📚 رتوریک سیاسی در ایران: سازوکارهای اقناع در گفتمان مجلس شورای اسلامی (۱۳۹۷)

✍🏻 تینا چهارسوقی امین

این کتاب با نگاهی مختصر بر اهمیت جایگاه مجلس شورای اسلامی در ایران و مجموعهٔ مطالعات مفیدی که تا کنون درباره سازوکار داخلی مجلس انجام شده است شروع می‌شود. سیر تاریخی و تطور رتوریک از زمان آغاز و طی قرون مختلف تا عصر حاضر و اهمیت جایگاه آن در قرن ۲۱ را توضیح می‌دهد. سپس بنا بر اهمیت جایگاه استدلال و سفسطه در اقناع مخاطبین، الگوهای سفسطه‌آمیز رتوریک پارلمانی ایران را از دل نطق­‌های صورت‌گرفته در مجلس شورای اسلامی استخراج و معرفی می‌کند. (نشر لوگوس)

🔗 فیلم و صوت گفت‌وگو با مؤلف #کتاب

🔗 نقد کتاب | فهرست و مقدمه کتاب | #زبان_و_سیاست

🍁 گفت‌وگوی کورش علیانی با تینا چهارسوقی امین

در این قسمت از چراغ مطالعه، علیانی با چهارسوقی امین، نویسنده ”رتوریک سیاسی در ایران“ (۱۳۹۷)، در مورد رتوریکِ اقناع در مجلس شورای اسلامی به گفت‌وگو نشسته است. خانم امین پارلمان ایران را اقیانوسی عظیم به عمق یک سانت توصیف می‌کند و معتقد است عوام‌فریبی، تله‌های ارزشی و احساسی و مغالطه به فراوانی در میان نمایندگان وجود دارد.

🔗 فایل صوتی گفت‌وگو | نقد کتاب | #زبان_و_سیاست

©️ از: کانال و آپارات چراغ مطالعه (۱۳۹۸)

🍁 چاپ کتاب نویسندگان افغانستانی در ایران

💬 احمد مسجدجامعی (قائم‌مقام دائره‌المعارف بزرگ اسلامی):

«افغانستان کشوری است که زبان فارسی در آن رایج است. یکی از سه کشور فارسی‌زبان محسوب می‌شود و در عین حال آیین‌ها و رسوم مشترک فراوانی با ایران دارد. در واقع، زبان فارسی و پیشینه مشترک، ما را بیش از پیش به هم نزدیک می‌کند. اما اکنون مردم این کشور، به خصوص نویسندگان و تولیدکنندگان فکر و اندیشه با مشکلاتی در کشورشان مواجه شده‌اند، که ناشی از حضور داعش و طالبان در این کشور است، به طوری که برخی از نویسندگان و پدیدآورندگان کتاب از افغانستان به ایران مهاجرت کرده‌اند. در این شرایط ناشران ایران می‌توانند بخشی از تولیدات فرهنگی خودشان را به نویسندگان افغانستان با حق تألیف مناسب اختصاص بدهند. در حال حاضر نویسندگان صاحب‌نامی از افغانستان در ایران حضور دارند. می‌توانیم با این سیاست، اهتمام خودمان را به زنده ماندن زبان فارسی در کشور همسایه و حمایت از اهالی فرهنگ و هنر در افغانستان نشان بدهیم.

همچنین می‌توانیم همین سیاست را در قبال هنرمندان افغانستان اجرا کنیم. برگزاری نمایشگاه‌های هنرمندان افغانستان در فضاهای هنری کشورمان، خرید آثارشان و برگزاری گارگاه‌های مشترک بین هنرمندان ایران و افغانستان می‌تواند به اعتلای فرهنگ و هنر ایران و افغانستان و ایجاد همدلی و نزدیکی بین هنرمندان دو ملت منجر شود.» (کانال احمد مسجدجامعی؛ ۱۴۰۰/۸/۲۷)

#⃣ #کتاب #زبان_فارسی #همدلی #هنر #فرهنگ

جَدُّکَ لاَ کَدُّکَ: بخت جوی نه سختی و رنج کشیدن.

این مثل آنجا باید گفت که کسی را بینی که رنج بسیار می‌کشد و به هیچ کام نرسد. (رشید وطواط، 1376: 64)

مأخذ: رشید وطواط، محمد بن محمد. 1376. لطایف الأمثال و طرایف الأقوال (شرح فارسی 281 مَثَل عربی). مقدمه، تصحیح و تعلیقات: حبیبه دانش‌آموز. تهران: مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب.

#میراث_مکتوب
#محمد_بن_محمد_رشید_وطواط
#رشید_وطواط
#حبیبه_دانش‌آموز
#زبان_عربی
#ضرب‌المثل‌های_عربی
#اصطلاحها_و_تعبیرها
#نثر_فارسی
#سده_ششم
#متون
#Miras_Maktoob
#LATAYEF_AL_AMSAL_VA_TARAYEF_AL_AQVAL
#Rashid_al_Din_Vatvat
#H_DANESHAMUZ
#The_written_Heritage_Research_Institute
#6th_century

@mirasmaktoob
.

اَلجَارَ ثُمَّ الدّارَ: همسایه گزین پس سرای.

این مثل همچنان است که: «اَلرَّفیقَ ثُمَّ الطَّرِیقَ» و هر دو رسول – صلّی الله علیه – گفته است و هر دو نصیحتی بزرگ و سودمند است.
این مثل آنجا باید گفت که کسی سرایی خرد و یا به راهی بیرون شود یا کاری آغاز کند و نداند که همسایه یا همراه یا یار او نیک است در آن کار یاد بد. (رشید وطواط، 1376: 64)

مأخذ: رشید وطواط، محمد بن محمد. 1376. لطایف الأمثال و طرایف الأقوال (شرح فارسی 281 مَثَل عربی). مقدمه، تصحیح و تعلیقات: حبیبه دانش‌آموز. تهران: مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب.

