👑یک ستاره در هفت آسمان👑
1.19K subscribers
2.29K photos
598 videos
73 files
5.28K links
وبلاگ تخصصی نجوم و اخترفیزیک که از سال ۲۰۱۰ تاکنون بی‌وقفه به کار ترجمه‌ی مطالب متنوع و گوناگونِ این حوزه‌ی دانش، از معتبرترین سایت‌های بین‌المللی می‌پردازد:
http://www.1star7sky.com/
فیسبوک: https://www.facebook.com/1star7sky/
Download Telegram
«آیا ابرغول نامدار آسمان همدم خود را بلعیده بوده؟»
—------------------------------------------------
https://goo.gl/Npn0Fs
* شواهد نشان می‌دهند ستاره‌ی غول‌پیکر و سرخ‌فام #ابط‌الجوزا که بر شانه‌ی #شکارچی در این صورت فلکی نشسته، در گذشته‌ای نه چندان دور ستاره‌ی همدمش را بلعیده بوده.

ستاره‌ی ابط‌الجوزا یا شبان‌شانه (#آلفای_شکارچی) یک "#ابرغول_سرخ" است که به زودی در انفجاری ابرنواختری جان خود را از دست خواهد داد. چنان چه از عنوان رده‌بندی ابط‌الجوزا بر می‌آید، ستاره‌ای است که با نزدیک شدن پایان زندگی‌اش بسیار پف کرده و بی‌اندازه بزرگ شده است. اگرچه جرم این ستاره تنها ۱۵ تا ۲۵ برابر خورشید است، ولی در این گام زندگی‌اش قطری حدود ۱.۴ میلیارد کیلومتر پیدا کرده، یعنی ۱۰۰۰ برابر قطر ستاره‌ی مادری ما. (اگر ابط‌الجوزا را در جای خورشید قرار دهیم، سطحش از مدار سیاره‌ی بهرام هم گذشته و به کمربند سیارک‌ها خواهد رسید.)

چنین ستاره‌ی هیولایی باید چرخش کُندی داشته باشد، زیرا نرخ چرخش با افزایش حجم کاهش می‌یابد (همان گونه که اسکیت‌بازهای روی یخ با جمع کردن دست‌هایشان، سرعت چرخش خود افزایش می‌دهند). ولی در مورد ابط‌الجوزا چنین نیست زیرا به گفته‌ی اخترشناسان، با سرعت ۵۳۹۰۰ کیلومتر بر ساعت به گرد محورش می‌چرخد.

جی. کریگ ویلر،اخترشناس دانشگاه آستین تگزاس و نویسنده‌ی اصلی این پژوهش می‌گوید: «سرعت چرخش ابط‌الجوزا را نمی‌توان [به این سادگی] توضیح داد. این ستاره دارد ۱۵۰ برابر یک ستاره‌ با همین شرایط می‌چرخد.»

ولی به نظر می‌رسد اکنون ویلر و همکارانش پاسخ این معما را یافته‌اند. مدل‌های رایانه‌ای آنها نشان می‌دهد که چرخش شگفت‌انگیز ابط‌الجوزا را می‌توان با این فرض توضیح داد که حدود ۱۰۰ هزار سال پیش، یک همدم ستاره‌ای هم‌جرم خورشید داشته و آن را بلعیده باشد. (#تکانه‌_زاویه‌ای مدار ستاره‌ی همدم به ابط‌الجوزا منتقل شده و نرخ چرخش این غول را افزایش داده و به چیزی که اکنون هست رسانده.)

این همنوع‌خواری به احتمال بسیار یک "آروغ" کیهانی را در پی آورد که باعث شد ابط‌الجوزا ابری از مواد را با سرعت حدود ۳۶۰۰۰ کیلومتر بر ساعت به فضا بفرستد. جالب این که اخترشناسان پوسته‌ای از مواد را تقریبا در همان فاصله‌ای از ابط‌الجوزا که این سناریو پیش‌بینی کرده ‌یافته‌اند.

اگرچه توضیح‌های احتمالی دیگری هم برای این ابر مواد وجود دارد، ولی به گفته ی ویلر: «واقعیت اینست که شواهد نشان می‌دهند ابط‌الجوزا تقریبا در همین بازه‌ی زمانی دچار گونه‌ای آشوب شده بوده.»

