сира қўйиб
юбормасди. Мен ён-атрофга алангладим, аксига олиб,
бирортаям таёқ йўқ эди. Ноилож уни итариб юбормоқчи
бўлдим. Бор кучимни ишга солдим. Ана шунда Олимга
маҳкам ёпишиб қолиб, кўзимдан ўт чақнаб кетди. Аъзои
баданим титради. Симни тепиб юбормоқчи бўлдим.
Кутилмаганда сим унинг қўлидан чиқиб кетиб, юзимни
тилиб ўтгандек бўлди. Шундан сўнг мен жуда катта куч
билан орқа томонимга учиб кетдим. Ерга йиқилаётиб,
узоқцан биз томонга келаётган автоуловга кўзим тушди.
Қолгани эсимда йўқ. Менинг аъзои баданим чим-чим
оғрир, бақирай десам, овозим чиқмасди. Аъзойи баданимга
нимадир кираётгандек яна нималардир вужудимдан чиқиб
кетаётгандек бўлар, мен тўхтовср?з қалтирар эдим. Икки
юзимда минглаб чумолилар ўрмалаб юргандек, йўқ, улар
юзларим терисига кириб-сингиб кетгандек туюлди.
Қандайдир ғўнғир-ғўнғир овозлар ҳам эшитиларди. Мен
қанча уринсам ҳам, кўзимни оча олмадим, қовоқларим
тошдек оғир, киприкларим елимлангандек, бир-бирига
ёпишиб қолгандек эди.
Шундан кейин қанча вақт ўтди, билмайман, мен ухлаб
қолдимми ё ухламадимми, ўзим ҳам тушунолмай, енгил
тортгандек бўлдим. Кўзларимни зўрға очдим. Урнимдан
турдим. Ўша яйдоқ чўл. Қарасам, Олим ҳануз аввалгидек
аҳволда ўтирибди: бошини эгиб олган. Унга томон қадам
ташладим. Ана шунда юзим оғирлашиб, жойидан сидирилиб
тушгандек бўлди. Мен худди юзимни сақлаб қолмоқчидек,
қўлларим билан тўсиб олдим. Тилим калимага келмас, бошим
лов-лов ёнарди, гўё. Кейин қўлларим ҳам оғирлашиб, икки
ёнймга шалвираб тушди. Юз мушакларим тортилаётгандек,
терим таранглашар, аммо нималар бўлаётганини аниқ-тиниқ
идрок қилолмасдим. Мен нажот кутганча Олимга тик қараб
туравердим. Кўп ўтмай, у гурс этиб ёнбошига қулади.
Олимни бу аҳволда кўриб, йиғлагим келди, ўзимни айбдор
сездим, Ич-ичимдан қандайдир ғалаён жўша бошлади. Мен
кучли толиқишни ҳис этдим. Қовоқпарим яна оғирлашиб,
кўзларим юмилиб қолди.
Мен карахт ҳолда, ҳайрон эдим: нима учун бизга ёрдамга
келишмаяпти? Бояги автоулов қаерга кетди? Шу томонга
келаётганди-ку! Наҳотки, бизни — икки ёш йигитчани тақдир
ҳукмига ташлаб қўйишган бўлса?
Кўзларимни қайта очганимда, мен энди тик турмас,
чалқанча ётар эдим. Бирданига совқотаётганимни ҳис этдим.
Турмоқчи бўлдим, бироқ устимдан нимадир бостириб
қўйилган эди. Зил-замбилдек бошимни хиёл кўтариб,
ўзимни тупроққа кўмилган ҳолда кўрдим.
— Ана, ана, кўзларини очди, - деб бақириб юборди
кимдир.
Уч-тўрт киши тепамга югуриб келишди. Улардан менга
нима бўлганини сўрамоқчи бўлдим, аммо гапиролмадим.
— Х айрият, - деди Ўктам ака қувониб. - Асқар,
яхшимисан? Бўлди, ука, ҳаммаси ўтиб кетди.
— Барибир бу ерга кўммаслик керак эди, - норози бўлди
Мансур ота.
Ўктам ака унга олайиб қаради:
— Э, қизиқсиз-ей! Одам ўламан деб ётибди-ю, гапингизни
қаранг. Келинглар, кўтарайлик буни, тупроғини олинглар.
У стимдаги тупроқни тез-тез олиб таш лаб, мени
турғазишди. Агар икки ёнимдан суямаганларида мен беҳол
йиқилган бўлардим. Юзим ачишаётганини ҳис қилдим.
Ушлаб кўрмоқчи эдим, қўлимни кўтаролмадим.
— Лаънати дўхтирлар қачон келади? — деди катта йўлга
1^раб Ўктам ака.
Мен бошимни зўрға тутиб, улардан сўрадим:
— Олим қани? — шивирлаб гапирганим учун овозимни
ҳеч ким эшитмади.
— Нега қараб турибсизлар, машинага олиб боринглар, -
деди Мансур ота икки томонимдан суяб турган Мерган билан
Шамсиддинга.
Икковлон шалвираган қўлларимни бошлари узра ўтказиб,
мени судраб кетишди. Мен ён-атрофга алангламоқчи бўлар,
Олимни нигоҳим билан излашга уринар, бироқ карахт онг-
шуурим, бўш-баёв хатги-ҳаракатим бунга изн бермасди.
Мени авайлаб машинага олиб чиқишди.
— Юзимга нима қилди, айтинглар, - дедим инграб, бу
саволимни ҳам ҳеч ким эшитмади.
Машина эшиги қарсиллаб ёпилди.
— Олиб кетаверинглар уни, — деган овози эшитилди
Мансур отанинг. - Йўловчи машина келса, биз ҳам
орқаларингдан жўнаймиз.
Ўктам ака тўнғиллади:
— Нималар деяпсиз, қачон йўловчи машина келади-ю,
қачон кетамиз? Бир тупка жой бўлса бу ер!
Сен ўзингни ўйлама, — деб бақирди Мансур ота. — Бу
болага бир гап бўлса, эртага ким жавоб беради?
- Бўпти-бўпти, - бақирди Ўктам ака ҳам. - Мерган,
тезроқ ҳайда.
Мерган бир сакраб машина кабинасига ўтирди-да, рулга
ўтирди. Ш амсиддин ўнг том ондан чиқиб, м енинг
оёқларимни авайлаб пастга туширди, сўнг бошимни кўтариб,
елкасига суяди. Қўлини орқамдан ўтказиб олди ва Мерганга
"кетдик” деб имо қилди. Машина ўт олгач, ванғиллаб олдинга
интилди. Ёнилғи ҳиди таъсир қилдими, менинг кўнглим
айниб, ўқчиб юбордим. Шу аснода машина ойнасидан
юзларим терисига кириб-сингиб кетгандек туюлди.
Қандайдир ғўнғир-ғўнғир овозлар ҳам эшитиларди. Мен
қанча уринсам ҳам, кўзимни оча олмадим, қовоқларим
тошдек оғир, киприкларим елимлангандек, бир-бирига
ёпишиб қолгандек эди.
