به مناسبت ۱۶ جولای روز جهانی مار

بسیاری از مارها دارای زهر بسیار قوی هستند که قادر به کشتن انسانها است. زهر بزاقی تغییر شکل یافته است که توسط نیش وارد بدن طعمه می‌شود. دندانهای نیش زننده به تدریج از انتهای دهان مارها به قسمت جلوی دهان منتقل شده و در بعضی مارها به صورت یک حفره توخالی می‌توانند زهر را با فشار زیاد تزریق کنند.
فیلم در مورد زهر و نیش مارها، مکانیزم عمل سم مار، و نیز نحوه تولید ضدزهر مار است.

برای تولید ضد زهر ابتدا مقدار زیادی از زهر باید از مارها دوشیده شود! سپس این زهر به تدریج با دوز افزایش یابنده به موجوداتی نظیر اسب تزریق می‌شود تا به آن ایمنی پیدا کنند. سپس سرم خون اسب جدا شده و از آن ضدزهر استخراج می‌شود.

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید

http://t.me/pubethicsmums/1849

به مناسبت ۱۶ جولای رو جهانی مار


چرا زبان مار دوشاخه است؟
زبان مار یک اندام چشایی نیست. زبان مار برای به دام انداختن مولکول‌هایی که حس بویایی را تحریک می‌کنند تکامل یافته است

زبان دو شاخه باعث می‌شود که مار بتواند سطح وسیعتری را بررسی کند. با توجه به دو شاخه بودن، مار می‌تواند جهتی را که شکار وجود دارد با دقت تشخیص دهد.

زبان مار با ایجاد حرکت در هوای اطراف باعث به دام انداختن بیشتر بو می‌شود.


http://www.youtube.com/watch?v=s6jDsPXmo2I

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1850

به مناسبت ۱۶ جولای روز جهانی مار

مار زنگی چگونه صدای خاص خودش را ایجاد می‌کند

دم مار زنگی از جنس کراتین است که همان ماده تشکیل دهنده مو و ناخن است

هر بار مار زنگی پوست اندازی می‌کند یک قسمت قفل شونده از کراتین به دم مار اضافه می‌شود

مار زنگی با تکان دادن بسیار سریع دم صدای خاصی ایجاد می‌کند که برای تهدید دشمنان مار زنگی است

هنگام شکار، مار زنگی دم خود را بالا نگه می‌دارد تا صدایی ایجاد نشود و شکار فرار نکند

http://www.youtube.com/watch?v=ZO4IAZycUik

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید

http://t.me/pubethicsmums/1851

به مناسبت ۱۷ جولای سالروز درگذشت هانری پوانکاره

توپولوژی چیست؟
توپولوژی مطالعه خواص هندسی اشیاء است که تحت تغییر شکل‌های پیوسته چون کشیدگی، پیچش، مچاله کردن و خم کردن حفظ شده، اما تحت پارگی یا چسباندن حفظ نمی‌شوند.
فیلم در مورد توپولوژی و اهمیت آن توضیح می‌دهد.

در سال ۱۸۹۵ هنری پوانکاره ریاضی دان فرانسوی طی مقاله ای توپولوژی را به عنوان یک علم کاملا پویا متحول کرد.

Poincaré, Henri (1895). "Analysis situs". Journal de l'École Polytechnique. (2). 1: 1–123

پوانکاره از بزرگترین ریاضی دانان تاریخ است. کشفیات و مطالعات او بسیار گسترده هستند مانند بنیان نهادن توپولوژی نوین، بنیان نهادن نظریه آشوب، معرفی نسبیت خاص مستقل از انیشتن و تعداد بیشماری دیگر.

او را آخرین ریاضی‌دانی میدانند که در تمام رشته های ریاضی سررشته داشت.