#میراث_مکتوب
#محمد_بن_محمد_رشید_وطواط
#رشید_وطواط
#حبیبه_دانش‌آموز
#زبان_عربی
#ضرب‌المثل‌های_عربی
#اصطلاحها_و_تعبیرها
#نثر_فارسی
#سده_ششم
#متون
#Miras_Maktoob
#LATAYEF_AL_AMSAL_VA_TARAYEF_AL_AQVAL
#Rashid_al_Din_Vatvat
#H_DANESHAMUZ
#The_written_Heritage_Research_Institute
#6th_century

@mirasmaktoob
.

📚 ”به زبان فارسی“ (۱۴۰۰)

✍🏻 اسماعیل امینی:

”این کتاب برای تحقیق و تدریس نوشته نشده است. اینها حرف‌های کسی است که زبان فارسی و آموختن و مطالعه را دوست دارد و دلش می‌خواهد به دیگران بگوید که از این پنجره به زبان فارسی و مطالعه متون ادبی نگاه کنند، به جبران دل‌زدگی‌های احتمالی حاصل از زنگ ادبیات مدرسه و دانشگاه. دلم به این خوش است که خواننده این روایت‌ها، پس از اینکه #کتاب را بست، با خودش بگوید: «همین زبانی که صبح تا غروب کلمات و جملاتش را می‌گوییم و می‌شنویم چه‌قدر زیبا و شیرین و دوست‌داشتنی است.» و این مقدمه‌ای بشود برای آنکه برود به سراغ کتاب‌های ارزشمندی که از بزرگان زبان و ادب فارسی در دسترس است. آنگاه با لذت و عشق و اشتیاق، شعر بخواند و قصه و داستان و تاریخ بخواند و از اینکه #زبان_فارسی را می‌شناسد و به زبان فارسی می‌خواند و می‌نویسد، دل و جانش از شادی و آرامش سرشار شود. این کتاب تقدیم می‌شود: به دوستداران و دلدادگان زبان فارسی در تمام جهان.“ (مقدمه، ص ۸؛ نشر جام‌جم)

زبان ملت، هستی ملت

کتاب #زبان_ملت_هستی_ملت
نوشتۀ #امامعلی_رحمان ، رئیس جمهوریِ  تاجیکستان
برگردان به خط فارسی زیر نظر حسن قریبی
ناشر: نشر خاموش با همکاری بنیاد سعدی
۵۷۵ صفحه
شمارگان ۲۰۰۰ نسخه، ۱۵۰هزار تومان

http://www.iranboom.ir/tazeh-ha-sp-285929972/roidad-haye-farhangi/17567-

https://t.me/iranboom_ir

زبان‌های قومی سر جای خودش است. کرد باید کردی یاد بگیرد. آذربایجانی باید ترکی یاد بگیرد.
من آذربایجانی‌ام. خیلی خوب ترکی حرف می‌زنم، از ادبیات و آهنگ ترکی لذت می‌برم اما معتقدم یک چیزی همهٔ ما را به هم وصل می‌کند و آن زبان فارسی‌ست...



استاد دکتر ژاله آموزگار دکترای زبان‌های باستانی از دانشگاه سوربن فرانسه و استاد بازنشستهٔ دانشگاه تهران.
#ایران
#زبان_فارسی
#ژاله_آموزگار

دکتر #علیرضا_انوشیروانی
در آیین‌نامۀ ارتقای استادان آمده که باید علاوه بر مقالاتی که به زبان انگلیسی می‌نویسند، مقاله‌ای هم به #زبان_فارسی داشته باشند. تا جایی که من اطلاع دارم دوستانی که در رشته‌های فنی و تجربی هستند با این مسئله مخالفت کردند چون نوشتن مقاله به زبان فارسی برای آن‌ها مشکل است. از آن‌طرف هم می‌دانیم نشریاتی که می‌توانند در ارتقا مؤثر باشند نشریات ISI است. در دانشگاه‌های آمریکا درس #نگارش، درس اجباری ورودی همۀ دانشجویان به دانشگاه است. من مدتی در دانشگاه ایلینوی بودم باوجودی که تعداد دانشجویان دانشگاه زیاد بود و حدود پنجاه‌هزار دانشجو بودند، حتماً باید درس نگارش را همۀ دانشجویان می‎گرفتند و نمرۀ قبولی را کسب می‌کردند. یک عنوانی هم درست کرده بودند به نام clinic (درمانگاه) نگارش. اگر دانشجویان در نگارش ایراد داشتند باید به این مراکز می‌رفتند و دوره‌هایی را طی می‎کردند تا بتوانند به زبان خودشان درست بنویسند.

منبع: خبرنامۀ شمارۀ ۳۴، ص ۹و ۱۰، گزارش چهارصد و پنجاه و ششمین جلسۀ #شورای_فرهنگستان (۱۳۹۶/۲/۴).
@xabarname

‍ سیاست گذاری زبان فارسی
یادداشتی به‌قلم #محمدرضا_اربابی ، مترجم و زبان شناس| ۲۰ تیر ۱۴۰۱| #آرمان_ملی

