«نبرد موش‌های کیهانی»
------------------------

این دو کهکشان بزرگ دارند همدیگر را تکه پاره می‌کنند.

اخترشناسان نام این جفت کهکشان مارپیچی را که عملا از درون یکدیگر گذشته‌اند، به دلیل دُم‌های بلندشان،"موش‌ها" گذاشته‌اند.

این دُم‌ها یا دنباله‌های بلند در اثر اختلاف نسبی میان کشش گرانشی که روی بخش‌های دور و نزدیک هر کهکشان وارد شده پدید آمده‌اند. به دلیل بزرگی بسیارِ فاصله‌ها، این برهمکنش کیهانی به آرامی و در درازنای صدها میلیون سال رخ داده.

دو کهکشان به احتمال بسیار چند میلیارد سالِ آینده بارها با یکدیگر برخورد خواهند کرد تا سرانجام با هم یکی شده و کهکشانی یگانه را خواهند ساخت.

کهکشان ان‌جی‌سی ۴۶۷۶ با دوری حدود ۳۰۰ میلیون سال نوری از زمین، در راستای صورت فلکی گیسو دیده می‌شود و از اعضای احتمالی خوشه‌ی کهکشانی گیسو هم هست.

دنباله‌های کشندیِ کم‌نورِ این دو کهکشان که در این میدان دید نمایان هستند تا صدها هزار سال نوری درازا دارند ولی از پشت تلسکوپ‌های کوچک چندان دیده نمی‌شوند.

#apod
---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2019/06/ap190614.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«شوریِ سطح اروپا می‌تواند نشانه زیست‌پذیریِ اقیانوس درونش باشد»
------------------------------------------------------------------------

اروپا، ماه سیاره‌ی مشتری نمکین است: کلرید سدیم یا نمک طعام روی سطح آن شناسایی شده؛ این می‌تواند بدین معنا باشد که اقیانوس زیرزمینی‌اش دارای همنهشی (ترکیبی) همسان با اقیانوس‌های زمین است و بنابراین می‌تواند برای زندگی خوب باشد.

ما مدت‌هاست که از وجود نمک‌ها روی سطح اروپا آگاهیم، ولی مشاهدات پیشین نشانگر این بودند که آنها نمک‌های سولفات هستند و دستاورد برهم‌کنش‌های میان اسید ولفوریک و همنهش‌های دیگرند.

سامانتا ترومبو از بنیاد فناوری کالیفرنیا به همراه همکارانش، با بهره از عکس‌های تلسکوپ فضایی هابل ویژگی شیمیایی سطح یخزده‌ی این ماه را بررسی کردند. آنها نشانه‌هایی از کلرید سدیم را دیدند که در اثر بمباران توسط پرتوهای کیهانی، رنگی زرد روی سطح پدید می‌آورد.

نیرومندترینِ این سیگنال‌ها از "منطقه‌ی تارا" (Tara Regio) می‌آمد، یک "منطقه‌ی آشفتگی" که گمان می‌رود در اثر تراوش آب از اقیانوس زیرسطحی پدید آمده باشد. این نشان می‌دهد که این نمک احتمالا دارد از "درونِ" اروپا می‌آید و بنابراین همنهش شیمیایی اقیانوسی که آنجا پنهان شده را نشان می‌دهد.

ترومبو می‌گوید: «ما عملا هرگز اقیانوسی با نمک‌های عمدتا سولفات را نسنجیده‌ایم. اگر به جای آن، کلرید سدیم باشد به این معنا خواهد بود که بیشتر همانند زمین است. اگر آن را بچشیم احتمالا مزه‌ای آشنا و شور را حس خواهیم کرد.»

این نشانه‌ی خوبی برای زیست‌پذیری است. اقیانوس‌های زمین تنها اقیانو‌س‌های زیست‌پذیری‌اند که در کیهان می‌شناسیم. اقیانوس زیرزمینی انسلادوس، ماه سیاره‌ی کیوان بسیاری از اجزای موردنیاز زندگی، از جمله مولکول‌های آلی پیچیده را دارد و همچنین پر از کلرید سدیم است.

گزارش این دانشمندان در نشریه‌ی ساینس ادونسز منتشر شده است.

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2019/06/SaltyEuropa.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«تصویر سه‌بعدی "هلن"»
-------------------------

عینک سرخ/آبی خود را بزنید تا در کنار هلن، ماه کوچک و یخی سیاره‌ی کیوان (زحل) شناور شوید.

هلن نام مناسبی برایش برگزیده شده زیرا یکی از چهار ماه ترجان شناخته شده است که در نقطه‌ی لاگرانژ به گرد کیوان می‌گردند.

نقطه‌ی لاگرانژ یک جایگاه پایدار گرانشی در نزدیکی دو جرم یزرگ است. در مورد هلن، این دو جرم بزرگ عبارتند از خود کیوان و ماه بزرگ‌تر، دیونه.

در واقع هلن با پیکره‌ی نامنظمش (حدود ۳۶ در ۳۲ در ۳۰ کیلومتر) در نقطه‌ی لاگرانژ مدار دیونه و جلوی آن جای دارد (ال۴)، ولی ماه یخی پولیدیوکیس، برادرانه در نقطه‌ی لاگرانژ دیگر دیونه و پشت سر آن (ال۵) به دور کیوان می‌گردد.