Шундан кейин қанча вақт ўтди, билмайман, мен ухлаб
қолдимми ё ухламадимми, ўзим ҳам тушунолмай, енгил
тортгандек бўлдим. Кўзларимни зўрға очдим. Урнимдан
турдим. Ўша яйдоқ чўл. Қарасам, Олим ҳануз аввалгидек
аҳволда ўтирибди: бошини эгиб олган. Унга томон қадам
ташладим. Ана шунда юзим оғирлашиб, жойидан сидирилиб
тушгандек бўлди. Мен худди юзимни сақлаб қолмоқчидек,
қўлларим билан тўсиб олдим. Тилим калимага келмас, бошим
лов-лов ёнарди, гўё. Кейин қўлларим ҳам оғирлашиб, икки
ёнймга шалвираб тушди. Юз мушакларим тортилаётгандек,
терим таранглашар, аммо нималар бўлаётганини аниқ-тиниқ
идрок қилолмасдим. Мен нажот кутганча Олимга тик қараб
туравердим. Кўп ўтмай, у гурс этиб ёнбошига қулади.
Олимни бу аҳволда кўриб, йиғлагим келди, ўзимни айбдор
сездим, Ич-ичимдан қандайдир ғалаён жўша бошлади. Мен
кучли толиқишни ҳис этдим. Қовоқпарим яна оғирлашиб,
кўзларим юмилиб қолди.
Мен карахт ҳолда, ҳайрон эдим: нима учун бизга ёрдамга
келишмаяпти? Бояги автоулов қаерга кетди? Шу томонга
келаётганди-ку! Наҳотки, бизни — икки ёш йигитчани тақдир
ҳукмига ташлаб қўйишган бўлса?
Кўзларимни қайта очганимда, мен энди тик турмас,
чалқанча ётар эдим. Бирданига совқотаётганимни ҳис этдим.
Турмоқчи бўлдим, бироқ устимдан нимадир бостириб
қўйилган эди. Зил-замбилдек бошимни хиёл кўтариб,
ўзимни тупроққа кўмилган ҳолда кўрдим.
— Ана, ана, кўзларини очди, - деб бақириб юборди
кимдир.
Уч-тўрт киши тепамга югуриб келишди. Улардан менга
нима бўлганини сўрамоқчи бўлдим, аммо гапиролмадим.
— Х айрият, - деди Ўктам ака қувониб. - Асқар,
яхшимисан? Бўлди, ука, ҳаммаси ўтиб кетди.
— Барибир бу ерга кўммаслик керак эди, - норози бўлди
Мансур ота.
Ўктам ака унга олайиб қаради:
— Э, қизиқсиз-ей! Одам ўламан деб ётибди-ю, гапингизни
қаранг. Келинглар, кўтарайлик буни, тупроғини олинглар.
У стимдаги тупроқни тез-тез олиб таш лаб, мени
турғазишди. Агар икки ёнимдан суямаганларида мен беҳол
йиқилган бўлардим. Юзим ачишаётганини ҳис қилдим.
Ушлаб кўрмоқчи эдим, қўлимни кўтаролмадим.
— Лаънати дўхтирлар қачон келади? — деди катта йўлга
1^раб Ўктам ака.
Мен бошимни зўрға тутиб, улардан сўрадим:
— Олим қани? — шивирлаб гапирганим учун овозимни
ҳеч ким эшитмади.
— Нега қараб турибсизлар, машинага олиб боринглар, -
деди Мансур ота икки томонимдан суяб турган Мерган билан
Шамсиддинга.
Икковлон шалвираган қўлларимни бошлари узра ўтказиб,
мени судраб кетишди. Мен ён-атрофга алангламоқчи бўлар,
Олимни нигоҳим билан излашга уринар, бироқ карахт онг-
шуурим, бўш-баёв хатги-ҳаракатим бунга изн бермасди.
Мени авайлаб машинага олиб чиқишди.
— Юзимга нима қилди, айтинглар, - дедим инграб, бу
саволимни ҳам ҳеч ким эшитмади.
Машина эшиги қарсиллаб ёпилди.
— Олиб кетаверинглар уни, — деган овози эшитилди
Мансур отанинг. - Йўловчи машина келса, биз ҳам
орқаларингдан жўнаймиз.
Ўктам ака тўнғиллади:
— Нималар деяпсиз, қачон йўловчи машина келади-ю,
қачон кетамиз? Бир тупка жой бўлса бу ер!
Сен ўзингни ўйлама, — деб бақирди Мансур ота. — Бу
болага бир гап бўлса, эртага ким жавоб беради?
- Бўпти-бўпти, - бақирди Ўктам ака ҳам. - Мерган,
тезроқ ҳайда.
Мерган бир сакраб машина кабинасига ўтирди-да, рулга
ўтирди. Ш амсиддин ўнг том ондан чиқиб, м енинг
оёқларимни авайлаб пастга туширди, сўнг бошимни кўтариб,
елкасига суяди. Қўлини орқамдан ўтказиб олди ва Мерганга
"кетдик” деб имо қилди. Машина ўт олгач, ванғиллаб олдинга
интилди. Ёнилғи ҳиди таъсир қилдими, менинг кўнглим
айниб, ўқчиб юбордим. Шу аснода машина ойнасидан
ташқарига қараб, нигоҳим билан Олимни излашга ҳаракат
қилдим. Аммо ҳали ҳам карахт эдим. Бир оздан сўнг
машинанинг тебраниши элитиб, ухлаб қолибман.
Мен машинадан тушираётганларида уйғондим. Мени
шифохонага олиб келишган эди. Кўзларим ачишар, бошим
ҳам, танам ҳам карахт, ҳамширанинг уколларини ҳис
қилмасдим. Қачон пинакка кетдим, билмайман.
Яна тушимга Олим кирди. Ён томонига йиқилганини
қайта кўрдим. Уйқум ўчиб кетди. Нима б^лди экан унга?
Урнимдан туриб, ҳаракатланмоқчи бўлдим, лекин
мажолим йўқ эди. Қолаверса, ҳозир ярим кеча, атроф жимжит
эди. Қўлимни юзимга теккизиб, пайпаслаб кўрдим,
назаримда кўндалангига чизиқ тортилгандек эди. Худди
юзим тилиб ташлангандек, ичим ҳувиллаб кетди. Башарам
хунук тусга келган бўлса-я, нима қиламан? Ҳали
уйланмаганман, орзу-ниятларим олдинда!
Ҳамширани чақириб, ойна сўрамоқчи бўлдим. Овозим
хириллаб чиқарди.
Кўзим илинган экан, отам билан онам кириб келишганида
уйғониб кетдим. Онам йиғлаб юборди. Отам ҳам тепамда
парвона, нима қиларини билмасди. Ойна беришларини имо-
иш ора билан туш унтирдим , аф суски, иш орамни
тушунишмади.
Бир оздан кейин онам менга шўрва ичирмоқчи бўлди,
аммо томоғимдан ўтмади. Учаламизнинг 5фтамизда сукунат
чўккан, ҳеч кимдан садо чиқмасди.
Эртасига эрталаб ниҳоят ҳамшира менга ойна узатди. Мени
уни қўрқа-писа қўлимга олдим. Бир жиҳатдан кўзгуга
қарагим келмади, худдики ўзимни бадбаш ара ҳолда
кўрадигандек туюларди. Х^мшира чиқиб кетгач, ниҳоят
ойнага боқдим. Кўзгудан қўрққаним бежиз эмас экан. Унда
ўзимнинг электр сими чизиқ тортган юзим эмас, балки...