ابط‌الجوزا حدود ۶۴۰ سال نوری از خورشید فاصله دارد. این ستاره هم مانند دیگر ابرغول‌ها در جوانی می‌میرد زیرا تنها حدود ۱۰ میلیون سال سن دارد. برخلاف آن، خورشید حدود ۴.۶ میلیارد سال از عمرش می‌گذرد و تازه به نیمه‌ی راه زندگیش رسیده است.

این پژوهش تازه در شماره‌ی ۱۹ دسامبر ماهنامه‌ی انجمن سلطنتی اخترشناسی منتشر شده.

************
🔴توضیح تصویر:
عکسی از ابرغول سرخ شبان‌شانه که توسط #تلسکوپ_فضایی_هرشل و در طول موج‌‌های ۷۰، ۱۰۰، و ۱۶۰ میکرون گرفته شده. درباره‌ی این عکس بخوانید: * برخورد یک ستاره ابرغول به یک دیوار کیهانی [https://goo.gl/EtX1wj]

#ابرنواختر

—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2016/12/Betelgeuse.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«اسب سیاه یک شکارچی»
—---------------------------
https://goo.gl/vpiZUS
بادها و پرتوهای ستارگان با برخورد به ابرهای بزرگ غبار میان ‌ستاره ای آنها را تراشیده و به گونه‌ای شانسی چنین پیکره‌ی آشنایی را از آنها پدید آورده‌اند.

این ابر تیره که نام برازنده‌ی "#سحابی_کله_اسبی" بر آن نهاده شده، حدود ۱۵۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد و در دل مجموعه‌ی گسترده‌ی ابرهای #شکارچی (جبار) جای گرفته. بلندی آن ۵ سال نوریست و به نام بارنارد ۳۳ هم رده بندی شده.

این سر اسب یک ابر تاریک (#سحابی_تاریک) است که تنها به این علت دیده می شود که غبارهای مات آن جلوی سحابی گسیلشی (نشری) آی‌سی ۴۳۴ را گرفته و در برابر پرتوی سرخ فام آن، به حالت ضدنور و تیره در آمده‌اند.

در دل خود این ابر تاریک ستارگانی تازه دارند ساخته می‌شوند.

پایین، سمت چپ تصویر هم یک #سحابی_بازتابی با رنگ متضاد آبی به نام ان‌جی‌سی ۲۰۲۳ را می‌بینیم که یک ستاره‌ی داغ و جوان را در بر گرفته.

این نمای شکوهمند و رنگین از همگذاری داده‌های تصویری باریک‌باند و پهن‌باند که از سه تلسکوپ گوناگون به دست‌ آمده بودند درست شده است.

#بارنارد_۳۳ #apod

—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2016/12/Horsehead.html
—-------------------------------------------------

به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«شکارچی فراتر از دید انسان»
—------------------------—

می‌توانید این صورت فلکی را تشخیص دهید؟

"شکارچی" اگرچه این یکی از آشناترین دسته‌بندی‌های ستاره‌ای در آسمان است ولی چشم ما هیچگاه آن را به رنگارنگیِ یک دوربین نمی‌بیند.

در این تصویر که از پیوند دیجیتالی ۲۰ نمای جداگانه درست شده، غول سرخ سرد ابط‌الجوزا (شبان‌شانه، آلفا شکارچی) مانند یک نقطه‌ی نارنجی پررنگ در بالا، سمت چپ دیده می‌شود.

شکارچی ستارگان داغ و آبی‌فام بسیاری دارد، از جمله ابرغول پای شکارچی (بتا شکارچی، رجل جبار) که پایین، سمت راست شبان‌شانه دیده می‌شود، و گاما شکارچی (ناجذ) در گوشه‌ی بالا، سمت راست.
[این ستارگان در تصویر بعدی مشخص شده‌اند👇👇]

سه ستاره‌ای که با هم کمربند شکارچی را ساخته‌اند همگی حدود ۱۵۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارند و از دل ابرهای میان‌ستاره‌ایِ شناخته شده‌ی این صورت فلکی پدید آمده‌اند.