این تصویر سه‌بعدی آناگلیفِ پروضوح از پیوند دو تصویر که فضاپیمای کاسینی در سال ۲۰۱۱، به هنگام یک گذر نزدیک از کنار هلن گرفته بود درست شده و نیمکره‌ی رو به کیوانِ هلن را نشان می‌دهد که پوشیده از دهانه‌ها و شیارهای آبکند-مانند است.
#apod
-------------------
اینجا درباره‌ی نقاط لاگرانژ بیشتر بخوانید:
🔴 تلسکوپ "جیمز وب" وارد چه مداری خواهد شد؟

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2019/06/ap190615.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«کهکشانی کوچک با قلبی بزرگ»
---------------------------------

آنچه در این میدانِ پر از ستارگان پیش‌زمینه می‌بینید یک کهکشان کوتوله به نام "اِسو ۴۹۵-۲۱" است، کهکشانی کوچک با قلبی بزرگ. پهنای این کهکشان تنها به ۳۰۰۰ سال نوری می‌رسد ولی دست از ساختن ستارگان تازه برنداشته و ستاره‌زایی‌های آتشین همچنان در آن جریان دارد. این کهکشان همچنین به نظر می‌رسد میزبان یک ابرسیاهچاله (سیاهچاله‌ی ابرپرجرم) هم هست، چیزی که برای کهکشانی به این کوچکی نامعمول است و می‌تواند آگاهی‌هایی درباره‌ی روند پیدایش و فرگشت کهکشان‌ها به ما بدهد.

اسو ۴۹۵-۲۱ که با فاصله‌ی حدود ۳۰ میلیون سال نوری از زمین، در راستای صورت فلکی قطب‌نما دیده می‌شود، یک کهکشان کوتوله‌ی ستاره‌فشان است. نرخ ستاره‌زایی در کهکشان‌های ستاره‌فشان به گونه‌ای استثنایی بالاست و به حدود ۱۰۰۰ برابر نرخ ستاره‌زایی کهکشان راه شیری می‌رسد.

تلسکوپ فضایی هابل که این عکس را گرفته، تاکنون چندین بار فعالیت‌های آتشین اسو ۴۹۵-۲۱ را بررسی کرده، به ویژه اَبَرخوشه‌های ستاره‌ای پرشمار آن را، مناطقی بسیار انبوه و فشرده پر از ستارگان بزرگ و نزدیک به هم که چند میلیون سال بیشتر از سنشان نمی‌گذرد. چنین مناطق تماشایی‌ای می‌توانند تاثیری بسیار بزرگ روی کهکشان‌های میزبانشان داشته باشند. اخترشناسان با بررسی آنها می‌توانند نخستین گام‌ها در روند فرگشتشان را به هدف آشنایی با چگونگی پیدایش و دگرگونی ستارگان بزرگ در کیهان بررسی کنند.

اسو ۴۹۵-۲۱ افزون بر این آتشبازی‌های کیهانی که ابرخوشه‌هایش را پدید آورده، احتمالا یک ابرسیاهچاله هم در هسته‌اش دارد. اخترشناسان می‌دانند که تقریبا همه‌ی کهکشان‌های بزرگ میزبان چنین اجرامی در مرکزشان هستند، و به طور کلی، هر چه کهکشان بزرگ‌تر باشد ابرسیاهچاله‌اش هم بزرگ‌تر خواهد بود. کهکشان خودمان، راه شیری هم ابرسیاهچاله‌ای به نام کمان-ای* با جرم بیش از ۴ میلیون برابر خورشید دارد. اسو ۴۹۵-۲۱ که به نام "هنایز ۲-۱۰" هم شناخته می‌شود یک کهکشان کوتوله به بزرگی تنها ۳ درصد راه شیری است، با این حال نشانه‌هایی از وجود یک ابرسیاهچاله به جرم بیش از یک میلیون برابر خورشید در آن دیده می‌شود- پدیده‌ای بی‌اندازه نامعمول.

این سیاهچاله شاید سرنخ‌هایی درباره‌ی چگونگی رشد و دگرگونی سیاهچاله‌ها در آغاز کیهان به ما بدهد. ریشه‌ی ابرسیاهچاله‌های مرکز کهکشان‌ها چیزیست که همچنان بر سر آن بحث و گفتگوست- آیا نخست کهکشان‌ها ساخته شدند و سپس مواد مرکزشان فشرده شد و سیاهچاله ساخت، یا نخست سیاهچاله‌ها بودند که با گردآوری ستارگان به دور خود، کهکشان‌ها را ساختند؟ آیا پا به پای هم رشد کردند- یا شاید هم کلا داستان چی دیگری بوده؟

به باور اخترشناسان اسو ۴۹۵-۲۱ با اندازه‌ی کوچک و پیکره‌ی بی‌نظم، و فعالیت ستاره‌زایی آتشینش می‌تواند همتای خوبی برای نخستین کهکشان‌های ساخته شده در آغاز کیهان باشد. بنابراین یافتن یک سیاهچاله در قلب این کهکشان نشانه‌ای نیرومند از اینست که احتمالا نخست سیاهچاله‌ها پدید آمده بوده‌اند و سپس کهکشان‌ها به گردشان ساخته شده و رشد کردند.

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2019/06/ESO495-21.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«شگفت‌انگیزترین کوه در منظومه خورشیدی»
---------------------------------------------

چه چیزی این کوه شگفت‌انگیز را پدید آورده؟ درین باره یک نظریه‌ی تازه ارایه شده.

ستیغ اهونا یزرگ‌ترین کوه روی سطح بزرگ‌ترین سیارکِ شناخته شده در سامانه‌ی خورشیدی، سرس، است که در کمربند اصلی سیارک‌ها میان مدارهای مشتری و بهرام به گرد خورشید می‌چرخد.

ولی کوه اهونا با هر آنچه بشر تاکنون دیده تفاوت دارد. یکی از تفاوت‌هایش اینست که شیب کناره‌هایش به جای دهانه‌های کهنه، با رگه‌های عمودی آراسته شده.

