«کمی بودجه بخوانیم»

❇️ اینطوری که توی فضای مجازی و از روی #بودجه ۹۹ می‌گویند هر بچه‌ای که در سال جاری به دنیا بیاید، از روز اول هشت میلیون تومان بدهی با خودش دارد. از طرف دیگر ادعا می‌شود که رقم فروش نفت در بودجه سال آینده غیرواقعی است و با «ان شاء الله» هم ممکن نیست ما بتوانیم اینقدر نفت بفروشیم.

🔸 راستی سرنوشت طرح پرسروصدای اصلاحات ساختاری بودجه نهایتا به کجا رسید؟ سال بعد کشور از لحاظ مالی چه وضعیتی خواهد داشت؟ آیا واقعا کشور از لحاظ مالی در بن‌بست است و چاره‌ای جز معامله سیاسی نیست یا اینکه راه‌های دیگری هم وجود دارد؟

🔸 طی دو هفته اخیر حجم مطالب منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی توییتر و اینستاگرام در مورد بودجه ۹۹ از ده‌هزار مطلب فراتر رفته و خیلی‌ها دقیقا نمی‌دانند قضیه چیست و با بودجه چند چند هستند؟

🔸 #مرکز_پژوهش‌های_مجلس هر سال جزوه‌ای تحت عنوان «بودجه به زبان ساده» منتشر می‌کند تا با ارائه تصویری غیرفنی از لایحه بودجه سعی کند آن را برای عموم مردم تشریح نماید و سطح سواد جامعه نسبت به این لایحه مهم را افزایش دهد.

🔸 امسال دهمین شماره این نشریه منتشر شده که آن را می‌توانید از اینجا دانلود کنید. خواندن این جزوه ۵۱ صفحه‌ای می‌تواند درک بهتری نسبت به بودجه سال آینده کشور در اختیار شما قرار دهد.

@sharifdaily

«کرونا علیه بودجه»

❇️ سال ۹۹ قرار است بیشتر به صنعت پرداخته شود یا فرهنگ؟ راستی چقدر می‌خواهیم نفت بفروشیم؟ حقوق و مالیات کارمندان دولت و کارگران چقدر تغییر می‌کند؟ سهم جامعه‌المصطفی از سفره منابع کشور بیشتر است یا شریف؟ قیمت حامل‌های انرژی دوباره تغییر خواهد کرد؟ تورم‌مان چند درصد خواهد بود؟ بالاخره پزشکان مالیات می‌دهند یا نه؟

🔸 پاسخ به بیشتر این پرسش‌ها را در سندی به نام #بودجه کل کشور می‌توان یافت. در واقع تورم سال آینده و حتی سال‌های بعد، رکود و بی‌کاری، قدرت خرید مردم، رشد اقتصادی سالانه و بسیاری دیگر از متغیرهای اساسی و اثرگذار روی سبک زندگی یک‌به‌یک ایرانیان به شکل کاملا محسوسی تحت تأثیر بودجه قرار دارد.

🔸 بودجه ۹۹ حرف و حدیث زیاد داشت، هم خودش و هم روند تصویبش؛ از پیش‌بینی دور از واقعیت فروش نفت تا فروش عجیب‌وغریب اموال دولتی و اوراق قرضه و البته رأی نیاوردن در صحن عمومی مجلس و تعطیلی نهاد قانون‌گذاری کشور در بحران #کرونا و در نهایت استفاده از اصل ۸۵ قانون اساسی برای تصویب بودجه خارج از ساختار #مجلس.

🔸 #علی_پرویزی در ویژه‌نامه سال جدید روزنامه نگاهی به بودجه ۹۹ و اشکالات آن و روند تصویب عجیب‌وغریبش انداخته است. اگر شما هم دوست دارید بدانید بودجه ۹۹ که بود و چه کرد، سری به سایت روزنامه بزنید. حوصله‌تان هم بیشتر می‌کشد، جزوه «بودجه به زبان ساده» مرکز پژوهش‌های مجلس را بخوانید.