زیر کمربند شکارچی یک لکه‌ی سرخ‌فام و افشان دیده می‌شود که آن هم برای چشم نامسلح چیز تقریبا آشناییست- پرورشگاه ستاره‌ای پرآوازه‌ای به نام سحابی شکارچی.

و سرانجام، ساختاری که با چشم نامسلح به سختی دیده می‌شود ولی اینجا کاملا روشن و آشکارست حلقه‌ی برنارد نام دارد- یک سحابی گسیلشی گازی غول‌پیکر که کمربند شکارچی را در میان گرفته. این سحابی حدود ۱۰۰ سال پیش توسط پیشگام عکاسی از #شکارچی، ادوارد امرسون برنارد شناسایی شد.
#apod
https://goo.gl/UFyd4N
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/03/ap180321.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«گربه یا روباه؟»
—-------------

نخستین جانوری که با دیدن این ابر تیره به ذهنتان می‌رسد چیست؟
شاید یک گربه‌ی سیاه با بینی سفید، که پاهای جلویی‌اش را به جلو، به سمت راست چارچوب کشیده شده و دمش هم رو به بالا، سمت چپ.
یا شاید هم یک روباه که دارد با دهان باز رو به جلو می‌دود و چشمان تیزش هم دارد سمت راست را نگاه می‌کند.

این پیکره‌ی حیوان-مانند در حقیقت یک #سحابی_تاریک است، ابری چگال از گاز و غبار در صورت فلکی #شکارچی، و آنچه به عنوان بینی گربه (یا چشم روباه) در آن می‌بینیم هم مربوط به "خوشه‌ی سحابی شکارچی" است (Orion Nebula Cluster)، یک خوشه‌ی ستاره‌ای باز نزدیک سحابی شکارچی یا ام۴۲. این عکس با بهره از نخستین بخش منتشر شده از داده‌های ماهواره‌ی اروپایی گایا درست شده است و انبوه ستارگانی را نشان می‌دهد که این مواهواره به هنگام نقشه‌برداری آن بخش آسمان می‌دید.

این سحابی تاریک با چشم نامسلح دیده نمی‌شود ولی در نیمکره‌ی جنوبی نمونه‌هایی مانند آن هست که در جاهای تاریک و بدون آلودگی نوری می‌توان آنها را بر پس‌زمینه‌ی روشن کهکشان راه شیری تماشا کرد. پیدا کردن شکل‌های آشنا در سحابی‌های تاریک بخش از سنت ستاره‌شناسی فرهنگ‌های گوناگون [در نیمکره‌ی جنوبی؟-م] بوده است، از آمریکای جنوبی گرفته تا استرالیا. یکی از این رسم‌ها، ساختن صورت‌های فلکی از این اجرام بوده- به جای صورت‌های فلکی ستاره‌ای، "صورت‌های فلکی ابر تیره" در نظر می‌گرفتند، یعنی با دسته‌بندی ابرهای تیره، آنها را به جانورانی در گنبد آسمان تشبیه می‌کردند.
https://goo.gl/zLkKsC
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/04/CatFox.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«ذوزنقه‌ای در دل شکارچی»
---------------------------

در قلب سحابی شکارچی -نزدیک مرکز این نمای واضح و باکیفیت کیهانی- چهار ستاره‌ی داغ و سنگین وجود دارد که به نام "ذوزنقه" شناخته می‌شوند. این ستارگان که با هم در ناحیه‌ای به شعاع حدود به ۱.۵ سال نوری جای گرفته‌اند، چهار ستاره‌ی اصلی از خوشه‌ی ستارگان درون سحابی شکارچی‌اند.

سرچشمه‌ی کل برافروختگی و درخششی که در سرتاسر این منطقه‌ی پیچیده‌ی ستاره‌زایی دیده می‌شود، پرتوهای فرابنفشِ یوننده‌ای (یونیده کننده‌ای) است که از ستارگان ذوزنقه و بیش از همه از پرنورترین آنها یعنی ستاره‌ی "تتا ۱ شکارچی سی" می‌تابد.

