«گرمایش جهانی مهم است»

❇️ جایزه #نوبل_فیزیک سال ۲۰۲۱ به طور مشترک به Syukuro Manabe (ژاپن) و Klaus Hasselmann (آلمان) و Giorgio Parisi (ایتالیا) رسید.

🔸 نیمی از جایزه امسال به خاطر «مدل‌سازی فیزیکی آب‌وهوای زمین، اندازه‌گیری تغییرات و پیش‌بینی قابل اطمینان گرمایش زمین» به Manabe و Hasselmann رسید.

🔸 نیمی دیگر از جایزه هم به خاطر «کشف ارتباط متقابل اختلال و نوسانات در سیستم‌های فیزیکی، از مقیاس اتمی تا مقیاس سیاره‌ای» سهم Parisi شد.

🔸 در بیانیه کمیته نوبل مطالعات و تحقیقات این سه دانشمند درمورد پدیده‌های آشوبناک و ظاهرا تصادفی علت اختصاص جایزه #نوبل به آنها بوده است؛ دو نفر اول اساس دانش ما را درباره آب‌وهوای زمین و چگونگی تأثیر کارهای بشر روی آن شکل داده‌اند و نفر سوم انقلابی در نظریه مواد نامنظم و فرآیندهای تصادفی ایجاد کرده است.

@sharifdaily

«نوبل شیمی برای ارگانوکاتالیست‌ها»

❇️ جایزه #نوبل_شیمی در سال ۲۰۲۱ به طور مشترک به Benjamin List (آلمان) و David MacMillan (بریتانیا) رسید.

🔸 توسعه ارگانوکاتالیست‌های نامتقارن دلیلی بوده که کمیته #نوبل برای اهدای جایزه امسال در رشته شیمی به این دو دانشمند اعلام کرده است.

🔸 در بیانیه کمیته نوبل این‌طور آمده که List و MacMilan جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۱ را به‌خاطر توسعه یک ابزار دقیق و جدید برای ساختن مولکول‌ها دریافت کرده‌اند؛ نوع جدیدی از کاتالیست‌ها که تأثیر زیادی روی تحقیقات دارویی داشته و شیمی را سبزتر کرده است.

@sharifdaily

«درباره پیچیدگی»

❇️ جایزه #نوبل_فیزیک بعد از چند سال که در سیطره کیهان‌شناس‌ها بود، در سال ۲۰۲۱ روی خوشی به پیچیده‌کارها نشان داد و بازار سیستم‌های پیچیده را حسابی سکه کرد.

🔸 امروز جلسه خبرخوانی دانشکده #فیزیک به جایزه نوبل اختصاص دارد و استادان این دانشکده قرار است پیرامون برندگان نوبل سال ۲۰۲۱ و کارها و تحقیقات و دستاوردهایشان با دانشجوها گپ بزنند.

🔸 از ساعت ۱۵:۳۰ از طریق لینک زیر در این جلسه می‌توانید شرکت کنید:

📎https://vc.sharif.edu/ch/physics-stu

@sharifdaily

«نوبل ادبیات برای نویسنده‌ای که از استعمار می‌نویسد»

❇️ جایزه #نوبل_ادبیات در سال ۲۰۲۱ به Abdulrazak Gurnah، رمان‌نویس تانزانیایی ساکن بریتانیا رسید.

🔸 گفتن سازش‌ناپذیر و دل‌سوزانه از اثرات استعمار و سرنوشت پناهندگان در شکاف بین فرهنگ‌ها و ملت‌ها دلیلی بوده که کمیته #نوبل را برای اهدای جایزه به عبدالرزاق گورنا مجاب کرده است.

@sharifdaily

«تقسیم نوبل اقتصاد بین MIT، استنفورد و برکلی»

❇️ نیمی از جایزه #نوبل_اقتصاد در سال ۲۰۲۱ به David Card (اقتصاددان کانادایی دانشگاه برکلی) و نیمی دیگر به طور مشترک به Joshua Angrist (اقتصاددان آمریکایی دانشگاه MIT) و Guido Imbens (اقتصاددان هلندی دانشگاه استنفورد) رسید.

🔸 کمیته نوبل Card را به خاطر کارهای تجربی‌اش در زمینه اقتصاد کار و Angrist و Imbens را به خاطر کارهای روش‌شناسانه‌شان در تجزیه و تحلیل روابط علّی شایسته دریافت جایزه #نوبل دانسته‌اند.