@sharifdaily

«حال بودجه خوب نیست»

❇️ بودجه ۱۴۰۰ کشور در کنار تحریم و فروش نفت و امید به بازگشت زوج بایدن و بلینکن به برجام و تبعات شیوع کرونا، قرار است نصف بیشترش برای دولتی باشد که خرداد سال بعد تکلیفش مشخص می‌شود و احتمال تفاوت رویکردش با دولت فعلی اصلا کم نیست؛ بودجه‌ای که منتقد زیاد دارد و متهم به خیال‌بافی درباره فروش نفت و کسری وحشتناک است.

🔸 #بسیج_دانشجویی امروز از ۶ کارشناس مرتبط با #بودجه دعوت کرده تا درباره دخل‌وخرج دولت در سال بعد حرف‌هایشان را در زمینه تخصصی‌شان بزنند:

▫️#محمدهادی_سبحانیان، هیئت‌علمی اقتصاد دانشگاه خوارزمی و مسئول سابق بخش اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس (اصلاح ساختار بودجه)
▫️#جعفر_قادری، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس
▫️#محمد_خدابخشی، نائب‌رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس (تحلیل و بررسی کلیات بودجه)
▫️#علی_سعدوندی، مدرس اقتصاد، کارشناس مالی و نایب‌رئیس سابق سیتی بانک دوبی (نقش اوراق و واگذاری دارایی‌ها در بودجه)
▫️#محمد_حسینی، عضو سابق کمیسیون برنامه و بودجه مجلس و مشاور دیوان محاسبات (بودجه شرکت‌های دولتی)
▫️#مسعود_براتی، پژوهشگر مسائل تحریم (بودجه ۱۴۰۰ و تحریم‌های نفتی و بانکی)

🔸 از ساعت ۱۵ این برنامه را در لینک زیر می‌توانید دنبال کنید.

http://vclass.ecourse.sharif.edu/ch/farhangi1

@sharifdaily

«هر ایرانی ده میلیون»

❇️ #بودجه ساده‌اش می‌شود دخل‌وخرج دولت و چون ما و دولت نداریم و هرچه هست برای مردم است، دخل‌وخرج دولت یعنی دخل‌وخرج ملت؛ دولت از جیب ملت خرج می‌کند، برای همان ملت ان‌شاء‌الله.

🔸 #محمدرضا_حسن‌پور، دانشجوی #اقتصاد شریف در گزارشی که برای #اقتصاد_آنلاین نوشته، بودجه ۱۴۰۰ را از منظر شهروندان ایرانی بررسی کرده؛ درآمدهای عمومی و مالیات، هزینه‌های جاری، حقوق کارکنان دولت، رفاه اجتماعی (هزینه‌های دولت بابت ورشکستگی صندوق‌های بازنشستگی)، فروش نفت و اموال دولتی، بودجه عمرانی، کسری بودجه، واگذاری اوراق مالی، واگذاری سهام شرکت‌های دولتی، منابع صندوق توسعه ملی و تملک دارایی‌های مالی (بدهی‌های سال‌های قبل که سررسیدشان ۱۴۰۰ است).

🔸 منابع عمومی بودجه برای سال آینده حدودا ۸۵۰ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است. در واقع دولت در سال ۱۴۰۰ به ازای هر نفر ۱۰ میلیون تومان کسب و خرج خواهد کرد. در لایحه‌ بودجه حدودا ۲۰۰ هزار میلیارد تومان کسری ثبت شده است، یعنی هر ایرانی در سال آینده ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان بدهکار می‌شود.

🔸 این گزارش را از اینجا می‌توانید بخوانید.

@sharifdaily

«چو دخلت نیست، خرج آهسته‌تر کن»

❇️ اگر اخبار مملکت را در هفته‌ای که گذشت دنبال کرده باشید لابد دیده‌اید که نمایندگان مجلس به لایحه #بودجه دولت رأی منفی دادند تا این دعوای چندماهه تا افق نامعلومی ادامه داشته باشد. از اواخر پاییز که دولت لایحه بودجه را برای آخرین سال خود به مجلس فرستاد، دعوا بر سر دخل‌وخرج دولت بالا گرفت. همه می‌دانستند که کف‌گیرِ دولت به تهِ خزانه رسیده اما دولت کماکان دست‌ودل‌باز بود. کارشناسان اقتصادی هم از این کسری بودجه نگران بودند و نسبت به تأثیرش بر تورّم و رفاه مردم هشدار می‌دادند.