#نوابغ_علم

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1852

به مناسبت ۱۷ جولای سالروز درگذشت هانری پوانکاره مبدع نظریه آشوب

اثر پروانه ای چیست؟

هانری پوانکاره هنگامی که بر روی مساله "سه جسم" کار می‌کرد، نظریه آشوب را بنیان نهاد که امروزه با "اثر پروانه ای" بیش از همه آنرا میشناسیم

آیا پرواز یک پروانه میتواند باعث طوفان شود؟

"اثر پروانه‌ای" در ادبیات معاصر بسیار به کار میرود. در مورد این پدیده کج‌فهمی‌ زیادی وجود دارد.

در سال ۱۹۷۲، ادوارد لورنز، دانشمند امریکایی عنوان سخنرانی خود را چنین انتخاب کرد
"آیا بال زدن یک پروانه در برزیل میتواند باعث یک تورنادو در تگزاس شود؟" در این سخنرانی، لورنز نشان داد که در بعضی سیستمها نمیتوان با افزایش دقت داده های ورودی، آینده را از زمانی فراتر پیشبینی کرد.
لورنز بنیانگذار نطریه آشوب نوین است. در نظریه آشوب در مورد سیستمهایی بحث میشود که تغییرات جزئی داده های ورودی باعث تغییرات بزرگ در آینده سیستم میشود.

فیلم در مورد لورنز و اهمیت کار اوست.
https://youtu.be/bZ6yxt_o_CQ

"اثر پروانه‌ای" به دنبال سخنرانی لورنز در ادبیات علمی بسیار معروف گردید.

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید

http://t.me/pubethicsmums/1853

به مناسبت ۱۷ جولای سالمرگ هانری پوانکاره

حدس پوانکاره به زبان ساده!
پوانکاره بنیان‌گذار توپولوژی نوین است و معروفترین قضیه توپولوژی احتمالا حدس (قضیه) پوانکاره است.
Every simply connected, closed 3-manifold is homeomorphic to the 3-sphere.

در سال ۲۰۰۲ گرگوری پرلمان، ریاضی‌دان روس، در طی سه مقاله توانست "حدس پوانکاره" در توپولوژی را به اثبات برساند.
"حدس پوانکاره" از مهمترین مسائل حل نشده در ریاضیات بود که برای حل آن (به همراه ۶ مساله دیگر) یک میلیون دلار جایزه تعیین شده بود.

پرلمان از دریافت جایزه خودداری کرد و حتی حاضر به دریافت جایزه فیلدز هم نشد. اظهار داشت که "حیوان نیست که به نمایش گذاشته شود!"

فیلم در مورد "حدس پوانکاره" است که عملا بعد از اثبات پرلمان به "قضیه پوانکاره" معروف است.

https://youtu.be/EG0Cxj3H06Y
#نوابغ_علم
در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید

http://t.me/pubethicsmums/1854

به مناسبت ۱۸ جولای زادروز رابرت هوک
کاشف سلول و نویسنده اولین کتاب پر فروش علمی تاریخ

در سال ۱۶۶۵ میلادی، رابرت هوک انگلیسی برای اولین بار موفق به مشاهده سلول شد. واژه سلول را هم او برای اولین بار به کار برد.
فیلم مربوط به کتاب معروف و بی نظیر رابرت هوک
Micrograph
است. در این کتاب رابرت هوک تصاویر میکروسکوپی بی نظیر از موجودات بسیار ریز کشیده است. بعضی از این تصاویر هنوز هم معروف و پرکاربرد هستند.

این کتاب اولین کتاب پرفروش در تاریخ علم است و باعث اقبال عمومی به دانش گردید.
#نوابغ_علم
در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1855

به مناسبت ۱۸ جولای زادروز رابرت هوک

نیوتون در شاهکار عظیم خود
Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica 
از سه نفر از جمله هوک و هایلی یاد میکند که قانون عکس مجذور فاصله را برای جاذبه اجسام در منظومه شمسی، قبل از نیوتون، بیان کرده‌اند.
حتی دانشمندی مانند نیوتون در چند قرن قبل قوانین اخلاق نشر را رعایت میکرده‌ است
با وجود این اذعان از طرف نیوتون، درگیری شدیدی بین هوک و نیوتون بر سر پیشگامی در قانون جاذبه عمومی درگرفت که در تاریخ علم بسیار معروف است.

