نشر سایه سخن

شعری یکسان با دو سبک متفاوت؛ توسط استاد شجریان سنتی اجرا میشه و توسط استاد اصفهانی به سبک پاپ.

🆔 @sayehsokhan

1.7K viewsSayeh Sokhan, 07:30

✍️ مصطفی ملکیان

🖊 اهمیت باورها در نظر متکلمان و فقها

🔹اگر از متکلم مسلمان، مسیحی یا یهودی بپرسید که خط فاصل مومنان از کافران کجاست می‌گویند عقایدشان است.

می‌گویند عقایدشان باید صادق باشد. اگر بگویید کسی هزار نیکی کرده است می‌پرسند به وجود خدا و زندگی پس از مرگ معتقد است یا نیست. یعنی عقاید برایشان مهم است. مثلا اولین مساله رساله عملیه در هر رساله‌ای این است که می‌گوید در اصول دین نمی‌توانید تقلید کنید. در فروع فقط می‌توانید تقلید کنید. در اصول هر کسی با نیروی استدلال گر خودش عقایدی داشته باشد.

🔹دو سخن را چه درست چه نادرست از ارسطو پذیرفتند: یکی اینکه میگفت انسان حیوان ناطق است بنابراین آنچیزی که خط تمایز بین انسان و سایر حیوانات می‌باشد تفکر است که به ساحت باورها مربوط می‌شود.

سخن دومش این بوده هر باوری ارزشمند نیست، باور مستدل و استدلالی ارزشمند است. این دو سخنش در کلام پذیرفته شد. گفتند که اول چیزی که خط مومن و کافر را جدا میکند عقاید است با اینکه قرآن این را نمی‌گوید. اگر دقت کنید یک جا نگفته است که خط مومن با کافر با عقاید جدا می‌شود.

می‌گوید "الا ان اولیاء الله لا خوف علیهم و لا هم یحزنون" یعنی آنچه ولی‌خدا را از غیر ولی‌خدا جدا می‌کند این است که خوف ندارد. یا می‌گوید " ایتها النفس المطمئنه" ای جان آرام ارجعی الی ربک یعی تو را به آرامشت می‌شناسد که جزو احساسات 85 گانه‌ای است که داریم.

🔹اگر از متون مقدس سه دین ابراهیمی بپرسید که وزن آدمها را چطور بشناسیم می‌گویند که ببینید که این آدمها از چه شاد و از چه غمگین می‌شوند. به چه امید بستند و از چه قطع امید کردند و چه چیزی به آنها آرامش می‌دهد و چه چیزی اضطراب می‌دهد.

فقط کتب مقدس را می‌گویم. فقط امید و شادی و آرامش و احساسات است که سبب میز می‌شود. قرآن می‌گوید عقیده را که همه دارند " ا فی الله شک فاطر السموات و الارض" این استفهام انکاری است. یعنی همه می‌دانند که خدا وجود دارد. "لئن سالتهم من خلق السموات و الارض و سخر الشمس و القمر لیقولن الله" حتی اگر از مشرکان و کافران هم بپرسی که چه کسی زمین و آسمان را آفریده است می‌گویند خدا.

بنابراین میز بین مشرک و کافر و مومن، عقیده به وجود خدا ایجاد نمیکند مهم این است که به خدا دلبستگی داری یا نداری یا به غیر خدا دلبستگی داری. قبلا در دانشکده الهیات گفته‌ام که تمام مولفه‌هایی که در قران مومنان و کافران و منافقان را بازشناسی می‌کند بدون استثنا از مقوله احساس و عاطفه و هیجان است.در طول تاریخ این سه دین به این دلیل باور پرسی و تفتیش عقاید رایج شد. نمی‌پرسیدند که با چه چیزهایی دلت آرام می‌گیرد و به چه چیزهایی دلت خوش است از چه چیزهایی ناامید و به چه امیدوار هستی.
اگر کلام ما طبق متون مقدس بود با آن سیاق، باید احساسات پرسی راه می‌افتاد که مثلا می‌پرسیدند از چه می‌ترسید و از چه شاد می‌شوید. مثال دیگری بیان میکنم.
تلقی فقهی و غیر فقهی چقدر تفاوت دارد.

🔹فروید به عنوان یک روانشناس و روانکاو معتقد بود همه اعمال آدمی با چند واسطه منبعث از اِروس است که آن را غریزه عشق اروتیک گفت. البته مقصودش از اروس فقط غریزه جنسی بعنوان آن عمل فیزیولوژیک نبود. البته بعدها غریزه مرگ هم اضافه کرد. او خیلی به لحاظ عقیدتی عقیده داشت که اروس نقش سرنوشت‌سازی در زندگی دارد. گزارش‌هایی که از زندگی او توسط همکاران و دستیاران و بیمارانش شده است بیانگر این است که او هرگز از بیمارش سوء استفاده جنسی نکرد.

🔹یونگ جدایی‌اش از فروید به این دلیل بود که می‌گفت تاکید فروید روی نقش اروس نابجاست و این همه نقش ندارد. با این وجود معروف و مشهور است که وی از بیماران زن خودش سوء استفاده جنسی می‌کرد. حتی کتابهایی راجع آن نوشته است.طبق نگاه کلامی یا فقهی اگر کسی بخواهد ارزش داوری کند فروید محکوم است چون عقیده‌اش پذیرفتنی نیست هرچند زندگی عفیفانه‌ای داشته است و یونگ به خاطر پذیرش عقیده‌اش مقبول است هر چند ممکن است بگویند معاصی هم داشته است!

🔹متکلمان و به تبع آنها فقها میز نیکی و بدی را باورها می‌دانند نه احساسات و عواطف، بگذریم از اینکه باور هم با تبدیل به گزاره های محفوظ در حافظه تقلیل یافت. اگر گزینش قرآنی انجام گیرد مثلا باید پرسیده میشد که آیا در کار،ثروت انگیزه‌مندت می‌کند و اگر اینطور بود مردودش می‌کردند یا پرسش می‌شد که آیا محبوبیت نزد مردم برایت مهم است و اگر اینطور بود رد می‌شد. یعنی به احساسات و عواطف بها می‌دادند. گویا لب لباب و جوهره و شخصیت ما را باورها می‌دانند که از بقیه می‌شود غمض عین کرد هرچند که مرتکب معاصی شود.

🆔 @mostafamalekian
🆔 @Sayehsokhan

1.5K viewsSayeh Sokhan, 09:30