🔸 لایحه دولت به کمیسیون‌های مجلس رفت و نه تنها با اصلاحات کمیسیون تلفیق بر لایحه دولت چیزی از کسریِ بودجه کم نشد که بیشتر هم شد و با این وضع به صحن علنی مجلس آمد اما نمایندگان به این لایحه رأی ندادند و در فقدان شفافیت آرا، تصاویر متعددی از آرای خود در مخالفت با لایحه بودجه در فضای مجازی منتشر کردند تا مشخص شود که خیلی به رأی‌شان افتخار می‌کنند. البته هنوز هم مشخص نیست که رأی منفی مجلس به این لایحه ناشی از کسری‌های عمیق آن بوده یا آن که نمایندگان معتقد بوده‌اند که دولت باید از این هم دست‌ودل‌بازتر باشد.

🔸 چند سالی است که #مرکز_پژوهش‌های_مجلس گزارشی برای توضیح بودجه به زبان ساده منتشر می‌کند و مخاطبین نسبتا گسترده‌ای هم پیدا کرده است. امسال هم این گزارش منتشر شده و اگر دوست داشتید کمی با ادبیات بودجه‌نویسی بیشتر آشنا شوید و از دخل و خرج مادرخرجی به اسم دولت آشنا شوید، احتمالا بهترین منبعی‌ست که در آغاز راه به کارتان می‌آید.

@sharifdaily

«ول‌خرج فقیر»

#اقتصاد_و_کسب‌وکار

❇️ لایحه #بودجه سال ۱۴۰۰ در شرایطی تدوین شده که از یک سو منابع ارزی حاصل از صادرات نفت و میعانات گازی به کمترین میزان تاریخی خود رسیده و کمبود منابع ارزی نیز موجب افزایش نرخ ارز، افزایش قیمت کالاهای وارداتی و به تبع آن افزایش سطح قیمت‌ها شده؛ به نحوی‌که از سال ۱۳۹۸ به بعد کشور مستمرا درگیر تورم‌های بالا بوده است. از سوی دیگر شیوع بیماری کرونا هزینه‌های دولت برای مقابله با این بیماری را به شدت افزایش داده است. همچنین قرار گرفتن دولت در سال آخر و بروز چرخه‌های سیاسی موجب افزایش تمایل دولت به افزایش هزینه‌ها در قالب افزایش حقوق و مزایای کارکنان، افزایش استخدام‌های دولتی و در نهایت تکمیل پروژه‌های عمرانی قابل بهره‌برداری شده است.

🔸 در نتیجه بودجه دولت از طرف منابع محدود و از طرف مصارف به شدت بزرگ شده و تشدید ناترازی میان منابع و مصارف، بودجه را به شدت شکننده و آسیب‌پذیر کرده است؛ به طوری که طبق برآوردهای انجام‌شده از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، در لایحه بودجه تقریبا ۳۰۰ هزار میلیارد تومان (از مجموع ۸۴۰ همت بودجه پیش‌بینی‌شده، نزدیک به ۳۵ درصد) از منابع محقق نشده و در نتیجه منجر به بروز کسری بودجه خواهد شد که بسته به نحوه تأمین مالی آن ممکن است اثرات نامناسبی بر وضعیت معیشت مردم داشته باشد.

🔸 یادداشت #نیلوفر_دمنه درباره لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ را در سایت روزنامه بخوانید.

@sharifdaily

«بودجه دانشگاه‌ها در ۱۴۰۱»

❇️ لایحه #بودجه کشور در سال ۱۴۰۱ روز یک‌شنبه از سوی دولت به مجلس تحویل داده شد تا حساب‌وکتاب دخل‌وخرج دولت در اولین سال قرن جدید روی کاغذ بیاید.

🔸 در نمودار بالا بودجه مصوب برخی دانشگاه‌های کشور در لایحه بودجه سال‌های ۱۳۹۹، ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ را مقایسه کرده‌ایم.

🔸 در سال ۱۴۰۱ #دانشگاه_تهران با ۱۴۰ درصد رشد، بیشترین افزایش در بودجه را در بین دانشگاه‌ها به خود اختصاص داده است.

