📚مشخصه‌ی اصلی بحث فلسفی #فیشته در این کتاب (که جزو نوآوری‌های فیشته است) این است که اصول این بخش از فلسفه نیز باید از اصول آموزه‌ی دانش یا (آموزه‌ی علم) استنتاج شوند، اصولی که در بنیاد کل آموزه‌ی دانش شرح و بسط یافته‌اند و بنیادی‌ترین‌شان این است که "من خودش را به‌طور مطلق فرامی‌نهد" و با این فرانهادن از خودش آگاه می‌شود. اما این خودآگاه شدن، به نظر فیشته، همواره پیش‌شرطی اجتماعی دارد و در انزوا رخ نمی‌دهد؛ فیشته ادعا می‌کند که آگاهی از دیگری شرط آگاهی از خود است، یا بودن با دیگری بر بودن با خویش تقدم دارد، و به این ترتیب او مفهوم #اینترسوبژکتیویته را منطقاً مقدم بر مفهوم #سوبژکتیویته قرار می‌دهد (ایده‌ای که از جمله نزد #هگل و #هایدگر نیز به صورت‌هایی دیگر مطرح می‌شود). به‌علاوه، این خودآگاهی به بدنمندی نیز مشروط است، زیرا آگاهی از دیگری همواره به وساطت بدن و چهره یا سیمای انسان‌ها محقق می‌شود. مفهوم حق نیز در میان موجوداتی با سیمایی بشری معنا می‌یابد. تا پیش از شکل‌گیری اجتماع بشری چیزی به نام حق وجود ندارد، بلکه حق تازه زمانی مطرح می‌شود که انسان‌ها از بخشی از آزادی ذاتی خویش صرف نظر کنند و به این ترتیب وارد اجتماع بشری شوند و در ازای آن آزادیِ صرف‌نظرشده، از پاره‌ای حقوق بهره‌مند شوند. لذا "حق طبیعی" نزد فیشته ربطی به وضع طبیعی ندارد، زیرا در وضع طبیعی اصولاً مفهوم حق پایه و اساس درستی ندارد.

✔️مفهوم حق تازه در اجتماع انسان‌های آزاد معنا پیدا می‌کند و "طبیعی"، یعنی لاینفک، می‌شود. همین‌که اجتماع انسان‌ها برقرار شد و فرد با صرف‌نظر کردن از بخشی از #آزادی خویش وارد اجتماع شد، از حقوقی طبیعی بهره‌مند می‌شود. کتاب بنیاد حق طبیعی از همین حقوق بحث می‌کند.

@qoqnoospub