د القاعدې اړوند جماعت نصرت الاسلام والمسلمین (جی اېن آی اېم) ډله د لویدیځې افریقا د ترټولو وژونکو ډلو څخه ده، چې د تاوتریخوالي ډک تاکتیکونه کاروي او په خپلو کړو سره ملکي وګړي ډاروي او دا چارې یې له اسلامي لارښوونو سره په ټکر کې دي.

جی اېن آی اېم چې اصلا په مالي، بورکینا فاسو او نایجر کې فعالیت کوي، د ۱۳۹۵ د کب په میاشت کې له انصارالدین، مکینا لبریشن فرنټ، المورابیتون، او د اسلامي مغرب القاعدې (ای کیو آی اېم) تر منځ له ایتلاف څخه راجوړ شو.

دې ډلې په چټکۍ سره د تاوتریخوالي له امله شهرت ترلاسه کړ، چې د فعالیتونو په نتیجه کې یې په ساحل کې د تاوتریخوالي پیښو او ملکي تلفاتو کې زیاتوالی راغی او ورسره په ساحل کې یې هم سر راپورته کړ.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13v73

په ساحل کې د القاعدې د افریقایي ملګري جماعت نصرت الاسلام والمسلمین (جی اېن آی اېم) د وحشیانه واکمنۍ په پراخېدلو سره، دیني عالمان له اسلامي اصولو سره د هغه د بنسټیز خیانت پر وړاندې خبرې کوي.

په هرات کې مېشت دیني عالم مولوي محمدالدین مؤحد سلام ټایمز ته وویل، «اسلام یو معتدل دین دی، او افراطیت پکې هیڅ ځای نه لري،»

هغه وویل، «له لسیزو راهیسې، القاعدې ځان د اسلام د مدافع په توګه ښودلی، خو بیا یې د جی اېن آی اېم په څېر ډلو له لارې، په ځانګړې توګه د بې ګناه خلکو په وژلو سره، د دین په وړاندې تر ټولو لوی خیانت کړی دی،»

جی اېن آی اېم د مالي، بورکینا فاسو او نایجر په ځینو برخو کې فعالیت کوي، او د جنوب لوري ته د بینین، توګو، عاج ساحل او ګانا سیمو ته غځېدلی دی.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13vf9

په افغانستان کې د القاعدې د تاریخي ځواکمن مرکز په سقوط، په منځني ختیځ کې د دې ډلې د ملاتړ په کمېدلو او په پرله پسې توګه د مشرانو په وژل کېدلو سره،دغې افراطي ډلې د خپلې بقا او مشروعیت لپاره خپلو افریقایي ملګرو ته سترګې نیولې دي.

د ۱۴۰۲ لمریز د وږي په میاشت کې د متحده ایالاتو د خپرو شویو استخباراتي راپورونو په اساس، دې ډلې په افغانستان کې د خپل حضور د ساتلو لپاره هڅې کړې، خو اوس یې دغلته «شاوخوا لس تنه مهم غړي پاتې دي او له تاریخي پلوه تر ټولو ټیټه نقطه» کې فعالیت کوي.

په واشنګټن پوسټ کې د یوه خپاره شوي تحلیل په اساس، په دې کې د ډلې د مشرتابه، یووالي، د جز او تام د ژمنتیا او د ځایي سیمې د له لاسه ورکولو په هکله توضیحات وړاندې شوي، او «د القاعدې لپاره د مړینې» په توګه شمېرل کیږي.

په راپور کې ویل شوي چې په افغانستان کې د دې ډلې شتون اوس د عملیاتي اډې په پرتله «د القاعدې د مشرانو لپاره یوه پالنځي» ته ورته دی.

د مشرتابه تشې دا ډله نوره هم کمزورې کړې ده.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13w7m

استخباراتي ارزونې او امنیتي شنونکي وايي، په داسې حال کې چې د القاعدې مشرتابه اوس په شیعه اکثریت لرونکي ایران کې مېشته ده او د هغې د افریقایي ملګرو نفوذ پراخ شوی، دغه ډله له خپلې اصلي ایډیالوژۍ او په افغانستان کې له خپلو ریښو څخه فاصله نیسي.