Олимнинг қиёфаси акс этган эди. Мен додлаб юбордим.
Нега кўзгуда Олимнинг акси намоён бўляпти? Бу қандай
синоат? Нима гап ўзи? Энди бир умр ўзимни ойнага сола
олмай, азобда ўтадими умрим? Ўзим менга нима бўлди?
Умуман, ҳозир тушимми, ўнгимми? Мен ўзим кимман?
Мен Асқарман, аммо нима учун ойнада Олимнинг қиёфаси
кўриняпти?
Ишхонадагилар хабар олишга келишганида ҳам менинг
аҳволим яхши эмас эди. Улардан дарҳол Олим ҳақида
сўрадим.
- Олимми... унинг аҳволи яхши, — деб жавоб берди Уктам
ака. — Сен ўзинг ҳақида гапир, кучга кириб қолдингми?
Ҳадемай уйингга жавоб беришса керак?
- Билмадим, ҳали ҳеч нима дейишмади.
Орага жимлик чўкди. Мен Мерганга қарадим:
- Мен Олимни кўришим керак.
- Нима қиласан уни? - чайналди Мерган.
- Олим бошқа шифохонада, аниқроғи, уни шаҳарга олиб
кетишган, - деди Ўктам ака.
Шамсиддин мен томонга хиёл эгилиб деди;
- Менга қара, мабодо бегона одамлар келмадими
о.гаингга? Ҳалиги, Саъди ака сўраётганди.
Мен унга ҳайрон бўлиб қарадим.
Тушдан кейин палатага Яздон аҚа кириб келди. У -
ишхонамиздаги иккинчи одам, бошлиқўринбосари. Сочлари
силлиқ таралган, оғир-босиқ бу кишининг муддаосини
тушунмадим. Гапни роса айлантирди. Бош шифокор билан
гаплашибди, ҳали-замон менга жавоб беришармиш.
Ҳақиқатан ҳам, эртаси куни уйга кетишимга рухсат
беришди.
Отам ишга чиқишимга кўнмади. Уйда бўлишим, ўзимга
келиб олишим керак эмиш. Мен тетиклигимни исботлаш
учун шахдам қадамлар билан юриб кўрсатдим ва
кутилмаганда ён томонга мункиб кетдим.
Шу кеча қўрқинчли туш кўрдим: Олим менга ойна тутиб
турар, уқца яна ўзининг афт-ангори акс этган эди. Ўзи билан
суҳбатлашай, десам, тилим сира айланмасди. Бир пайт Чаман
пайдо бўлди. Олим уни ва мени холи қолдирганча аллақаёққа
югуриб кетди. Мен ортидан қадам қўйганимни биламан,
худци ўша кундагидек яна юзим қизиб, аъзои баданимга
оғриқ кирди. Чаросга қараб, унинг қаҳрли нигоҳига дуч
келдим. "Нима қилдим сенга?" — деб бақирдим. "Сен бизни
бир-биримиздан жудо қилдинг", — деди Чаман тилга кириб.
Кейин у мени қалин сим билан бўға бошлади. Мен Чаманга
сира қаршилик кўрсата олмасдим. Овозим бўғилган сайин
гунг-соқовга айланиб боравердим...
Уйғониб кетдим. Шахт билан ўрнимдан туриб, даҳпиздаги
қилдим. Аммо ҳали ҳам карахт эдим. Бир оздан сўнг
машинанинг тебраниши элитиб, ухлаб қолибман.
Мен машинадан тушираётганларида уйғондим. Мени
шифохонага олиб келишган эди. Кўзларим ачишар, бошим
ҳам, танам ҳам карахт, ҳамширанинг уколларини ҳис
қилмасдим. Қачон пинакка кетдим, билмайман.
Яна тушимга Олим кирди. Ён томонига йиқилганини
қайта кўрдим. Уйқум ўчиб кетди. Нима б^лди экан унга?
Урнимдан туриб, ҳаракатланмоқчи бўлдим, лекин
мажолим йўқ эди. Қолаверса, ҳозир ярим кеча, атроф жимжит
эди. Қўлимни юзимга теккизиб, пайпаслаб кўрдим,
назаримда кўндалангига чизиқ тортилгандек эди. Худди
юзим тилиб ташлангандек, ичим ҳувиллаб кетди. Башарам
хунук тусга келган бўлса-я, нима қиламан? Ҳали
уйланмаганман, орзу-ниятларим олдинда!
Ҳамширани чақириб, ойна сўрамоқчи бўлдим. Овозим
хириллаб чиқарди.
Кўзим илинган экан, отам билан онам кириб келишганида
уйғониб кетдим. Онам йиғлаб юборди. Отам ҳам тепамда
парвона, нима қиларини билмасди. Ойна беришларини имо-
иш ора билан туш унтирдим , аф суски, иш орамни
тушунишмади.
Бир оздан кейин онам менга шўрва ичирмоқчи бўлди,
аммо томоғимдан ўтмади. Учаламизнинг 5фтамизда сукунат
чўккан, ҳеч кимдан садо чиқмасди.
Эртасига эрталаб ниҳоят ҳамшира менга ойна узатди. Мени
уни қўрқа-писа қўлимга олдим. Бир жиҳатдан кўзгуга
қарагим келмади, худдики ўзимни бадбаш ара ҳолда
кўрадигандек туюларди. Х^мшира чиқиб кетгач, ниҳоят
ойнага боқдим. Кўзгудан қўрққаним бежиз эмас экан. Унда
ўзимнинг электр сими чизиқ тортган юзим эмас, балки...
Олимнинг қиёфаси акс этган эди. Мен додлаб юбордим.
Нега кўзгуда Олимнинг акси намоён бўляпти? Бу қандай
синоат? Нима гап ўзи? Энди бир умр ўзимни ойнага сола
олмай, азобда ўтадими умрим? Ўзим менга нима бўлди?
Умуман, ҳозир тушимми, ўнгимми? Мен ўзим кимман?
Мен Асқарман, аммо нима учун ойнада Олимнинг қиёфаси
кўриняпти?
Ишхонадагилар хабар олишга келишганида ҳам менинг
аҳволим яхши эмас эди. Улардан дарҳол Олим ҳақида
сўрадим.
- Олимми... унинг аҳволи яхши, — деб жавоб берди Уктам
ака. — Сен ўзинг ҳақида гапир, кучга кириб қолдингми?
Ҳадемай уйингга жавоб беришса керак?
- Билмадим, ҳали ҳеч нима дейишмади.
Орага жимлик чўкди. Мен Мерганга қарадим:
- Мен Олимни кўришим керак.
- Нима қиласан уни? - чайналди Мерган.
- Олим бошқа шифохонада, аниқроғи, уни шаҳарга олиб
кетишган, - деди Ўктам ака.
Шамсиддин мен томонга хиёл эгилиб деди;
- Менга қара, мабодо бегона одамлар келмадими
о.гаингга? Ҳалиги, Саъди ака сўраётганди.
Мен унга ҳайрон бўлиб қарадим.
