Scientometrics
19.5K subscribers
2.02K photos
151 videos
153 files
4.25K links
🔴محمدسعیدرضائی زواره

بازنشر مهمترین مقالات پزشکی

ترویج پزشکی مبتنی بر گواه و مبارزه با شبه علم!

بررسی وضعیت علمی و پژوهشی ایران

مقابله با بداخلاقی پژوهشی!

X: https://x.com/dr_rezaee

@ScientometricsAdmin

Scientometrics.Iran@Gmail.com
Download Telegram
ادامه از قسمت اول

تزریق واکسن کووید-۱۹ در افراد با سابقه ی قبلی ابتلا به آن چه سودی دارد؟


قسمت دوم


مطالعه‌ی اسرائیل در مجله نیوانگلند هم تاثیرگذاری فایزر در افراد بهبود یافته از کووید-۱۹ در گروه سنی ۱۶ تا ۶۴ و بالای ۶۴ سال را به ترتیب ۸۲٪ و ۶۰٪ نشان می‌دهد. اینجا نشان داده شده که اگر چه واکسیناسیون ریسک ابتلای مجدد در افراد با سابقه ابتلای قبلی را به شکل معناداری کاهش می‌دهد اما تفاوت معناداری بین افراد دریافت کننده یک دز با دو دز وجود نداشته است.

در مطالعه ی دیگری از اسرائیل هم نشان داده شده که اگرچه ایمنی طبیعی از ایمنی واکسن با دوام تر و بیشتر از دو دز فایزر در مقابل واریانت دلتا بوده است، اما وقتی ترکیب ایمنی طبیعی و ایمنی واکسن (یک دز) را داشته باشیم، محافظت ایجاد شده بیشتر خواهد بود.

در مطالعه‌ ی قطر (بررسی قبلی ساینتومتریکس) هم نشان داده شده که محافظت ایجاد شده توسط ایمنی ناشی از ابتلای طبیعی، با قدرت و دوام بیشتر نسبت به دو دز واکسن mRNA مرتبط بوده و این نتیجه گیری صرف نظر از نوع واریانت بوده است.

حالا فعلا ما واریانت امیکرون مواجه هستیم که نه تنها برای واکسن بلکه برای ایمنی طبیعی هم کاهش شدید تاثیرگذاری در برابر آن می‌بینیم. مطالعه قطر (بررسی قبلی ساینتومتریکس) نشان داده بود که در حالی که تاثیرگذازی ایمنی طبیعی در برابر ابتلای مجدد (ابتلای علامت دار) به کووید-۱۹ با واریانتهای آلفا، بتا و دلتا به ترتیب ۹۰/۲، ۸۵/۷ و ۹۲ درصد بوده اما این برای امیکرون به حدود ۵۶٪ کاهش پیدا کرده است.

در نهایت نکته دیگری که باید در نظر گرفت این است که آیا ایمنی ناشی از ابتلای امیکرون مشابه ابتلا با وارینتهای قبلی است یا خیر؟ در مطالعه ای در مجله ی CELL، (بررسی قبلی ساینتومتریکس) ابتلای بعد از واکسیناسیون با دو واریانت دلتا و امیکرون بررسی شده و نشان داده شده که موارد ابتلا به امیکرون نسبت به دلتا به میزان کمتری ایمنی زا (ایمونوژنیک) بوده‌اند (تیتر آنتی بادی در مورد ابتلا با دلتا نسبت به امیکرون ۱۰/۸ برابر بیشتر بوده و علاوه بر آن میزان آنتی بادی متعاقب ابتلا به امیکرون یک سوم میزان آن نسبت به دریافت بوستر بوده است) و این احتمالا نشان از محافظت کمتر ابتلا با امیکرون در برابر ابتلای مجدد و یا ابتلا با واریانتای بعدی دارد.

🔴 نتیجه گیری

۱- باید به این نکته توجه داشت که ابتلای قبلی به کووید-۱۹ می‌تواند منجر به ایمنی طبیعی یا همان natural immunity شود که این می‌تواند در برابر ابتلای بعدی و بستری محافطت ایجاد کند.

۲- با توجه به وجود ریسک بستری، مرگ، لانگ کووید و … توصیه به ابتلا، برای محافظت بعدی منطقی نیست!

