«بضاعت‌مان محدود است»

❇️ فضای کنکور یک فضای رقابتی‌ست و افرادی که از دیگر رشته‌ها می‌خواهند به اقتصاد کوچ کنند، باید در همین زمین بازی که اقتصادخوانده‌ها طراحی کرده‌اند، بازی کنند و درس‌های اقتصاد را برای کنکور بخوانند. معمولا بچه‌های مهندسی‌خوانده عملکرد بهتری در کنکور اقتصاد نشان می‌دهند. فاکتورهای استعداد و علاقه، این تفاوت عملکرد را ایجاد می‌کند؛ اولا بچه‌های مهندسی‌خوانده معمولا از استعداد بالاتری، به‌خصوص در مباحث مربوط به ریاضی برخوردارند و ثانیا علاقه وافری به اقتصاد داشته‌اند که به فکر تغییر رشته افتاده‌اند و زحمتش را به جان خریده‌اند و بنابراین تلاش بیشتری برای رسیدن به علاقه‌شان می‌کنند. ممکن است بگویید کنکور معیار خوبی نیست و بچه‌های مهندسی‌خوانده، خلأهایی در زمینه اقتصاد دارند. کسی منکر این خلأها نیست، ولی راه باید باز باشد و افراد بتوانند از حوزه‌های مختلف در رشته‌هایی که به آن علاقه‌مند هستند، تحصیل‌شان را ادامه دهند.

🔸 خیلی از افرادی که در مرزهای اقتصاد کار می‌کنند، به خاطر مطالعات گسترده‌شان در حوزه تاریخ، جامعه‌شناسی، روان‌شناسی و … می‌توانند در اقتصاد حرف جدید بزنند. این بده‌بستان بین علوم حتما باید برقرار باشد، ولی در برنامه درسی کارشناسی ارشد به راحتی جا نمی‌شود.

🔸 خیلی از جنبه‌ها در دانشکده ما کم‌رنگ است، اما این کم‌رنگی به تعداد محدود استادان دانشکده برمی‌گردد؛ استادانی که هرکدام توانمندی‌های محدودی دارند و همه جنبه‌ها و زمینه‌های علوم اقتصادی را نمی‌توانند پوشش دهند.

🔸 وقتی قرار بود درباره دانشکده #مدیریت_و_اقتصاد شریف و به‌خصوص گروه اقتصاد آن پرونده‌ای کار کنیم، مصمم بودیم با چند نفر از استادان دانشکده هم به‌طور مفصل گپ‌وگفت داشته باشیم و حرف‌هایشان را بشنویم و برای این کار دکتر #مدنی‌زاده، رئیس دانشکده و دکتر #وصال، استاد گروه اقتصاد را مناسب‌تر یافتیم و آنها هم وقت خوبی در اختیار ما گذاشتند و با حوصله پاسخ‌گوی سوالات ما بودند، به‌طوری که گفت‌وگوی ما حدود سه ساعت طول کشید و سرانجام مجبور شدیم گفت‌وگو را در سه قسمت مجزا تنظیم کنیم تا از حوصله خواننده خارج نباشد.

🔸 بخش اول این #گفت‌گو، بیشتر به روند جذب دانشجو و سیستم آموزشی دانشکده اختصاص دارد؛ از انتقادهایی که به کنکور ارشد اقتصاد وارد می‌شود که به عقیده منتقدین بچه‌های مهندسی و با پایه ریاضی قوی‌تر راحت‌تر در آن پذیرفته می‌شوند، تا نقش گسترده ریاضی در برنامه آموزشی دانشکده و کمبود مباحث مربوط به علوم اجتماعی و تاریخ و فلسفه در آن که باعث می‌شود دانشکده به ریاضی‌زدگی متهم شود. وصال و مدنی‌زاده در پاسخ ضمن تأکید بر اهمیت ریاضی به عنوان یک ابزار بسیار مهم در تحلیل‌های اقتصادی، به بضاعت محدود دانشکده به عنوان عامل برخی نواقص و کمبودها اشاره دارند.

🔸 این گفت‌وگو را در سایت روزنامه می‌توانید بخوانید.