🔸 شریف در سال ۱۴۰۱ با ۳۸ درصد رشد نسبت به سال ۱۴۰۰، بودجه‌ای معادل ۶۸۴ میلیارد و ۴۸۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان خواهد داشت.

@sharifdaily

«پای درس بودجه ریاضی‌گراها»

#علی_محدث‌زاده

❇️ #بسیج_دانشجویی در ادامه گفت‌وگو‌هایی که در مجله تصویری #امتداد با کارشناسان و صاحب‌نظران و مسئولان مختلف کشور داشته، مصاحبه‌ای با دکتر #مسعود_نیلی، رئیس سابق دانشکده #مدیریت_و_اقتصاد منتشر کرده که در بحبوحه تحویل لایجه #بودجه سال آینده از سوی دولت به مجلس و بحث‌های پیرامون آن می‌تواند شنیدنی باشد.

🔸 این گفت‌وگو رنگ‌وبویی از چالش ندارد و بیشتر شبیه گفت‌وگو با یک کارشناس ارشد اقتصادی است که در آن مصاحبه‌گر بدون مقدمه‌چینی به سراغ سوالاتش می‌رود و از مصاحبه‌شونده می‌خواهد ماجرا را از منظر خود شرح دهد.

🔸 به تبع تب‌وتاب این روز‌های اقتصاددانان کشور، سوال اول که باقی گفت‌وگو نیز بر مدار آن می‌چرخد، از بودجه و کسری آن است. نیلی به صورت خلاصه ریشه‌ای‌ترین مشکل اقتصادی کشور را در بودجه و ریشه‌ای‌ترین مشکل بودجه را در کسری ساختاری آن می‌داند. به گفته او با اینکه دولت و مجلس مدت زمان بسیار قابل توجهی را صرف تنظیم بودجه می‌کنند، اما بودجه هم‌چنان کسری دارد. این مسیر منحرف نه تنها با تغییر دولت‌ها، تغییر نکرده، بلکه انقلاب سال ۵۷ نیز تغییری در آن صورت نداده و عملا کشور بیش از پنجاه سال است که از کسری بودجه رنج می‌برد؛ بیماری مزمنی که نشان از ساختاری بودن اشکال دارد.

🔸 مشکل آنجایی‌ست که اصلاح ساختاری بودجه نیازمند تیغ جراحی است، و تیغ جراحی در میان مردم جلوه خوبی ندارد. سیاست‌مداری که می‌خواهد دست به اصلاح ساختاری بزند، یعنی یا باید پرداختی‌های دولت را کم و مدیریت کند، یا دریافتی‌های دولت را افزایش دهد و یا ترکیبی از این دو. کاهش هزینه‌ها به صرف کاهش ریخت‌وپاش‌ها صورت نمی‌گیرد و افزایش دریافتی‌ها هم به مالیات گرفتن از ماشین‌های لاکچری خلاصه نمی‌شود، یعنی دیگر نه نماینده مجلس می‌تواند در مقابل حوزه انتخابیه‌اش سربلند کند، نه مسئول دولتی.

🔸 اصلاح ساختاری بودجه یعنی پذیرش بدنامی و نفرت مردم، اما چیزی که در این روزگار شاهد هستیم، صرفا ادعایی درباره اصطلاح ساختاری است. نشانه آن هم استفاده از این اصطلاح جهت کسب محبوبیت است و نه نشان دادن چهره عبوس سیاست‌مدار. برای همین است که مناظره‌های ریاست ‌جمهوری به جلسات مزایده تبدیل شده و به جای آنکه در راستای اصلاح بکوشیم، هر کسی بر طبل شایستگی بیشتر مردم کشور در دریافت خدمات از دولت می‌کوبد. این‌جاست که کاندیدای ریاست‌جمهوری وعده‌هایش در این راستاست که دیگران جدیت کمی به خرج دادند و اگر من بیایم، با جدیت پیگیری می‌کنم و مردم را به حقوق‌شان می‌رسانم.

🔸 نیلی ضمن صحبت‌هایش، از «وابستگی به مسیر» سخن می‌گوید. به تعبیر او، تغییر دادن یک مسیر امری‌ست دشوار و اگر جریان در یک بستر شروع به حرکت کند، تمایل دارد تا در همان بستر به کارش ادامه دهد و عامل شروع این مشکل ما و خشت اول کج این بنا را قاعدتا باید در لایه‌های زیرین زمین یافت؛ ماده‌ای سیاه به نام نفت که سیاست‌مدار را رؤیاپرداز بار آورده است.