Тушдан кейин палатага Яздон аҚа кириб келди. У -
ишхонамиздаги иккинчи одам, бошлиқўринбосари. Сочлари
силлиқ таралган, оғир-босиқ бу кишининг муддаосини
тушунмадим. Гапни роса айлантирди. Бош шифокор билан
гаплашибди, ҳали-замон менга жавоб беришармиш.
Ҳақиқатан ҳам, эртаси куни уйга кетишимга рухсат
беришди.
Отам ишга чиқишимга кўнмади. Уйда бўлишим, ўзимга
келиб олишим керак эмиш. Мен тетиклигимни исботлаш
учун шахдам қадамлар билан юриб кўрсатдим ва
кутилмаганда ён томонга мункиб кетдим.
Шу кеча қўрқинчли туш кўрдим: Олим менга ойна тутиб
турар, уқца яна ўзининг афт-ангори акс этган эди. Ўзи билан
суҳбатлашай, десам, тилим сира айланмасди. Бир пайт Чаман
пайдо бўлди. Олим уни ва мени холи қолдирганча аллақаёққа
югуриб кетди. Мен ортидан қадам қўйганимни биламан,
худци ўша кундагидек яна юзим қизиб, аъзои баданимга
оғриқ кирди. Чаросга қараб, унинг қаҳрли нигоҳига дуч
келдим. "Нима қилдим сенга?" — деб бақирдим. "Сен бизни
бир-биримиздан жудо қилдинг", — деди Чаман тилга кириб.
Кейин у мени қалин сим билан бўға бошлади. Мен Чаманга
сира қаршилик кўрсата олмасдим. Овозим бўғилган сайин
гунг-соқовга айланиб боравердим...
Уйғониб кетдим. Шахт билан ўрнимдан туриб, даҳпиздаги
катта ойна томон юрдим. Унга қарадим. Мен кўзгудаги
Олим билан очиқчасига гаплашиб олмоқчи эдим, бироқэнди
ойнада ўзимнинг аксимни кўрдим. Ҳа, бу ўзим! Фақат...
фақат ойнадан мен эмас, гўё менга ўхшаш бошқа кимдир
қараб тургандай эди. Мен қўрқувни енгиб, ўз сийратимга
яхшилаб тикилдим. Ана шунда юзимни тилиб ўтган
чизиқдан кура бўйнимда қолган излар мени саросимага
солди. Бу Чаман ҳозиргина мени тушимда б>тиб ўлдирмоқчи
бўлган симларнинг изи эди гўё.
Менинг уйқум батамом ўчган, аниқроғи, мен ухлашдан
қўрқиб, ўзимни бедорликка маҳкум этган эдим. Уйда ҳамма
ухлар, мен дарди бедаво эса хўрлигим келиб, нима қиларимни
билмасдим.
Бир амаллаб тонг ортгирдим. Уйдагилар ҳам бирин-кетин
уйғонишди. Нонушта устида отамга ишхонадан хабар
олмоқчилигимни айтдим. Отам яна кўнмади. Акаларимга
қарадим. Улар, начора, дегандек елка қисиб қўйишди.
- Олимга қачон жавоб беришаркан? - дедим кейин. -
Ҳеч бўлмаса уни кўришга рухсат берарсиз, ота?
Отам жаҳл билан менга қаради:
- Энди Олимни ҳеч қачон кўрмайсан, у ўлган!
Бу гапни эшитиб, донг қотдим. Тўғри, ўшанда Олим
ёнбошига ағдарилганида, уни ўлди, деб ўйлаганман. Аммо
бу воқеа тушимда рўй берган эди. Тушга эса нималар
кирм айди. Олим и кки м и зн и н г охирги кунги
тортишувларимиз, унинг маъюс қиёфаси, симга оҳанрабодек
ёпишиб қолгани шунчалик тез кўз ўнгимдан ўтдики, миям
ғовлаб кетди. Гўё Олим ўлгач, бу дунёда менинг якка ўзим
қолиб кетгандек таассурот чулғаб олган эди шууримни.
Йиғлагим келди, аммо ўпкам тўлса-да, кўз ёшларим қуриб
қолгандек эди.
- Асқар, уйдан бир қадам таш қарига чиқм айсан,
уқдингми? — деди отам ҳануз қовоғини очмай.
Онам йиғлаб юборди:
- Нега ўғлимни қийнайсиз? Шунча азоблари каммиди?
- Сен аралашма, - ўдағайлади отам. - Ҳозир уйда
ўгиргани маъқул. Шунча гап-сўзларга қолганимиз етар.
- Қандай гап-сўз? - дедим мен ҳайрон бўлиб.
Отам индамай дастурхонга фотиҳа ўқиди-да, ўрнидан
туриб кетди. Акаларим, янгаларим ҳам қўзғалишди. Мен
онамдан ҳарчанд сўрамай, ҳеч нимани билолмадим.
Туш дан кейин отам негадир бизнинг иш хонамиз
машинасида келиб, менинг бирга кетишим кераклигини
айтди.
Тўппа-тўғри ишхонага кириб бордик. Иккинчи қаватга
чиқдик. Аммо отамни мажлислар залига қўймай, менинг
бир ўзимни олиб кириб кетишди. Мен ҳайрон эдим.
Ичкарида одам кўп, афтидан кенгайтирилган мажлис
бўлаётган эди.
Бошлиғимиз Саъди Турсунов менга олайиб қарар экан,
жамоага эълон қилди:
~ Мана, қаҳрамонимиз ҳам келди. Танийсизларми буни?
Хў-ў-ш, аввал ўзидан эшитайлик-чи, нима бўлганини.
Дабдурустдан сўз беришгани учунми, довдираб қолдим.
Чамаси, мендан ўша кунги воқеаларни сўрашаётган эди. Бор
гапни айтиб бердим. Ҳамма сукут сақлар, назаримда,
гапларимга ишониб-ишонишмасди.
— Бўлдими, бошқа гапинг йўқми? - деб сўради Турсунов
сукутни бузиб. - Ўша куни Ўктам ака, Мерганлар ҳам бор
эди-я?.. Ўктам ака, сиз гапиринг.
Ўктам ака секин ўрнидан турди:
— Мен, Мерган ва Шамсиддин эдик. Узоқдан Олим билан
Асқарга кўзим тушди. Боргунча нима бўлди, билмайман,
кейин қарасак, иккаласи икки томонда ётибди. Йўриқнома
бўйича тезда уларни ерга кўмдик. Фақат... Олимни жуда кагга
кучланишли ток урган экан. Ўлими олдидан шу... мен ёзиб
берган сўзларни айтди.
— Сиз нимани ёзганингизни ҳаммага айтинг, бу ердагилар
эшитсин, — деди Саъди Турсунов баланд овозда.
— Шу... Олим, Асқар менга атайин суиқасд қилди, деди.
Бир неча марта катта кучланишли симга уни итариб
юборибди.
Бу гапни эшитиб, мен >фнимдан туриб кетдим.
— Ўктам ака, нималар деяпсиз?..
Сен ўтир жойингга, — дўқ урди Саъди Турсунов менга.
- Сендан қачон сўрасак, ўшанда гапирасан. Ўтир, дедим...
Сиз давом этинг, Ўктам ака.
— Кейин... Асқар, Олимни ташлаб кетамиз, деб туриб олди.