در یک انگاشت تازه که بر پایه‌ی نجش‌های گرانشی بیشمار به دست آمده گفته شده که در آغاز، یک توده‌ گِل از ژرفای درونِ این سیاره‌ی کوتوله بالا آمد و سطح یخزده‌ی آن را در نقطه‌ای سست که پر از نمک‌های روشن و بازتابنده بود شکافت و بیرون آمد-- و سپس یخ زد. رگه‌های روی این کوه به نظر می‌رسد از جنس همان مواد سطحی هستند که روی لکه‌های روشن و پرآوازه‌ی این سیاره‌ی کوتوله دیده شده.

این تصویر که فرازای آن (ارتفاع از سطح) به روش دیجیتالی دو برابر شده، به کمک نقشه‌هایی به دست آمده که سال گذشته توسط فضاپیمای روباتیک داون ناسا از سطح سرس گرفته شده بود.

فضاپیمای داون اگرچه سوختی که برای چرخاندن آنتن‌هایش رو به زمین نیاز داشت به پایان رسیده ولی همچنان به گردش در مدار این سیاره‌ی کوتوله ادامه می‌دهد و دارد ماموریت ۲۰۱۸ خود را با پیروزی کامل می‌کند [ماموریت داون به طور رسمی روز ۱ نوامبر ۲۰۱۸ پایان یافت].

#apod

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2019/06/ap190616.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«تابدار بودن صفحه کهکشان راه شیری زیر سر یک یک کهکشان کوتوله است!»
-----------------------------------------------------

تاب داشتن قرص بیرونی کهکشان راه شیری می‌تواند به دلیل برخورد آن با کهکشان کوتوله‌ی تاریک و شبحگون "تلمبه ۲" که تازگی یافته شده باشد، این یافته‌ی پژوهشی‌ست که به رهبری سوکانیا چاکرابارتی، استادیار بنیاد فناوری روچستر انجام شده.

کهکشان کوتوله‌ی تلمبه ۲ در دومین بخش منشتر شده از داده‌های فضاپیمای اروپایی گایا پیدا شد. هدف این فضاپیما پدید آوردن یک نقشه‌ی سه‌بعدی از کهکشان راه شیری است. چاکرابارتی در سال ۲۰۰۹ با بررسی‌های دینامیکی وجود یک کهکشان کوتوله‌ی عمدتا از ماده‌ی تاریک را در آن سوی کهکشان پیش‌بینی کرده بود؛ جایگاه کنونی کهکشان نویافته‌ی تلمبه ۲ همخوانی نزدیکی با آن کهکشانِ نظری دارد. اکنون چاکرابارتی با بهره از داده‌های گایا مسیر گذشته‌ی تلمبه ۲ را محاسبه کرده و پی برده که این کهکشان می‌بایست در گذشته به کهکشان ما برخورد کرده و موج‌های بزرگی که در قرص گازی بیرونی‌اش می‌بینیم را پدید آورده باشد.

دسته‌ی بعدی داده‌های گایا که در آینده منتشر خواهد شد چیزهای بیشتری را روشن خواهد کرد، و چاکرابارتی می‌گوید او و گروهش "پیش‌بینی‌های محتاطانه‌ای برای آنچه از جابجایی ستارگان تلمبه ۲ در نقشه‌ی آینده‌ی گایا انتظار می‌رود انجام داده‌اند." به گفته‌ی چاکرابارتی، یافته‌های آنها می‌تواند به ابداع روش‌هایی برای یافتن کهکشان‌های تاریک و سرانجام حل مساله‌ی دیرپای "سرشت ماده‌ی تاریک" کمک کند.

چاکرابارتی می‌گوید: «ما چیستی و سرشت ذرات ماده‌ی تاریک را نمی‌شناسیم، ولی اگر فکر می‌کنید میزان ماده‌ی تاریکِ موجود را می‌دانید، پس چیزی که نامشخص باقی می‌ماند تغییر چگالی آن با شعاع است.»«اگر تلمبه ۲ همان کهکشان کوتوله‌ای که ما پیش‌بینی کرده بودیم باشد، پس مداری که باید داشته باشد را می‌شناسیم؛ می‌دانیم که باید به نزدیک قرص کهکشانمان آمده باشد. پس این محدودیت‌های دقیقی نه تنها برای جرم، بلکه برای نمایه‌ی چگالی آن ایجاد می‌کند. این بدان معناست که در پایان می‌توانیم از تلمبه ۲ مانند یک آزمایشگاه بی‌نظیر برای شناخت سرشت ماده‌ی تاریک بهره بگیریم.»

این دانشمندان همچنین گزینه‌های احتمالی دیگر برای تاب انداختن در قرص بیرونی کهکشان راه شیری را هم بررسی کردند. کهکشان کوتوله‌ی کمان نمی‌تواند مقصر باشد زیرا نیروی کشندی‌اش برای چنین چیزی کافی نیست، و ابرهای ماژلانی کوچک و بزرگ هم زیادی دورند. شواهد به تلمبه ۲ را به عنوان محتمل‌ترین گزینه اشاره می‌کند.

چاکرابارتی یافته‌هایش را در ۲۳۴مین نشست انجمن اخترشناسی آمریکا که روز ۱۲ ژوئن در سنت لوییز برگزار شد ارایه کرد. نگارش برخط پژوهشنامه هم در دسترس است.

************
🔴 خبر یافته شدن کهکشان تلمبه ۲ را اینجا خوانید: * ماهواره‌ای بزرگ و شبحگون برای کهکشان راه شیری یافته شد
🔴خبر کشف تاب‌خوردگی در صفحه‌ی کهکشان را هم اینجا خواندید: * صفحه کهکشان راه شیری تاب دارد

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2019/06/Antlia2.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

شبیه‌سازی از چگونگی برهم‌کنش راه شیری و کهکشان کوتوله‌ی تلمبه ۲ از ۳ میلیارد سال پیش به این سو.
چارچوب‌های سمت چپ پراکندگی گازهای دو کهکشان را نشان می‌دهند و چارچوب‌های سمت راست پراکندگی ستارگان آنها را.
چارچوب‌های بالا کهکشان‌ها را رونما (از روبرو) و چارچوب‌های پایین لبه‌نما (از لبه) نشان می‌دهند
@onestar_in_sevenskies

———————-
مربوط به این پست:
«تابدار بودن صفحه کهکشان راه شیری زیر سر یک کهکشان کوتوله است!»
آن را اینجا بخوانید:
https://t.me/onestar_in_sevenskies/5110

«کهکشان راه شیری و هرم مایاها»
----------------------------------

تماشای پایین آمدن "مارِ پَردار" از روی هرم مایاها نیاز به زمان‌بندی خوب و دقیق دارد. باید زمانی نزدیک هموگان (اعتدال فصلی)، به دیدن "ال کاستیلو" (ال‌کاستییو) در شبه‌جزیره‌ی یوکاتان مکزیک بروید.

سپس در اواخر بعد از ظهر، اگر آسمان صاف باشد، سایه‌ی خود هرم را خواهید دید که سه‌گوش‌هایی درست می‌کند؛ این سه‌گوش‌ها کم کم به هم می‌پیوندند و نمایی پدید می‌آورند که انگار این مار افسانه‌ای دارد از آن بالا به پایین می‌خزد [هرم پله پله است و هر پله سایه‌ای می‌سازد که در پایان به هم می‌پیوندند. تصویر دوم را ببینید-م].

این هرم زیبا که به نام پرستشگاه کوکولکان یا چیچن ایتزا هم شناخته می‌شود، ۳۰ متر بلندی دارد و پهنای پایه‌اش (قاعده‌اش) ۵۵ متر است.

چیچن ایتزا که در زمان تمدن پیش-کلمبی، میان سده‌های ۹ و ۱۲ میلادی، از یک رشته پادگانه‌های [ساختارهای پلکانی] چهارگوش ساخته شده، برای جهتگیری‌اش نسبت به پدیده‌های آسمان شناخته شده و می‌تواند برای گاهشماری‌های ستاره‌شناسی و همترازی‌های آسمانی به کار رود.

اگرچه تماشای پایین آمدن نوار مرکزی کهکشان راه شیری از فراز این هرم مایایی نیاز به زمان‌بندی ویژه‌ای ندارد، با این وجود حتی مایاهای باستان هم احتمالا شگفت‌زده می‌شدند اگر می‌دانستند دیدن آنچه در این تصویرست -کهکشان راه شیری درست میان کیوان (چپ) و مشتری (راست)- به یک زمان‌بندی از این هم دقیق‌تر نیاز دارد. در حقیقت این عکس ساعت ۵ بامداد هفتم آوریل ۲۰۱۹ گرفته شده.
#apod

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2019/06/ap190617.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

کهکشان راه شیری درست میان کیوان (چپ) و مشتری (راست) بر فراز هرم مایاها
توضیح بیشتر را اینجا بخوانید:
https://t.me/onestar_in_sevenskies/5112

سایه‌ی پله‌‌های پرستشگاه کوکولکان یا چیچن ایتزا در زمان هموگان‌ها یا اعتدال‌های فصلی
مایاهای باستان پدید آمدن این ایه را نماد خزیدن "مار پَردار" افانه‌ای از بالای هرم به پایین آن می‌دانستند
توضیح بیشتر در این پست:
https://t.me/onestar_in_sevenskies/5112

تماشای پایین آمدن "مارِ پَردار" از روی هرم مایاها نیاز به زمان‌بندی خوب و دقیق دارد. باید زمانی نزدیک هموگان (اعتدال فصلی)، به دیدن "ال کاستیلو" (ال‌کاستییو) در شبه‌جزیره‌ی یوکاتان مکزیک بروید.

سپس در اواخر بعد از ظهر، اگر آسمان صاف باشد، سایه‌ی خود هرم را خواهید دید که سه‌گوش‌هایی درست می‌کند؛ این سه‌گوش‌ها کم کم به هم می‌پیوندند و نمایی پدید می‌آورند که انگار این مار افسانه‌ای دارد از آن بالا به پایین می‌خزد [هرم پله پله است و هر پله سایه‌ای می‌سازد که در پایان به هم می‌پیوندند].

مربوط به این پست
@onestar_in_sevenskies

«ماه توت‌فرنگی و معبد خدای دریاها»
-------------------------------------

پریشب ماه کامل را در آسمان دیدید؟

از آنجایی که ماه در زمان پُر (کامل) شدن، درست در نقطه‌ی مخالف خورشید در آسمان زمین است (جدایی ۱۸۰ درجه)، تنها زمانی از شبانه‌روز دیده می‌شود که خورشید در آسمان نباشد، بنابراین اگر آسمان ابری نباشد، سرتاسر شب آن را می‌توان دید.

از آنجایی که ماه ژوئن، در بخش‌هایی از نیمکره‌ی شمالی زمانِ رسیدن توت‌فرنگی‌هاست، قرص کامل این ماه در برخی باورهای باخترزمین به نام ماه توت فرنگی شناخته می‌شود. ولی در فرهنگ‌های دیگر این ماه را به نام‌های دیگری هم خوانده‌اند از جمله ماه عسل و ماه گل سرخ.

این تصویر دیروز در دماغه‌ی سونیون یونان گرفته شده و پرستشگاه (معبد) ۲۴۰۰ ساله‌ی پوزئیدون، خدای دریاها دریونان باستان را در پیش‌زمینه‌اش دارد.

ماه آینده ۵۰مین سالگرد فرود و گام گذاشتن انسان بر این همدم آسمانی‌مان است.