۳- همه شواهد فعلی حاکی از تاثیر واکسیناسیون در ایجاد محافطت اضافی تر در افراد با سابقه ابتلای قبلی می‌باشند.

۴- امیکرون، هم توانایی گریز زیاد از ایمنی ناشی از واکسن و ایمنی طبیعی قبلی را دارد و هم ایمنی ناشی از ابتلای به آن نسبت به بقیه واریانتها کمتر است.


۵- نه اتکا به ایمنی طبیعی (مخصوصا با امیکرون) کافی است و نه در نظر نگرفتن آن به طور کلی صحیح است (باید در سابقه افراد ثبت شود).

۶- بر اساس شواهد موجود و برای آن دسته از افرادی که سابقه ابتلا دارند (اگر امکان دریافت هر دو دز وجود نداشته باشد)
. توصیه به دریافت حداقل یک دز واکسن بسیار منطقی به نظر می‌رسد.

کانال تلگرامی @Scientometric
👍15
رکورد تزریق واکسن کووید-۱۹ در دنیا!

یک مرد آلمانی بعد از این که حداقل ۸۷ بار واکسن کووید-۱۹ را دریافت کرده، حالا توسط پلیس آلمان دستگیر شده است. (BNO Newsroom) گفته شده که دریافت روزانه تا سه دز واکسن توسط این مرد ۶۱ ساله برای فروش کارت واکسن به افراد ضد واکسن بوده است.

کانال تلگرامی @Scientometric
😁43🤯18😱5👍3🤔2
مطالعه کارآزمایی بالینی (بزرگترین در نوع خود تاکنون) در مجله لنست نشان داده است که استفاده از رژیم کم سدیم (دریافت روزانه کمتر از ۱۵۰۰ میلی‌گرم سدیم در رژیم غذایی) در بیماران نارسایی قلبی مزمن غیر بستری، نتوانسته تا در مقایسه با رژیم درمانی معمول باعث کاهش بستری و ویزیت اورژانس مرتبط به بیماری های قلبی و عروقی و همچنین کاهش میزان مرگ و میر کلی به هر دلیلی در پیگیری یکساله این بیماران شود

گزارش خلاصه ای از این مطالعه:

نوع مطالعه: کارآزمایی بالینی Open Label با نام SODIUM-HF در ۲۶ مرکز در ۶ کشور استرالیا، کانادا، شیلی، کلمبیا، مکزیک و نیوزلند در فاصله زمانی بین ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۰

افراد شرکت کننده: ۸۰۶ بیمار بالای ۱۸ سال با نارسایی قلبی مزمن و فانکشن کلاس ۲ تا ۳ که درمانهای معلول را طبق دستورالعملهای موجود دریافت می‌کرده‌اند. میانه سنی ۶۷ سال بوده است.

گروههای مطالعه: درمان معمول و یا درمان معمول با رژیم دریافت کمتر از ۱۵۰۰ میلی‌گرم سدیم در روز

اهداف اولیه مورد بررسی: ترکیبی از پیامدهای بستری به علل قلبی و عروقی، ویزیت اورژانس به علل قلبی و عروقی و مرگ به هر دلیل در طول ۱۲ ماه پیگیری


نتایج:

بین شروع مطالعه تا ۱۲ ماه پیگیری، در گروه دریافت سدیم کم، میانه دریافت سدیم از ۲۲۸۶ میلی گرم در روز به ۱۶۵۸ میلی‌گرم کاهش پیدا کرده است. این برای گروه درمان معمول از ۲۱۱۹ به ۲۰۷۳ رسیده است.

پیامد اولیه به صورت ترکیبی در ۱۵ و ۱۷ درصد از هر کدام از گروههای مطالعه یعنی کم سدیم و درمان معمول به ترتیب رخ داده است. چه به صورت کلی و چه برای هر کدام از پیامدها به صورت جدا از هم HR معنادار نبوده و در نتیجه رژیم کم سدیم در کاهش پیامدهای بستری قلبی و عروقی و مرگ و میر کلی در این بیماران تاثیر معناداری نداشته است.

باید در نظر داشت پیگیری مطالعه برای ۱۲ ماه بوده و شاید رژیم کم سدیم اثر خود را در ‌پیگیری های طولانی مدت تر نشان بدهد (یا ندهد). از نظر عددی هم بروز پیامد ترکیبی در گروه سدیم کم، کمتر بوده و از طرفی رژیم کم سدیم تواسنته تا هر چند به شکل متوسط ولی بر روی کیفیت زندگی و فانکشن کلاس موثر باشد. البته نبود بلایندینگ هم روی ارزیابی این پیامدها می‌تواند موثر باشد.

این پست از کانال را هم ببینید:

https://t.me/scientometric/991
👍161
تصویر سمت چپ، افزایش موارد ابتلای روزانه به کووید-۱۹ در ایران (آبی) به همراه افزایش متوسط ابتلا در هفت روز (سیاه) را برای چند روز اخیر نشان می‌دهد.

تصویر سمت راست هم افزایش متوسط درصد مثبت شدن تستهای کووید-۱۹ در ایران را نشان می‌دهد.

کانال تلگرامی @Scientometric
👍8👎4🤔3😁1
در فاصله ۱۵ روز بین ۲۸ اسفند ۱۴۰۰ تا ۱۳ فرودین ۱۴۰۱، تعداد ۱٫۲۱۳٫۸۷۲ دز واکسن کووید-۱۹ در ایران تزریق شده است.

این شامل

۲۰۳٫۸۱۰ دز اول
۴۰۱٫۷۵۸ دز دوم و
۶۰۸٫۳۰۴ دز سوم

بوده است.

کمترین و بیشترین مقدار دز واکسن تزریق شده در طی این ۱۵ روز به ترتیب برای دوم (۱۷٫۸۰۰ دز) و هفتم فروردین ( ۳۵۳٫۵۶۱ دز) بوده است.



🔴 از زمان اعلام شروع واکسیناسیون برای گروه سنی زیر ۱۲ سال (ابتدا ۵ بهمن برای ۹ تا ۱۲ سال و سپس ۱۹ بهمن برای بالای ۵ سال)، تاکنون یعنی در طی مدت ۶۸ روز، تعداد ۳٫۴۰۲٫۶۹۹ دز اول واکسن تزریق شده است و البته که همه این تزریق ها مربوط به گروه سنی ۵ تا ۱۲ سال نبوده است ولی ما آماری برای این گروه سنی از وزارت بهداشت نداریم. حتی اگر همه اینها را مربوط به این گروه سنی بدانیم، هنوز حتی نیمی از کودکان در این گروه سنی هم حتی دز اول خود را دریافت نکرده اند.


#پوشش_واکسیناسیون ایران

بر اساس کل جمعیت (۸۴ میلیون نفر):

حداقل یک دز: ۷۶/۰۸ ٪

هر دو دز: ۶۷/۷۲ ٪

دز بوستر: ۳۱/۲۶ ٪

متوسط تزریق (هر سه دز) در هفت روز گذشته: ۱۲۰٫۹۹۹

متوسط تزریق دز سوم در هفت روز گذشته: ۶۱٫۷۰۷

۲۵/۸ میلیون نفر از افرادی که سه ماه از دز دومشان گذشته، هنوز دز سوم را دریافت نکرده اند.

🔴 متاسفانه آمار تزریق واکسن به تفکیک نوع آن اعلام نمی‌شود. نمی‌دانیم چقدر موجودی استرازنکا، برکت و یا ... داریم.مشخص نیست چرا وزارت بهداشت ارائه این آمار را از مهرماه سال قبل دیگر قطع کرد.
👍11😱6😢1
Scientometrics
Photo
ادامه روند افراشی ابتلا به کووید-۱۹ در ایران

کانال تلگرامی @Scientometric
😢15😱9🤩4🔥3👍2
باتوجه به غالب شدن ساب واریانت BA.2 در آمریکا، سازمان غذا و داوری این کشور هم مجوز اضطراری آنتی بادی مونوکلونال سوتروویمب را برای درمان کووید-۱۹ لغود کرد
👍7
آژانس دارویی اروپا و مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های اروپا اعلام کرده اند که هنوز زود است که بخواهیم دز چهارم واکسن کووید-۱۹ را در جمعیت عادی جامعه استفاده کنیم اما دز چهارم (بوستر دوم) واکسن کووید-۱۹ mRNA (فایزر یا مودرنا) را می‌توان برای گروه سنی بالای ۸۰ سال استفاده کرد.

بر اساس نظر هر دو آژانس در حال حاضر هیچ مدرک روشنی در اتحادیه اروپا وجود ندارد که حفاظت واکسن در برابر بیماری شدید کووید-۱۹ در بزرگسالان با سیستم ایمنی طبیعی در سنین 60 تا 79 سال به طور قابل ملاحظه ای رو به کاهش باشد و بنابراین شواهد روشنی برای حمایت از استفاده فوری از دوز چهارم وجود ندارد. اگر وضعیت اپیدمیولوژیک کنونی تغییر کند و سیگنال‌های جدیدی ظاهر شود، ممکن است لازم باشد که دز چهارم در این گروه سنی در نظر گرفته شود. برای بزرگسالان زیر 60 سال با سیستم ایمنی طبیعی هم در حال حاضر هیچ شواهد قطعی مبنی بر کاهش محافظت واکسن در برابر بیماری شدید یا فایده اضافه تری برای دز چهارم وجود ندارد.

واکسیناسیون علیه کووید-۱۹ همچنان مؤثرترین راه برای جلوگیری از بیماری شدید در طول این پاندمی از جمله بیماری شدید ناشی از نوع Omicron می‌باشد.


شب گذشته بود که دومین مقاله اسرائیل در مورد دز چهارم واکسن کووید-۱۹ در مجله نیوانگلند منتشر شد. در این مقاله با بررسی بیش از ۱/۲ میلیون نفر با سن بیش از ۶۰ سال، نشان داده شده که دز چهارم، بیماری شدید و همچنین ابتلا به کووید-۱۹ را به ترتیب تقریبا ۴ و ۲ برابر بیشتر نسبت به افراد فقط با دریافت سه دز کاهش داده است. مطالعه در زمان غالب بودن واریانت امیکرون بوده است. کاهش ایمنی در طول زمان برای بیماری شدید تا ۶ هفته رخ نداده ولی برای ایتلا به سرعت رخ داده است.

سومین مطالعه از اسراییل (بررسی بیش از ۵۵۰ هزار نفر بالای ۶۰ سال) که هنوز به صورت پیش مقاله است، کاهش ۷۸ درصدی مرگ را در گروه سنی بالای ۶۰ سال در پیگیری ۴۰ روزه بعد از دز چهارم نشان داده بود.
(توضیح بیشتر)


چندی قبل غذا و داروی آمریکا به فایزر و مودرنا برای دز چهارم به این شکل مجوز داد:

دز چهارم در افرادی تزریق می‌شود که حداقل چهار ماه از دز سوم آنها گذشته باشد و همچنین حداقل ۵۰ سال سن داشته باشند.

علاوه بر آن، اگر فردی شرایط نقص ایمنی (پیوند عضو و شرایط مشابه) داشته باشد، با سن حداقل ۱۲ سال می‌تواند دز چهار را فایزر و با سن حداقل ۱۸ سال می‌تواند فایزر یا مودرنا دریافت کند.

کانال تلگرامی @Scientometric
👍6
یک مطالعه متاآنالیز با بررسی ۳ کارآزمایی بالینی نشان داده داست که فلووکسامین به عنوان یک داروی ارزان قیمت و در دسترس می‌تواند در کاهش میزان بستری بیماران کووید-۱۹ موثر باشد.

داده های بیشتر در مورد تاثیرگذاری این دارو در بیماران کووید-۱۹ از طریق تریال های COVID-Out و همین طور ACTIV-6 به دست خواهد آمد. بر خلاف این سه ترایالی که حالا متاآنالیز شده و در آنها دز ۱۰۰ میلی‌گرمی استفاده شده، در این دو تریال دز ۵۰ میلی‌گرمی دارو استفاده شده و اگر در این ترایالها پاسخ به درمان نبینیم، احتمالا این نشان دهنده این است که کمترین دز مورد نیاز همان ۱۰۰ میلی‌گرم است.

تا به حال غذا و داروی آمریکا، آژانس دارویی اروپا و سازمان بهداشت جهانی به این دارو برای درمان کووید-۱۹ مجوز نداده اند.

گروهی از درمان ها از جمله فلووکسامین در جلسه فردای سازمان بهداشت جهانی ( تصویر سوم) مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

کانال تلگرامی @Scientometric
👍61
برآورد شده که تا اول ماه مارس، تقریبا نیمی از جمعیت آمریکا در بک بازه زمانی تقریبا ده هفته‌ای به امیکرون مبتلا شده بوده‌اند.