Аслида биз келгунча Асқар ёлғондан ўзини ҳушдан кетганга
солиб ётган экан. Ўзи иқрор бўлди. Ҳайронман, Олимжон
қўй оғзидан чўп олмаган йигит эди. Асқарни нима йўлдан
урган... Шундай боланинг умрига зомин бўлиб ўтирибди.
Мен яна ўрнимдан туриб кетдим, аммо Турсунов тағин
гапиришимга рухсат бермади. Ўктам ака менга олайиб қаради:
Олим билан очиқчасига гаплашиб олмоқчи эдим, бироқэнди
ойнада ўзимнинг аксимни кўрдим. Ҳа, бу ўзим! Фақат...
фақат ойнадан мен эмас, гўё менга ўхшаш бошқа кимдир
қараб тургандай эди. Мен қўрқувни енгиб, ўз сийратимга
яхшилаб тикилдим. Ана шунда юзимни тилиб ўтган
чизиқдан кура бўйнимда қолган излар мени саросимага
солди. Бу Чаман ҳозиргина мени тушимда б>тиб ўлдирмоқчи
бўлган симларнинг изи эди гўё.
Менинг уйқум батамом ўчган, аниқроғи, мен ухлашдан
қўрқиб, ўзимни бедорликка маҳкум этган эдим. Уйда ҳамма
ухлар, мен дарди бедаво эса хўрлигим келиб, нима қиларимни
билмасдим.
Бир амаллаб тонг ортгирдим. Уйдагилар ҳам бирин-кетин
уйғонишди. Нонушта устида отамга ишхонадан хабар
олмоқчилигимни айтдим. Отам яна кўнмади. Акаларимга
қарадим. Улар, начора, дегандек елка қисиб қўйишди.
- Олимга қачон жавоб беришаркан? - дедим кейин. -
Ҳеч бўлмаса уни кўришга рухсат берарсиз, ота?
Отам жаҳл билан менга қаради:
- Энди Олимни ҳеч қачон кўрмайсан, у ўлган!
Бу гапни эшитиб, донг қотдим. Тўғри, ўшанда Олим
ёнбошига ағдарилганида, уни ўлди, деб ўйлаганман. Аммо
бу воқеа тушимда рўй берган эди. Тушга эса нималар
кирм айди. Олим и кки м и зн и н г охирги кунги
тортишувларимиз, унинг маъюс қиёфаси, симга оҳанрабодек
ёпишиб қолгани шунчалик тез кўз ўнгимдан ўтдики, миям
ғовлаб кетди. Гўё Олим ўлгач, бу дунёда менинг якка ўзим
қолиб кетгандек таассурот чулғаб олган эди шууримни.
Йиғлагим келди, аммо ўпкам тўлса-да, кўз ёшларим қуриб
қолгандек эди.
- Асқар, уйдан бир қадам таш қарига чиқм айсан,
уқдингми? — деди отам ҳануз қовоғини очмай.
Онам йиғлаб юборди:
- Нега ўғлимни қийнайсиз? Шунча азоблари каммиди?
- Сен аралашма, - ўдағайлади отам. - Ҳозир уйда
ўгиргани маъқул. Шунча гап-сўзларга қолганимиз етар.
- Қандай гап-сўз? - дедим мен ҳайрон бўлиб.
Отам индамай дастурхонга фотиҳа ўқиди-да, ўрнидан
туриб кетди. Акаларим, янгаларим ҳам қўзғалишди. Мен
онамдан ҳарчанд сўрамай, ҳеч нимани билолмадим.
Туш дан кейин отам негадир бизнинг иш хонамиз
машинасида келиб, менинг бирга кетишим кераклигини
айтди.
Тўппа-тўғри ишхонага кириб бордик. Иккинчи қаватга
чиқдик. Аммо отамни мажлислар залига қўймай, менинг
бир ўзимни олиб кириб кетишди. Мен ҳайрон эдим.
Ичкарида одам кўп, афтидан кенгайтирилган мажлис
бўлаётган эди.
Бошлиғимиз Саъди Турсунов менга олайиб қарар экан,
жамоага эълон қилди:
~ Мана, қаҳрамонимиз ҳам келди. Танийсизларми буни?
Хў-ў-ш, аввал ўзидан эшитайлик-чи, нима бўлганини.
Дабдурустдан сўз беришгани учунми, довдираб қолдим.
Чамаси, мендан ўша кунги воқеаларни сўрашаётган эди. Бор
гапни айтиб бердим. Ҳамма сукут сақлар, назаримда,
гапларимга ишониб-ишонишмасди.
— Бўлдими, бошқа гапинг йўқми? - деб сўради Турсунов
сукутни бузиб. - Ўша куни Ўктам ака, Мерганлар ҳам бор
эди-я?.. Ўктам ака, сиз гапиринг.
Ўктам ака секин ўрнидан турди:
— Мен, Мерган ва Шамсиддин эдик. Узоқдан Олим билан
Асқарга кўзим тушди. Боргунча нима бўлди, билмайман,
кейин қарасак, иккаласи икки томонда ётибди. Йўриқнома
бўйича тезда уларни ерга кўмдик. Фақат... Олимни жуда кагга
кучланишли ток урган экан. Ўлими олдидан шу... мен ёзиб
берган сўзларни айтди.
— Сиз нимани ёзганингизни ҳаммага айтинг, бу ердагилар
эшитсин, — деди Саъди Турсунов баланд овозда.
— Шу... Олим, Асқар менга атайин суиқасд қилди, деди.
Бир неча марта катта кучланишли симга уни итариб
юборибди.
Бу гапни эшитиб, мен >фнимдан туриб кетдим.
— Ўктам ака, нималар деяпсиз?..
Сен ўтир жойингга, — дўқ урди Саъди Турсунов менга.
- Сендан қачон сўрасак, ўшанда гапирасан. Ўтир, дедим...
Сиз давом этинг, Ўктам ака.
— Кейин... Асқар, Олимни ташлаб кетамиз, деб туриб олди.
Аслида биз келгунча Асқар ёлғондан ўзини ҳушдан кетганга
солиб ётган экан. Ўзи иқрор бўлди. Ҳайронман, Олимжон
қўй оғзидан чўп олмаган йигит эди. Асқарни нима йўлдан
урган... Шундай боланинг умрига зомин бўлиб ўтирибди.
Мен яна ўрнимдан туриб кетдим, аммо Турсунов тағин
гапиришимга рухсат бермади. Ўктам ака менга олайиб қаради:
Сиз ўзингизни босинг, ука, - деди у. - Уша куни бизга
нималар деганингиз эсингиздами? Қанча пул керак бўлса,
бераман, шу гап шу ерда қолсин, дедингиз. Олимни ўлдириш
учун пайт пойлаб юрардим, дедингиз. Елғон бўлса, мана,
Мерган билан Шамсиддин гувоҳ.
- Нималар деяпсиз? - дедим мен хўрлигим келиб. -
Шошманг, мен нима учун Олимни ўлдирар эканман?
- Буни тергов аник^тайди, ука, - столни ручкаси билан
тақиллатиб жавоб берди Саъди Турсунов. - Сенинг йўлда
атайин машина рулини буриб, ҳалокат содир этмоқчи
бўлганинг, шифохонага ётиб олганинг, ишга чиқмаганинг,
ҳамма-ҳамма найрангларинг ҳақида биламиз.