@sharifdaily

«بدون ریاضیات فقط می‌توانیم داستان بگوییم»

❇️ بخش دوم گفت‌وگوی روزنامه با دکتر #مدنی‌زاده و دکتر #وصال بیشتر حول خود اقتصاد و فلسفه پشت آن و پیش‌فرض‌ها و ابزارهای به‌کاررفته در آن چرخید. اول از همه درباره نقش پررنگ ریاضی و تحلیل‌ها و مدل‌سازی‌های ریاضی بحث شد، جایی که مدنی‌زاده و وصال پیچیدگی ذاتی مسائل اقتصادی و اجتماعی را عاملی برای پناه بردن به ریاضی دانستند، چرا که با تحلیل‌های روایی و کلامی به گفته آن‌ها امکان تحلیل و مقایسه وجود ندارد.

🔸 البته آن‌ها قبول دارند که هر مدل‌سازی ریاضی محدودیت‌ها و پیش‌فرض‌های خودش را دارد و ممکن است جنبه‌ها و جزئیاتی از مسئله را ندیده باشد و بعدا مشخص شود نتایج منطبق با واقعیتی ارائه نداده است، اما هر مدل و نظریه اقتصادی هم در زمینه پیش‌فرض‌ها و هم در زمینه نتایج قابل آزمایش و صحت‌سنجی‌ست و از طرف دیگر، نتیجه هر مدل‌سازی و تحلیل ریاضی در اقتصاد منجر به روایت و شهودی می‌شود که اقتصاددان باید برای غیراقتصادی‌ها بیان کند. اواخر این بخش از گفت‌وگو هم بیشتر به نقش هنجارها و ارزش‌ها در تحلیل‌های اقتصادی اختصاص داشت؛ جایی که مدنی‌زاده و وصال تحلیل‌های اقتصادی را نسبتا عاری از ارزش‌ها و هنجارها دانستند و آن را به حوزه سیاست‌گذاری مرتبط کردند.

🔸 این بخش از #گفت‌وگو را در سایت روزنامه می‌توانید بخوانید. برخی بخش‌های مهم‌تر آن نیز در زیر آمده است:

🔸 اقتصاد ادعا ندارد که می‌تواند همه‌چیز را مدل‌سازی ریاضی کند، اما روش علم اقتصاد غالبا کمّی‌ست و تلاش دارد هر آنچه از مسائل اجتماعی را که در زمینه اقتصاد مهم است، کمّی و مدل‌سازی کند و از منظر اقتصاد به بررسی‌شان بپردازد. البته اقتصاد خودش اقرار می‌کند که در بررسی هر مسئله چه پیش‌فرض‌هایی داشته و کدام ابعاد مسئله را نتوانسته در بررسی و تحلیلش لحاظ کند.

🔸 تحلیل‌های روایی نمی‌تواند نتایج پیچیده حاصل از مدل‌سازی ریاضی را تولید کند. ما شهودمان از واقعیت را مدل می‌کنیم تا بر پیچیدگی‌ها غلبه کنیم، اگر شهودهای دیگر هم وجود دارد، یا باید وارد مدل شوند و یا برایشان مدل‌های دیگری توسعه یابد. کنار هم قرار گرفتن شهودهای مختلف، درک ما از واقعیت را کامل‌تر می‌کند. یک مدل به تنهایی فاصله زیادی با واقعیت دارد، چرا که خیلی از موضوعات و ابعاد در آن دیده نشده و نباید صرفا به یک مدل متکی بود. ریاضیات ابزار فکر کردن ما در اقتصاد است و به‌خاطر پیچیدگی‌های ذاتی مسائل علوم اجتماعی، گریزی از این ابزار نداریم.

🔸 از طرف دیگر سیاست‌های اقتصادی با حوزه تأثیرگذاری زیاد را نباید به‌طور مستقیم روی جامعه آزمایش کرد، چرا که هزینه‌های زیادی به جامعه تحمیل می‌کند. لازم است که ابتدا در آزمایشگاه‌های مصنوعی دنیای مدل‌ها آزمایش‌شان کرد و نتایج‌شان را با عدد و رقم سنجید و بعد به جامعه تحمیل نمود. بعد از اجرا در جامعه هم، بدون استفاده از ابزار ریاضی، امکان قضاوت درباره آنها وجود ندارد.

🔸 اقتصاد در مرحله اول کارش توصیف است، هرچند ممکن است پیش‌داوری‌هایی داشته باشد. واقعیت این است که هیچ پدیده‌ای را بدون برخورداری از یک چهارچوب نظری نمی‌توان مشاهده کرد. ما در مشاهده هر پدیده‌ای محکوم به این محدودیت‌ایم که به جنبه‌هایی که به نظرمان اهمیت بیشتری دارد، توجه بیشتری کنیم، اما به صورت کلی اقتصاد در وهله اول پدیده‌ها را توصیف می‌کند و وقتی هنجارها و ارزش‌ها در کنار این توصیف قرار می‌گیرد، توصیه‌های اقتصادی به دست می‌آید.

🔸 هر قدر قدرت محاسبات و حجم داده‌ها بیشتر شده، اختلاف نظر بین اقتصاددان‌ها نیز کاهش پیدا کرده و از نظر فکری به یکدیگر نزدیک‌تر شده‌اند. قبلا پیش‌فرض‌های اقتصاددان‌ها متفاوت بود و نتیجه‌گیری‌هایشان هم با یکدیگر تفاوت داشت، اما الآن حجم عظیم داده‌ها و قدرت محاسباتی در دسترس کمک می‌کند که بفهمیم کدام پیش‌فرض‌ها و نتیجه‌گیری‌ها درست بوده و در نتیجه پیش‌فرض‌های اقتصاددان‌ها به هم نزدیک شده و اختلاف نظرها رنگ باخته است.

@sharifdaily

«هم سیاست‌گذار مسئول است، هم اقتصاددان»

❇️ موضوع آخرین بخش گفت‌وگوی روزنامه با دکتر #مدنی‌زاده و دکتر #وصال، نقش اقتصاددان‌ها در سیاست‌های اقتصادی و وضع فعلی اقتصاد بود. مدنی‌زاده و وصال ابتدا بین حوزه اقتصاد و حوزه سیاست‌گذاری تفکیک قائل شدند و ضمن قبول مسئولیت اقتصاددان در توجیه سیاست‌گذار نسبت به پیش‌فرض‌ها و محدودیت‌ها و ریزه‌کاری‌های مدل‌های ریاضی اقتصاد، سیاست‌گذار را مسئول سیاست‌های اقتصادی اجراشده دانستند؛ سیاست‌گذاری که در کنار حرف اقتصاددان، باید به حرف مشاوران و اندیشمندانی از سایر حوزه‌های علوم اجتماعی هم توجه کند و درک درستی از ابعاد مختلف مسئله داشته باشد و مسئولیت امضای خودش پای یک سیاست اقتصادی را بپذیرد.

🔸 از طرف دیگر به گفته مدنی‌زاده و وصال لازم است بین اقتصاددان‌ها در لباس دانشگاهی و اقتصاددان‌ها در لباس سیاست‌گذاری تفکیک کرد، چرا که هر فرد در مقام سیاست‌گذاری ارزش‌ها و هنجارهایی را دنبال می‌کند که لزوما ربطی به اقتصاد ندارند. آنها هم‌چنین، حضور و تأثیرگذاری افراد مرتبط با دانشکده مدیریت و اقتصاد شریف در سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری‌های اقتصادی کشور را اندک برآورد کرده و این نکته را هم متذکر شدند که خیلی از توصیه‌های سیاستی که از سوی افراد مرتبط با دانشکده به سیاست‌مداران ایرانی ارائه شده، به درستی به مرحله اجرا نرسیده‌اند و نباید همه تقصیر آن را به گردن اقتصاددان‌ها انداخت.

🔸 این بخش از #گفت‌وگو را در سایت روزنامه می‌توانید بخوانید. برخی بخش‌های مهم آن هم در زیر آمده است:

🔸 در تحقیق و پژوهش آکادمیک، اقتصاددان محدود به روش‌های کمّی‌ست و اگر نتواند مسئله را مدل‌سازی کند، حرف خاصی درباره آن نمی‌تواند بزند، اما در حوزه سیاست‌گذاری، اقتصاددان برخی موارد را در قالب الزامات سیاست‌گذاری و پیش‌نیازها و توصیه‌های احتیاطی به سیاست‌گذار گوش‌زد می‌کند، چرا که ممکن است مدل نواقصی داشته باشد.

