«رویای تجدد با اونیورسیته»

#سده‌خوانی

❇️ اولین بحث‌ها پیرامون ایجاد اونیورسیته را اسماعیل‌خان سنگ، نماینده مجلس شورای ملی از حوزه ساری در ششمین دوره مجلس شورای ملی مطرح کرد و از وزیر وقت معارف خواست که در این مورد چاره‌اندیشی کند. سید محمد تدین هم شخصا از طرفداران تأسیس دانشگاه بود و می‌گفت: «یک روزی این مملکت از علم کاملا مستفید خواهد شد که ما دارای اونیورسیته و دار‌العلوم باشیم و الا با این تحصیلات ابتدایی و متوسطه آن استفاده که ممالک دیگر از علوم عالیه می‌کنند ما هم اگر بخواهیم منحصر کنیم به همین قسمت، آن استفاده را نخواهیم کرد.» این چنین بود که تدین ایده‌اش برای تأسیس دانشگاه در فضایی به اندازه ۸۰ تا ۱۰۰هزار متر را برای شاه توضیح داد. برای تکمیل طرح، مقرر شد عیسی صدیق اعلم، از نزدیکان و یاران علی اکبر داور با مسافرت به اروپا طرح تأسیس دانشگاه را آماده کند.

🔸 دانشگاه تهران بر پایه مدارس موجود ساخته شد. مدرسه حقوق و علوم سیاسی، طب، کشاورزی و صنایع مستظرفه تجمیع شد تا بنیان دانشگاه تهران را بنا نهد. در ۱۵ بهمن ۱۳۱۳ هم شاه با حضور در دانشکده پزشکی، لوح یادبود دانشگاه را به خاک سپرد. دانشگاه در محدوده فعلی پردیس اصلی دانشگاه افتتاح می‌شود اما افتتاح رسمی دانشگاه تهران در روز جمعه، ۲۴ اسفند ۱۳۱۳، یک ساعت و نیم قبل از ظهر در دانشکده حقوق انجام گرفت. نام‌گذاری دانشگاه و دانشکده به جای اونیورسیته و فاکولته، پیشنهاد فرهنگستان بود تا در کنار نام‌های استاد و دانشجو برای برای معلمین و شاگردان آن، تفاوت شرایط جدید آموزشی با گذشته را نشان دهد.

🔸 سوژه اصلی دومین قست از سده‌خوانی به #دانشگاه_تهران اختصاص دارد؛ از شکل‌گیری ایده تأسیس آن همراه با دوره اقتدار پهلوی اول در سال‌های ابتدایی دهه دوم قرن حاضر تا تصویب طرح آن در مجلس شورای ملی و هیئت دولت و انتخاب زمین و افتتاح آن در سال ۱۳۱۳ با پنج دانشکده. در این قسمت کمی از اهداف تأسیس دانشکده‌های مختلف دانشگاه تهران می‌گوییم، به‌ویژه دانشکده‌های ادبیات و معقول و منقول که قرار بود در چارچوب دستگاه تبلیغاتی پهلوی فعالیت کنند و سری هم به اولین اعتصاب‌های دانشجویی با موضوعات صنفی و اندکی سیاسی می‌زنیم.

🔸 به عنوان چهره شاخص این دهه از آموزش عالی ایران نیز سراغ #علی‌اصغر_حکمت می‌رویم؛ شخصیتی که با ارائه لایحه تأسیس دانشگاه تهران و پیشبرد امور اجرایی آن دانشگاه را شکل داد و تا سال ۱۳۱۷ که اسماعیل مرآت جایگزین او شود، ریاست دانشگاه را بر عهده داشت. او خود استاد ادبیات فارسی دانشگاه بود.

🔸 دومین قسمت از ده قسمت سده‌خوانی را به قلم #محمد_ملانوری در سایت روزنامه بخوانید.

@sharifdaily