#اخلاق_نشر
#سرقت_علمی

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1856

به مناسبت ۱۹ جولای زادروز ساموئل کلت

یکی از مهمترین مشکلات در تاریخ سلاحهای گرم، زمان طولانی بین شلیک و پر کردن تفنگ بوده است که باعث می‌شود تیرانداز در آن زمان بی دفاع باشد
یکی‌از روش‌های حل این مشکل تولید تفنگ با چند لوله برای پر کردن همزمان است.

در نهایت این نوع تفنگها به هفت تیر یا ششلول منتهی شدند. معروفترین آنها اسلحه تولیدی کمپانی کلت است که هنوز هم طراحی آن مشابه روزهای نخستین آن است

فیلم در مورد مکانیزم عملکرد هفت تیر توضیح می‌دهد


http://www.youtube.com/watch?v=1s4plUZGj4w


در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1857

به مناسبت ۲۰ جولای سالروز فوت برنهارد ریمان نابغه مسلم ریاضی دو پست زیر تقدیم می‌شود

حدس ریمان بزرگترین مساله حل نشده در ریاضیات
http://t.me/pubethicsmums/1859

ریمان و خمیدگی فضا در هندسه

http://t.me/pubethicsmums/1860

هیپوتز ریمان: مهمترین مساله حل نشده ریاضیات.
فیلم در مورد تاریخچه هیپوتز ریمان بحث می‌کند. اثبات یا رد این هیپوتز یک میلیون دلار جایزه دارد.
۱- اقلیدس ثابت کرد اعداد اول نامتناهی هستند.
۲- گاوس در ۱۵ سالگی حدس زد که تعداد اعداد اول کوچکتر از N تقریبا برابر N/log(N) است.
۳- بررسی های مفصل اویلر بر روی توابع زتا نشان داده بود که آنها را میتوان به صورت حاصل‌ضرب نامتناهی از سری هایی شامل اعداد اول بیان کرد.
۴- برنهارد ریمان در یکی از مهمترین مقالات تاریخ ریاضی، تابع زتا را به اعداد مختلط گسترش داد. صفرهای تابع زتای ریمان با توزیع اعداد اول ارتباط تنگاتنگ دارند. در نهایت حدس گاوس با تابع زتای ریمان ثابت شد.
حدس زیمان بیان میکند که صفرهای غیر trivial  تابع زتا همه بر روی خط s=1/2 قرار دارند.

اثبات یا رد حدس ریمان تبعات بسیار گسترده ای در ریاضیات دارد به خصوص در مورد پراکندگی اعداد اول.

Riemann, Bernhard. "Ueber die Anzahl der Primzahlen unter einer gegebenen Grosse." Ges. Math. Werke und Wissenschaftlicher Nachlaß 2 (1859): 145-155.

#نوابغ_علم
https://youtu.be/zlm1aajH6gY

http://t.me/pubethicsmums/1859

در سال ۱۸۵۴، کارل فردریش گاوس هفتاد ساله که بزرگترین ریاضی دان زمان خود شناخته میشد، برنهارد ریمان ۲۷ ساله را برای ایراد سخنرانی در دانشگاه گوتینگن آماده کرد تا در صورت موافقت مسوولین دانشگاه، در آنجا استخدام شود. ریمان شاگرد گاوس در گوتینگن بود و رساله دکتری خود را با راهنمایی گاوس به پایان برده بود.
موضوعی که گاوس به طور اختصاصی به ریمان پیشنهاد داده بود در مورد خمیدگی فضا بود.
ریمان استاد خود را مایوس نکرد. سخنرانی ریمان که دو سال پس از مرگش به صورت مقاله چاپ شد به عنوان یکی از مهمترین مقالات هندسه در تاریخ شناخته میشود.
معمولا گاوس در تمجید از سایر ریاضی‌دانان ذکر میکرد که "خودش هم کار مشابه ای سالها قبل انجام داده است". این بار گاوس حیرت زده فقط عمق کار ریمان را به دوستانش گوشزد کرد.

سخنرانی ریمان ۶۰ سال بعد توسط آلبرت انیشتن پایه ای شد برای نسبیت عام.
فیلم در مورد روش ریمان برای محاسبه خمیدگی در فضاهای چند بعدی بحث می‌کند.

Riemann, B: Ueber die Hypothesen, welche der Geometrie zu Grunde liegen. (1868)

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید

http://t.me/pubethicsmums/1860

به مناسبت زادروز محمد بخاری

صحاح سته شش کتاب حدیث هستند که پس از قرآن مهمترین کتب مذهبی اهل سنت هستند

مهمترین این کتاب‌ها صحیح بخاری است که نام اصلی آن «الجامع المسند الصحیح المختصر من مسائل رسول‌الله صلی الله علیه و آله و سلم» می‌باشد.

نويسندگان صحاح سته همه ایرانی هستند. این کتاب‌ها عبارتند از
صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن نسائی
سنن ابن داوود
سنن ترمذی
سنن ابن ماجه

مقبره مسلم (صاحب صحیح مسلم دومین کتاب معتبر حدیث پس از صحیح بخاری) در نیشابور و مقبره ابن ماجه در قزوین است.
http://www.youtube.com/watch?v=CCSw12MqEAc
در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید

http://t.me/pubethicsmums/1861

به مناسبت ۲۲ جولای روز جهانی مغز

نواحی مختلف مغز و وظایف آنها
-مخ: بزرگترین قسمت مغز است و وظایف عمده آن کنترل عملکردهای عالی مغز نظیر هشیاری و تفکر و تکلم و حسهایی مانند بینایی و شنوایی است

-مخچه: کنترل تعادل و حرکات منظم عضلات است.

-ساقه مغز شامل پل مغزی، بصل النخاع و مغز میانی. در جلوی مخچه قرار دارد و محل اتصال مغز به نخاع است. این ناحیه اعمال غیر ارادی مهمی مانند تنفس، ضربان قلب و خواب را کنترل می‌کند.

دیانسفال: شامل تالاموس و هیپوتالاموس. بالای ساقه مغز قرار دارد و اعمال مهمی مانند کنترل وزن و دمای بدن و کنترل اعمال غریزی مانند سکس و خوردن و آشامیدن را انجام می‌دهد.

مغز آنقدر از نظر تکاملی مهم است که در مهره داران درون جمجمه تحت حفاظت است و از نظر مولکولی نیز هر ماده ای امکان ورود به مغز را ندارد چرا که سد مغزی/خونی اجازه ورود مواد خاصی را به مغز می‌دهد.

فیلم در مورد مغز و نواحی آن بحث میکند
http://www.youtube.com/watch?v=pRFXSjkpKWA

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1862

به مناسبت ۲۲ جولای روز جهانی مغز

قدیمیترین فسیل مغز مربوط به نوعی ماهی از اجداد ماهی قرمز کنونی است که حدود ۳۱۹ میلیون سال قبل زندگی می‌کرده است.

Coccocephalus wildi

فسیل مغز بسیار نادر است. این فسیل به طرز شگفت آوری جزئیات مغز و اعصاب آنرا حفظ کرده است.

فیلم در مورد این فسیل و نحوه بررسی آن بحث میکند
http://www.youtube.com/watch?v=V1tNh7QWnSo

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1863

به مناسبت نمایش فیلم سینمایی "اوپنهایمر" چند پست در مورد زندگی اوپنهایمر و اهمیت او و نیز کارکرد بمب اتمی به اشتراک گذاشته شده است

اوپنهایمر شاید تاثیرگذارترین فیزیکدان تاریخ باشد. او با نقش کلیدی در پروژه منهتن و ریاست آزمایشگاه لس آلاموس برای ساختن بمب اتمی و موفقیت عظیم این پروژه عملا چهره دنیا را تغییر داد. پس از ساختن بمب اتمی عملا دیگر جنگ جهانی رخ نداد چرا که هیچ یک از طرفهای صاحب تکنولوژی بمب اتمی حاضر به استفاده از آن و ریسک نابودی خود نبوده است. عملا بمب اتمی منجر به صلحی نسبتا پایدار پس از جنگ جهانی دوم شده است! تناقضی عجیب که مخرب‌ترین سلاح ساخته دست بشر بتواند منجر به پیشگیری از جنگ جهانی شود!