په داسې حال کې چې القاعده په افغانستان او منځني ختیځ کې په خپلو دودیزو مرکزونو کې نفوذ له لاسه ورکوي، د هغې په لوړه کچه له تاوتریخوالي څخه ډک افریقایي ملګري فعال دي او پراختیا مومي، چې ورسره د دغې ډلې جغرافیایي ارتباط بدلون مومي او د هغې د پام وړ فرصت غوښتنه په ګوته کوي.

د دې ډلې تر ټولو مهم افریقایي ملګري په سومالیا کې مېشت الشباب او جماعت نصرت الاسلام والمسلمین (جی اېن آی اېم) دي، چې په ساحل کې له شته سیاسي بې ثباتۍ او د ځایي خلکو له شکایتونو څخه په ناوړه استفادې سره یې هلته حضور جوړ کړی دی.

د القاعدې افریقایي ملګري په ایران کې، چې د راپورونو له مخې د شبکې عملي مشر سیف العدل مېشت دی، د ډلې له مرکزي مشرتابه څخه په زیاتیدونکې خپلواکۍ سره کار کوي.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13wga

د القاعدې مشري څوک کوي؟

په کابل کې د متحده ایالاتو د بې پیلوټه الوتکې په برید کې د دغې ډلې د مشر ایمن الظواهريله وژل کېدلو څخه له دوو کالونو ډېر وخت وروسته، القاعده د خپل مشر د مړینې په اړه په څرګنده توګه چوپ پاتې ده او تر اوسه یې په رسمي ډول د ځایناستي نوم اخیستی نه دی.

د دې ډلې نوی مشر سیف العدل چې یو مصری دی، په ایران کې مېشت دی.

خو د القاعدې لوړ پوړي غړي د هغه واکمنۍ ته اهمیت نه ورکوي او په مؤثره توګه یې په اسلامي جمهوریت کې چې هغه په کې د ایران رژیم څخه پناه اخیستې ده، منزوي کړی دی.‌

دې کار د القاعدې دننه د واک تشه رامنځته کړې ده چې په پایله کې یې سیالي رامنځته کړې، او په مشرۍ کې هېڅ غالب شخص راڅرګند شوی نه دی.‌
http://afghanistan.asia-news.com/r/13wq8

د سیمه ایزو امنیتي کارپوهانو په وینا، د مشرتابه په برخه کې د القاعدې اوږد بحران دا شبکه د سیالو ډلو په یوه شبکه باندې بدله کړې چې په کې جنایتکارې ډلګۍ په ایډیالوژیکو هدفونو باندې سیوری غوړوي.

په هرات کې مېشت د سیاسي چارو شنونکي فضل حق واحد وویل، د ۱۴۰۱ د چنګاښ په میاشت کې د ایمن الظواهري له مړینې څخه وروسته د مرکزي واک نشتوالي خپلواکې ډلګۍ رامینځته کړې چې ورسره پخوانیو قوماندانانو په خپل سر عملیات پیل کړي دي.

هغه سلام ټایمز ته وویل، «د القاعدې لوړپوړي غړي د ډلې د ایډیالوژۍ د تعقیبولو پر ځای د شخصي ګټو او واک لپاره د وسلو او غیرقانوني توکو په قاچاق باندې ډېر تمرکز کوي،»

د مالي وېش د مېکانېزمونو په ګډون، د القاعدې مرکزي جوړښت سقوط کړی، په داسې حال کې چې د مرکزي مشرتابه د بیارغونې لپاره د دغې ډلې هڅې د سیمه ایزو قوماندانانو ترمنځ د ژورې بې باورۍ له امله په مکرر ډول ناکامې شوې دي.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13x93

د متحده ایالاتو پوځ وویل چې د سلواغې په ۲۷مه په شمال لویدیځه سوریه کې د متحده ایالاتو یوه دقیق هوايي برید د القاعدې سره تړلي حراس الدین د مالي او لوجستیکي چارو یو لوړپوړی چارواکی وواژه.