- Мен тушунмадим, нималар бўляпти? - дедим мен, сунг
Мерган билан Ш амсиддинга қарадим. - Сизлар нега
жимсизлар, гапиринглар!
Шамсидцин ўтирган жойида менга қ ў л и н и пахса^қилди:
- Асқар, бас қил, қилгилиқни қилиб қўйиб, ўзингни
гўлликка солма.
Мен сўкиниб юбордим. Ғала-ғовур бўлиб кетди. Саъди
Турсунов барчани тинчлантирар экан, шундай деди;
- Биз тегишли идораларга мурожаат қилганмиз. Қадемаи
бу бола қилмишлари учун жавоб беради.
Мен аламимнинг зўридан чидаб туролмадим. Югуриб
бориб, Шамсиддинга ташландим.
2
Бизни зўрга ажратишди. Мен Шамсидаиннинг таъзирини
беролмай, бутун газабимни унинг ёлғончи кўзларига
қаратдим.
- Милиииага бервориш керак буни, - деди Шамсиддин.
- Мажлисдан чиқариб юборинглар, - бақирди Саъди
Турсунов. - Ўв, зўравон, бу ерда шовқин кўтарма. Бор
уйингга!
- Ахир, бу қочиб кетади, - деб қолди ортимдан Мерган.
Мени уч киши силтаб-силтаб мажлислар залидан чиқариб
юборитди. Отам биринчи қаватга тушиб турган экан. Мен
жаҳлдан жиғибийрон бўлган кўйи пастга тушдим. Афт-
ангоримни кўриб, отам тезда олдимга келди.
- Ота, менга туҳмат қилишяпти, - дедим ҳануз ўзимни
оосолмай. — Олимни мен ўлдирган эмишман.
“ Уйга юр, — отам қўлимдан тортди.
■” Ота?.. Индамай кетавераманми?
- Бу ерда нима қилм оқчисан? И ш ни баттар
чувалаштирмоқчимисан? Булар ҳар бир ҳаракатингдан янги
жиноят ясайверади.
- Ахир, менинг айбим йўқ! Шунча одамнинг олдида
туҳмат қилишди, - дедим ҳиқиллаб.
Юр, ўғлим, бирор чораси топилар.
^ Уйга бориб ҳам мен ўзимни сира босолмадим. Отам ёнига
утқазиб, ўша куни нималар бўлганини сўради. Демак, у
киши ҳам менга ишонмаяпти.
- Қандай қилиб исботлайсан? Ҳаммаси сенга қарши
гувоҳлик бериб ўгирибди-ку! Ўкгам ҳам, Шамсиддин ҳам
Нима қилай унда? - дедим ранжиб. - Наҳотки, мени
кимнидир ўлдирациган даражага боради, деб ўйласангиз?
Отам тутақиб кетди:
Унда нима учун бу гаплар чиқци? Турсуновнинг сендан
бошқа иши йўқми ё? Сен, жинқарча билан курашиб эсини
еганми у? Менга ростини айт, айбинг бўлса, тан ол. Балки
таниш-билиш қилиб, ҳаммасини тинчитармиз, пул берармиз.
Қариндошлар бор, қараб туришмас.
Мен тишимни тишимга босиб, жавоб бердим:
- Мен ҳақлигимни исботлайман. Мен қотил эмасман.
Дарвоза тақиллаб, икки-уч нафар формали кишилар кириб
келиш ганида онам йиғлаб ю борди. У ларнинг бири
синфдошим Саид эди. Онам бечора унга ялиниб-ёлворди.
Шундан сўнг мени бўлимга олиб кетиб, ҳеч қаеққа кетиб
қолмаслигим ҳақида тилхат олишди-да, қўйиб юборишди.
Ф ақат бир кунга, А сқар, - деди Саид мени
огоҳпантириб. - Сен эртага қайтиб келишинг керак.
Мен иш мутлақо жиддийлигини билиб шалвираганча уйга
қайтдим. Йўлда жиним қўзиб, ҳеч бўлмаса, Шамсиддин ёки
Мерганни топиб, дўппосламоқчи ҳам бўлдим. Санжар акам
қўймади.
Ночорлигимдан йиғлаб юборгим келарди. Кўз олдимда
Олим намоён бўлди. Яқиндагина уни калака қилган эдим.
Энди эса худдики Олим менинг устимдан кулаётгандек
туюларди. Қайтар дунё, деб эшитганман. Аммо бу ҳикмат
кўзларимни мошдай очади, деб хаёлимга ҳам келмаган.
Аммо... майли, мен Олимни масхара қилган эканман, бироқ
Ўктам акага нима қилдим? Шамсиддин билан Мерганга-
чи? Ёки... Олим ростдан ҳам ўлими олдидан мен ҳақимда
нималар деганингиз эсингиздами? Қанча пул керак бўлса,
бераман, шу гап шу ерда қолсин, дедингиз. Олимни ўлдириш
учун пайт пойлаб юрардим, дедингиз. Елғон бўлса, мана,
Мерган билан Шамсиддин гувоҳ.
- Нималар деяпсиз? - дедим мен хўрлигим келиб. -
Шошманг, мен нима учун Олимни ўлдирар эканман?
- Буни тергов аник^тайди, ука, - столни ручкаси билан
тақиллатиб жавоб берди Саъди Турсунов. - Сенинг йўлда
атайин машина рулини буриб, ҳалокат содир этмоқчи
бўлганинг, шифохонага ётиб олганинг, ишга чиқмаганинг,
ҳамма-ҳамма найрангларинг ҳақида биламиз.
- Мен тушунмадим, нималар бўляпти? - дедим мен, сунг
Мерган билан Ш амсиддинга қарадим. - Сизлар нега
жимсизлар, гапиринглар!
Шамсидцин ўтирган жойида менга қ ў л и н и пахса^қилди:
- Асқар, бас қил, қилгилиқни қилиб қўйиб, ўзингни
гўлликка солма.
Мен сўкиниб юбордим. Ғала-ғовур бўлиб кетди. Саъди
Турсунов барчани тинчлантирар экан, шундай деди;
- Биз тегишли идораларга мурожаат қилганмиз. Қадемаи
бу бола қилмишлари учун жавоб беради.
Мен аламимнинг зўридан чидаб туролмадим. Югуриб
бориб, Шамсиддинга ташландим.
2
Бизни зўрга ажратишди. Мен Шамсидаиннинг таъзирини
беролмай, бутун газабимни унинг ёлғончи кўзларига
қаратдим.
- Милиииага бервориш керак буни, - деди Шамсиддин.
- Мажлисдан чиқариб юборинглар, - бақирди Саъди
Турсунов. - Ўв, зўравон, бу ерда шовқин кўтарма. Бор
уйингга!
- Ахир, бу қочиб кетади, - деб қолди ортимдан Мерган.
Мени уч киши силтаб-силтаб мажлислар залидан чиқариб
юборитди. Отам биринчи қаватга тушиб турган экан. Мен
жаҳлдан жиғибийрон бўлган кўйи пастга тушдим. Афт-
ангоримни кўриб, отам тезда олдимга келди.
- Ота, менга туҳмат қилишяпти, - дедим ҳануз ўзимни
оосолмай. — Олимни мен ўлдирган эмишман.
“ Уйга юр, — отам қўлимдан тортди.
■” Ота?.. Индамай кетавераманми?
- Бу ерда нима қилм оқчисан? И ш ни баттар
чувалаштирмоқчимисан? Булар ҳар бир ҳаракатингдан янги
жиноят ясайверади.
- Ахир, менинг айбим йўқ! Шунча одамнинг олдида
туҳмат қилишди, - дедим ҳиқиллаб.
Юр, ўғлим, бирор чораси топилар.
^ Уйга бориб ҳам мен ўзимни сира босолмадим. Отам ёнига
утқазиб, ўша куни нималар бўлганини сўради. Демак, у
киши ҳам менга ишонмаяпти.
- Қандай қилиб исботлайсан? Ҳаммаси сенга қарши
гувоҳлик бериб ўгирибди-ку! Ўкгам ҳам, Шамсиддин ҳам
Нима қилай унда? - дедим ранжиб. - Наҳотки, мени
кимнидир ўлдирациган даражага боради, деб ўйласангиз?
Отам тутақиб кетди:
Унда нима учун бу гаплар чиқци? Турсуновнинг сендан
бошқа иши йўқми ё? Сен, жинқарча билан курашиб эсини
еганми у? Менга ростини айт, айбинг бўлса, тан ол. Балки
таниш-билиш қилиб, ҳаммасини тинчитармиз, пул берармиз.
Қариндошлар бор, қараб туришмас.
Мен тишимни тишимга босиб, жавоб бердим:
- Мен ҳақлигимни исботлайман. Мен қотил эмасман.
Дарвоза тақиллаб, икки-уч нафар формали кишилар кириб
келиш ганида онам йиғлаб ю борди. У ларнинг бири
синфдошим Саид эди. Онам бечора унга ялиниб-ёлворди.
Шундан сўнг мени бўлимга олиб кетиб, ҳеч қаеққа кетиб
қолмаслигим ҳақида тилхат олишди-да, қўйиб юборишди.
Ф ақат бир кунга, А сқар, - деди Саид мени
огоҳпантириб. - Сен эртага қайтиб келишинг керак.
Мен иш мутлақо жиддийлигини билиб шалвираганча уйга
қайтдим. Йўлда жиним қўзиб, ҳеч бўлмаса, Шамсиддин ёки
Мерганни топиб, дўппосламоқчи ҳам бўлдим. Санжар акам
қўймади.
Ночорлигимдан йиғлаб юборгим келарди. Кўз олдимда
Олим намоён бўлди. Яқиндагина уни калака қилган эдим.
Энди эса худдики Олим менинг устимдан кулаётгандек
туюларди. Қайтар дунё, деб эшитганман. Аммо бу ҳикмат
кўзларимни мошдай очади, деб хаёлимга ҳам келмаган.
Аммо... майли, мен Олимни масхара қилган эканман, бироқ
Ўктам акага нима қилдим? Шамсиддин билан Мерганга-
чи? Ёки... Олим ростдан ҳам ўлими олдидан мен ҳақимда
айтганмикан? Асқар мени итариб юборди, деганмикан? Алам
устида айтган бўлса-я!
Мен миямга келган бу ўйдан қўрқиб кетдим. Наҳотки,
Олим шундай деган бўлса? Акс ҳолда бу гап қаердан чиқади?
Й ўқ, мумкин эмас. Ахир, мен О лим ни, аксинча
қутқармоқчи бўлган эдим-ку! Қолаверса, Ўктам ака
айтганидек, ўзимни ҳушдан кетганга солиб ётганим йўқ.
М аш инани ҳам авария қилишга уринмадим. Бу ерда
қандайдир бошқа гап борга ўхшайди. Бошқа гап...
Энди бошқа гапни ким аниқлайди, ҳақиқатнинг тагига
ким етади?
Ўзи нега ҳаётим алғов-далғов бўлиб кетди? Мен нима
учун нуқул жабрдийдага айланаман? Кимдир ташлаб кетади,
яна кимлардир бугунгидек туҳмат уюштиришади. Индамай,
бош эгиб юраверайми? Мени топтасалар ҳам, ерпарчин
қилсалар ҳам, лом -м им дем айми? Мен орқали ўз
мақсадларига етсинми улар? Уларга нима ёмонлик қилдим,
ахир?!.
Бирдан эсимга тушди: Мансур ака қаерда? У мажлисга
келганмиди? Келган бўлсаям, пусиб ўтирдимикан? Бўлиши
мумкин эмас. Мансур ака — ҳалол, покиза, ростгўй инсон.
— Ота, Мансур акани танийсиз-а? — дедим уйга келгач. —
Ўша куни у киши ҳам бор эди. Топишимиз керак, аммо
уйини билмайман.
Отам индамадй. Афтидан, у киши тақдирга тан бераётган
эди.
Мен ўйлаб-ўйлаб, ҳамкасбларимга қўнғироқ қилдим,
лекин ҳеч ким мени эшитишни истамас, телефонларини
ўчириб қўйиш арди. Санжар акам билан иш хонамиз
қоровулхонасига йўл олдик. Қаттиқ тайинлаб қўйишган,
шекилли, у ерда ҳам бизга бирорта маълумот беришмади.
Ҳориб-чарчаб уйга кечаси қайтдик. Энди мен ўзимни халос
этишдан буткул умидимни узган эдим. Гарчанд Санжар акам
Мансур акани эртага топиш мумкинлигини айтса-да, бу одам
ҳам ишхонамиз раҳбарининг юзига оёқ босмайдигандек,
менга қарши гувоҳлик берадигандек туюларди.
Онам бояқиш йиғлайвериб, кўзлари шишиб кетди. Отам
ҳам, акаларим ҳам нима деб таскин беришни билишмасди.
Дарвоза тақиллаб, ҳаммамиз бир-биримизга қараб олдик.
Анзур акам чиқиб қаради-ю, қошлари чимирилиб қайтди.
— Асқарни сўраб келишибди, - деди у отамга. — Олимнинг
амакилари.
Мен ўрнимдан турдим.
— Ўтир, - деди отам менга ўшқириб. — Мен ўзим чиқаман.
Отам ва акаларим чиқиб кетишгач, бир оздан сўнг
ташқаридан баланд-баланд овозлар кела бошлади. Кимлар
сўкиняпти, билиб бўлмасди. Ортиқ чидай олмай, мен ҳам
чиқмоқчи бўлдим. Онам, "жон болам’’лаб йўлимни тўсиб
олди.
Дарвоза даранглаб кетди. Мен айвондан туриб қарадим.
Санжар акам кириб, ҳовлидаги водопровод сувига юз-қўлини
юва бошлади. Унинг бурни қонаган эди. Мен онамнинг
кўзини шамғалат қилиб, айвондан отилганча ҳовлига сакраб
тушдиму дарвоза томонга югурдим. Акам йўлимни тўсмоқчи
бўлди. Унга чап бериб, ўзимни дарвоза эшигидан ташқарига
урдим.
— Мана, уйда экан-ку! — деди менга кўзи тушган Хидир
ака. — Аёлга ўхшаб пусиб ўтирган экан-да! Бу ёққа кел-чи,
ука.
Нимқоронғуда тўрт-беш чоғли одам бор эди.
— Уйга кир, — бақирди отам менга.
— Тўхтанг, ака, ўғлингизга қўлимизниям теккизмаймиз,
— деди Хидир ака. - Сизга сўз бераман.
Мен унинг нимқоронғуда чақнаб турган кўзларига
тикилдим:
— Гапиринг, нима дейсиз?
— Сен Олимни нима қилдинг? — отамни чеккага суриб,
мен томонга яқинлаша бошлади Хидир ака. — Ҳеч кими
йўқ, етим, деб ўйлаганмидинг уни?
— Хидир ака, менинг зиғирча айбим йўқ, — дедим мен. —
Бу қаммаси туҳмат, мен...
— Биласанми, Ўктам нима деди? Унинг айтишича, сен
олдиндан Олимни ўлдирмоқчи бўлиб юрган экансан. Сенга
нима ёмонлик қилганди у? Гапир!
— Ўктам аканинг олдига борамиз, - дедим Хидир акага
тик қараб.
— Мана сенга! — ким мушт солди, билмайман, юзимга
зарба тегиб, гандираклаб кетдим. Шу пайт қорнимга
тепишди. Ўзимни ўнглаб ололмай, бурнимга \ам мушт
туш ди. Отам, акаларим аж ратиш га қанча ҳаракат
қилишмасин, кучлари етмасди. Ичкаридан онам чиқиб,
додлаб юборди. Қўни-қўшнилар йиғилишди.
— Ҳамма эшитиб қўисин: қонга қон, жонга жон! — бақирди
устида айтган бўлса-я!
Мен миямга келган бу ўйдан қўрқиб кетдим. Наҳотки,
Олим шундай деган бўлса? Акс ҳолда бу гап қаердан чиқади?
Й ўқ, мумкин эмас. Ахир, мен О лим ни, аксинча
қутқармоқчи бўлган эдим-ку! Қолаверса, Ўктам ака
айтганидек, ўзимни ҳушдан кетганга солиб ётганим йўқ.
М аш инани ҳам авария қилишга уринмадим. Бу ерда
қандайдир бошқа гап борга ўхшайди. Бошқа гап...
Энди бошқа гапни ким аниқлайди, ҳақиқатнинг тагига
ким етади?
Ўзи нега ҳаётим алғов-далғов бўлиб кетди? Мен нима
учун нуқул жабрдийдага айланаман? Кимдир ташлаб кетади,
яна кимлардир бугунгидек туҳмат уюштиришади. Индамай,
бош эгиб юраверайми? Мени топтасалар ҳам, ерпарчин
қилсалар ҳам, лом -м им дем айми? Мен орқали ўз
мақсадларига етсинми улар? Уларга нима ёмонлик қилдим,
ахир?!.
Бирдан эсимга тушди: Мансур ака қаерда? У мажлисга
келганмиди? Келган бўлсаям, пусиб ўтирдимикан? Бўлиши
мумкин эмас. Мансур ака — ҳалол, покиза, ростгўй инсон.
— Ота, Мансур акани танийсиз-а? — дедим уйга келгач. —
Ўша куни у киши ҳам бор эди. Топишимиз керак, аммо
уйини билмайман.
Отам индамадй. Афтидан, у киши тақдирга тан бераётган
эди.
Мен ўйлаб-ўйлаб, ҳамкасбларимга қўнғироқ қилдим,
лекин ҳеч ким мени эшитишни истамас, телефонларини
ўчириб қўйиш арди. Санжар акам билан иш хонамиз
қоровулхонасига йўл олдик. Қаттиқ тайинлаб қўйишган,
шекилли, у ерда ҳам бизга бирорта маълумот беришмади.
Ҳориб-чарчаб уйга кечаси қайтдик. Энди мен ўзимни халос
этишдан буткул умидимни узган эдим. Гарчанд Санжар акам
Мансур акани эртага топиш мумкинлигини айтса-да, бу одам
ҳам ишхонамиз раҳбарининг юзига оёқ босмайдигандек,
менга қарши гувоҳлик берадигандек туюларди.
Онам бояқиш йиғлайвериб, кўзлари шишиб кетди. Отам
ҳам, акаларим ҳам нима деб таскин беришни билишмасди.
Дарвоза тақиллаб, ҳаммамиз бир-биримизга қараб олдик.
Анзур акам чиқиб қаради-ю, қошлари чимирилиб қайтди.
— Асқарни сўраб келишибди, - деди у отамга. — Олимнинг
амакилари.
Мен ўрнимдан турдим.
— Ўтир, - деди отам менга ўшқириб. — Мен ўзим чиқаман.
Отам ва акаларим чиқиб кетишгач, бир оздан сўнг
ташқаридан баланд-баланд овозлар кела бошлади. Кимлар
сўкиняпти, билиб бўлмасди. Ортиқ чидай олмай, мен ҳам
чиқмоқчи бўлдим. Онам, "жон болам’’лаб йўлимни тўсиб
олди.
Дарвоза даранглаб кетди. Мен айвондан туриб қарадим.
Санжар акам кириб, ҳовлидаги водопровод сувига юз-қўлини
юва бошлади. Унинг бурни қонаган эди. Мен онамнинг
кўзини шамғалат қилиб, айвондан отилганча ҳовлига сакраб
тушдиму дарвоза томонга югурдим. Акам йўлимни тўсмоқчи
бўлди. Унга чап бериб, ўзимни дарвоза эшигидан ташқарига
урдим.
— Мана, уйда экан-ку! — деди менга кўзи тушган Хидир
ака. — Аёлга ўхшаб пусиб ўтирган экан-да! Бу ёққа кел-чи,
ука.
Нимқоронғуда тўрт-беш чоғли одам бор эди.
— Уйга кир, — бақирди отам менга.
— Тўхтанг, ака, ўғлингизга қўлимизниям теккизмаймиз,
— деди Хидир ака. - Сизга сўз бераман.
Мен унинг нимқоронғуда чақнаб турган кўзларига
тикилдим:
— Гапиринг, нима дейсиз?
— Сен Олимни нима қилдинг? — отамни чеккага суриб,
мен томонга яқинлаша бошлади Хидир ака. — Ҳеч кими
йўқ, етим, деб ўйлаганмидинг уни?
— Хидир ака, менинг зиғирча айбим йўқ, — дедим мен. —
Бу қаммаси туҳмат, мен...
— Биласанми, Ўктам нима деди? Унинг айтишича, сен
олдиндан Олимни ўлдирмоқчи бўлиб юрган экансан. Сенга
нима ёмонлик қилганди у? Гапир!
— Ўктам аканинг олдига борамиз, - дедим Хидир акага
тик қараб.
— Мана сенга! — ким мушт солди, билмайман, юзимга
зарба тегиб, гандираклаб кетдим. Шу пайт қорнимга
тепишди. Ўзимни ўнглаб ололмай, бурнимга \ам мушт
туш ди. Отам, акаларим аж ратиш га қанча ҳаракат
қилишмасин, кучлари етмасди. Ичкаридан онам чиқиб,
додлаб юборди. Қўни-қўшнилар йиғилишди.
— Ҳамма эшитиб қўисин: қонга қон, жонга жон! — бақирди