@sharifdaily

«یک چهارشنبه، مثل چهارشنبه‌های دیگر»

#عکس_و_مکث

❇️ چهارشنبه دو هفته پیش، David MacMillan، شیمی‌دان بریتانیایی دانشگاه پرینستون توانست جایزه #نوبل_شیمی در سال ۲۰۲۱ را همراه با Benjamin List از موسسه ماکس پلانک برنده شود، اما در ایمیلی که همان روز به اعضای گروه تحقیقاتی‌اش ارسال کرده، نوشته که علی‌رغم خبرهای اخیر، جلسه گروه برقرار است.

📷 عکس از صفحه توییتر MacMillan Group

@sharifdaily

«سه شب با نوبل»

❇️ #معاونت_فرهنگی_اجتماعی دانشگاه سه شب وسط این هفته را اختصاص داده به جوایز #نوبل سال ۲۰۲۱ و گپ‌وگفت حول برندگان این جایزه و کارها و دستاوردهای آنها:

🔸 فردا، دوشنبه، ۲۲ آذر دکتر #محمد_وصال، استاد دانشکده #مدیریت_و_اقتصاد شریف به بهانه نوبل #اقتصاد، «انقلاب شناسایی اثرات علّی در اقتصاد» را موضوع بحث خود قرار می‌دهد.

🔸 سه‌شنبه، ۲۳ آذر بررسی آرا و آثار عبدالرزاق قورنه، برنده نوبل #ادبیات را از زبان دکتر #عبدالله_کریم‌زاده، عضو هیئت‌علمی موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم می‌توانید بشنوید.

🔸 شب آخر، چهارشنبه، ۲۴ آذر هم برای نوبل #پزشکی است و دکتر #محمدصادق_فلاح، عضو هیئت‌علمی مرکز پژوهش‌های ژنتیک انسانی کوثر از درس‌آموخته‌های نوبل پزشکی سال ۲۰۲۱ می‌گوید.

🔸 این نشست‌ها را از ساعت ۱۹ هرشب در اتاق مجازی معاونت فرهنگی اجتماعی دانشگاه می‌توانید دنبال کنید:

▫️https://vc.sharif.edu/ch/farhangi

@sharifdaily

«جهانی که بهتر درکش می‌کنیم»

❇️ آلفرد نوبل، شیمی‌دان و مهندس سوئدی بود که بیش از هر چیزی با اختراع دینامیت شناخته می‌شود؛ اختراعی که اگرچه به کارگران معدن کمک زیادی کرد، ولی جان هزاران انسان را نیز گرفت و باز هم این سوال را مطرح کرد که علم واقعا در خدمت کیست؟ نوبل برای اینکه تصویر خوبی از خود به یادگار بگذارد، تصمیم گرفت ثروت هنگفتش را وقف تأمین هزینه جوایزی کند که هر ساله در حوزه‌های مختلف به افرادی تعلق می‌گیرد که بیشترین خدمت را به مردم کرده باشند.

🔸 جایزه نوبل از سال ۱۹۰۱ هرساله در رشته‌های فیزیک، شیمی، پزشکی، ادبیات و صلح اهدا می شود. البته از سال ۱۹۶۸ آکادمی نوبل جایزه نوبل اقتصاد را نیز در فهرست جوایز خود قرار داده؛ جایزه ای که هزینه آن را بانک مرکزی سوئد تأمین می‌کند. برنده‌های نوبل یک مدرک و یک مدال دریافت می‌کنند و هر جایزه همراه با ۱۰ میلیون کرون سوئد یا ۱.۱ میلیون دلار اعطا می‌شود که در صورت وجود چند برنده در یک زمینه بین آن‌ها تقسیم می‌گردد.

🔸 امسال هم شیوع کرونا اجازه مراسم کاملا حضوری را نداد و با وجود اعلام برندگان در ماه اکتبر، جوایز در ماه دسامبر در محل زندگی برندگان به دست آن‌ها رسید. #فاطمه_خسروی در صفحه #علمی روزنامه مروری داشته بر کارهای علمی و دستاوردهای برندگان #جایزه_نوبل امسال در رشته‌های فیزیک، پزشکی و شیمی که در سایت روزنامه می‌توانید بخوانید.

