کارپوهان وایي، د یوه غالب شخص په توګه د سومالیایي تبعه عبدالقادر مؤمن راپورته کېدل، چې متحده ایالاتو ترهګر نومولی دی، له دغې افراطي ډلې څخه د کسانو د تېښتې سبب شوي دي.

دا له دې امله چې د داعش ډېری پلویان مؤمن غیرمشروع ګڼي، او وایي چې نوموړی له قریش قبیلې سره هېڅ تړاو نه لري، عرب نه دی، او دا د یادې ډلې د دودیزو شرایطو او ځواک له جوړښت سره په ټکر کې دي.

په هرات کې مېشت سیاسي شنونکي او د پوهنتون استاد عبدالکریم سکندري سلام ټایمز ته وویل، داعش په تېرو وختونو کې هڅه کړې چې د خپلو مشرانو لپاره د حضرت محمد صلی الله علیه وسلم د نسب په ادعا سره ملاتړ ترلاسه کړي، خو دغه ادعا اکثر وختونه تر پوښتنې لاندې وه.

هغه وويل، «دې ادعا احساساتي او مذهبي هڅول شوي ځوانان د داعش لیکو ته جذب کړل،» خو لکه څنګه چې مؤمن په دوامداره توګه د ډلې د ځواک جوړښت کې خپل نفوذ پراخ کړی دی، ډېری غړي اوس له ډلې څخه لیرې کیږي.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13u2l

د افراطي ډلو د څارونکیو سیمه ایزو کارپوهانو په وینا، د القاعدې زیاتیدونکي زوال په ډیجیټل نړۍ کې منعکسه شوې، او دغلته هغه په عملي توګه له افراطي رسنیو څخه ورکه شوې ده.

دا یو پراخ بدلون په ګوته کوي، ځکه چې پخواني متحدین ځانونه د ډلې له سخت دریځې ایډیالوژۍ څخه لیرې کوي او ډېر معتدل دریځونه نیسي.

د ابن الولید د مطالعاتو او ساحوي څیړنو مرکز د رسنیو د څانګې نوي مشر مازن ذکي وویل چې هغه د مرکز له خوا د ویب پاڼو او ټولنیزو رسنیو حسابونو د څارنې له لارې په انټرنټ کې د القاعدې د حضور کمښت لیدلی دی.

هغه د سلام ټایمز ملګري وېب سایټ الفاصل ته وویل، «دا په څرګنده لیدل کیږي چې د القاعدې لپاره تقریبا هیڅ خبر یا ملاتړ نشته، یواځې هغه څه دي چې دا ډله یې پخپله کله ناکله پوسټ کوي،»

هغه وویل، «په دغو سایټونو کې د القاعدې هېڅ ډول ذکر نشته، او داسې ښکاري لکه هغه چې هېڅکله موجوده نه وه.»
http://afghanistan.asia-news.com/r/13u3c

متحده ایالات د داسې مالوماتو د ورکولو په بدل کې تر ۱۰ میلیونو ډالرو پورې انعام ورکوي چې د داعش خراسان څانګې د مشرانو د له منځه وړلو یا د دغې ډلې د مالي میکانیزمونو د ګډوډولو سبب وګرځي.

دا انعام د متحده ایالاتو د بهرنیو چارو وزارت د عدالت لپاره انعامونه (آر اېف جی) پروګرام په لړ کې ورکول کیږي چې هدف یې په ځانګړې توګه په افغانستان، عراق او سوریه کې د ترهګرو د ګواښونو پیژندل او شنډول دي.

دا پروګرام په ۱۹۸۴میلادي کال کې له خپل تاسیس راهیسې، خورا اغیزمن ثابت شوی، او په دې لړ کې له ۲۵۰ ملیونو ډالرو څخه ډېر له ۱۲۵ څخه زیاتو هغو خلکو ته ورکول شوي چې مالوماتو یې د بریدونو مخنیوي یا د ترهګرو شبکو په له منځه وړلو کې مرسته کړې ده.‌

په دې هکله پوهېدل چې د داعش خراسان څانګه څنګه فعالیت کوي او څنګه تمویلېږي، د هغې د فعالیتونو د ګډوډۍ لپاره ډېر مهم دي.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13u8y

یوه نوې څېړنه ښيي چې د افریقا په ښکر کې د القاعدې ملګری او په یمن کې حوثیان د ایراني رژیم تر مصؤنیت لاندې د وسلو د لېږد او قاچاق په یوه پېچلي شبکه کې ښکیل دي.

د سیاسي چارو شنونکي فیصل احمد د سلام ټایمز ملګري وېب سایټ الفاصل ته وویل چې وسلې له ایران څخه عربي سمندر ته لیږدول کیږي، بیا د کوچنیو کښتیو له لارې د الشباب تر کنټرول لاندې د سومالیا سواحلو ته لېږدول کیږي.

د اخبار الان د څېړنې له مخې چې د لیندۍ په ۲۲مه خپره شوه، د سومالیا بوساسو بندر په دې برخه کې د یوه مهم مرکز په توګه کار کوي.

د قاچاق مهمې لارې د پونټلینډ ساحلي ښارونو لکه ماریرو او ایل ایو له لارې تېرېږي. دغلته کوچنۍ چټکې کښتۍ وسلې او کسان لېږدوي.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13u9p

د ګڼ شمېر نړۍ والو ارزونو په اساس، په وروستیو کلونو کې د القاعدې نسبي چوپتیا د دې نښه ده چې دا ډله په ساحه کې کمزورې کیږي او په خپلو آنلاین تبلیغاتي هڅو کې ناکامېږي.

په ۱۴۰۲ کې د ملګرو ملتونو د امنیت شورا په یوه راپور کې راغلي، القاعده نشي کولی چې په افغانستان کې له ۶۰ څخه د ډېرو غړو د لرلو ادعا وکړي، چې په هغوی کې هم ډېر یې مشران خلک دي او په کابل، کندهار، هلمند او کونړ کې ژوند کوي.

د غبرګولي په میاشت کې، د ملګرو ملتونو د بندیزونو د څارنې ټیم راپور ورکړ چې القاعده داسې وړتیا نه لري چې په لویه کچه بهرني عملیات ترسره کړي.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13ues

د سیمې امنیتي کارپوهان وايي، په منځني ختیځ او افغانستان کې له سختو ناکامیو څخه وروسته، د داعش له خوا د خلافت جوړولو خوب په ډېرېدونکې توګه له منځه ځي.

کمزوري مالي او پوځي سرچینې او د عامه ملاتړ کمښت د دغې ډلې نفوذ او ځمکنۍ کنټرول له منځه وړی دی، چې د داعش او د دولت د جوړولو لپاره د دغې ډلې د لویو پلانونو لپاره یو ډراماتیک بدلون په ګوته کوي.

د داخلي مشرتابه په برخه کې بحرانونه، د سیمه ییزو او نړیوالو ځواکونو له خوا د ترهګرۍ ضد دوامدارې هڅې په ګډه د دې سبب شوي چې دغې ډلې ته یوازې د خپل ځان سیوری پرځای پاتې شي.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13v80

د القاعدې اړوند جماعت نصرت الاسلام والمسلمین (جی اېن آی اېم) ډله د لویدیځې افریقا د ترټولو وژونکو ډلو څخه ده، چې د تاوتریخوالي ډک تاکتیکونه کاروي او په خپلو کړو سره ملکي وګړي ډاروي او دا چارې یې له اسلامي لارښوونو سره په ټکر کې دي.

جی اېن آی اېم چې اصلا په مالي، بورکینا فاسو او نایجر کې فعالیت کوي، د ۱۳۹۵ د کب په میاشت کې له انصارالدین، مکینا لبریشن فرنټ، المورابیتون، او د اسلامي مغرب القاعدې (ای کیو آی اېم) تر منځ له ایتلاف څخه راجوړ شو.

دې ډلې په چټکۍ سره د تاوتریخوالي له امله شهرت ترلاسه کړ، چې د فعالیتونو په نتیجه کې یې په ساحل کې د تاوتریخوالي پیښو او ملکي تلفاتو کې زیاتوالی راغی او ورسره په ساحل کې یې هم سر راپورته کړ.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13v73

په ساحل کې د القاعدې د افریقایي ملګري جماعت نصرت الاسلام والمسلمین (جی اېن آی اېم) د وحشیانه واکمنۍ په پراخېدلو سره، دیني عالمان له اسلامي اصولو سره د هغه د بنسټیز خیانت پر وړاندې خبرې کوي.

په هرات کې مېشت دیني عالم مولوي محمدالدین مؤحد سلام ټایمز ته وویل، «اسلام یو معتدل دین دی، او افراطیت پکې هیڅ ځای نه لري،»

هغه وویل، «له لسیزو راهیسې، القاعدې ځان د اسلام د مدافع په توګه ښودلی، خو بیا یې د جی اېن آی اېم په څېر ډلو له لارې، په ځانګړې توګه د بې ګناه خلکو په وژلو سره، د دین په وړاندې تر ټولو لوی خیانت کړی دی،»

جی اېن آی اېم د مالي، بورکینا فاسو او نایجر په ځینو برخو کې فعالیت کوي، او د جنوب لوري ته د بینین، توګو، عاج ساحل او ګانا سیمو ته غځېدلی دی.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13vf9

په افغانستان کې د القاعدې د تاریخي ځواکمن مرکز په سقوط، په منځني ختیځ کې د دې ډلې د ملاتړ په کمېدلو او په پرله پسې توګه د مشرانو په وژل کېدلو سره،دغې افراطي ډلې د خپلې بقا او مشروعیت لپاره خپلو افریقایي ملګرو ته سترګې نیولې دي.

د ۱۴۰۲ لمریز د وږي په میاشت کې د متحده ایالاتو د خپرو شویو استخباراتي راپورونو په اساس، دې ډلې په افغانستان کې د خپل حضور د ساتلو لپاره هڅې کړې، خو اوس یې دغلته «شاوخوا لس تنه مهم غړي پاتې دي او له تاریخي پلوه تر ټولو ټیټه نقطه» کې فعالیت کوي.

په واشنګټن پوسټ کې د یوه خپاره شوي تحلیل په اساس، په دې کې د ډلې د مشرتابه، یووالي، د جز او تام د ژمنتیا او د ځایي سیمې د له لاسه ورکولو په هکله توضیحات وړاندې شوي، او «د القاعدې لپاره د مړینې» په توګه شمېرل کیږي.

په راپور کې ویل شوي چې په افغانستان کې د دې ډلې شتون اوس د عملیاتي اډې په پرتله «د القاعدې د مشرانو لپاره یوه پالنځي» ته ورته دی.

د مشرتابه تشې دا ډله نوره هم کمزورې کړې ده.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13w7m

استخباراتي ارزونې او امنیتي شنونکي وايي، په داسې حال کې چې د القاعدې مشرتابه اوس په شیعه اکثریت لرونکي ایران کې مېشته ده او د هغې د افریقایي ملګرو نفوذ پراخ شوی، دغه ډله له خپلې اصلي ایډیالوژۍ او په افغانستان کې له خپلو ریښو څخه فاصله نیسي.

په داسې حال کې چې القاعده په افغانستان او منځني ختیځ کې په خپلو دودیزو مرکزونو کې نفوذ له لاسه ورکوي، د هغې په لوړه کچه له تاوتریخوالي څخه ډک افریقایي ملګري فعال دي او پراختیا مومي، چې ورسره د دغې ډلې جغرافیایي ارتباط بدلون مومي او د هغې د پام وړ فرصت غوښتنه په ګوته کوي.

د دې ډلې تر ټولو مهم افریقایي ملګري په سومالیا کې مېشت الشباب او جماعت نصرت الاسلام والمسلمین (جی اېن آی اېم) دي، چې په ساحل کې له شته سیاسي بې ثباتۍ او د ځایي خلکو له شکایتونو څخه په ناوړه استفادې سره یې هلته حضور جوړ کړی دی.

د القاعدې افریقایي ملګري په ایران کې، چې د راپورونو له مخې د شبکې عملي مشر سیف العدل مېشت دی، د ډلې له مرکزي مشرتابه څخه په زیاتیدونکې خپلواکۍ سره کار کوي.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13wga

د القاعدې مشري څوک کوي؟

په کابل کې د متحده ایالاتو د بې پیلوټه الوتکې په برید کې د دغې ډلې د مشر ایمن الظواهريله وژل کېدلو څخه له دوو کالونو ډېر وخت وروسته، القاعده د خپل مشر د مړینې په اړه په څرګنده توګه چوپ پاتې ده او تر اوسه یې په رسمي ډول د ځایناستي نوم اخیستی نه دی.

د دې ډلې نوی مشر سیف العدل چې یو مصری دی، په ایران کې مېشت دی.

خو د القاعدې لوړ پوړي غړي د هغه واکمنۍ ته اهمیت نه ورکوي او په مؤثره توګه یې په اسلامي جمهوریت کې چې هغه په کې د ایران رژیم څخه پناه اخیستې ده، منزوي کړی دی.‌

دې کار د القاعدې دننه د واک تشه رامنځته کړې ده چې په پایله کې یې سیالي رامنځته کړې، او په مشرۍ کې هېڅ غالب شخص راڅرګند شوی نه دی.‌
http://afghanistan.asia-news.com/r/13wq8

د سیمه ایزو امنیتي کارپوهانو په وینا، د مشرتابه په برخه کې د القاعدې اوږد بحران دا شبکه د سیالو ډلو په یوه شبکه باندې بدله کړې چې په کې جنایتکارې ډلګۍ په ایډیالوژیکو هدفونو باندې سیوری غوړوي.

په هرات کې مېشت د سیاسي چارو شنونکي فضل حق واحد وویل، د ۱۴۰۱ د چنګاښ په میاشت کې د ایمن الظواهري له مړینې څخه وروسته د مرکزي واک نشتوالي خپلواکې ډلګۍ رامینځته کړې چې ورسره پخوانیو قوماندانانو په خپل سر عملیات پیل کړي دي.

هغه سلام ټایمز ته وویل، «د القاعدې لوړپوړي غړي د ډلې د ایډیالوژۍ د تعقیبولو پر ځای د شخصي ګټو او واک لپاره د وسلو او غیرقانوني توکو په قاچاق باندې ډېر تمرکز کوي،»

د مالي وېش د مېکانېزمونو په ګډون، د القاعدې مرکزي جوړښت سقوط کړی، په داسې حال کې چې د مرکزي مشرتابه د بیارغونې لپاره د دغې ډلې هڅې د سیمه ایزو قوماندانانو ترمنځ د ژورې بې باورۍ له امله په مکرر ډول ناکامې شوې دي.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13x93

د متحده ایالاتو پوځ وویل چې د سلواغې په ۲۷مه په شمال لویدیځه سوریه کې د متحده ایالاتو یوه دقیق هوايي برید د القاعدې سره تړلي حراس الدین د مالي او لوجستیکي چارو یو لوړپوړی چارواکی وواژه.

د متحده ایالاتو مرکزي قوماندانۍ وویل چې دا برید د متحده ایالاتو او د هغه د ملګرو د هڅو یوه برخه ده چې غواړي «د ترهګرو له خوا د بریدونو پلانولو، تنظیمولو او ترسره کولو هڅې ګډې وډې او کمزورې کړي،»

د حراس الدین د قوماندې جوړښت د متحده ایالاتو د پرله پسې بریدونو له لارې چې د هغې مشران او فعالان چې په خوندي ځایونو کې پټ‌ شوي دي، په نښه کولو سره ډېر زیات کمزوری شوی دی.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13y4x

امنیتي سرچینو وویل، پاکستان د روانې نړۍ والې مبارزې په لړ کې د داعش پر وړاندې عملیات ګړندي کړي دي، مهم فعالان یې نیولي او د بند سزا یې ورکړې ده.

د سلواغې په ۲۴مه، د پنجاب په ساهیوال ولسوالۍ کې د ترهګرۍ ضد یوې سیمه ییزې محکمې د داعش-خراسان څانګې فعال عثمان سعید ته د ۳۱ کلونو بند سزا واوروله.

داعش-خراسان په افغانستان او پاکستان کې د یادې ډلې سیمه ییزه څانګه ده.

نیوز ډرم راپور ورکړ، د پنجاب پولیسو د ترهګرۍ ضد څانګې ویلي چې سعید د یوې ترهګریزې پیښې په تړاو تر تعقیب لاندې و او په جهنګ ولسوالۍ کې یې د «فرقه ییز برید» پلان درلود.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13y7u

لکه څنګه چې القاعدې یو وخت په افغانستان کې خپل کنټرول پراخاوه، جماعت نصرت الاسلام والمسلمین (جناو) هڅه کوي چې د تاوتریخوالي د بې رحمه کمپاین له لارې په لوېدیځه افریقا کې خپل نفوذ پراخوي.

کارپوهانو سلام ټایمز ته وویل، له القاعدې سره تړلې ډلې هڅه کوي ترڅو ځان د ساحل په سیمه کې د خورا قوي امنیتي ګواښونو په توګه ثابت کړي.

په اتریش کې مېشت افغان سیاسي څیړونکی غلام نبي دستګیر سلام ټایمز ته وویل، جناو چې اصلا په مالي، نایجر او بورکینا فاسو کې فعالیت کوي، خپل وسله وال بریدونه، بمي چاودنې، تښتونې او شوکې زیات کړې دي.

جناو ملکي وګړي، ژورنالستان، دولتي چارواکي او بهرنيان تښتوي، او د غټو پیسو غوښتنه کوي. هغه وویل، «که چېرې پیسې ورنکړل شي، قربانیان ممکن ووهل شي یا حتی ووژل شي.»
http://afghanistan.asia-news.com/r/13yg6

امریکایي ځواکونو په وروستیو اونیو کې په سوریه کې د القاعدې د ملګري ګروپ حراس الدین، چې په وروستیو کې منحل شوی دی، د پخوانیو مشرانو د په نښه کولو له لارې یوه یرغلیز کمپاین ته زور ورکړی او څو مشران یې ور وژلي دي.

دا اقدام په افغانستان او پاکستان کې د القاعدې د سنتي مرکز د په نښه کولو سربېره، په هر هغه ځای کې چې دغه شبکه ریښې جوړوي، د هغې د اړوندو ډلو د له منځه وړلو لپاره د پراخ کمپاین د یوې برخې په توګه ترسره کیږي.

محمد یوسف ضیا طلايي (جعفر الترکي) د کب په ۵مه د سوریې په ادلیب ولایت کې د امریکا د بې پیلوټه الوتکې په برید کې ووژل شو. رسنیزو سرچینو وویل چې هغه هڅه کوله څو د حراس الدین له منحل کېدلو څخه وروسته یوه جلا ډله جوړه کړي.

د متحده ایالاتو پوځ وویل چې د کب په ۳مه د متحده ایالاتو یوه هوایی برید د سوریې په شمال لویدیځ کې د حراس الدین لوړ پوړی مشر تسهیل کونکی وسیم تحسین بیرقدار له منځه وېوړ.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13yv1

امنیتي شنونکو وویل، په سوریه کې د القاعدې د وروستۍ مهمې ډلې، حراس الدین منحل کول دا په ډاګه کوي چې د داخلي ایډیالوژیکي ویشونو ترڅنګ دوامدار پوځي فشار څنګه افراطي ډلې ډوبولی شي.

حراس الدین، چې په خپل اوج کې یې ۲۵۰۰ جنګیالي درلودل، د ۱۳۹۶ لمریز د سلواغې په میاشت کې په داسې حال کې راڅرګند شو چې القاعدې په سوریه کې د نفوذ د بیا جوړولو هڅه کوله. په دغه وخت کې، النصره جبهې په ښکاره له هغې سره اړیکې پرې کړې څو تحریرالشام ډله جوړه کړي.

د ۱۴۰۳ لمریز کال په دوران کې د متحده ایالاتو نظامي عملیات چې د حراس الدین مشران یې په نښه کړل، د سلواغې په ۹مه د دې ډلې د منحل کېدلو په پریکړه کې د یوه فکتور په توګه رول ولوباو.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13z6a

د القاعدې د جنوبي اسیا څانګه چې یو وخت ډېره ځواکمنه وه، په دغې ډلې باندې له نړۍ وال فشار او د هغې د مهمو مشرانو له وژل کېدلو څخه وروسته، اوس د افغانستان او پاکستان تر منځ په سختو سرحدي سیمو کې پټېدلو ته مجبوره شوې ده.

د ملګرو ملتونو د سلواغې د راپور له مخې، د هند په نیمه لویه وچه کې د القاعدې څانګې له نورو ډلو سره خپله همکاري زیاته کړې څو «په ګاونډیو هیوادونو کې خپل حضور پراخ کړي،»

د ملګرو ملتونو د امنیت شورا د تحلیلي ملاتړ او بندیزونو د څارنې ټیم په وینا، د دوی په منځ کې تر ټولو مخکښ تحریک طالبان پاکستان (ټي ټي پي) دی.

دغه ټیم وویل چې القاعده او ټي ټي پي دواړو د تحریک جهاد پاکستان (ټي جی پي) تر بیرغ لاندې بریدونه ترسره کړي دي.

هغه زیاته کړه چې «د دې ډلو او ټي ټي پي ترمنځ د ځانمرګو بمي بریدګرو، جنګیالیو او ایډیالوژیکي لارښوونو د برابرولو له پلوه ډېرې اسانتیاوې موجودې دي،»

د وخت په تېرېدلو سره د سیمه ایزو ترهګرو ډلو سره د القاعده په جنوبي اسیا کې (ای کیو آی اېس) همکاري پراخه شوې ده.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13zs0

شنونکو سلام ټایمز ته وویل، القاعده «د نړۍ د تر ټولو ډېرې وېروونکې ترهګرې ډلې» په توګه په خپل اوج کې، یو واحد سازمان و او د سخت دریځه او افراطي ایډیالوژۍ پلويیانو ته یې خاص جذابیت درلود.

هغوی وویل، خو له هغه وخت راهیسې چې القاعده له خپلو پخوانیو مرکزونو څخه اېستل شوې او د عملیاتو د نوي مرکز موندلو ته مجبوره شوې، هغه حالات ټول بدل شوي دي. دې ډلې لکه څنګه چې په کوچنیو، کمزورو ډلو وېشل شوې او تیته شوې، اوس خپل یووالی او هویت له لاسه ورکړي دي.‌

شنونکو وویل، د القاعدې د فزیکي نفوذ پر بدلون سربېره، د یوه واحد عملیاتي مرکز پرځای په مختلفو ځایونو کې ډېرو کوچنیو ډلو د دغې ډلې ایډیالوژیک نفوذ په ډراماتیک ډول غورځولی دی.

د نن ورځې ډېری ځوانان دې ډلې ته د تاریخ د یوې برخې او یوه ناکام ګروپ په سترګه ګوري چې اسلامي ټولنو ته یې یواځې ویجاړتیاوې راوړې دي.‌
http://afghanistan.asia-news.com/r/13zvs

د داعش خراسان څانګې یو جګپوړی فعال چې په ۱۴۰۰ لمریز کال د کابل په هوايي ډګر کې د هغې بمي چاودنې په تور تورن دی چې ۱۳ امریکایي سرتیري او ۱۷۰ افغانان یې ووژل، د کب په ۱۵مه لومړی ځل د متحده ایالاتو په محکمه کې حاضر شو.

د پاکستان لومړي وزیر شهباز شریف وویل، محمد شریف الله، چې د جعفر په نوم هم پیژندل کیږي، د «پاکستان-افغانستان په سرحدي سیمه کې د ترسره شويو بریاليو عملیاتو» په ترڅ کې ونیول شو.

د متحده ایالاتو ولسمشر ډونالډ ټرمپ د کب په ۱۴مه کانګرس ته په خپله وینا کې وویل، «زه په خوښۍ سره اعلان کوم چې موږ همدا اوس د دې وحشت مسؤل جګپوړی ترهګر نیولی دی،» او د شریف الله د نیولو په برخه کې د مرستې لپاره یې له پاکستان څخه مننه وکړه.

متحده ایالاتو په شریف الله باندې د یوې ترهګرې ډلې لپاره د داسې مادي ملاتړ او سرچینو چمتو کولو او دسیسې جوړولو تور لګولی چې په پایله کې یې مرګ ژوبله رامنځته شول.
http://afghanistan.asia-news.com/r/140uq