 در پایتخت که قدم می‌زنی بعید است چشمت به جمال نام‌های بیگانه بر سر در فروشگاه‌ها نخورد؛ نام‌هایی که به خط فارسی مزین شده‌اند. برخی از این فروشگاه‌ها نمایندگان نام‌های تجاری بین‌المللی هستند و بیگانه بودن نام‌شان امری طبیعی است و باید گفت نوشتن نام آن‌ها به خط فارسی اقدام شایسته‌ای است. اما بسیاری از این نام‌های بیگانه متعلق به علائم تجاری وطنی هستند.
در این یادداشت قصد ندارم به تفصیل به موضوع حیاتی «زبان و هویت» بپردازم و به اشاراتی بسنده می‌کنم. آنتونی اسمیت در کتابی با عنوان «ملی گرایی در قرن بیستم» زبان را به عنوان عنصری کلیدی و ممتاز در ملیت‌گرایی ستایش کرده و معتقد است زبان می‌تواند عامل انسجام‌بخش جامعه باشد. همین نقش پررنگ موجب شده است تا صاحب‌نظران بسیاری نظر سیاست‌گذاران زبان را به اهمیت هویت‌بخشی زبان به عنوان عاملی تأثیرگذار در برنامه‌ریزی شأن زبان در میان آحاد مردم جلب کنند. در این میان پژوهشگران و نویسندگانی چون شاهرخ مسکوب به جایگاه زبان فارسی به عنوان نماد هویت ملی ایرانیان اشاره کرده‌اند. اینک سوال اینجاست که سیاست‌گذاران چگونه باید به این مهم دست یازند؟ ذکر این نکته ضروری است که در اینجا مقصود از سیاست‌گذار همان سیاست‌گذاران رسمی یا فرهنگستان و نهادهای دولتی است که به پشتوانه قانون وظیفه و اختیار سیاست‌گذاری دارند.
همان‌طور که عنوان شد یکی از ابزارهای سیاست‌گذاری رسمی قانون است.  دولت به برخی نهادهای متولی اختیاراتی قانونی می‌دهد تا سیاست‌هایی را برای حفظ زبان تدوین و اجرا کنند. برای یافتن قوانین موجود در حوزه زبان فارسی کافی است سری به وبگاه مرکز پژوهش‌های مجلس بزنیم و واژه زبان فارسی را جست‌وجو کنیم.
در این یادداشت برآنم تا به قانونی اشاره کنم که درخصوص استفاده از نام‌های بیگانه تکالیفی را تعیین می‌کند: «قانون ممنوعیت به‌کارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه» مصوب 1375 و آئین‌نامه اجرایی آن مصوب 1378. ماده دوم آئین‌نامه اجرایی کلیه مقامات کشور و ارگان‌ها و دستگاه‌های دولتی، شهرداری‌ها، موسسه‌ها و نهادهای عمومی دارای بودجه دولتی را موظف می‌کند که «الفاظ و واژه‌های بیگانه را در گزارش‌نویسی، نامه‌نگاری، سخنرانی و مصاحبه‌های خود به‌کار نبرند.» ماده 7 این آئین‌نامه تأکید می‌نماید «تبدیل نام‌های خاص محصولات ساخت کشورهای دیگر به زبان فارسی الزامی نیست و تغییر اسامی مؤسسه‌هایی که این نوع محصولات را‌عرضه می‌کنند ضرورت ندارد.»
به موجب ماده 10 کلیه دستگاه‌های دولتی موضوع این آئین‌نامه موظفند شورای حفظ و ترویج زبان فارسی ایجاد کنند و ضمن هماهنگی با فرهنگستان نسبت به شناسایی و اعلام معادل فارسی پیشنهادی برای واژه‌های بیگانه مورد استفاده در آن دستگاه به فرهنگستان اقدام کنند. وفق ماده 12 «دستگاه‌های یاد شده در ماده (2) این آئین‌نامه که به کارگاه‌ها، کارخانه‌ها، اماکن تولیدی و تجاری و خدماتی پروانه تأسیس و پروانه کسب یا ‌بهره‌برداری یا اجازه تولید و ادامه فعالیت می‌دهند موظفند پس از صدور پروانه و اجازه تولید و ادامه فعالیت به متقاضیان ابلاغ کنند تا نسبت به تغییر‌نام مؤسسه یا محصولات خود و گزینش نام فارسی اقدام کنند.»ماده 14 تصریح می‌کند که «استفاده از تابلو یا نوشته‌ها و نشانه‌هایی که منحصراً به خط غیرفارسی تنظیم شده باشد به استثنای نشانه‌های بین‌المللی ممنوع است. ‌نیروی انتظامی موظف است از نصب و ادامه استفاده از آن‌ها جلوگیری کند.»در سال 1388 تبصره‌ای به این آئین‌نامه ملحق می شود که به سرمایه‌گذاران خارجی شرکت‌دار در خارج از کشور اجازه می‌دهد در صورت سرمایه‌گذاری در ایران، از نام تجاری بیگانه خود در ایران نیز استفاده نمایند.
اما در سال 1394 دو اقدام جالب توجه صورت گرفته است. اول اینکه با افزودن تبصره‌ای، ماده 14 بدین ترتیب تعدیل می‌شود: «تبصره ـ در مواردی که کاربرد خط غیرفارسی به تشخیص وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ضرورت داشته باشد، تا یک سوم اندازه خط فارسی بلامانع است.» دوم اینکه شورایی با نام شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی به ریاست وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و نمایندگان وزارتخانه‌های دیگر تشکیل می‌شود.
با نگاهی به رویه قانون‌گذاری در این‌خصوص می‌توان دریافت که رخ‌نمایی برخی اسامی بیگانه بر تابلوهای تبلیغاتی و یا سردرفروشگاه‌ها ریشه در مسائل اقتصادی دارد. موضوعی که اگر زبان‌شناسانه به آن نگاه کنیم، حتما باید مدنظر قرار گیرد. قانون‌گذار باید نظرات زبان‌شناسان متنوع و متعددی را اخذ کند، آرای جامعه‌شناسان را دریافت کند و برای نوشتن قانونی اجراپذیر از همه ظرفیت‌ها استفاده کند. 
#سیاست_زبان #قانون #زبان_شناس

یادداشت‌ها، نقدها، ایده‌ها و ...#محمدرضا_اربابی
🌐https://t.me/arbabi_m_r

‍ ◽️
تاریخ زبان فارسی

کتایون مزداپور: نگاهی به تاریخ روشن می‌کند که ابتدا فارسی باستان، و سپس فارسی میانهٔ ساسانی به نگارش در آمده است. از زمانی که معلوم نیست، فارسی میانهٔ ساسانی نقش زبان رسمی و واسط و نوشتاری را بر عهده گرفت.