▫️جهان پیچیده است، اما قابل فهم/ مروری بر جایزه #نوبل_فیزیک در سال ۲۰۲۱
▫️با این پروتئین‌ها حواس‌مان جمع است/ مروری بر جایزه #نوبل_پزشکی در سال ۲۰۲۱
▫️چرا زودتر کشف نشده بود؟/ مروری بر جایزه #نوبل_شیمی در سال ۲۰۲۱

@sharifdaily

«سوزن علیت در انبار کاه هم‌بستگی»

❇️ بررسی آثار علّی در علوم طبیعی قدمتی طولانی دارد. احتمالا در این دو سال اخبار کارآزمایی‌ بالینی واکسن‌های کرونا به گوش همه ما خورده است. در این آزمایش‌ها سعی می‌کنند به گروهی از افراد واکسن واقعی تزریق کنند و گروهی دیگر ماده‌ای بی‌اثر دریافت می‌کنند و واکنش دو گروه را مقایسه می‌کنند. می‌دانیم که گاهی اوقات دارونما هم با تأثیر روانی که دارد می‌تواند موجب تقویت دستگاه ایمنی شود. طراحی چنین آزمایش‌هایی کمک می‌کند تا اثر خالص واکسن را از سایر ابعاد مسئله تفکیک کنیم.

🔸 اما در علوم اجتماعی ماجرا خیلی فرق می‌کند. استفاده از آزمایش‌های تصادفی در اقتصاد و علوم اجتماعی عمر کوتاه‌تری دارد و توسعه این ابزارها برای شناسایی اثر علّی سیاست‌های اقتصادی از سوی بنرجی، دوفلو و کرمر برای آنها جایزه نوبل اقتصاد را در سال ۲۰۱۹ به ارمغان آورد. با این حال پاسخ به بسیاری از سوالات اقتصادی و اجتماعی از طریق آزمایش با محدودیت‌های اخلاقی، مالی یا اجرایی مواجه خواهد بود؛ مثلا تعطیلی مدارس در دوران کرونا چه تأثیری روی یادگیری دانش‌آموزان داشته است؟ نهادهای سیاسی چه اثری روی توسعه اقتصادی دارند؟ آیا افزایش وام ازدواج منجر به افزایش کودک‌همسری می‌شود؟ حل این مسائل با آزمایش امکان‌پذیر نیست و باید راه‌‌های دیگری را پیدا کرد، چنان که برای ارزیابی اثر تحصیلات نمی‌توانیم گروهی را مجبور به تحصیل کنیم و گروه دیگری را از درس خواندن منع کنیم.

🔸 امسال، بار دیگر جایزه #نوبل_اقتصاد به تلاش‌ها برای بررسی روابط علّی با استفاده از داده‌های تجربی تعلق گرفت. دیوید کارد به‌خاطر تلاش‌هایش در حوزه بازار کار موفق به دریافت نیمی از جایزه شد و نیم دیگر به جاشوا انگریست و گویدو آیمبنز تعلق گرفت که سهم والایی در توسعه‌ی روش‌های شناسایی علّی در اقتصاد داشتند.

🔸 اثر تحصیلات روی دستمزد یکی از مسائلی‌ست که حل آن از طریق آزمایش تصادفی با محدودیت‌های جدی مواجه است. انگریست و کروگر در نیمه دهه ۱۹۹۰ راه‌حلی خلاقانه برای این مسئله پیدا کردند که از معروف‌ترین نمونه‌های استفاده از آزمایش طبیعی برای شناسایی اثرات علّی در اقتصاد است. در آمریکا متولدان پاییز یک سال دیرتر از متولدان تابستان به مدرسه می‌روند (کمابیش شبیه به ایران) و از سوی دیگر در ایالت‌های مختلف قوانینی برای تحصیلات اجباری افراد تا سنین مشخصی تصویب شده که در ایالت‌های مختلف از ۱۵ تا ۱۷ سالگی متغیر است. متولدین پاییز و تابستان با فاصله کوتاهی از هم به این سنین می‌رسند، هرچند در آن هنگام تفاوت آنها در میزان تحصیلات حدود یک سال خواهد بود. انگریست و کروگر نشان می‌دهند که فصل تولد هر فرد می‌تواند روی تحصیلاتش اثرگذار باشد و بخشی از تحصیلات را که با متغیر فصل تولد قابل‌توضیح است، از کل تحصیلات هر فرد جدا می‌کنند. آنها نشان می‌دهند که همین بخش جداشده هم می‌تواند توضیح‌دهنده درآمد بالاتر افراد باشد و نهایتا نشان می‌دهند که یک سال درس خواندن باعث ۷.۵ درصد افزایش دستمزد خواهد شد.

🔸 #محمدجواد_دشتی‌منش در صفحه #اقتصاد_و_کسب‌وکار روزنامه به بهانه جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۲۱ مروری داشته بر کارها و دستاوردهای تحقیقاتی جاشوا انگریست و گویدو آیمبنز که آن را در سایت روزنامه می‌توانید بخوانید.

@sharifdaily

«افزایش حداقل دستمزد عامل بی‌کاری نیست»

❇️ هدف سیاست‌گذار از وضع قانون حداقل دستمزد دو چیز است؛ نخست اینکه مانع بهره‌کشی از نیروی کار شود و دوم، این ابزار تا حدی جانشین طرح تأمین اجتماعی است. عمده افرادی که با حداقل حقوق کار می‌کنند جزء اقشار آسیب‌پذیری هستند که وظیفه هر دولتی حمایت از آن‌هاست. هزینه تأمین معیشت این گروه از طریق مالیات بر کل جامعه وارد می‌شود، اما نفع نیروی کار ارزان به کارفرما می‌رسد. در نتیجه منطقی‌ست که کارفرما باید سهم بیشتری از هزینه را بپردازد.

🔸اگر به شواهد تجربی رجوع کنیم، نتایجی که از اجرای قانون حداقل دستمزد در کشورهای مختلف به دست آمده، به‌سادگی با تئوری اقتصاد قابل‌تفسیر نیست. به طور عام، شواهد نشان می‌دهد که شدت بی‌کاری ناشی از قانون حداقل دستمزد، به عوامل مختلفی وابسته است؛ مانند آنکه بنگاه در چه صنعتی فعالیت می‌کند، حاشیه سود بنگاه چقدر است، جایگزین کردن کارگر غیرماهر با سرمایه فیزیکی چقدر امکان‌پذیر است و کدام گروه با چه ویژگی‌های جمعیتی حداقل دستمزد دریافت می‌کند.


🔸 از قدیمی‌ترین و البته مشهورترین مطالعات این حوزه می‌توان به پژوهش دیوید کارد و آلن کروگر اشاره کرد. در سال ۱۹۹۲ حداقل دستمزد در ایالت نیوجرسی افزایش یافت، در حالی که حداقل دستمزد در ایالت پنسیلوانیا ثابت ماند. بنا به تئوری‌ها انتظار می‌رفت که بی‌کاری در ایالت نیوجرسی نسبت به ایالت پنسیلوانیا افزایش پیدا کند، اما با افزایش حداقل دستمزد نه تنها بی‌کاری بیشتر نشد، بلکه حتی اشتغال افزایش یافت. این مشاهده به دو صورت قابل توجیه است؛ اول اینکه بعضی بنگاه‌ها دارای انحصار در استخدام نیروی کار بودند. این انحصار به آن‌ها قدرت می‌داد تا دستمزد بازار را پایین‌تر از نرخ عادلانه نگه دارند. دوم، افزایش حداقل دستمزد به بخشی از نیروی کار انگیزه می‌دهد تا برای یافتن شغل تلاش و جست‌وجوی بیش‌تری کند، پس شانس اشتغال افزایش پیدا می‌کند. به دنبال یافته‌های این مقاله جنبشی از مطالعات درباره اثرات حداقل دستمزد بر اشتغال به راه افتاد.

🔸 این مطالعه و برخی مطالعات تجربی دیگر در زمینه اقتصاد کار نیمی از جایزه #نوبل_اقتصاد سال ۲۰۲۱ را سهم دیوید کارد از دانشگاه برکلی کرد. در صفحه #اقتصاد_و_کسب‌وکار روزنامه، #مهدی_جعفری نگاهی مختصر به مطالعات مختلف انجام‌شده در زمینه تأثیر قانون حداقل دستمزد روی نرخ اشتغال و رفاه اقشار کم‌درآمد داشته که در سایت روزنامه می‌توانید آن را بخوانید.

@sharifdaily