🔸 شهود حاصل از مدل‌سازی ریاضی اقتصاددان در کنار شهود حاصل از نظریات و حرف‌های دیگر حوزه‌های علوم اجتماعی قرار می‌گیرد و تکمیل می‌شود. جمع‌بندی سیاست‌گذاری نیز از کنار هم قرار دادن این شهودها حاصل می‌شود. هیچ سیاستی از دل یک مدل اقتصادی صرف نباید ارائه شود، چرا که هر مدل با واقعیت فاصله دارد و ابعاد و جزئیات زیادی را ندیده است.

🔸 برخی سیاست‌گذارها بدون توجه به پیش‌فرض‌های یک مدل اقتصادی، توصیه‌های اقتصادی مبتنی بر آنها را اجرا کرده و نتایج فاجعه‌باری گرفته‌اند. در واقع این سیاست‌گذارها هم شناخت کاملی از ابعاد موضوع نداشتند و هم به پیش‌فرض‌ها و مقدمات مدل اقتصادی بی‌توجه بوده‌اند و فکر کردند می‌شود برای همه شرایط و همه کشورها نسخه ثابت پیچید. پس از یک سو وظیفه سیاست‌گذار است که درک خوبی از مسئله و محدودیت‌های مدل اقتصادی داشته باشد، اما خود اقتصاددان‌ها هم باید تقوا داشته باشند و سیاست‌گذار را نسبت به این محدودیت‌ها و ریزه‌کاری‌ها آگاه کنند.

🔸 دانشکده را باید از حوزه سیاست‌گذاری جدا کرد. فردی که در حوزه سیاست‌گذاری کار می‌کند، دیگر اقتصاددان صرف به حساب نمی‌آید و نباید عملش را به پای یک دانشکده گذاشت. حتی در همین دانشکده هم بر سر مسائل یکسان، نظرات یکسانی وجود ندارد و افراد مختلف ممکن است نظرات متفاوتی داشته باشند.

🔸 اولا افرادی که از این دانشکده بیرون رفته و حرف‌ها و نظریاتی گفته‌اند، واقعا چقدر سیاستی که در نهایت محقق شده، با حرف و نظر آنها انطباق داشته و این افراد چقدر در سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری موثر بوده‌اند؟ ثانیا وضع فعلی ما ناشی از کدام عوامل است؟ تفکیک نقش هر عامل در وضع فعلی کار پیچیده و سختی‌ست. تحولات و سیاست‌ها و شوک‌ها و … هرکدام نقشی در وضع امروز ما داشته‌اند.

@sharifdaily

«مقابل دفتر ریاست»

❇️ جمعی که از ضلع شمالی ساختمان تغذیه به سمت جنوب دانشگاه حرکت کرده بودند، چند دقیقه‌ای است مقابل دفتر ریاست رسیده و در آنجا نشسته‌اند.

🔸 دکتر #امینی استاد دانشکده مهندسی #برق، دکتر #فاطمی و دکتر #مدنی‌زاده از اساتید دانشکده #مدیریت_و_اقتصاد ، دکتر سوزنچی عضو هیات علمی دانشکده مدیریت و از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی و دکتر #حدادپور معاون پژوهشی و فناوری دانشگاه در بین این دانشجویان حاضر و کم و بیش مشغول گفتگو با آنها هستند.

🔸 شعارهایی هم جسته و گریخته از بین جمعیت شنیده می‌شود:

➖ آزادی؛ آزادی؛ آزادی
➖ دختر کنار پسر؛ بسیجیا دربه‌در
➖ جلیلی وا بده؛ دانشجو رو راه بده
➖ مرگ بر استبداد؛ حجاب و گشت ارشاد

🔸 بعضی از دانشجویان حاضر هم گاهی با صدای بلند مشغول صحبت در بین جمعیت شده و به نظر می‌رسد منتظر حضور دکتر #جلیلی هستند.
@sharifdaily