اوپنهایمر و تاریخچه تولید بمب اتمی
http://t.me/pubethicsmums/1865

صحنه انفجار بمب تزار، بزرگترین بمب اتمی منفجر شده توسط بشر
http://t.me/pubethicsmums/1866

بمب هیدروژنی (ترمونوکلئار) چگونه کار می‌کند
http://t.me/pubethicsmums/1867

هایزنبرگ در مقابل اوپنهایمر: چرا نازی ها در ساختن بمب اتمی موفق نبودند
http://t.me/pubethicsmums/1868

اوپنهایمر جزو تاثیرگذارترین فیزیکدانان تاریخ است. ساخت بمب اتمی به رهبری او تاریخ دنیا را عوض کرد
دهه ۱۸۹۰: کشف رادیواکتیویته. تا سالها تصور می‌شد شکافت اتم به صورت اختیاری غیر ممکن است
۱۹۳۲: کاکرافت و والتون با شتاب دادن پروتون اتم لیتیوم را شکافتند
۱۹۳۹: هان اتم اورانیوم را با نوترون شتابدار شکافت
۱۹۳۹: نامه معروف انیشتن به روزولت در مورد احتمال ساختن بمب اتمی و خطر رسیدن سریعتر نازی‌ها به آن
۱۹۴۲: شروع پروژه منهتن برای ساخت بمب اتمی
۱۹۴۲: شروع به کار اولین رآکتور هسته ای دنیا زیر نظر فرمی
۱۹۴۳: اوپنهایمر مسوول آزمایشگاه لس آلاموس میشود
دو نوع طراحی برای شروع و ادامه واکنش زنجیره ای هسته ای ابداع می‌شود: نوع تفنگی که اورانیوم را به سمت مقدار دیگری اورانیوم شلیک می‌کند و نوع implosion که با انفجار عادی باعث فشرده شدن پلوتونیوم یا اورانیوم می‌شود
۱۶ جولای ۱۹۴۵: اولین بمب اتمی آزمایش می‌شود (trinity) اوپنهایمر از بگواد گیتا میگوید
"اکنون تبدیل به مرگ شدم نابودگر دنیاها"
آگوست ۱۹۴۵: بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکی
اوپنهایمر قهرمان ملی می‌شود ولی ۱۹۵۳ به خاطر عضویت در حزب کمونیست محاکمه میشود پایانی تلخ برای او

بمب تزار بزرگترین بمب اتمی ساخته شده و تست شده توسط بشر

اکتبر ۱۹۶۱ تحت رهبری آندره ساخاروف، اتحاد شوروی بمبی از نوع ترمونوکلئار (هیدروژنی) ساخت که با آزادسازی ۵۰ مگاتن انرژی قدرتمندترین بمب اتمی تست شده توسط بشر است
۱۵۷۰ برابر بمب‌های هیروشیما و ناگازاکی
۱۰ برابر تمام مواد منفجره عادی استفاده شده در جنگ جهانی دوم
یک چهارم انفجار آتشفشان کراکاتوا
یک دهم کل بمب‌های اتمی تست شده توسط بشر تاکنون

فیلم تبلیغاتی اتحاد شوروی در این زمینه به اشتراک گذاشته شده است
http://www.youtube.com/watch?v=YtCTzbh4mNQ


در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1866

بمب هیدروژنی (ترمونوکلئار) چگونه کار میکند؟

بمب‌های مدرن اتمی همه از نوع ترمونوکلئار هستند که بسیار بیشتر از انواع ابتدایی (از نوع بمب‌های هیروشیما و ناگازاکی) انرژی آزاد می‌کنند و قدرت تخریب بسیار بیشتری دارند.

این نوع بمب عملا شامل سه قسمت است
۱-انفجار عادی که باعث می‌شود قسمت ۲ که شامل کره ای از پلوتونیوم یا اورانیوم است فشرده شود و شروع به واکنش هسته ای زنجیره ای کند. حرارت حاصله قسمت ۳ را فعال می‌کند که با فیدبک همجوشی و شکافت هسته ای انرژی عظیمی آزاد می‌کند

http://www.youtube.com/watch?v=hx-vvozF6G0

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1867

هایزنبرگ در مقابل اوپنهایمر

ماجرای رقابت نازی ها و ایالات متحده برای ساختن بمب اتم
ورنر هایزنبرگ یکی از بزرگترین دانشمندان قرن بیستم است. او نازی نبود و با حزب نازی آلمان رابطه خوبی نداشت. ولی او یک وطن پرست آلمانی بود که برای پیروزی آلمان در جنگ دوم جهانی تلاش کرد.
پروژه ساختن بمب اتمی آلمان نازی با هدایت هایزنبرگ شروع شد. تقریبا همزمان در ایالات متحده تحت رهبری اوپنهایمر پروژه منهتن شروع شد.
بر خلاف ایالات متحده، نازی ها موفق نبودند. آنها سرمایه‌گذاری کافی نداشتند. تخریب کارخانه آب سنگین در نروز و انفجار آزمایشگاه هایزنبرگ هم مزید بر علت بود. یکی از علل اصلی به نظر اشتباه محاسباتی هایزنبرگ در جرم لازم اورانیوم برای پیشبرد واکنش زنجیره ای بود. او این "جرم بحرانی" را صدها تن برآورد کرد در حالیکه مقدار واقعی حدود چند کیلوگرم بود. به همین علت هایزنبرگ هنگام شنیدن خبر انفجار بمب اتمی هیروشیما (در آن زمان در حبس نیروی اطلاعاتی انگلیس بود) عملا خبر را باور نکرد چون بمب اتمی را غیر ممکن می‌دانست. اینکه هایزنبرگ عمدا پروزه را پیش نبرد یک افسانه است!

#دوبله_فارسی
http://www.youtube.com/watch?v=BbAdA3Anlr8

به مناسبت ۲۲ جولای روز تقریب عدد پی

چگونه نیوتون محاسبه عدد پی را متحول کرد!
-بابلی ها و مصری های باستان: پی را بین سه و چهار محاسبه می‌کردند. تا مدتها ۲۲/۷ دقیقترین تقریب پی بود
-قرن دوم میلادی ارشمیدس با روش افناء
Method of exhaustion
که عدد پی را با چند ضلعی های محیطی و محاطی دایره محاسبه می‌کرد و با ۹۶ ضلعی منتظم روش دقیق محاسبه پی را معین کرد
-روش ارشمیدس قرنها، روش ارجح بود. غیاث‌الدین جمشید کاشانی به همین روش عدد پی را تا ۱۶ رقم اعشار تخمین زد
-در قرن ۱۷ میلادی، ون کولن با زحمت فراوان (حدود ۲۰ سال) موفق شد پی را تا ۳۵ رقم اعشار تخمین بزند. این رقم بر سنگ قبرش نقش بسته است
-در سال ۱۶۶۶، نیوتون دانشمند بزرگ انگلیسی موفق شد با روش جدید حساب دیفرانسیل و انتگرال و جمع سری های نامتناهی، عدد پی را تخمین بزند. روش افناء پس از نیوتون تقریبا منسوخ شد. کاری که سالها وقت می‌گرفت تبدیل شد به محاسباتی در حد چند روز و چند هفته!

فیلم در مورد تخمین عدد پی و نقش نیوتون و روش اوست.

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1869