فسیل روزون‌داران در مخمل‌کوه لرستان 🪨

یکی دیگر از آن دست فسیل های عجیب و غریبی که در ایران می‌توانید پیدا کنید فسیل نومولیت هاست! این یکی را سازند مخمل‌کوه در استان لرستان پیدا کرده بودم. نومولیت‌ها گروهی از روزون‌داران (Foraminifera) هستند. روزون‌داران با قدمتی حدود ۵۴۲ میلیون سال، از ساکنان قدیمی و مسن زمین به حساب می‌آیند و هنوز هم به زندگی خود ادامه می‌دهند (الگوی ایستایی تکامل کلان را به خاطر بیاورید)

قطر نومولیت‌ها در بهترین حالت تا ۶ سانتی متر هم می‌رسد اما این فسیل‌هایی که من پیدا کردم هر کدام تنها ۲ سانتی متر قطر دارند. در منطقه‌ای که این فسیل‌ها پیدا شدند، میتوان فسیل‌های دیگری از موجودات دیگر مانند صدف‌های مختلف را نیز مشاهده کرد. شاید عجیب به نظر برسد اما نومولیت‌ها از روزون‌داران Rotaliida هستند و قدیمی ترین فسیل‌های آنها بیش از ۸۵ میلیون سال قدمت دارند.

این نمونه هم بعد از پایان بررسی‌ها به موزه‌ی تاریخ طبیعی اهدا خواهد شد.

- البرز امیدی

پرسیده بودید که چرا چشمش سیاه است؟👁

همانطور که گفته بودم چشم فسیل نمی‌شود مگر در شرایط خاص، مثل تریلوبیت‌ها. اما دقت کنید که رنگ سیاه در چشم فسیل ماهی‌ها رنگ اصلی چشم در زمان زندگی ماهی نیست، بلکه نتیجه‌ی فرآیند های تافونومی و ترکیب‌های شیمیایی مواد حفظ شده است. رنگ سیاه چشم فسیل‌ها معمولاً بخاطر مواد کربنی یا سولفیدی است. وقتی بدن ماهی بعد از مرگ زیر رسوبات دفن می‌شود، با گذشت زمان بافت‌های نرم مثل شبکیه و عدسی تجزیه می‌شوند (البته در بعضی شرایط خاص، ملانین می‌تواند با مواد معدنی واکنش داده و تبدیل به ترکیب‌های کربنی سیاه رنگ یا پیریت سیاه شود). به همین دلیل، ناحیه‌ی چشم در فسیل ماهی‌ها گاهی به رنگ سیاه یا خاکستری تیره دیده می‌شود. چون در زمان حیات، غلظت ملانین بسیار زیاد بوده.

در فسیل‌های ماهی‌های کبیر کوه ایلام مثل Dipterichthys و Eosternoptyx، آثار رد چشم (نه خود چشم) گاهی حفظ می‌شوند. کبیرکوه ایلام (که رسوبات ائوسن با قدمت حدود ۵۶ تا ۳۴ میلیون سال، در آن حضور دارند)، در گذشته محیط رسوبی کم اکسیژن بوده. در چنین شرایطی، تخریب باکتریایی کندتر شده و ذرات ریز آلی در چشم ماهی‌ها می‌توانند باقی بمانند. در نتیجه، مواد آلی تیره (مثل بقایای شبکیه یا رنگ‌دانه‌ی چشم) به رنگ سیاه در فسیل دیده می‌شوند. گاهی نیز رنگ سیاه ناحیه‌ی چشم در فسیل‌ها ممکن است حاصل تبدیل شیمیایی باشد، نه باقی‌مانده‌ی واقعی چشم! گاهی هم رنگ سیاه چشم در فسیل‌ها از خود ماهی نیست بلکه مواد معدنی مثل منگنز اکسید (MnO₂) یا پیریت به همراه اکسیژن درون حفره‌ی چشم ته‌نشین می‌شوند یا حتی رسوبات اطراف با واکنش‌های شیمیایی، ناحیه‌ی چشم را تیره‌تر می‌کنند.

در مورد ماهی‌های چشم سیاه کبیرکوه 🐠

در مطالعات رسوبی و پالئوبیولوژی از کبیرکوه ایلام (مثلاً در سازندهای پابده و امیران ائوسن)، گزارش شده که فسیل‌های ماهی مثل Dipterichthys، Otolithus و Pristigenys، اغلب نگه‌داری عالی از جزئیات چشم دارند و رنگ سیاه در ناحیه‌ی چشم ناشی از تمرکز مواد آلی باقی‌مانده از ملانین و معدنی شدن با منگنز است. چشم سیاه در فسیل‌های Dipterichthys کبیرکوه واقعاً رنگ اصلی چشم نیست بلکه ناشی از حفظ شدن بقایای ملانین و جایگزینی معدنی (مانند کربن یا منگنز) در محیط کم اکسیژن دریایی ائوسن است.

- البرز امیدی

دیرینه شناسان دو نمونه استثنایی از دایناسور منقار اردکی Edmontosaurus متعلق به اواخر دوره کرتاسه را بررسی کردند.

آن‌ها با استفاده از مجموعه‌ای از تکنیک‌های تصویربرداری، ظاهر گوشتی این گونه را در زمان حیات، از یک تاج بلند روی گردن و تنه گرفته تا یک ردیف خار روی دم و سم‌هایی که انگشتان پایش را می‌پوشانند، بازسازی کردند. ترکیب این تصاویر با ردپاهای فسیل‌شده، ظاهر Edmontosaurus را اکنون آشکار کرده است. این بسیار مهم است است که دانشمندان یک نمای کامل و دقیق از یک دایناسور بزرگ دارند که واقعاً می‌توانند در مورد آن احساس اطمینان کنند. زمین‌های بایر در وایومینگ که این یافته‌ها در آن انجام شده است، یک منطقه مومیایی منحصر به فرد است که شگفتی‌های زیادی در خود جا داده.

در آن ماسه‌های رودخانه‌ای انباشته، دو مومیایی جدید از این گونه با نواحی پیوسته بزرگ از سطح پوست خارجی حفظ‌شده پیدا شدند. قسمت پایین بدن و دم، بزرگترین فلس‌ها را داشتند، اگرچه بیشتر آنها فلس‌های ریزی بودند که فقط ۱ تا ۴ میلی‌متر عرض داشتند، که برای موجودی با طول بیش از ۱۲ متر، به طرز شگفت‌آوری کوچک بود.

- البرز امیدی

رفرنس 📚
https://www.science.org

فیلم کوتاه NIGHTFALL که همین چند روز پیش منتشر شد، بهترین اثر دایناسور محور امسال بود!

این فیلم کوتاه با حال و هوای نسبتا ترسناکی که داشت واقعا توجه من را جلب کرد! فکر نمی‌کردم یک فیلم کوتاه را بتوانم بیشتر از دنیای ژوراسیک جدید دوست داشته باشم! NIGHTFALL عملا از دنیای ژوراسیک جدید و Primitive War بهتر بود! دنیای ژوراسیک جدید هرچند که ارزش دیدن داشت اما نه به اندازه‌ی پارک ژوراسیک اصیل بود و نه به اندازه‌ی فیلم‌های قبلی دنیای ژوراسیک حماسی و هیجان انگیز.

در NIGHTFALL ظاهر دایناسورها علمی، بازیگران نه چندان معروف اما کاربلد، جلوه‌های ویژه فوق العاده و حرکات منطقی! برخلاف Primitive War که علیرغم ظاهر تقریبا علمی دایناسورها، برخی سکانس‌ها واقعا غیر منطقی بودند، NIGHTFALL توانست همه چیز را در سطح مناسبی نگه دارد و مخاطب را راضی کند.

نمره‌ی من به این فیلم کوتاه ۹ از ۱۰ است.

- البرز امیدی

🧬 از گرگ وحشت تا پارک ژوراسیک

↫رویای شرکت کولوسال چیست؟ دانشمندان در این مرکز چه می‌کنند؟

‌
‌👤 البرز امیدی
• پژوهشگر دیرینه شناسی

📆 دوشنبه ۱۲ آبان

⏰ ساعت ۹:۰۰ صبح

🔗لینک جلسه آنلاین گوگل میت:
meet.google.com/jpq-acqh-byn

─ ─ ─ ─ ─ ─•••
🔻 @referenceevolution

بعد از کلی دعوا و درگیری بالاخره مشخص شد که Nanotyrannus، یک T-Rex نابالغ نبوده!

دیرینه‌شناسان اسکلت گونه‌ای Tyrannosaurid را که به طرز فوق‌العاده‌ای خوب حفظ شده و از نظر جسمی تقریباً بالغ است را از سازند نهر جهنم مونتانا بررسی کردند. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که این نمونه ویژگی‌های مشترکی با نمونه هولوتیپ Nanotyrannus دارد و نشان می‌دهد که این گونه، با T-Rex متفاوت است. محققان با استفاده از مشاهده حلقه‌های رشد نشان دادند که نمونه جدید حدود ۲۰ سال سن داشته و از نظر جسمی بالغ بوده است. ویژگی‌های اسکلتی آن از جمله دست‌های بزرگتر، دندان‌های بیشتر، مهره‌های دم کمتر و الگوهای عصبی جمجمه متمایز، ویژگی‌هایی هستند که در اوایل رشد تثبیت شده‌اند و از نظر بیولوژیکی با T-Rex فرق دارند.

برای اینکه Nanotyrannus یک T-Rex نوجوان باشد ، باید هر آنچه را که ما در مورد رشد مهره‌داران می‌دانیم، نقض کند. این نه تنها بعید است، بلکه غیرممکن است. تأیید اعتبار Nanotyrannus به این معنی است که تنوع شکارچیان در یک میلیون سال آخر دوره کرتاسه بسیار بیشتر از آن چیزی بوده که قبلاً تصور می‌شد.

- البرز امیدی

رفرنس📚
https.www.nature