د متحده ایالاتو مرکزي قوماندانۍ وویل چې دا برید د متحده ایالاتو او د هغه د ملګرو د هڅو یوه برخه ده چې غواړي «د ترهګرو له خوا د بریدونو پلانولو، تنظیمولو او ترسره کولو هڅې ګډې وډې او کمزورې کړي،»

د حراس الدین د قوماندې جوړښت د متحده ایالاتو د پرله پسې بریدونو له لارې چې د هغې مشران او فعالان چې په خوندي ځایونو کې پټ‌ شوي دي، په نښه کولو سره ډېر زیات کمزوری شوی دی.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13y4x

امنیتي سرچینو وویل، پاکستان د روانې نړۍ والې مبارزې په لړ کې د داعش پر وړاندې عملیات ګړندي کړي دي، مهم فعالان یې نیولي او د بند سزا یې ورکړې ده.

د سلواغې په ۲۴مه، د پنجاب په ساهیوال ولسوالۍ کې د ترهګرۍ ضد یوې سیمه ییزې محکمې د داعش-خراسان څانګې فعال عثمان سعید ته د ۳۱ کلونو بند سزا واوروله.

داعش-خراسان په افغانستان او پاکستان کې د یادې ډلې سیمه ییزه څانګه ده.

نیوز ډرم راپور ورکړ، د پنجاب پولیسو د ترهګرۍ ضد څانګې ویلي چې سعید د یوې ترهګریزې پیښې په تړاو تر تعقیب لاندې و او په جهنګ ولسوالۍ کې یې د «فرقه ییز برید» پلان درلود.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13y7u

لکه څنګه چې القاعدې یو وخت په افغانستان کې خپل کنټرول پراخاوه، جماعت نصرت الاسلام والمسلمین (جناو) هڅه کوي چې د تاوتریخوالي د بې رحمه کمپاین له لارې په لوېدیځه افریقا کې خپل نفوذ پراخوي.

کارپوهانو سلام ټایمز ته وویل، له القاعدې سره تړلې ډلې هڅه کوي ترڅو ځان د ساحل په سیمه کې د خورا قوي امنیتي ګواښونو په توګه ثابت کړي.

په اتریش کې مېشت افغان سیاسي څیړونکی غلام نبي دستګیر سلام ټایمز ته وویل، جناو چې اصلا په مالي، نایجر او بورکینا فاسو کې فعالیت کوي، خپل وسله وال بریدونه، بمي چاودنې، تښتونې او شوکې زیات کړې دي.

جناو ملکي وګړي، ژورنالستان، دولتي چارواکي او بهرنيان تښتوي، او د غټو پیسو غوښتنه کوي. هغه وویل، «که چېرې پیسې ورنکړل شي، قربانیان ممکن ووهل شي یا حتی ووژل شي.»
http://afghanistan.asia-news.com/r/13yg6

امریکایي ځواکونو په وروستیو اونیو کې په سوریه کې د القاعدې د ملګري ګروپ حراس الدین، چې په وروستیو کې منحل شوی دی، د پخوانیو مشرانو د په نښه کولو له لارې یوه یرغلیز کمپاین ته زور ورکړی او څو مشران یې ور وژلي دي.

دا اقدام په افغانستان او پاکستان کې د القاعدې د سنتي مرکز د په نښه کولو سربېره، په هر هغه ځای کې چې دغه شبکه ریښې جوړوي، د هغې د اړوندو ډلو د له منځه وړلو لپاره د پراخ کمپاین د یوې برخې په توګه ترسره کیږي.

محمد یوسف ضیا طلايي (جعفر الترکي) د کب په ۵مه د سوریې په ادلیب ولایت کې د امریکا د بې پیلوټه الوتکې په برید کې ووژل شو. رسنیزو سرچینو وویل چې هغه هڅه کوله څو د حراس الدین له منحل کېدلو څخه وروسته یوه جلا ډله جوړه کړي.

د متحده ایالاتو پوځ وویل چې د کب په ۳مه د متحده ایالاتو یوه هوایی برید د سوریې په شمال لویدیځ کې د حراس الدین لوړ پوړی مشر تسهیل کونکی وسیم تحسین بیرقدار له منځه وېوړ.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13yv1

امنیتي شنونکو وویل، په سوریه کې د القاعدې د وروستۍ مهمې ډلې، حراس الدین منحل کول دا په ډاګه کوي چې د داخلي ایډیالوژیکي ویشونو ترڅنګ دوامدار پوځي فشار څنګه افراطي ډلې ډوبولی شي.

حراس الدین، چې په خپل اوج کې یې ۲۵۰۰ جنګیالي درلودل، د ۱۳۹۶ لمریز د سلواغې په میاشت کې په داسې حال کې راڅرګند شو چې القاعدې په سوریه کې د نفوذ د بیا جوړولو هڅه کوله. په دغه وخت کې، النصره جبهې په ښکاره له هغې سره اړیکې پرې کړې څو تحریرالشام ډله جوړه کړي.

د ۱۴۰۳ لمریز کال په دوران کې د متحده ایالاتو نظامي عملیات چې د حراس الدین مشران یې په نښه کړل، د سلواغې په ۹مه د دې ډلې د منحل کېدلو په پریکړه کې د یوه فکتور په توګه رول ولوباو.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13z6a

د القاعدې د جنوبي اسیا څانګه چې یو وخت ډېره ځواکمنه وه، په دغې ډلې باندې له نړۍ وال فشار او د هغې د مهمو مشرانو له وژل کېدلو څخه وروسته، اوس د افغانستان او پاکستان تر منځ په سختو سرحدي سیمو کې پټېدلو ته مجبوره شوې ده.

د ملګرو ملتونو د سلواغې د راپور له مخې، د هند په نیمه لویه وچه کې د القاعدې څانګې له نورو ډلو سره خپله همکاري زیاته کړې څو «په ګاونډیو هیوادونو کې خپل حضور پراخ کړي،»

د ملګرو ملتونو د امنیت شورا د تحلیلي ملاتړ او بندیزونو د څارنې ټیم په وینا، د دوی په منځ کې تر ټولو مخکښ تحریک طالبان پاکستان (ټي ټي پي) دی.

دغه ټیم وویل چې القاعده او ټي ټي پي دواړو د تحریک جهاد پاکستان (ټي جی پي) تر بیرغ لاندې بریدونه ترسره کړي دي.

هغه زیاته کړه چې «د دې ډلو او ټي ټي پي ترمنځ د ځانمرګو بمي بریدګرو، جنګیالیو او ایډیالوژیکي لارښوونو د برابرولو له پلوه ډېرې اسانتیاوې موجودې دي،»

د وخت په تېرېدلو سره د سیمه ایزو ترهګرو ډلو سره د القاعده په جنوبي اسیا کې (ای کیو آی اېس) همکاري پراخه شوې ده.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13zs0

شنونکو سلام ټایمز ته وویل، القاعده «د نړۍ د تر ټولو ډېرې وېروونکې ترهګرې ډلې» په توګه په خپل اوج کې، یو واحد سازمان و او د سخت دریځه او افراطي ایډیالوژۍ پلويیانو ته یې خاص جذابیت درلود.

هغوی وویل، خو له هغه وخت راهیسې چې القاعده له خپلو پخوانیو مرکزونو څخه اېستل شوې او د عملیاتو د نوي مرکز موندلو ته مجبوره شوې، هغه حالات ټول بدل شوي دي. دې ډلې لکه څنګه چې په کوچنیو، کمزورو ډلو وېشل شوې او تیته شوې، اوس خپل یووالی او هویت له لاسه ورکړي دي.‌

شنونکو وویل، د القاعدې د فزیکي نفوذ پر بدلون سربېره، د یوه واحد عملیاتي مرکز پرځای په مختلفو ځایونو کې ډېرو کوچنیو ډلو د دغې ډلې ایډیالوژیک نفوذ په ډراماتیک ډول غورځولی دی.

د نن ورځې ډېری ځوانان دې ډلې ته د تاریخ د یوې برخې او یوه ناکام ګروپ په سترګه ګوري چې اسلامي ټولنو ته یې یواځې ویجاړتیاوې راوړې دي.‌
http://afghanistan.asia-news.com/r/13zvs

د داعش خراسان څانګې یو جګپوړی فعال چې په ۱۴۰۰ لمریز کال د کابل په هوايي ډګر کې د هغې بمي چاودنې په تور تورن دی چې ۱۳ امریکایي سرتیري او ۱۷۰ افغانان یې ووژل، د کب په ۱۵مه لومړی ځل د متحده ایالاتو په محکمه کې حاضر شو.

د پاکستان لومړي وزیر شهباز شریف وویل، محمد شریف الله، چې د جعفر په نوم هم پیژندل کیږي، د «پاکستان-افغانستان په سرحدي سیمه کې د ترسره شويو بریاليو عملیاتو» په ترڅ کې ونیول شو.

د متحده ایالاتو ولسمشر ډونالډ ټرمپ د کب په ۱۴مه کانګرس ته په خپله وینا کې وویل، «زه په خوښۍ سره اعلان کوم چې موږ همدا اوس د دې وحشت مسؤل جګپوړی ترهګر نیولی دی،» او د شریف الله د نیولو په برخه کې د مرستې لپاره یې له پاکستان څخه مننه وکړه.

متحده ایالاتو په شریف الله باندې د یوې ترهګرې ډلې لپاره د داسې مادي ملاتړ او سرچینو چمتو کولو او دسیسې جوړولو تور لګولی چې په پایله کې یې مرګ ژوبله رامنځته شول.
http://afghanistan.asia-news.com/r/140uq

د القاعدې سره تړلو مشرانو په نښه کولو لپاره د متحده ایالاتو وروستي بریدونه د لوړې کچې دقت ښیې، او پرته له دې چې نورو ته تاوان ورسوي، په مستقیم برید کې هدف له منځه وړي.

امریکایي ځواکونو د کب په ۵مه د سوریې په ادلیب ولایت کې د حراس الدین لوړ پوړی پوځي مشر محمد یوسف ضیاء تلای (مشهور په جعفر الترکي) له تعقیبولو څخه وروسته وواژه.

د متحده ایالاتو د پوځ له خوا خپره شوې یوه ۱۳ ثانیه یي ویډیو ښيي چې تلای د برید پر مهال په یوه کلیواله سیمه کې په یوه خالي سړک موټر چلاوه.

وېډیوي فلم او وروسته هغه عکسونه چې د سوریې د ملکي دفاع غړو د صحنې د معاینه کولو پر وخت اخیستي، ښیي چې د موټر چلوونکي چوکۍ په دقت سره په نښه شوې وه، او د موټر پاتې برخه تقریبا روغه پاتې ده.
http://afghanistan.asia-news.com/r/1867890

د افریقا په ساحل سیمه کې د پراختیا د هڅو په لړ کې، د القاعدې ملګري د هغو خلکو د ژوند او معیشت پر وړاندې بې رحمانه چلند کوي چې دوی هڅه کوي محکوم یې کړي.

القاعده په ساحل سیمه کې د جماعت نصرت الاسلام والمسلمین (جناو) په څېر ډلو له لارې، چې په مالي، نایجر او بورکینا فاسو کې فعاله ده او هڅه کوي چې خپل نفوذ جنوب ته وغځوي، فعالیت کوي.

کارپوهانو وویل، جناو هڅه کړې ترڅو په هغو سیمو کې نفوذ وکړي چې کمزورې حکومتولۍ او امنیتي ننګونې لري، او په دې توګه د خپل کنټرول پراخولو په لړ کې د سیمې خلکو ته ستونزې جوړوي او وینه تویوي.

د نړۍ وال بحران ډلې څېړونکي ابراهیم یحیی د فرانسې خبري اژانس ته وویل، دا ډله په کلیوالو سیمو کې ګرځي، د تښتونې او وژنې په څېر د ډارولو تکتیکونو څخه کار اخلي چې کلیوال ووېروي او په ځنګلونو کې له کمپونو څخه په ښارونو بریدونه تنظیموي.
http://afghanistan.asia-news.com/r/1869012

په داسې حال کې چې القاعده هڅه کوي چې په افریقا کې نفوذ ترلاسه کړي، دا ډله د خلکو او حکومتونو چې د هغې تاوتریخوالي غندي، له سخت مقاومت سره مخامخ شوې ده.

د القاعدې ملګرو، چې افراطي ایډیالوژي لري، خو په زیاتېدونکي ډول د ځایي واکمنۍ او مالي منابعو په ټینګولو تمرکز کوي، هڅه کړې چې د تاوتریخوالي او فرصت غوښتونکیو اتحادونو له لارې د خپلو ځانونو لپاره ځای برابر کړي.

د جماعت نصرت الاسلام والمسلمین (جناو) او الشباب په څېر د القاعدې ملګري، له ساحل څخه نیولې د افریقا ښکر پورې په ټوله لویه وچه کې فعالیت کوي.

هغوی هڅه کړې چې له کمزورو حکومتونو، بې کفایته پوځونو او اقتصادي بحرانونو څخه ګټه پورته کړي او خپلې پراختیا ته وده ورکړي، د قاچاق، غیرقانوني مالیې او چریکي جګړې له لارې خپل فعالیتونه تمویل کړي.
http://afghanistan.asia-news.com/r/1869693

متحده ایالاتو په سومالیا کې د القاعدې سره تړلې الشباب او په یمن کې د ایران تر ملاتړ لاندې حوثیانو ترمنځ د زیاتېدونکیو اړیکو د پرې کولو لپاره د نړۍ والو هڅو د همغږۍ غوښتنه کړې ده.

په ملګرو ملتونو کې د متحده ایالاتو سرپرست استازي جان کیلي د کب په ۱۳مه وویل، «د سره سمندرګي قاچاقي لارې چې په سومالیا کې مېشتې ترهګرې ډلې له یمن سره نښلوي، نړۍ والې همکارۍ ته اهمیت ورکوي،»

هغه د ملګرو ملتونو له خوا په الشباب باندې د بندیزونو د پرېکړه لیک له تصویبېدلو څخه وروسته وویل، «موږ د الشباب او حوثیانو ترمنځ د زیاتیدونکو اړیکو په هکله په ځانګړې توګه اندېښمن یو،»

نوموړي وویل، «موږ د یمن او الشباب د بندیزونو د ټیمونو، او د افریقا ښکر او عربي ټاپووزمې هیوادونو ترمنځ خبرې اترې هڅوو څو د حوثیانو او الشباب ترمنځ اړیکې روښانه او په نهایت کې پرې کړي.»
http://afghanistan.asia-news.com/r/14502

شنونکو وویل، که څه هم چې القاعده له داخل څخه له زیاتېدونکي فشار سره مخامخ ده، دوامدار پوځي فشار او د شبکې د مهمو مشرانو هدفي وژنو د ډلې مرکزي قومانده په مؤثره توګه له منځه وړې ده.

په بلخ کې مېشت د سیاسي چارو شنونکي محمد نعیم فاضل سلام ټایمز ته وویل، د القاعدې ځینو ملګرو د متحدو ایالاتو په مشرۍ نړۍ وال ائتلاف د دوامدار فشار له امله، په ځانګړې توګه په سوریه کې خپله لاره بدله کړې ده.
http://afghanistan.asia-news.com/r/145tc

د افریقا ساحل سیمه د نړۍ وال تروریزم مرکز ګرځیدلی، چې د ۲۰۲۵ میلادي کال د نړۍ وال تروریزم د شاخص له مخې، په ټوله نړۍ کې د تروریزم اړوند ټولو مرګونو له نیمایي څخه ډېر همدغلته پیښیږي.

دغه راپور، چې د اقتصاد او سولې انسټیټیوټ له خوا د کب په میاشت کې خپور شو، څرګنده کړه چې په ۱۴۰۳ لمریز کال کې نړۍ وال تروریزم پورې اړوند ۵۱٪ (له ۷۵۵۵ څخه ۳۸۸۵) مړینې په ساحل سیمه کې پېښې شوي دي.

بورکینا فاسو، مالي، نایجر، چاد او موریتانیا په بشپړ ډول د ساحل هیوادونه دي، او تر څنګه یې د سینیګال، نایجیریا، کامیرون او ګیني ځینې برخې په سیمه ایز نوملړ کې شاملې دي.

په ۱۴۰۳ لمریز کال کې د نړۍ له ۲۰ تر ټولو ډېرو وژونکو ترهګریزو بریدونو څخه ۱۷په دې سیمه کې پېښ شوي چې تر ټولو ډېر یعنې نهه بریدونه په بورکینا فاسو کې ترسره شوي دي.
http://afghanistan.asia-news.com/r/146ip