#apod

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2019/06/ap190618.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«چرا ابرهای شب‌تاب امسال فراوان‌تر از همیشه‌اند؟»
---------------------------------------------------

اگر تاکنون ابرهایی از ذرات دود شهاب‌سنگ‌ها که با آب یخزده پوشیده شده ندیده‌اید، اکنون زمان دیدنش است. ۲۰۱۹ دارد به بهترین سال برای ابرهای شب‌تاب (ان‌ال‌سی‌ها) تبدیل می‌شود. این ابرها که به طور معمول در جاهایی نزدیک دایره‌ی قطبی پدید می‌آیند، امسال و در این ماه تا بخش‌های جنوبی‌تر هم آمده‌اند.

مارک نیکودم از شوبین لهستان می‌گوید: «در شامگاه ۱۷ ژوئن، بخش بزرگی از آسمان، حتی بالای سرمان پوشیده از ابرهای شب‌تاب شد. تنها می‌توانم بگویم این فصلِ ابرهای شب‌تاب اسرارآمیز، زیبا، خیره‌کننده، بی‌سابقه و خوش‌عکس بود.»

هایکو اولبریخت هم که این نمایش را در آلمان دیده می‌گوید: «من ۲۱ سال است که ابرهای شب‌تاب را دنبال میکنم. تاکنون هرگز چنین بروز و طغیانی را ندیده بودم! این موج‌های آبی کهربایی ۵۰ درجه بالای افق بودند و ساختارهای موج‌نقشی بسیاری داشتند. زبانم بند آمده بود.»

او می‌پرسد: «مگر امسال در میان‌سپهر (مزوسفر) جو چه خبر شده؟» بهترین پاسخ احتمالا "کمینه‌ی خورشیدی" است.

چرخه‌ی فعالیت خورشید اکنون کم شده و خورشید دارد وارد یکی از ژرف‌ترین کمینه‌هایش در یک سده‌ی گذشته می‌شود. پرتوهای فرابنفشِِ دورِ خورشید اکنون در پایین‌ترین سطح در یک دهه‌اند-- کمبودی که می‌تواند به طور مستقیم به افزایش ابرهای شب‌تاب بیانجامد.

ابرهای شب‌تاب هنگامی پدید می‌آیند که توده‌های بخار آب تابستانی بالا می‌روند و وارد جو بالایی زمین می‌شوند. مولکول‌های آب در آنجا به ذرات به جا مانده از ذرات پسماندهای شهاب‌ها یا خاکسترهای آتشفشانی چسبیده و پیرامون آنها چگالیده و یخ می‌زنند و سپس با هم ابرهایی می‌سازند.

این ابرهای یخی در فرازای ۸۰ کیلومتری سطح زمین، جایی که بنا به تعریف، لبه‌ی فضا خوانده می شود جای دارند و به دلیل همین بلندی، می‌توانند حتی هنگامی که از روی زمین، خورشید زیر افق است، نور خورشید را بازبتابانند و بدرخشند.

ولی پرتوهای فرابنفشِ دور می‌توانند مولکول‌های آب را پیش از چگالش و یخ زدن از بین ببرند. بنابراین کمبود این پرتوها در زمان کمینه‌ی خورشیدی می‌تواند به افزایش ابرهای شب‌تاب بیانجامد.

از شانس، فصل ابرهای شب‌تاب ۲۰۱۹ در اواخر ماه می آغاز شده، درست همزمان با ورود خورشید به دوره‌ای بدون لکه. در حقیقت اکنون ۳۰ روزست که هیچ لکه‌ای روی خورشید پدید نیامده- دوره‌ای که این نمایش‌های شب‌تابی را هم در بر می‌گیرد. به نظر می‌ردس نبودِ لکه‌ی خورشیدی = فراوانیِ ابرهای شب‌تاب.

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2019/06/NLCs.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

ابرهای زیبای شب‌تاب
ژوئن ۲۰۱۹، خرداد ۹۸
@onestar_in_sevenskies

«دورنمای یک کهکشان فعال»
-----------------------------

کهکشان مارپیچی بزرگ، زیبا و درخشان مسیه ۱۰۶ در این چشم‌انداز کیهانیِ پر از کهکشان خودنمایی می‌کند.

میدان دید این نمای تلسکوپی پهنه‌ای به اندازه‌ی دو درجه از آسمان را در راستای صورت فلکی شمالی تازی‌ها (سگان شکاری)، نزدیک دسته‌ی ملاقه‌ی خرس بزرگ (دب اکبر- هفت برادران) می‌پوشاند.

ام۱۰۶ که به نام ان‌جی‌سی ۴۲۵۸ نیز شناخته می‌شود و حدود ۲۳.۵ میلیون سال نوری از زمین فاصله دارد، با پهنای ۸۰ هزار سال نوری بزرگ‌ترین عضو گروه کهکشانی Canes II یا "تازی‌های ۲" است.

ام۱۰۶ کهکشان به نسبت دوری است ولی از فاصله‌ی دقیقش آگاهیم، تا اندازه‌ای به این خاطر که دانشمندان توانسته‌اند این فاصله را با ردگیری پرتوهای چشمگیر "میزر" (لیزرِ ریزموج) که از آن گسیلیده می‌شود به طور مستقیم اندازه بگیرند.

تابش میزر که پدیده‌ای بسیار کمیاب است ولی به گونه‌ی طبیعی رخ می‌دهد، در این کهکشان توسط مولکول‌های آبِ درون ابرهای مولکولی که به گرد هسته‌ی فعال آن می‌چرخند تولید می‌شود.