کانال تلگرامی @Scientometric
👍11😱9👎1
ابتلای مجدد با امیکرون می‌تواند در فاصله کوتاهی بعد از عفونت قبلی با کووید-۱۹ اتفاق بیفتد.
تصویر، مربوط به گزارش جدیدی از CDCMMWR می باشد که به توصیف ده مورد ابتلای مجدد به کووید-۱۹ از واریانت امیکرون در فاصله کمتر از ۹۰ روز از عفونت قبلی با واریانت دلتا ‌پرداخته است.

کانال تلگرامی @Scientometric
😢22😱8👍2
فوری

بالاخره بعد از ماهها تاخیر و انتظار، مقاله مربوط به مطالعات کارآزمایی بالینی فاز یک (دو مرحله‌ی ۱۸ تا ۵۰ سال با ۵۶ نفر و ۵۱ تا ۷۵ سال با ۳۲ نفر) و دو (۱۸ تا ۷۵ سال با ۲۸۰ نفر) واکسن برکت در یک مجله علمی یعنی BMJ Open با ضریب نفوذ ۲/۶۹۲ منتشر شد. هنوز مقاله فاز سوم منتشر نشده است.

نویسنده اول، همان محقق اصلی یعنی خانم دکتر محرز و نویسنده مسئول هم دکتر حامد حسینی می‌باشند. دکتر باقر لاریجانی هم از نویسندگان هستند.

این واکسن در ۲۴ خرداد سال قبل، قبل از مشخص شدن داده های فاز سوم آن مجوز مصرف اضطراری گرفت.

به هر صورت در این مطالعه نشان داده شده که شدت همه عوارض دیده شده خفیف تا متوسط و گذرا بوده است.

در مرحله اول فاز یک، میزان سروکانورژن، ۱۴ روز بعد از دز پنج میکروگرمی، برای آنتی بادی های خنثی کننده و آنتی بادی ضد RBD و ضد اسپایک به ترتیب ۷۰/۸ و ۸۷/۵ و ۹۱/۷ درصد بوده است.
این مقادیر برای مرحله دوم فاز یک به ترتیب ۱۰۰، ۸۶/۴ و ۸۶/۴ درصد بوده است.
اما برای فاز دوم این مقادیر به ترتریب ۸۲/۸، ۷۷ و ۷۹/۷ درصد بوده است.


در نهایت این مطالعه ننیجه‌گیری کرده که استفاده از دو دز ۵ میکروگرمی برکت به فاصله ۲۸ روز ایمن و ایمنی زا بوده و یاقته ها از مطالعه بیشتر برکت در فاز سوم پشتیبانی می‌کند.
این که گفته شده یافته‌های فاز یک و دو از انجام مطالعه بیشتر در فاز سوم پشتیبانی می‌کند همان روش علمی است!


از اینجا می‌توانید داوری کامل مطالعه را ببینید.

کانال تلگرامی @Scientometric
👎41😁28👍21🤔2👏1
Scientometrics
فوری بالاخره بعد از ماهها تاخیر و انتظار، مقاله مربوط به مطالعات کارآزمایی بالینی فاز یک (دو مرحله‌ی ۱۸ تا ۵۰ سال با ۵۶ نفر و ۵۱ تا ۷۵ سال با ۳۲ نفر) و دو (۱۸ تا ۷۵ سال با ۲۸۰ نفر) واکسن برکت در یک مجله علمی یعنی BMJ Open با ضریب نفوذ ۲/۶۹۲ منتشر شد. هنوز…
از نکات جالب توجه، مشارکت اساسی پژوهشگاه علوم غدد و‌ متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران در پروژه فاز یک و دو واکسن برکت می‌باشد. نیمی از محققین (۸ نفر از ۱۶ محقق) وابسته به این پژوهشگاه و جالب تر این که ۷ نفر از این ۸ محقق، از مرکز تحقیقات بیماری های غیر واگیر این پژوهشگاه بوده‌اند.

۷ نفر،افلیشن مرکز تحقیقات بیماریهای غیر واگیر، از پژوهشکده‌ی علوم جمعیتی غدد و ۱ نفر(دکتر لاریجانی) افیلیشن مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم،از پژوهشکده ‌علوم بالینی غدد این پژوهشگاه را دارا هستند. یک نفر نیز افلیشن هر دو را دارد.

دکتر طبرسی، تنها محقق با افیلیشن غیر از دانشگاه تهران در این پروژه بوده اند.

کانال تلگرامی @Scientometric
🤔22👎16👍8😁5👏1
برآورد مقاله منتشر شده در مجله لنست نشان می‌دهد که تا چهاردهم نوامبر ۲۰۲۱، تعداد ۳/۳۹ میلیارد نفر از جمعیت دنیا (بین ۳/۰۸ تا ۳/۶۳) برابر با ۴۳/۹ درصد از جمعیت دنیا (بین ۳۹/۹ تا ۴۶/۹ درصد) حداقل یک بار به کووید-۱۹ مبتلا شده بوده‌اند. این درصد برای ایران ۶۰/۵ (بین ۴۵/۱ تا ۸۵/۳) برآورد شده است.

کانال تلگرامی @Scientometric
🤯16👍12🥰1😢1
یک‌ مقاله گزارش موردی از محققین علوم پزشکی شیراز در مورد بروز انسفالوپاتی (اختلال در سطح یا محتوای هوشیاری به علت اختلال مغزی) به صورت حاد و برگشت پذیر، یک روز بعد از تزریق واکسن برکت منتشر شده و در آن محققین سایر علل احتمالی ایجاد کننده این وضعیت مثل علل عفونی و … را رد کرده‌اند. بیمار مورد بررسی، با مراقبتهای بیمارستانی و ICU بهبود پیدا کرده است.

تقریبا مشابه چنین وضعیتی و با فاصله بیشتر بعد از تزریق، برای مودرنا و استرازنکا هم گزارش شده است.
حتما مطالعات بالینی و اپیدمیولوژیک بسیار بیشتری برای مطرح کردن وجود ارتباط بین یک واکسن و یک عارضه (مخصوصا به شکل بسیار نادر) و تائید آن لازم است. اما نکته ی مهم اینجاست که متاسفانه بعد از تزریق بیش از ۱۴۷ میلیون دز واکسن در کشور هنوز چنین پژوهشهایی از ایران منتشر نشده است.

کانال تلگرامی @Scientometric
👍16😢7
محموله اهدایی واکسن کووید-۱۹ استرازنکا از بلغارستان شامل ۲٫۸۳۰٫۰۰۰ دز وارد کشور شده است.

متاسفانه آمار تزریق واکسن به تفکیک نوع آن اعلام نمی‌شود. نمی‌دانیم چقدر موجودی استرازنکا، برکت و یا ... داریم.مشخص نیست چرا وزارت بهداشت ارائه این آمار را از مهرماه سال قبل دیگر قطع کرد.
👍15😢3
وقتی مسری ترین نوع واریانتِ ویروس عامل کووید-۱۹ یعنی نوع BA.2 امیکرون، با بزرگترین جمعیت جهان بدون ایمنی ناشی از ابتلای قبلی، با واکسن‌هایی با تاثیرگذاری کمتر و پوشش کمتر واکسیناسیون برای سالمندان مواجه شود، چه اتفاقی می‌افتد؟
(توئیتر اریک توپول)

کانال تلگرامی @Scientometric
😱25👍11😢2
جلوگیری از مرگ ۲/۲ میلیون نفر در آمریکا بواسطه واکسیناسیون کووید-۱۹

مطالعه‌ی‌ جدیدی از The
Commonwealth Fund

در آمریکا مشخص کرده است که واکسیناسیون کووید-۱۹ در‌ این کشور توانسته تا از بستری شدن ۱۷ میلیون نفر و همچنین فوت ۲/۲ میلیون نفر در فاصله‌ی ۱۲ دسامبر ۲۰۲۰ تا ۳۱ مارس ۲۰۲۲ جلوگیری کند. بدون واکسیناسون مرگ روزانه در قبل از امیکرون به ۲۴ هزار مورد می‌توانست برسد.

برآورد شده که بدون واکسیناسیون ۶۶ میلیون مبتلای بیشتر به کووید-۱۹ رخ می‌داد.

همچنین نشان داده شده که بواسطه واکسیناسیون در تقریبا ۹۰۰ میلیارد دلار از هزینه های بهداشتی درمانی صرفه جویی شده است.

کانال تلگرامی @Scientometric
👍34🤩3😁2👎1🔥1🥰1