🔸 در نهایت نیلی چاره کار را ابتدا در پذیرش و اعتراف به انحراف می‌داند. به نظر او باید قبول کرد که مسیر پیشین ما، مسیری انحرافی بوده تا بتوان اصلاح آن را آغاز نمود. همچنین باید برای سیاست‌گذاری کشور، حافظه‌ای تعریف نمود که خطای قبلی بارها و بارها تکرار نگردد؛ همان‌طوری که کشور در زمینه سیاست خارجی یا زمینه فرهنگی دارای خطوط قرمز است، در زمینه اقتصادی نیز باید خطوط قرمزی داشته باشد که تدوین‌شان ابدا سخت نیست، ولی عمل به آن، همت می‌طلبد.

@sharifdaily

«بودجه به مثابه کلاس درس»

#علی_محدث‌زاده

❇️ اگر دولت لایحه بودجه را سر وقت به مجلس برساند، روزهای آخر پاییز و اول زمستان دغدغه بودجه سال بعد کشور نقل محافل یلدایی مردم است؛ اقتصادخوانده‌ها از «همت»ها می‌گویند، کارمندها از درصد افزایش حقوق و بعضی هم از بالا و پایین شدن چند میلیاردی اتصال شیر نفت به سازمان‌ها و نهادهایی که به نظرشان نبودشان بهترین لطفی‌ست که می‌شود در حق مردم روا داشت.

🔸 #فاطمه_نجفی در گفت‌وگوی ۴۸ دقیقه‌ای که با اکوایران درباره #بودجه داشته، ابتدا چند تعریف و اهمیت آنها را در این زمینه مرور و پس از دوره مفاهیم اصلی، به عزم کشور‌های جهان از اواخر قرن بیستم به اصلاح ساختار بودجه‌شان اشاره و میزان موفقیت یا عدم آن را در کشور‌ها بررسی می‌کند. او ضمنا به قواعدی می‌پردازد که در استاندارد‌های مختلف مطرح‌شده و توسعه‌یافته، نسبت به بودجه معرفی شده و رعایت‌شان لازمه اصلاح ساختاری بودجه است.

🔸 در این میان مالیات‌ستانی و تنوع سبد مالیاتی دولت و موفقیت آن توجه فراوانی را به خود جلب می‌کند. به گفته نجفی مالیات‌گیری صحیح، عادلانه و بهینه هم علت تنظیم اقتصاد و حرکت آن به سوی توسعه‌یافتگی است و هم نشانه آن! به تعبیر دیگر توان مالیات‌ستانی یک دولت، نمایه‌ای از توسعه‌یافتگی آن کشور است.

🔸 در این گفت‌وگو به مختصات خاص نظام بودجه‌ریزی ایران نیز توجه و معضلات آن در لایه‌های اقتصادی و سیاسی بررسی می‌شود. برای مثال اینکه سازمانی لایحه بودجه را تنظیم می‌کند که زیر نظر شخص رئیس‌جمهور است و نه زیرمجموعه‌ای از وزارت اقتصاد، یا اینکه در نظام بودجه‌ریزی کشور، توجهی به راهبرد میا‌ن‌مدت مد نظر سیاست‌گذار نمی‌شود، و یا مسئله فراوانی عجیب شرکت‌های دولتی و بودجه‌هایشان و البته عدم تمایل ساختاری آنان به شفافیت!

🔸 در کل گفت‌وگوی نجفی با اکوایران یک درخت‌واره نسبتا کامل از بودجه و مسائل حول آن ارائه می‌کند و با عدد رقم آن‌ها را می‌کاود که دیدنش درک بهتری از بودجه برایتان فراهم می‌آورد.

🔸 فاطمه نجفی ورودی ۸۲ برق و ۸۹ اقتصاد شریف است و الآن هم که در هاروارد ادامه تحصیل می‌دهد، در حوزه سیاست‌گذاری و اقتصاد می‌نویسد و می‌خواند. تحلیل‌ها و یادداشت‌های او را از صفحه توییترش هم می‌توانید دنبال کنید.

@sharifdaily