خوشه‌ی ستارگان شکارچی حدود سه میلیون سال سن دارد و در روزگار جوانی‌اش از این هم فشرده‌تر بوده. یک بررسی توانیک (دینامیک) که به تازگی انجام شده نشان می‌دهد که برخوردهای مهارناپذیرِ ستارگان در دوره‌ی جوانی خوشه، احتمالا باعث پدید آمدن سیاهچاله‌ای به جرم بیش از ۱۰۰ برابر جرم خورشید شده است. وجود یک سیاهچاله درون این خوشه می‌تواند دلیل سرعت بالای ستارگان ذوزنقه را روشن کند.

فاصله‌ی سحابی #شکارچی از ما حدود ۱۵۰۰ سال نوریست، پس این سیاهچاله می‌تواند نزدیک‌ترین سیاهچاله‌ی شناخته شده به سیاره‌ی زمین به شمار آید.

#apod #خوشه_ستاره‌ای
--------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/08/ap180805.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«رنگ و لعاب یک شکارچی»
----------------------------

شکارچی آسمان این همه رنگ و لعاب را از کجا آورده؟

این تصویر رنگین بخشی از صورت فلکی #شکارچی (به عربی: جبار) را نشان می‌دهد و در آن، رنگ سرخ از پرتوهای گسیلیده از هیدروژن و گوگرد (SII) به دست آمده و رنگ‌های آبی-سبز هم از پرتوهای اکسیژن (OIII) درون این بخش آسمان.

این رنگ‌ها سپس دوباره به طور دیجیتالی پردازش شده‌اند تا بتوانند هم سرچشمه‌ی عنصری اجرام را نشان دهند و هم برای انسان چشم‌نواز باشند. برای پدید آوردن این چشم‌انداز، صدها عکس که در مدت زمانی حدود ۲۰۰ ساعت گرفته شده بودند به هم پیوند داده شده.

در پایین تصویر حلقه‌ی برنارد را می‌بینیم که مانند گهواره‌ای ساختارهای میان‌ستاره‌ای گوناگون، مانند سحابی شکارچی، را در خود جای داده. سحابی شکارچی درست سمت راست مرکز دیده می‌شود.

سحابی شعله را هم به سرعت می‌توان شناسایی کرد ولی برای پیدا کردن بریدگی کوچک و تاریک سحابی کله‌اسبی باید کمی دقیق باشیم.

برترین توضیح برای پدید آمدن حلقه‌ی برنارد -که بخشی از زیبایی و رنگارنگی صورت فلکی شکارچی از آنست- اینست که بازمانده و سماند ابرنواختریست که حدود دو میلیون سال پیش رخ داده بوده.
#apod
--------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/10/ap181014.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«تیر شهاب بر فراز دریایی از ابر»
--------------------------------

در روز ۱۷ نوامبر، درست یک ساعت پیش از سر زدن آفتاب، این #شهاب درخشان و رنگین در آسمان نیمه‌تاریک بامدادی پدیدار شد.

این عکس در همین لحظه‌ی خیره‌کننده‌ی پاییزی از بالای کوه ۱۱۶۵ متری هوخ‌بلاون در جنگل سیاه جنوب آلمان، بر فراز دریایی از ابر گرفته شده.

ستاره‌ی پرنور شباهنگ (شعرای یمانی) و همچنین ستارگان آشنای صورت فلکی #شکارچی در افق جنوب باختری، در آسمان تاریک و روشن سپیده‌دم می‌درخشند.

شهاب که مانند تیری آتشین یکراست به سوی کمربند و شمشیر شکارچی می‌رود، یکی از شهاب‌های #بارش_شهابی شیری (اسدی) است و ردش به کانون بارش، یعنی صورت فلکی #شیر که بیرون از چارچوب تصویر در بالا، سمت چپ است می‌رسد.
#apod
---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/11/ap181123.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«ام۴۳: آبشاری در شکارچی»
---------------------------

آیا آبشاری در صورت فلکی #شکارچی هست؟ نه! ولی بخشی از غبار درون سحابی ام۴۳ از روی زمین مانند آبشار دیده می‌شود.

ام۴۳ بخشی از مجموعه ابر مولکولی بزرگ شکارچی است که اغلب از آن عکس گرفته می‌شود ولی در سایه‌ی سحابی پرآوازه‌ی همسایه‌اش -ام۴۲- کمتر سخنی از آن به میان می‌آید.

ام۴۲ به همراه شماری از ستارگان درخشان خوشه‌ی درونش -خوشه‌ی ذوزنقه- در بالای چشم‌انداز جای دارد. خود ام۴۳ هم یک منطقه‌ی ستاره‌زایی است که اگرچه رگه‌هایی از غبار تیره دارد، ولی به طور عمده از گاز برافروخته‌ی هیدروژن تشکیل شده.

کل میدان شکارچی در فاصله‌ی حدود ۱۶۰۰ سال نوری زمین، انباشته از رشته‌های پیچیده و تماشاییِ غبار است. غبارهای تیره و مات در جو بیرونی تارگان بزرگ و سرد پدید می‌آید و با بادهای نیرومندِ پروتونی و الکترونی آنها در فضای میان‌ستاره‌ای پخش می‌شود.
#apod #سحابی_گسیلشی

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/12/ap181212.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
#onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«شکارچی پشت کوه‌های آلپ»
----------------------------

این صورت فلکی را می‌شناسید؟

آنچه لابلای این قندیل‌های یخی و پشت کوه‌ها دیده می‌شود "#شکارچی" یا جبار است، شناسایی‌پذیرترین گروه ستاره‌ در آسمان و نمادی که بیش از ۳۰ هزار است بشر با آن آشناست. این صورت فلکی حدود ۵۰ هزار سالست که با این پیکره‌بندی دیده می‌شود و تا هزاران سال دیگر هم همین گونه خواهد ماند.

شکارچی در این زمان از سال نمایی بسیار خوب دارد و چشم‌اندازی آشنا و بازآینده برای زمستان‌های نیمکره‌ی شمالی و تابستان‌های نیمکره‌ی جنوبی است.

این تصویر از پیوند هفت عکس درست شده که همگی در یک شب و از یک جا در کوه‌های آلپ اتریش، و با یک دوربین گرفته شده بودند.

زیر کمربندِ سه‌ستاره‌ای شکارچی، کمی به سمت راست، سحابی شکارچی دیده می‌شود. چهار ستاره‌ای هم که گرداگرد کمربند دیده می‌شوند از بالا، سمت چپ در جهت عقربه‌های ساعت، شبان‌شانه (ابط‌الجوزا، آلفا شکارچی)، گاما شکارچی (ناجذ) ، پای شکارچی (بتا شکارچی، رجل جبار)، و کاپا شکارچی (سیف) نام دارند.

#apod
---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2019/01/ap190123.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«اسب آسمان در چراگاهش تنها نیست»
----------------------------------

سحابی پرآوازه‌ی کله اسبی در صورت فلکی #شکارچی تنها نیست.

اگر تصویری با نوردهی بلند از سحابی کله اسبی و محیط پیرامونش گرفته شود می‌بینیم که این سحابی (همان شکاف سیاه کوچک زیر مرکز تصویر) خود بخشی از یک مجموعه‌ی گسترده‌ی غبارهای نورآشام و گازهای برافروخته است.

عکاس این تصویر از اتریش، برای نمایان کردن جزییات چراگاه این اسب کیهانی عکس‌هایی که با نوردهی ۷.۵ ساعته از پشت یک تلسکوپ کوچک و در سه طیف هیدروژن (سرخ)، اکسیژن (سبز)، و گوگرد (آبی) گرفته بود را به روشی هنرمندانه با هم ترکیب کرد.

تصویر زیبای پایانی پرده‌ی پرنقش و نگاری از حلقه‌های گازی و رشته‌های پرغبار را نمایان کرده که دستاورد بادهای ستاره‌ای و انفجارهای ابرنواختری در درازنای میلیون‌ها سال است.

سمت چپِ که اسبی سحابی شعله را می‌بینیم. بالا، سمت چپ هم ستاره‌ی نظام (اپسیلون شکارچی) که ستاره‌ی مرکزی کمربند شکارچی است می‌درخشد.

سحابی کله اسبی با فاصله‌ی ۱۵۰۰ سال نوری از زمین، در راستای صورت فلکی شکارچی (جبار) دیده می‌شود.

#apod
---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2019/04/ap190403.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky