له نږدې یوې لسیزې راهیسې د داعش خراسان څانګې په افغانستان کې ښوونځي، پوهنتونونه او تعلیمي موسسات د تاوتریخوالي په یو لړ بریدونو سره په نښه کړي دي.

کارپوهان وايي چې په تعلیمي نظام د دې ډلې بریدونه د یوې داسې قصدي ستراتیژۍ برخه ده چې غواړي د تعمیل شوې ناپوهۍ له لارې په خلکو باندې کنټرول ترلاسه کړي.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13qeb

شنونکي وايي، د بهرنیو عوایدو په کمېدلو سره، القاعدې په افغانستان کې په غیرقانوني توګه د کانونو په استخراج، د نشه یيزو توکو قاچاق او په زوره د «مذهبي مالیاتو» راټولولو له لارې د تمویل هڅې ګړندۍ کړي دي.‌

د نیمروز ولایت اوسېدونکي او د سیاسي چارو کارپوه عبدالصبور نېکمل سلام ټایمز ته وویل، دغه شبکه چې له بهر څخه د مالي مرستو له کمېدلو سره مخامخ ده، «اوس په افغانستان کې په کورنیو مالي سرچینو باندې تکیه کوي،»

یادې شبکې هڅې ګړندۍ کړې ترڅو په تقلبي لارو له بې وزلو افغانانو څخه پیسې ترلاسه کړي.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13qo8

څارونکي وايي، د متحده ایالاتو په هیوسټن او نیویارک ښارونو کې د داعش د دوو پلویانو وروستي نیول کېدل ښيي چې دغه افراطي ډله نه ده توانېدلې ترڅو په ټولنیزو رسنیو کې منظم حضور ته دوام ورکړي.

هغوی وايي، په دواړو قضیو کې مدعی علیه کسانو د ټولنیزو رسنیو او پیغام لېږونکو اپلیکېشنونو له لارې په پراخه کچه آنلاین اړیکې لرلې، چې بالاخره د هغوی د نیول کېدو سبب شوې او د هغوی پلانونه یې شنډ کړل.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13qss

د افغانستان له غرونو څخه د سوریې د جګړې تر ډګرونو پورې، متحده ایالات په جدیت سره د القاعدې د غړو لټون کوي، او د دقیقو بریدونو او سیمه ییزو اتحادونو له لارې پرله پسې د دغې افراطي شبکې وړتیاوې له منځه وړي.

د پوځي چارو شنونکي یحیی محمد علي د سلام ټایمز ملګري وېب سایټ الفاصل ته وویل، «متحده ایالاتو د القاعدې او د هغې د څانګو له ایډیالوژۍ څخه رامنځته کېدونکی خطر په پیل کې احساس کړی وه،»

علي وویل، د متحده ایالاتو د ترهګرۍ ضد کمپاینونو «پرله پسې بریاوې» ترلاسه کړې. شنونکي وایي، هدفي بریدونه، د استخباراتو راټولول او سیمه ایزو ځواکونو سره همکاري د دغو بریاوو اصلي عناصر دي.

د ۱۳۹۰ کال له برید څخه چې اسامه بن لادن یې په پاکستان کې د هغه په پټنځای کې وواژه، تر ۱۴۰۱ کال پورې د بې پیلوټه الوتکې برید چې په کابل کې یې د هغه ځای ناستی ایمن الظواهري له منځه وېوړ، د متحده ایالاتو د وړتیاوو پرله پسې پرمختګ په ګوته کوي.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13r2f

د القاعدې اصلي مشر سیف العدل په ایران کې چې اکثریت اوسېدونکي یې شیعه ګان دي، او د دغې ترهګرې ډلې سلفي اورپکې ایډیالوژي شیعه ګان مرتد بولي، له یوې اډې څخه فعالیت کوي.

د وېلسن مرکز په وینا، العدل چې په مصر کې زېږېدلی، له ۱۳۶۸ لمریز کال راهیسې د القاعدې په لیکو کې را پورته شوی، او د چاودیدونکو توکو د روزونکي له درجې څخه د اسامه بن لادن د امنیتي توضیحاتو قوماندان او بیا د یادې ډلې د نظامي عملیاتو مشرۍ ته رسېدلی دی.

د ملګرو ملتونو د امنیت شورا د راپور له مخې، د ۱۴۰۱ لمریز په چنګاښ کې د ایمن الظواهري له وژل کېدلو څخه وروسته، العدل د ۱۴۰۱ لمریز کال له سلواغې راهیسې د القاعدې مشري کوي.

دغه سازمان تر اوسه پورې په رسمي توګه هغه د خپل مشر په نامه نه دی نومولی، چې ځینې شنونکي یې دلیل د هغه جنجالي ایراني پټنځای بولي.‌
http://afghanistan.asia-news.com/r/13rhy

د ۱۴۰۱ د چنګاښ په میاشت کې په کابل کې د امریکا د بې پیلوټه الوتکې په برید کې د خپل مشر ایمن الظواهري له وژل کیدو راهیسې، القاعده د مشرتابه له بحران سره مخ ده او اړ شوې ترڅو د خپلې بقا د ډاډمنولو لپاره خپل بنسټیز اصول تر پښو لاندې کوي.

په داسې حال کې چې راپورونه ښیي چې په ایران کې مېشت سیف العدل د یادې ډلې مشري پر غاړه اخیستې ده، القاعدې په رسمي توګه دغه د مشرتابه لیږد نه دی تایید کړی. شنونکي وایي، چې د هغوی دا چوپتیا یو کمزوری حالت ښیي.

په هرات کې مېشت سیاسي شنونکي عبدالقادر فیضي سلام ټایمز ته وویل، «په تېرو څو کلونو کې د امریکا په عملیاتو کې د القاعدې ډېر مشران او مهم شخصیتونه له منځه وړل شوي دي،»

هغه زیاته کړه، «د متحده ایالاتو پوځي فشار القاعدې ته زیان رسولی دی،» او زیاته یې کړه چې، د الظواهري په مړینې سره، «القاعده په عملي توګه بې مشره شوې ده.»
http://afghanistan.asia-news.com/r/13se2

کارپوهان وايي، القاعده په افغانستان کې د خپلو ترهګریزو فعالیتونو د تمویل لپاره بې وزله بزګران او د کان کیندنې ګټور عملیات په نښه کوي ځکه چې د ملاتړ کمېدلو د هغوی دودیزې عایداتي سرچینې وچې کړي دي.

د دې افراطي ډلې جنګیالي د هیواد په هغو سیمو کې چې القاعده لاهم پکې نفوذ لري، د عشر او زکات په نوم ډېری وختونه د توپک په زور پیسې راټولوي.

د افغانستان په شمال کې، القاعدې خپل تمرکز د کانونو د کیندلو عملیاتو ته اړولی دی

د فارن پالیسي د ۱۴۰۳ د وري میاشتې د راپور له مخې، د دوو کلونو په موده کې، دې ډلې د بدخشان او تخار په شمالي ولایتونو کې د سرو زرو له کانونو څخه ۱۹۵ ملیونه ډالر عواید ترلاسه کړي دي.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13tci

په هرات او نیمروز کې شنونکیو او دیني عالمانو وویل چې القاعده د پیسو اخیستلو او تاوتریخوالي د کمپاین او د جنایي شبکو او قاچاق په ترسره کولو سره، له قانون څخه سرغړونه او د اسلامي اصولو پر وړاندې خیانت کوي.

په هرات کې مېشت د سیاسي چارو شنونکي عبدالقادر کامل سلام ټایمز ته وویل، القاعدې په ټول هیواد کې جنایي کاروبارونه را منځته کړي چې د قاچاق لارې برابروي او په سیمه کې له جنایي ګروپونو سره اتحادونه جوړوي.

د فارن پالیسي مجلې د وږي په ۹مه راپور ورکړ چې تېر کال، القاعدې په افغانستان کې ۹ نوي ترهګریز کمپونه جوړ کړل، چې د روزنې او استخدام د مرکزونو په توګه کارول کیږي.

د ډیموکراسۍ د دفاع بنسټ د لانګ وار ژورنال په وینا، دا ډله اوس د افغانستان له ۳۴ ولایتونو څخه په ۱۰ کې روزنیز کمپونه چلوي.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13tfz

القاعده چې یو وخت د نړۍ ترټولو ډېره وېروونکې ترهګره ډله وه، په مکمله توګه بې مشره او بې جهته شوې ده. د ترهګرۍ او استخباراتي چارو پوهان وايي چې افراطي ایډیالوژۍ او ستراتیژیکو ناکامیو هغه کسان چې تمه کېدله په کې استخدام شي، ترې منزوي کړي دي.

په کابل کې د امریکا د بې پیلوټه الوتکې په برید کې د ایمن الظواهري له وژل کېدلو څخه دوه کاله وروسته، د القاعدې مرکز بې چلوونکي پاتې او څوک مشر ورته نه دی معرفي شوی.

د ترهګرۍ کارپوه وائل عبدالمطلب د الفاصل خبري وېب پاڼې ته وویل، «په منځني ختیځ او نړۍ کې د القاعدې دوره په مؤثره توګه پای ته رسېدلې ده،»

د دې ډلې زوال دوو مهمو فکتورونو پورې تړاو لري، چې یو یې د اسلامي قانون سخت تفسیر او بل یې د ترهګرۍ ضد پرله پسې هڅې دي.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13tt5

شنونکو وویل، د داعش د قدرت لړۍ له منځني ختیځ څخه، چیرته چې دا ډله ریښې لري، افریقا ته لیږدول شوي، چې ورسره سومالیایي الاصله عبدالقادر مؤمن د یوه مهم شخصیت په توګه سر راپورته کوي.‌

داسې باور کیږي چې مؤمن، چې په نکریزو سرې ږیرې او ځانګړیو عینکو ښه پیژندل کیږي، له سومالیا څخه د ولایتونو عمومي اداره ترسره کوي.

د افراطیت د مطالعاتو د نړۍ وال مرکز کارکوونکي تور هامینګ ای اېف پي ته وویل، «هغه تر ټولو مهم کس دی، تر ټولو پیاوړی، هغه څوک دی چې د داعش نړۍ واله شبکه کنټرولوي،»

د ځواک دغه بیا تنظیم په عراق او سوریه کې د متحده ایالاتو د ترهگرۍ ضد بریالیو عملیاتو څخه وروسته رامنځته کیږي چې د داعش د مشرتابه دودیز جوړښت یې له منځه وېوړ.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13tse

کارپوهان وایي، د یوه غالب شخص په توګه د سومالیایي تبعه عبدالقادر مؤمن راپورته کېدل، چې متحده ایالاتو ترهګر نومولی دی، له دغې افراطي ډلې څخه د کسانو د تېښتې سبب شوي دي.

دا له دې امله چې د داعش ډېری پلویان مؤمن غیرمشروع ګڼي، او وایي چې نوموړی له قریش قبیلې سره هېڅ تړاو نه لري، عرب نه دی، او دا د یادې ډلې د دودیزو شرایطو او ځواک له جوړښت سره په ټکر کې دي.

په هرات کې مېشت سیاسي شنونکي او د پوهنتون استاد عبدالکریم سکندري سلام ټایمز ته وویل، داعش په تېرو وختونو کې هڅه کړې چې د خپلو مشرانو لپاره د حضرت محمد صلی الله علیه وسلم د نسب په ادعا سره ملاتړ ترلاسه کړي، خو دغه ادعا اکثر وختونه تر پوښتنې لاندې وه.

هغه وويل، «دې ادعا احساساتي او مذهبي هڅول شوي ځوانان د داعش لیکو ته جذب کړل،» خو لکه څنګه چې مؤمن په دوامداره توګه د ډلې د ځواک جوړښت کې خپل نفوذ پراخ کړی دی، ډېری غړي اوس له ډلې څخه لیرې کیږي.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13u2l

د افراطي ډلو د څارونکیو سیمه ایزو کارپوهانو په وینا، د القاعدې زیاتیدونکي زوال په ډیجیټل نړۍ کې منعکسه شوې، او دغلته هغه په عملي توګه له افراطي رسنیو څخه ورکه شوې ده.

دا یو پراخ بدلون په ګوته کوي، ځکه چې پخواني متحدین ځانونه د ډلې له سخت دریځې ایډیالوژۍ څخه لیرې کوي او ډېر معتدل دریځونه نیسي.

د ابن الولید د مطالعاتو او ساحوي څیړنو مرکز د رسنیو د څانګې نوي مشر مازن ذکي وویل چې هغه د مرکز له خوا د ویب پاڼو او ټولنیزو رسنیو حسابونو د څارنې له لارې په انټرنټ کې د القاعدې د حضور کمښت لیدلی دی.

هغه د سلام ټایمز ملګري وېب سایټ الفاصل ته وویل، «دا په څرګنده لیدل کیږي چې د القاعدې لپاره تقریبا هیڅ خبر یا ملاتړ نشته، یواځې هغه څه دي چې دا ډله یې پخپله کله ناکله پوسټ کوي،»

هغه وویل، «په دغو سایټونو کې د القاعدې هېڅ ډول ذکر نشته، او داسې ښکاري لکه هغه چې هېڅکله موجوده نه وه.»
http://afghanistan.asia-news.com/r/13u3c

متحده ایالات د داسې مالوماتو د ورکولو په بدل کې تر ۱۰ میلیونو ډالرو پورې انعام ورکوي چې د داعش خراسان څانګې د مشرانو د له منځه وړلو یا د دغې ډلې د مالي میکانیزمونو د ګډوډولو سبب وګرځي.

دا انعام د متحده ایالاتو د بهرنیو چارو وزارت د عدالت لپاره انعامونه (آر اېف جی) پروګرام په لړ کې ورکول کیږي چې هدف یې په ځانګړې توګه په افغانستان، عراق او سوریه کې د ترهګرو د ګواښونو پیژندل او شنډول دي.

دا پروګرام په ۱۹۸۴میلادي کال کې له خپل تاسیس راهیسې، خورا اغیزمن ثابت شوی، او په دې لړ کې له ۲۵۰ ملیونو ډالرو څخه ډېر له ۱۲۵ څخه زیاتو هغو خلکو ته ورکول شوي چې مالوماتو یې د بریدونو مخنیوي یا د ترهګرو شبکو په له منځه وړلو کې مرسته کړې ده.‌

په دې هکله پوهېدل چې د داعش خراسان څانګه څنګه فعالیت کوي او څنګه تمویلېږي، د هغې د فعالیتونو د ګډوډۍ لپاره ډېر مهم دي.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13u8y

یوه نوې څېړنه ښيي چې د افریقا په ښکر کې د القاعدې ملګری او په یمن کې حوثیان د ایراني رژیم تر مصؤنیت لاندې د وسلو د لېږد او قاچاق په یوه پېچلي شبکه کې ښکیل دي.

د سیاسي چارو شنونکي فیصل احمد د سلام ټایمز ملګري وېب سایټ الفاصل ته وویل چې وسلې له ایران څخه عربي سمندر ته لیږدول کیږي، بیا د کوچنیو کښتیو له لارې د الشباب تر کنټرول لاندې د سومالیا سواحلو ته لېږدول کیږي.

د اخبار الان د څېړنې له مخې چې د لیندۍ په ۲۲مه خپره شوه، د سومالیا بوساسو بندر په دې برخه کې د یوه مهم مرکز په توګه کار کوي.

د قاچاق مهمې لارې د پونټلینډ ساحلي ښارونو لکه ماریرو او ایل ایو له لارې تېرېږي. دغلته کوچنۍ چټکې کښتۍ وسلې او کسان لېږدوي.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13u9p

د ګڼ شمېر نړۍ والو ارزونو په اساس، په وروستیو کلونو کې د القاعدې نسبي چوپتیا د دې نښه ده چې دا ډله په ساحه کې کمزورې کیږي او په خپلو آنلاین تبلیغاتي هڅو کې ناکامېږي.

په ۱۴۰۲ کې د ملګرو ملتونو د امنیت شورا په یوه راپور کې راغلي، القاعده نشي کولی چې په افغانستان کې له ۶۰ څخه د ډېرو غړو د لرلو ادعا وکړي، چې په هغوی کې هم ډېر یې مشران خلک دي او په کابل، کندهار، هلمند او کونړ کې ژوند کوي.

د غبرګولي په میاشت کې، د ملګرو ملتونو د بندیزونو د څارنې ټیم راپور ورکړ چې القاعده داسې وړتیا نه لري چې په لویه کچه بهرني عملیات ترسره کړي.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13ues

د سیمې امنیتي کارپوهان وايي، په منځني ختیځ او افغانستان کې له سختو ناکامیو څخه وروسته، د داعش له خوا د خلافت جوړولو خوب په ډېرېدونکې توګه له منځه ځي.

کمزوري مالي او پوځي سرچینې او د عامه ملاتړ کمښت د دغې ډلې نفوذ او ځمکنۍ کنټرول له منځه وړی دی، چې د داعش او د دولت د جوړولو لپاره د دغې ډلې د لویو پلانونو لپاره یو ډراماتیک بدلون په ګوته کوي.

د داخلي مشرتابه په برخه کې بحرانونه، د سیمه ییزو او نړیوالو ځواکونو له خوا د ترهګرۍ ضد دوامدارې هڅې په ګډه د دې سبب شوي چې دغې ډلې ته یوازې د خپل ځان سیوری پرځای پاتې شي.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13v80

د القاعدې اړوند جماعت نصرت الاسلام والمسلمین (جی اېن آی اېم) ډله د لویدیځې افریقا د ترټولو وژونکو ډلو څخه ده، چې د تاوتریخوالي ډک تاکتیکونه کاروي او په خپلو کړو سره ملکي وګړي ډاروي او دا چارې یې له اسلامي لارښوونو سره په ټکر کې دي.

جی اېن آی اېم چې اصلا په مالي، بورکینا فاسو او نایجر کې فعالیت کوي، د ۱۳۹۵ د کب په میاشت کې له انصارالدین، مکینا لبریشن فرنټ، المورابیتون، او د اسلامي مغرب القاعدې (ای کیو آی اېم) تر منځ له ایتلاف څخه راجوړ شو.

دې ډلې په چټکۍ سره د تاوتریخوالي له امله شهرت ترلاسه کړ، چې د فعالیتونو په نتیجه کې یې په ساحل کې د تاوتریخوالي پیښو او ملکي تلفاتو کې زیاتوالی راغی او ورسره په ساحل کې یې هم سر راپورته کړ.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13v73

په ساحل کې د القاعدې د افریقایي ملګري جماعت نصرت الاسلام والمسلمین (جی اېن آی اېم) د وحشیانه واکمنۍ په پراخېدلو سره، دیني عالمان له اسلامي اصولو سره د هغه د بنسټیز خیانت پر وړاندې خبرې کوي.

په هرات کې مېشت دیني عالم مولوي محمدالدین مؤحد سلام ټایمز ته وویل، «اسلام یو معتدل دین دی، او افراطیت پکې هیڅ ځای نه لري،»

هغه وویل، «له لسیزو راهیسې، القاعدې ځان د اسلام د مدافع په توګه ښودلی، خو بیا یې د جی اېن آی اېم په څېر ډلو له لارې، په ځانګړې توګه د بې ګناه خلکو په وژلو سره، د دین په وړاندې تر ټولو لوی خیانت کړی دی،»

جی اېن آی اېم د مالي، بورکینا فاسو او نایجر په ځینو برخو کې فعالیت کوي، او د جنوب لوري ته د بینین، توګو، عاج ساحل او ګانا سیمو ته غځېدلی دی.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13vf9

په افغانستان کې د القاعدې د تاریخي ځواکمن مرکز په سقوط، په منځني ختیځ کې د دې ډلې د ملاتړ په کمېدلو او په پرله پسې توګه د مشرانو په وژل کېدلو سره،دغې افراطي ډلې د خپلې بقا او مشروعیت لپاره خپلو افریقایي ملګرو ته سترګې نیولې دي.

د ۱۴۰۲ لمریز د وږي په میاشت کې د متحده ایالاتو د خپرو شویو استخباراتي راپورونو په اساس، دې ډلې په افغانستان کې د خپل حضور د ساتلو لپاره هڅې کړې، خو اوس یې دغلته «شاوخوا لس تنه مهم غړي پاتې دي او له تاریخي پلوه تر ټولو ټیټه نقطه» کې فعالیت کوي.

په واشنګټن پوسټ کې د یوه خپاره شوي تحلیل په اساس، په دې کې د ډلې د مشرتابه، یووالي، د جز او تام د ژمنتیا او د ځایي سیمې د له لاسه ورکولو په هکله توضیحات وړاندې شوي، او «د القاعدې لپاره د مړینې» په توګه شمېرل کیږي.

په راپور کې ویل شوي چې په افغانستان کې د دې ډلې شتون اوس د عملیاتي اډې په پرتله «د القاعدې د مشرانو لپاره یوه پالنځي» ته ورته دی.

د مشرتابه تشې دا ډله نوره هم کمزورې کړې ده.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13w7m

استخباراتي ارزونې او امنیتي شنونکي وايي، په داسې حال کې چې د القاعدې مشرتابه اوس په شیعه اکثریت لرونکي ایران کې مېشته ده او د هغې د افریقایي ملګرو نفوذ پراخ شوی، دغه ډله له خپلې اصلي ایډیالوژۍ او په افغانستان کې له خپلو ریښو څخه فاصله نیسي.

په داسې حال کې چې القاعده په افغانستان او منځني ختیځ کې په خپلو دودیزو مرکزونو کې نفوذ له لاسه ورکوي، د هغې په لوړه کچه له تاوتریخوالي څخه ډک افریقایي ملګري فعال دي او پراختیا مومي، چې ورسره د دغې ډلې جغرافیایي ارتباط بدلون مومي او د هغې د پام وړ فرصت غوښتنه په ګوته کوي.

د دې ډلې تر ټولو مهم افریقایي ملګري په سومالیا کې مېشت الشباب او جماعت نصرت الاسلام والمسلمین (جی اېن آی اېم) دي، چې په ساحل کې له شته سیاسي بې ثباتۍ او د ځایي خلکو له شکایتونو څخه په ناوړه استفادې سره یې هلته حضور جوړ کړی دی.

د القاعدې افریقایي ملګري په ایران کې، چې د راپورونو له مخې د شبکې عملي مشر سیف العدل مېشت دی، د ډلې له مرکزي مشرتابه څخه په زیاتیدونکې خپلواکۍ سره کار کوي.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13wga