در این چشم‌انداز یک کهکشان مارپیچی برجسته‌ی دیگر به نام ان‌جی‌سی ۴۲۱۷ را هم می‌بینیم که پایین، سمت راست ام۱۰۶ و تقریبا از لبه دیده می‌شود.

فاصله‌ی ان‌جی‌سی ۴۲۱۷ که به دقتِ فاصله‌ی ام۱۰۶ اندازه گیری نشده، چیزی نزدیک به ۶۰ میلیون سال نوری برآورد شده.

درباره ی این کهکشان خوانده بودید:
* نمایش آتش بازی یک کهکشان
* ام ۱۰۶، یک کهکشان مارپیچی با دو بازوی اضافه

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2019/06/ap190620.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«کم‌خوراکیِ سیاهچاله مرکز کهکشان زیر سر میدان‌های مغناطیسی است!»
------------------------------------------------------------------------

* خاموشی ابرسیاهچاله‌ی مرکزی کهکشان راه شیری می‌تواند زیر سر میدان های مغناطیسی باشد.

رصدهای تازه‌ای که به کمک رصدخانه‌ی پوش‌سپهری اخترشناسی فروسرخ ناسا (سوفیا، SOFIA) انجام شده آگاهی‌های بی‌سابقه‌ای درباره‌ی خطوط میدان مغناطیسی نیرومند مرکز کهکشان به ما می‌دهد.

کشش گرانشی نیرومند ابرسیاهچاله‌ی مرکز کهکشان راه شیری (سیاهچاله‌ی کمان-ای*) بر قلب کهکشان فرمان می‌راند. به طور کلی، هنگامی که مواد به درون سیاهچاله‌ها فروکشیده می‌شوند، این هیولاهای تاریک پرتوهایی پرانرژی می‌گسیلند و از این راه حضور خود را نشان می‌دهند. ولی کمان ای* نسیت به ابرسیاهچاله‌هایی که در مرکز دیگر کهکشان‌ها شناسایی شده، ابرسیاهچاله‌ی آرامی‌ست و بسیار کمتر از چشمداشت‌ها پرتو می‌گسیلد. شناخت چگونگی برهمکنش سیاهچاله‌ها با میدان‌های مغناطیسی‌شان می‌تواند به دانشمندان کمک کند تا به تفاوت میان سیاهچاله‌های خاموش و فعال پی ببرند.

میدان‌های مغناطیسی چه پیرامون آهنرباهای روی در یخچال باشند و چه پیرامون ابرسیاهچاله‌ها، نادیدنی‌اند. دانشمندان برای بررسی میدان مربوط به ابرسیاهچاله‌ی کمان ای* از سوفیا کمک گرفتند، یک رصدخانه‌ی هوابرد که در حقیقت یک هواپیمای بویینگ ۷۴۷اس‌پی تغییر کاربری داده شده است. آنها برای این کار با بهره از یکی از تازه‌ترین دستگاه‌های سوفیا به نام HAWC+، تابشِ فروسرخ-دورِ قطبیده‌ای که ذرات غبار گسیلیده می‌شد را ردیابی کردند.

ترازبندی ذرات غبار عمود بر میدان‌های مغناطیسی است و اخترشناسان از این راه توانستند شدت میدان مغناطیسی پیرامون سیاهچاله را به دست آورده و از شکل آن نقشه بردارند. با پیوند این نقشه‌ی تازه به عکس‌هایی که در طیف‌های فروسرخ-دور و فروسرخ-میانه از کمان-ای* گرفته شده بود، جهت میدان مغناطیسی پیرامون این سیاهچاله آشکار شد.

به گفته‌ی پژوهشگران، با آن که بخشی از موادِ حلقه‌ی گاز و غبار پیرامون سیاهچاله به سوی آن کشیده می‌شود، ولی میدان مغناطیسی هم دارد مواد را از این هیولای گرسنه دور می‌کند. [به همین دلیل آرامت-م]

درن داول، سرپرست دستگاه HAWC + از آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا در پاسادنای کالیفرنیا می‌گوید: «ساختار مارپیچ میدان مغناطیسی، گازها را به درون مداری پیرامون سیاهچاله هدایت می‌کند.»

داول که نویسنده‌ی اصلی گزارشی درباره‌ی این یافته‌های سوفیا هم هست می‌افزاید: «این می‌تواند دلیل آرام بودن ابرسیاهچاله‌ی ما و فعال بودن ابرسیاهچاله‌های دیگر را توضیح دهد.»

کمان-ای* نزدیک‌ترین ابرسیاهچاله (سیاهچاله‌ی ابرپرجرم) به خورشید است و بنابراین می‌تواند آزمایشگاهی خوب برای آموختن درباره‌ی چگونگی کارکرد این غول‌های رازآمیز باشد.

جوان اشملز، یکی از نویسندگان این پژوهش و اخترفیزیکدان بنیاد پژوهشی ایمز ناسا می‌گوید: «این یکی از نخستین نمونه‌ها از جاهاییست که می‌توانیم واقعا برهمکنش میدان‌های مغناطیسی و مواد میان‌ستاره‌ای با یکدیگر را در آنها ببینیم. با HAWC+ ورق برمی‌گردد.»

پژوهشگران این یافته‌ها را در ۲۳۴مین نشست انجمن اخترشناسی آمریکا که در سنت لوییس برگزار شد ارایه کردند.

🔴 توضیح تصویر:
نوارهایی که میدان مغناطیسی را نشان می‌دهشد به یک تصویر رنگی که از حلقه‌ی غبار پیرامون ابرسیاهچاله‌ی مرکز کهکشان راه شیری گرفته شده افزوده شده‌اند. مواد گرم‌تر که دارند به سوی سیاهچاله به درون فروکشیده می‌شوند یک ساختار Y-مانند درست کرده‌اند. خود سیاهچاله نزدیک نقطه‌ی برخوردِ دو بازوی Y است.