فارسی دری یا فارسی بلخی زبان شفاهی و واسط و میانگان بوده است. می‌دانیم که با فارسی دری در دربار تیسفون در عهد ساسانیان هم گفت‌وگو می‌کرده‌اند. باید پرسید که آیا این زبان از بلخ به دربار تیسفون رفته و در آنجا شده است زبانِ گفتاریِ رسمیِ دربار، یا آنکه همواره زبانِ گفت‌وگو، و زبان گفتاری در ارتباطات اجتماعی، و زبان رابط در سراسر کشور قدیم ایران بوده است. به هر تقدیر می‌شود حدس زد که این‌گونه از فارسی همان است که در دوران ساسانیان با آن گفت‌وگو می‌کرده‌اند. در تقابل با پهلوی، و زبان کتابتی و نوشتاری در طیّ قرون و اعصار، زبان فارسی دری تحوّل‌یافته بوده است با صورتی و شکلی تازه و جدید. این همان زبانی است که بعداً با خط عربی به نگارش درآمد و شد زبان رسمی در سراسر حوزهٔ فرهنگی نوروز؛ و شد زبانی که یکی از غنی‌ترین گنجینه‌های ادبی عالم بشری با آن به نگارش در آمده است و سرشار است از ذوق و اندیشه و جلوه‌های تفکر و زیبایی در اندیشه و شوق.

مهران افشاری: در مدارس و دیوان دولتی و در اسناد رسمی هم این زبان ملّی به کار می‌رفته است و با آن می‌نوشته‌اند. امروزه هم همین‌طور است. از یک رانندهٔ تبریزی که در تبریز بنده را سوار کرده بود خاطره‌ای خوشایند دارم. وقتی با او دربارهٔ فارسی و ترکی حرف زدم، جمله‌ای بسیار آموزنده گفت.

رانندهٔ تبریزی گفت که ترکی زبان مادری ما و فارسی زبان ملّی ماست.

مزداپور: این وجهی بارز از زبان فارسی است که تاریخچهٔ مهم و ارجمندی دارد. اما به یادمان باید باشد که در برخی از نواحی و جای‌ها، فارسی با اصالت بیشتری به کار می‌رود. این زبان فارسی در دوران قدیم در سرزمین فارس، زبان عموم مردم نبوده است؛ حتی حافظ و سعدی هم زبان خانگی دیگری داشتند.

درواقع، اصالت فارسی را در افغانستان باید گفت که ریشه در چنین تاریخچه‌ای دارد. باید تکرار کرد که این فارسی را به نظر می‌رسد که باید فارسی بلخی دانست که از دربار گشتاسب هخامنشی، پدر داریوش بزرگ، از همان دوران‌ها در آن دیار باقی مانده است؛ سپس دنبالهٔ آن را به صورتی گسترده در نوشتارهای دوران فرهنگی جدید بازمی‌یابیم. نقش و زمینهٔ سیاسی را در زبان و گسترش و رشد آن، در همهٔ دوران‌های تاریخی به‌خوبی می‌شود دید. وقتی می‌گوییم که زبان فارسی با شکلی بیشتر اصیل و ناب، در دیاری دور از فارس رشد کرده و پرورش یافته است، توجیه آن را باید همین دانست؛ مگر نه؟! نام زبان فارسی را نگاه کنید: منسوب است به فارس، اما اصیل‌ترین گونهٔ آن کاملاً از دیار فارس دور است. زبان در فارس، هنوز در بسیاری از جاها فارسی دری نیست؛ مثلاً خُنجی است یا «اَوَزی». معلوم است که نامیده شدن استان امروزی موسوم به فارس هم به دوران تاریخی جدیدتری بازمی‌گردد...

در طول زمان، و در طیّ تاریخ است که زبان‌ها در جایی رواج پیدا می‌کنند و زبان مشترک در جامعه پیدا می‌شود. اشتراک در زبان نوعی پیوند و آشنایی در پی دارد که مغتنم است و بسیار خوش و شیرین.

|زبانِ میانگانِ فارسی و شاهنامهٔ فردوسی | گفت‌وگوهای کتایون مزداپور، فیروزه دیانت و مهران افشاری | 222 صفحه. 90000 تومان | چاپ اول |

#زبان_فارسی
#زبان_میانجی
#زبان_ملی
#شاهنامه_فردوسی

⭕️ خرید از سایت: www.jahaneketab.ir

@jahaneketabpub

📚 لهجه‌ها اهلی نمی‌شوند (۱۴۰۲)

✍🏻 پائولین قلدس و خالد مطاوع | مترجم: بتول فیروزان

«لهجه‌ها اهلی نمی‌شوند»، دومین کتابِ مجموعه‌ی «زندگی میان زبان‌ها»، مجموعه‌ای است از ناداستان‌های رواییِ ده نویسنده‌ی عرب‌آمریکایی، که سال‌ها در غرب زندگی کرده‌اند و اغلب، به‌جز زبان مادری‌شان، به زبان انگلیسی هم می‌نویسند. این نویسندگان، در ناداستان‌هایی خلاقانه و با سبک‌هایی گوناگون و صداهایی متفاوت، تجربه‌ی زیسته و تأملات مهاجرانی از کشورهای مصر، مغرب، لبنان، لیبی و فلسطین را بازنمایی کرده‌اند و دریچه‌هایی تازه به مضامینی مانند سیاست، خانواده، فرهنگ و نژاد گشوده‌اند.

مجموعه‌ی «زندگی میان زبان‌ها» روایت نویسندگانی است که در کشوری غیر از سرزمین مادری‌شان زندگی می‌کنند یا مدام میان چند زبان در رفت‌وآمدند؛ نویسندگانی که آگاهانه به تجربه‌ی زندگی در زبانی دیگر اندیشیده‌اند و در جستارها و خاطرات‌شان بازی‌ها و معماهای زیستن در زبانی آشنا یا غریبه را تصویر می‌کنند. (از: جلد پشت کتاب؛ نشر اطراف)

#️⃣ #کتاب #زبان_و_هویت #زبان_مادری

📚 «دربارۀ گونۀ علمی زبان فارسی» (۱۴۰۲)

کتاب «دربارۀ گونۀ علمی زبان فارسی»، که با یادی از شادروان احمد سمیعی (گیلانی)، نویسنده، مترجم، ویراستار و عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی منتشر شده است، دربرگیرندۀ چکیدۀ ‌گفتارهای مرتبط با زبان علمیِ فارسی است، که پیش از این در دو مجموعۀ وب‌‌نشست تخصصی با عنوان «اصطلاح‌شناسی و واژه‌گزینی» و «زبان علمی فارسی: نگاهی به پیشرفت‌های گونۀ علمی زبان ‌فارسی» ارائه شده بود. این ‌نشست‌ها به کوشش مرکز نشر دانشگاهی و با همکاری فرهنگستان زبان و ادب فارسی و انجمن زبان‌شناسی ایران برگزار شده است.

کتاب «دربارۀ گونه علمی زبان فارسی» اثری دوزبانه و چندرسانه‌ای دربارۀ مباحث زبان‌شناسی، گفتمان‌شناسی، واژه‌گزینی و اصطلاح شناسی است که رضا عطاریان و حسین راست‌منش آن را در ۳۰۶ صفحه گردآوری و تدوین کرده‌اند.

#⃣ #کتاب #زبان_فارسی

📚خطۀ ویراستاران

🔹مقارن با یازدهم بهمن، روز ویراستار، کتاب خطۀ ویراستاران به کوشش #جواد_رسولی و با دیباچۀ بانو #گلی_امامی به همت #نشر_کلهر برای انتشار آماده شد.

🔸خطۀ ویراستاران در بر دارندۀ گفت‌وگوها و نوشته‌های چند تن از ویراستارانی است که در حوزه‌های کتاب، صداو سیما، و مطبوعات مشهد/خراسان فعال بوده‌اند یا فعالیت دارند؛ ازجمله: #محمود_ناظران‌پور، #خلیل_حسینی_عطار، #حسین_واحدی، #جعفر_جعفرزاده، #بیژن_باطنی، #محمدجعفر_یاحقی، #محمد_غلامی‌نژاد، #محمدرضا_کربلایی_مقدم، #محمدجواد_شکوری، #جلیل_خشخاشی_مقدم، #عباس_فرزانه، #علیرضا_لعلی، #علیرضا_حیدری، #حسن_احمدی‌فرد، #علی_خزاعی‌فر، #محمد_تقی‌زاده، #جواد_کامیابی، #احمد_وضیعی، #قنبرعلی_فاکهی، #باقر_معین، #هاشم_جوادزاده، #محسن_مدیرشانه‌چی، #مهدی_جامی، #محمدکاظم_کاظمی، #سیدحمید_حیدری_ثانی، #محمدرضا_مروارید، #امیر_سلمانی_رحیمی، #اصغر_ارشاد_سرابی، #حمیدرضا_نویدی‌مهر، #حسن_عطائی‌راد.
ویرایش این اثر را #صادق_یزدانی و صفحه‌آرایی آن را #سهیلا_یوسفی به عهده داشتند.
@Gahnevise
#مشهد #خراسان #ویرایش #ویراستار #روز_ویراستار #یازده_بهمن #زبان_فارسی
instagram.com/rasouli__javad

📚یازدهم بهمن، روز ویراستار، فرخنده باد.
🔸این روز را به ویراستاران، نگهبانان زبان و ادبیات فارسی، تبریک می‌گوییم.

#یازدهم_بهمن #روز_ویراستار #نشر_کتاب #زبان_فارسی #درست‌نویسی #انتشارات_اندیشۀ_مولانا #محمد_مولانا #جواد_رسولی
@Gahnevise

📚 کتاب‌شناسی جامع ساخت‌واژهٔ زبان فارسی (۱۴۰۲)

✍🏻 مهدیه آروین و نگار داوری اردکانی

«کتاب‌شناسی جامع ساخت‌واژهٔ فارسی» اثری مرجع است که مجموعه آثار منتشرشده در حوزۀ ساخت‌واژۀ زبان فارسی از سال ۱۳۴۲ تا ۱۴۰۲ را دربردارد. در این اثر، منابع ساخت‌واژه فارسی به تفکیک زیرحوزه‌های ساخت‌واژه تنظیم و طبقه‌بندی‌شده‌اند و شامل مقدمه‌ای است پیرامون ضرورت تهیهٔ کتاب‌شناسی‌ها و نیز اهمیت حوزۀ مطالعاتیِ علم‌سنجی و کتاب‌سنجی در پیشبرد و اعتلای حوزه‌های علمی با تمرکز ویژه بر اهمیت تولید چنین کتاب مرجعی در حوزۀ ساخت‌واژه فارسی. شاید بتوان گفت که مهم‌ترین ضرورت تهیه و انتشار چنین اثری فراهم‌آوردن امکان برنامه‌ریزی و توسعۀ ساخت‌واژه فارسی است . نگارندگان مؤخرهٔ کتاب را به پیشنهادی برای تدوین کتاب جامع ساخت‌واژه فارسی اختصاص داده‌اند. این اثر برای پژوهشگران حوزۀ ساخت‌واژه این امکان را فراهم می‌آورد تا با سهولت و اطمینان بیشتری پا بر شانه‌های اسلاف خود گذاشته، آثار منقح‌تری را در این حوزه خلق کنند. به بیان کوتاه، این کتاب اثری آینده‌نگرانه است که مرور زمان قدر آن را آشکارتر می‌سازد. (نشر لوگوس)

#️⃣ #کتاب #زبان‌شناسی #زبان_فارسی

#معرفی_کتاب
📚 خطۀ ویراستاران

✍️گلی امامی: «ویرایش حرفه‌ای است پرزحمت و کم‌اجر. تجربه و دود چراغ خوردن می‌خواهد. اصول آن را می‌توان و باید آموخت، ولی کیفیت بالای کار فقط با تجربه به دست می‌آید. بسیاری از نویسندگان مشهور دنیا شهرتشان را مدیون ویراستارانشان هستند، ازجمله همینگوی و فیتزجرالد.
خوشبختانه در سال‌های اخیر به‌تدریج تک‌وتوک ناشران فهیمی که ارزش کار ویراستار را دریافته‌اند با قرار دادن نام ویراستار زیر نام نویسنده یا مترجم از کار او بیشتر قدردانی می‌کنند.»

📖 کتاب خطۀ ویراستاران با دیباچۀ #گلی_امامی آغاز می‌شود و سپس با یادداشت‌ها و مصاحبه‌های متنوعی دربارۀ ویراستاری ادامه می‌یابد و با نمایۀ نام‌های کسان، اماکن، مطبوعات و مؤسسات پایان می‌یابد.
نویسندگان و گویندگانی که این اثر با سخنان ایشان شکل گرفته، بسیار متنوع‌اند، از فعالان در حوزۀ نشر خصوصی و دولتی و نشر کتاب‌های عمومی و دانشگاهی و مذهبی گرفته تا مطبوعات و صداوسیما و ویراستاران آزادکار.
🔸چنان‌که از نام کتاب برمی‌آید، این اثر به فعالیت‌ها و خاطرات شفاهی و حرفه‌ای ویراستاران یا کسانی که با ویراستاران همکار بوده‌اند وارد شده است و به موضوعاتی رنگارنگ پرداخته‌، از‌جمله: خاطرات و اطلاعاتی از ناشرکتاب‌فروشان دهۀ چهل و پنجاه در مشهد و شیوۀ غلط‌گیری و ویرایش کتاب‌ها در آن سال‌ها، توجه ناشران خصوصی و ناشران متعلق به مؤسسات و سازمان‌های مشهد به ویرایش، پیشگامان و آموزگاران درست‌نویسی خراسان در دورۀ معاصر، سیر تحول در آماده‌سازی و چاپ و نشر کتاب در شرق کشور، ویراستاری در مطبوعات قدیم و کشمکش‌های میان روزنامه‌نویسان و ویراستاران مطبوعات این منطقه، لذت‌ها و مصائب ویرایش، فعالیت ویراستاران همزبان افغانستانی در مشهد، تجارب شخصی و مسیرهای پرفرازونشیب آموزش و ترویج ویراستاری، موضوع به‌ظاهر پایان‌ناپذیر رسم‌الخط فارسی و شیوه‌نامۀ فرهنگستان و دیگر شیوه‌نامه‌ها، نگاهی به جایگاه ویراستاران خراسانی در مؤسسات سطح کشور (ازجمله #فرانکلین)، معرفی تشکل‌ صنفی ویراستاران، و آیندۀ ویراستاری.
🔹 خطۀ ویراستاران به کوشش #جواد_رسولی در سال ۱۴۰۳ در ۳۰۸ صفحه و به قیمت ۴۵۰هزار تومان به همت #نشر_کلهر، با کاغذی بالکی و جلد سخت و به ‌شکلی نفیس منتشر شده است.
تصاویری از کتاب
📚 راه‌ها تهیۀ این کتاب:
✅ سایت انتشارات کلهر:
Www.kalhorbook.com
✅اینستاگرام انتشارات کلهر:
www.instagram.com/kalhorbook2
✅ کتابفروشی کلهر در مشهد (چهارراه لشکر؛ به‌صورت حضوری و یا تلفنی ۳۸۵۹۴۳۴۴-۰۵۱)

#محمود_ناظران‌پور، #خلیل_حسینی_عطار، #حسین_واحدی، #جعفر_جعفرزاده، #بیژن_باطنی، #محمدجعفر_یاحقی، #محمدعلی_غلامی‌نژاد، #محمدرضا_کربلایی_مقدم، #محمدجواد_شکوری، #جلیل_خشخاشی_مقدم، #عباس_فرزانه، #علیرضا_لعلی، #علیرضا_حیدری، #علی_خزاعی‌فر، #حسن_احمدی‌فرد، #محمد_تقی‌زاده، #جواد_کامیابی، #احمد_وضیعی، #قنبرعلی_فاکهی، #باقر_معین، #هاشم_جوادزاده، #محسن_مدیرشانه‌چی، #مهدی_جامی، #محمدکاظم_کاظمی، #سیدحمید_حیدری_ثانی، #محمدرضا_مروارید، #امیر_سلمانی_رحیمی، #اصغر_ارشاد_سرابی، #حمیدرضا_نویدی‌مهر، #حسن_عطائی‌راد، #شیرین_سیدی #عبدالله_کوثری
@Gahnevise
#مشهد #خراسان #ویرایش #ویراستار #زبان_فارسی #تاریخ_شفاهی #تاریخ_نشر_کتاب #تاریخ_ویرایش

‍ 📗 هزارواژه‌های فرهنگستان زبان و ادب فارسی

یافتن معادل‌های فارسی برای واژه‌های تخصصی یکی از اهداف فرهنگستان و به‌طور خاص گروه واژه‌گزینی در راستای هرچه علمی‌تر کردن زبان فارسی است. «هزارواژه»ها نامی عمومی است که فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای فرهنگ‌های موضوعی و تخصصی برگزیده‌است و در گروه واژه‌گزینی فرهنگستان برای واژه‌های حوزه‌های مختلف علمی تدوین می‌شود. تحقق این امر به‌لطف ممارست طولانی در کار واژه‌گزینی صورت پذیرفته‌است و این گروه تاکنون موفق شده‌است ده‌هاهزار معادل فارسی در برابر لغات و اصطلاحات بیگانه بیابد یا بسازد. هزارواژه‌های «باستان‌شناسی»، «علوم زمین»، «قطعات و اجزای خودرو» و «روان‌شناسی» از جملهٔ این فرهنگ‌ها هستند که دربردارندۀ واژه‌هایی در حوزه‌های علمی ذکرشده است. در هزارواژه‌ها مدخل‌ها به‌ترتیب الفبای فارسی مرتب شده‌اند و در برابر هر مدخل، که معادل فارسی مصوب فرهنگستان است، معادل انگلیسی آن آمده؛ سپس تعریف کوتاهی برای آن ارائه شده‌است که هدف از آن صرفاً درک بهتر مفهوم معادل فارسی منتخب است. در برابر برخی واژه‌ها که لفظ بیگانۀ آن همچنان کاربرد دارد، علاوه بر معادل فارسی، لفظ بیگانه نیز آمده‌است. ازآنجاکه برخی هزارواژه‌ها شامل واژه‌های تخصصی گروهی از رشته‌های مختلف هر حوزۀ علمی است، برای تفکیک رشته‌ها و سهولت استفادۀ کاربر، در مقابل هر مدخل، رشتۀ کاربردیِ آن مشخص شده‌است. در انتهای کتاب، فهرست واژه‌ها به‌ترتیب الفبای لاتین و نیز فهرستی براساس گروه یا شاخه به‌ترتیب الفبای لاتین آمده‌است. این کتاب‌ها برای علاقه‌مندان به این رشته‌ها در تمام مقاطع و نیز مترجمان و پژوهشگران مفید خواهد بود.

◾️نسخۀ پی‌دی‌اف دوجلدی هزارواژۀ #علوم_انسانی را می‌توانید از اینجا دریافت کنید.
◾️نسخۀ پی‌دی‌اف هزارواژۀ #هنر را می‌توانید از اینجا یا از وبگاه فرهنگستان دریافت کنید.
◾️نسخۀ پی‌دی‌اف هزارواژۀ #زبان‌_شناسی را می‌توانید از اینجا یا از وبگاه فرهنگستان دریافت کنید.
◾️نسخۀ پی‌دی‌اف سه‌جلدی هزارواژۀ #پزشکی را می‌توانید از اینجا دریافت کنید.
◾️نسخۀ پی‌دی‌اف سه‌جلدی هزارواژۀ #علوم_مهندسی را می‌توانید از اینجا دریافت کنید.
◾️نسخۀ پی‌دی‌اف دوجلدی هزارواژۀ #زیست_شناسی را می‌توانید از اینجا دریافت کنید.
◾️نسخۀ پی‌دی‌اف هزارواژۀ #شیمی را می‌توانید از اینجا یا از وبگاه فرهنگستان دریافت کنید.
◾️نسخۀ پی‌دی‌اف هزارواژۀ #گردشگری_و_جهانگردی را می‌توانید از اینجا یا از وبگاه فرهنگستان دریافت کنید.
◾️نسخۀ پی‌دی‌اف هزارواژۀ #ریاضی را می‌توانید از اینجا یا از وبگاه فرهنگستان دریافت کنید.
◾️نسخۀ پی‌دی‌اف هزارواژۀ #باستان_شناسی را می‌توانید از اینجا یا از وبگاه فرهنگستان دریافت کنید.
◾️نسخۀ پی‌دی‌اف هزارواژۀ #روان_شناسی را می‌توانید از اینجا یا از وبگاه فرهنگستان دریافت کنید.
◾️نسخۀ پی‌دی‌اف هزارواژۀ #علوم_گیاهی را می‌توانید از اینجا یا از وبگاه فرهنگستان دریافت کنید.
◾️نسخۀ پی‌دی‌اف هزارواژۀ #قطعات_و_اجزای_خودرو را می‌توانید از اینجا یا از وبگاه فرهنگستان دریافت کنید.
◾️نسخۀ پی‌دی‌اف هزارواژۀ #فیزیک ۱ و ۲ را می‌توانید از اینجا دریافت کنید.
◾️نسخۀ پی‌دی‌اف هزارواژۀ #تغذیه_و_علوم_و_فناوری_غذا را می‌توانید از اینجا یا از وبگاه فرهنگستان دریافت کنید.


(این فهرست به‌روزرسانی می‌شود)

#هزارواژه
#واژه_های_مصوب_فرهنگستان
#معرفی_کتاب
#فکر_کردن_از_کتاب_خواندن_هم_مهمتر_است
@cheshmocheragh

🍁 تیر خلاص به هویت ملی با کتاب‌های درسی؟

در حالی‌که گسترش و تقویت هر زبانی در دنیای امروز، یک پیشرفت برای صاحبان و گویشوران آن زبان محسوب می‌شود، دایرهٔ تسلط بر زبان فارسی در میان نسل جدید و جوان این زبان رفته‌رفته کم و کمتر می‌شود.

آموزش زبان فارسی به کودکان در ایران همواره با کاستی‌ها و اشکالاتی همراه بوده است. از یک سو، معلمان انس‌گرفته با روش‌های سنتی در سیستم آموزشی حضور دارند و، از سوی دیگر، خانواده‌هایی هستند که درک صحیحی از زبان رسمی و آموزش آن به کودکان خود ندارند. در حالی‌که در اکثر خانواده‌ها، به‌خصوص در شهرهای بزرگ، رقابت بر سر یادگیریِ زبان دوم و سوم توسط کودک‌شان است، کمترین توجه به زبان فارسی می‌شود؛ گویی این روزها زبان فارسی هم در میان بیگانگان غریب است و هم در میان خویشان و آشنایانش.

بررسی‌های کارشناسان نشان می‌دهد که دانش‌آموزان ایرانی، حتی در مقطع فارغ‌التحصیلی و در آستانهٔ ورود به دانشگاه و پس از آن، به تمامیِ مهارت‌های زبانی تسلط کافی ندارند. پژوهش‌ها حکایت از آن دارد که دانش‌آموزان ایرانی در مهارت‌های نوشتن، شنیدن و سخن گفتن موفق به دریافت کمترین امتیاز شده و تنها از سطح ناتوانی عبور کرده‌اند. از سوی دیگر، بیشترین ضعف در میان دانش‌آموزان در مهارت «خواندن» ارزیابی شده است، مهارتی که بیشترین تمرکز کتاب‌های درسی بر تقویت آن استوار است.

تحقیقات انجام‌شده در این زمینه به چند سال پیش بازمی‌گردد، زمانی که «فارسی» همانند دیگر دروس عمومی، با وجود انتقادات جدی اساتید زبان فارسی، از کنکور حذف شد. در این مدت، هنوز پژوهشی صورت نگرفته تا میزان تأثیر این تصمیم بر دانش و مهارت‌های زبانی دانش‌آموزان بررسی شود. به عقیدهٔ برخی از کارشناسان، با حذف فارسی از کنکور، باید شاهد افت بیشتر مهارت‌های زبانیِ دانش‌آموزان باشیم، چرا که تا پیش از این تصمیم دانش‌آموزان حداقل برای آماده‌شدن برای کنکور «فارسی» را جدی‌تر می‌گرفتند.

فارغ از همهٔ این بحث‌ها، یک سؤال اساسی باقی است: چرا دانش‌آموزان ایرانی، که ۱۲ سال به خواندن و نوشتن زبان فارسی می‌پردازند، در کمترین سطح از کسب مهارت‌های زبان ملیِ خود قرار دارند؟

به باور کارشناسان، در مقابل این پرسش می‌توان گزینه‌های متعددی را مطرح کرد. مریم دانشگر، مدیر بخش آموزش زبان فرهنگستان زبان و ادب فارسی و پژوهشگر، معتقد است بخشی از این امر را باید در ساختار کتاب‌های درسی جست‌وجو کرد، منابعی که دانش‌آموزان بیشتر از دیگر کتاب‌ها مطالعه می‌کنند. دانشگر، که در فرهنگستان طرحی با عنوان «بررسی هویت ملی در کتاب‌های درسی» را انجام داده است، در گفت‌وگو با تسنیم از نتایج این طرح گفت.

به گفته او، از مؤلفه‌های هویت ملی، «زبان»، «ادبیات» و «فرهنگ» است. این سه مسئله تقریباً درهم‌تنیده هستند. ما در طرح حاضر، زبان، ادبیات و خط فارسی را در میان مؤلفه‌های هویت ملی در کتاب‌‎های درسی مورد بررسی قرار دادیم. کتاب‌های درسی از نظر تعداد و گستردگی در میان جمیع زیادی رایج است و، از سوی دیگر، این منابع حتی در دورترین شهرستان‌ها و روستاهای کشور نیز مطالعه می‌شود. کتاب‌های درسی در دسترس همهٔ کودکان و نوجوانان است؛ به همین دلیل، در طرح مورد بحث روی این منابع متمرکز شدیم.

دانشگر افزود: در این طرح تمامی منابع درسی از پایه اول تا پایه دوازدهم را مورد بررسی قرار دادیم. نه تنها کتاب‌های فارسی، که همه کتاب‌ها از جغرافیا و تاریخ گرفته تا علوم، زیست، ریاضی و ...، در رشته‌های مختلف را مطالعه و بررسی کردیم. تمامی خرده‌مؤلفه‌هایی که در ارتباط با هویت زبانی هستند در این کتاب‌ها بررسی و استخراج شد.

مدیر بخش آموزش زبان فرهنگستان زبان و ادب فارسی به نتایج این طرح اشاره و اضافه کرد: طبق بررسی‌های انجام‌شده، به این نتیجه رسیدیم که هیچ نقشه و برنامه‌ای برای پرداختن به موضوع هویت زبانی و ملی در کتاب‌های درسی وجود ندارد؛ به این معنی که همه چیز به ذوق مؤلفان کتاب‌های درسی بستگی دارد. یعنی اگر کتابی در این زمینه موفق عمل کرده، حاصل ذوق و دانش مؤلف آن کتاب بوده است.

دانشگر در پاسخ به این پرسش که آیا این طرح به آموزش و پرورش ارائه شده و تصمیمی در خصوص تغییر کتاب‌های درسی در این راستا گرفته شده است یا خیر، گفت: متأسفانه آموزش و پرورش نه به این طرح و نه دیگر طرح‌های علمی که در فرهنگستان و در مراکز علمی مانند دانشگاه‌ها انجام می‌شود توجهی نمی‌کند. به‌نظر می‌رسد که بدنهٔ اجرایی با بدنهٔ علمی در تألیف کتب درسی ارتباط چندانی ندارند. ما در این سال‌ها تحقیقات انجام‌شده را برای آموزش و پرورش هم ارسال کرده‌ایم، اما بازخوردی دریافت نکرده‌ایم. (تأکیدها به متن افزوده شده است)

©️ از: تسنیم (۱۴۰۳/۷/۱۵)

#️⃣ #زبان_فارسی #زبان_و_هویت #زبان_و_فرهنگ