🔹🔹🔹🔹🔹🔹
آنچه پیش‌تر در این زمینه خوانده بودید:
🔹شاید کلید فعالیت سیاهچاله‌ها در دست "میدان‌های مغناطیسی" باشد

همچنین بخوانید:
🔹 گرانش بس است، کمی هم از میدان مغناطیسی سیاهچاله‌ها بگوییم

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2019/06/SagA.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«کشف گامی تازه در چرخه زندگی کهکشان‌ها: اختروش‌های سرد»
----------------------------------------------------------------

اختروش‌ها ابرسیاهچاله‌هایی هستند که حریصانه مواد کهکشان میزبانشان را می‌بلعند. این اجرام اگرچه به فروکشیدن مواد به درون خود شناخته می‌شوند، ولی اغلب در چرخه‌ی پرآشوبی که به گرد خود پدید می‌آورند، مواد و پرتوهایی را هم در فواره‌های پرانرژی به فضا پرتاب می‌کنند. این فرآیند آن چنان درخششی پدید می‌‌آورد که از سرتاسر کیهان دیده می‌شود. این اجرام از درخشان‌ترین اجرامی هستند که تاکنون شناخته شده.

ولی داشتن یک اختروش برای یک کهکشان چیز خوشایندی نیست. کهکشان‌ها برای ساختن ستاره نیاز به ذخیره‌های گاز سردی دارند که بتوانند انباشته و چگالیده شوند، نه گازی که به شدت داغ شده و دارد توسط یک سیاهچاله‌ی خشن به فضا فوران می‌کند.

از همین رو کهکشان‌هایی که دارای اختروشند در پایان زندگی تولیدی خود پنداشته می‌شوند و دیگر توان ستاره‌زایی ندارند. ولی آلیسون کرک‌پاتریک از دانشگاه کانزاس، به تازگی رده‌ی کاملا تازگی از کهکشان‌ها را یافته که هم اختروش خشن دارند و هم توده‌های گاز سرد- یعنی احتمالا هنوز می‌توانند در پیری، ستاره‌ی تازه بسازند.

بازنشسته‌ی فعال
کرک‌پاتریک با بررسی داده‌های "پیمایش دیجیتالی آسمان اسلون" (اس‌دی‌اس‌اس)، همه‌ی اختروش‌های یک بخشِ ویژه‌ی آسمان را جدا کرد. پیمایش اسلون یک نقشه‌برداری دیجیتالی گسترده از آسمان در چندین طول موج است. وی سپس این اختروش‌ها را با اختروش‌هایی که در داده‌های پرتو X تلسکوپ ایکس‌ام ام-نیوتن و داده‌های فروسرخ رصدخانه‌ی فضایی هرشل از همین بخش آسمان بود مقایسه کرد. پرتوهای ایکس پرتوهایی پرانرژی‌ و نشانگرهایی خوب برای سیاهچاله‌های فعاند. از سوی دیگر فروسرخ، کم‌انرژی‌ترین پرتو است و از گاز و غبارِ برافروخته گسیلیده می‌شود.

اغلب اختروش‌ها در پوششی از گاز و غبارند- به باور اخترشناسان، این یک گام میانجی است، گامی که در آن، اختروش روشن شده ولی هنوز زمان کافی نداشته تا گاز و غبار پیرامونش را پس بزند. ولی از آنجایی که این اختروش‌ها با موادی اضافی که بیشترِ انرژیِ اختروش‌ها را درمی‌آشامند (جذب می‌کند) در بر گرفته شده‌اند، مانند اجرام سرخ‌فام و ماتی دیده می‌شوند.

چیزی که کرک‌پاتریک و همکارانش یافتند اختروش‌های درخشان آبی‌فامی بود که نشانه‌های گاز سرد هم داشتند. این نشان می‌داد که آنها دارند گاز و غباری که درست کنارشانست را به فضا می‌فرستند ولی هنوز این گاز و غبارهای پس‌زده شده به طور کامل از کهکشان بیرون نرفته‌.

به نظر کرک‌پاتریک این یک گام میانجی دیگر است که حتی از گام سرخ و مات هم کوتاه‌تر است و شاید تنها ۱۰ میلیون سال به درازا بکشد (چشم بر هم زدنی در استاندارد کهکشانی). بنابراین اختروش‌های سرد زمان چندانی در این گام نمی‌مانند و احتمالا دلیل کمیاب بودنشان هم همینست. ولی کرک‌اتریک هنوز مطمئن نیست که آیا این گامیست که بیشتر یا همه‌ی کهکشان‌ها آن را می‌گذرانند، یا تنها کهکشان‌های خاصی می‌توانند مدتی اختروش سرد بشوند.

برای یافتن پاسخ، کرک‌پاتریک می‌خواهد جستجویی از این هم گسترده‌تر انجام دهد و شمار بیشتری از این اختروش‌های سرد را بیابد.

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2019/06/ColdQuasar.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«جایگاه فرود یک فضاپیمای تخیلی بر روی سیاره بهرام»
-------------------------------------------------------

این تصویر نمای نزدیک که فضاپیمای مدارگرد شناسایی بهرام ناسا با دوربین هایراز (HiRISE) خود گرفته، دهانه‌های هوازَده و ته‌نشست‌های بادزَده در جنوب هامونه‌ی اسیدالیا (Acidalia Planitia) روی سیاره‌ی بهرام یا مریخ را نشان می‌دهد.

تصویر به رنگ آبی که رنگ استاندارد عکس‌های دوربین هایرایز است دیده می‌‌شود ولی رنگ واقعی این چشم‌انداز از چشم انسان، چیزی مانند خاکستری و یا کمی سرخ فام است.

ولی خوب تاکنون چشم هیچ انسانی به جمال این ناحیه روشن نشده مگر این که بخواهیم چشم فضانوردان ناسا در داستان علمی تخیلی "مریخی" (The Martian) نوشته‌ی اندی ویر را به حساب آوریم.

این کتاب به سرگذشت مارک واتنی می پردازد، فضانورد تنها مانده‌ی ماموریت داستانی Ares 3 (آرِس ۳ یا اِیریس ۳) که فضاپیمایش در نقطه‌ای از سیاره‌ی بهرام به مختصات همین بخشی که در چارچوب این تصویر هایرایز می بینید فرود آمد.

سرپناه واتنی در این ناحیه دارای قطر ۶ متر بود که تقریبا هم ارز ۱/۱۰ قطر این دهانه‌ی بزرگ می‌شد.

گفتنی است که مختصات جایگاه فرود آرس ۳ تنها حدود ۸۰۰ کیلومتر از شمال جایگاه فرود کاوشگر واقعی رهیاب (Pathfinder) در سال ۱۹۹۷ دورتر است، جایگاهی که اکنون به افتخار کارل سیگن، به نام"ایستگاه یادبود سیگن" شناخته می‌شود.

#apod
---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2019/06/ap190622.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«هم‌محله‌ای نامنظم و آتشین‌مزاج»
--------------------------------

در این تصویر یک کهکشان نامنظم به نام آی‌سی ۱۰ را می‌بینیم، یکی از اعضای گروه محلی کهکشان‌ها که بیش از ۵۰ عضو دارد و راه شیری خودمان هم یکی از آنهاست.

آی‌سی ۱۰ جرمی بااهمیت است. این کهکشان نزدیک‌ترین کهکشان ستاره‌فشان به ماست*، یعنی فرآیندهای آتشین ستاره‌زایی از انبوه گاز سرد هیدروژن در آن جریان دارد. این گازهای سرد کپه کپه شده و ابرهای مولکولی گسترده‌ای می‌سازد. در این ابرها، گره‌هایی از گاز چگالیده و فشرده می‌شوند و فشار و دما در آنها به اندازه‌ای بالا می‌رود که به روشن شدن کوره‌ی همجوشی هسته‌ای در آنها می‌انجامد، و اینجاست که در هر یک از این گره‌ها ستاره‌ای نو به دنیا می‌آید.

این کهکشان یک سامانه‌ی دوتایی پرتو X درخشان هم دارد که احتمالا دربردارنده‌ی یک سیاهچاله است.

آی‌سی ۱۰ چون یک کهکشان نامنظم است نه ساختار باشکوه کهکشان‌های مارپیچی‌ای مانند راه شیری را دارد و نه پیکره‌ای گِرد و یکدست مانند کهکشان‌های بیضیگون را. این کهکشان یک جرم کم‌نور است که با وجود نزدیکی نسبی‌اش به ما (تنها ۲.۲ میلیون سال نوری) تا سال ۱۸۸۷ میلادی برای بشر ناشناخته بود؛ در آن سال، اخترشناس آمریکایی، لوییس سویفت در جریان یک چالش رصدی آن را یافت.

این کهکشان کوچک با پهنای تنها ۵۰۰۰ سال نوری، هنوز هم به عنوان یک هدف دشوار برای پژوهش شناخته می‌شود زیرا در راستای خط دید ما از یک بخشِ پر از ستاره و غبار کیهانی در صورت فلکی ذات‌الکرسی (خداوند اورنگ) جای دارد.

-------------------------
🔹 در حقیقت آی‌سی ۱۰ تنها عضو ستاره‌فشان در گروه محلی‌ست.

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2019/06/IC10.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

تصویر دیگری از کهکشان نامنظم آی‌سی ۱۰ با میدانی گسترده
توضیح درباره‌ی این کهکشان را "اینجا" بخوانید
@onestar_in_sevenskies

«درخش سبز کمیاب روی یک ابر»
-----------------------------------

برای عکاسان ساحلی هیچ چیز بهتر از یک "درخش سبز" (green flash) نمی‌شود- تابش ناگهانی سبزفامی که در زمان غروب، به هنگام فرو رفتن خورشید و پنهان شدنش پشت امواج اقیانوس دیده می‌شود.

تام پک از پووی کالیفرنیا کنار ساحل اقیانوس آرام بود که یک درخش سبز را دید و به تصویر کشید، ولی این درخش نه از موج‌های اقیانوس، بلکه از بالای یک ابر می‌آمد.

این یک درخش سبز کمیابِ "قله‌ی ابری" بود، این درخش‌ها که به خوبی شناخته نشده‌اند زمانی پدید می‌آیند که نور خورشید لبه‌ی بالایی یک ابر دوردست را بخراشد و به چشم ما برسد [خورشید پشت ابرست].

درخش سبزهای معمولی برای پدید آمدن نیاز به یک لایه با وارونگی دما دارند. درخش‌های سبز روی خورشید هنگامی پدید می‌آیند که به هنگام غروب، هوای زمین با رفتار منشوری خود نور آن را به رنگ‌های اصلی آرجی‌بی (R-G-B) تجزیه کند و وارونگی دما (معمولا بر فراز سطح دریا)، با بزرگنمایی رنگ سبز و دادن جلوه‌ای درخشان و چشم‌نواز به آن، گونه‌ای سراب پدید می‌آورد. این پدیده که زمانش هم چند ثانیه بیشتر نیست، معمولا تنها در مناطقی دیده می‌شود که افقی پایین و دوردست دارند. چنین وارونگی‌هایی می‌توانند گاهی [به جای سطح آب] در لبه‌ی یک ابر پوشنی (استراتوس) دریایی هم پدید بیاید، مانند همین تصویر.

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2019/06/green-flash.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky