«کشف یک دره غول‌پیکر روی سیاره تیر»
—---------------------------------------------
https://goo.gl/wpFO9g
* کشف یک "دره‌ی بزرگ" در نیمکره‌ی جنوبی سیاره‌ی #تیر (عطارد) گواه دیگریست بر روند کوچک شدن این کوچک‌ترین سیاره‌ی سامانه‌ی خورشیدی.

دانشمندان به کمک تصاویر برجسته‌نمای فضاپیمای #مسنجر ناسا یک نقشه‌ی #مکان‌نگاری (توپوگرافی) بسیار باکیفیت پدید آوردند که پرده از وجود یک دره‌ی بزرگ، به درازای بیش از ۱۰۰۰ کیلومتر در #دهانه‌_رامبرانت، یکی از جوان‌ترین و بزرگ‌ترین حوضه‌های برخوردی در سیاره‌ی کوچک تیر برمی‌دارد.

دره‌ی بزرگ سیاره‌ی تیر با پهنای حدود ۴۰۰ کیلومتر و ژرفای ۳ کیلومتر، از دره‌وار مارینر در سیاره‌ی بهرام کوچک‌تر است ولی از گرند کنیون در آمریکای شمالی بزرگ‌تر، و از دره‌ی کافتی بزرگ خاور آفریقا پهن‌تر و ژرف‌تر است.

تام واترز، دانشمند ارشد در موزه‌ی ملی هوافضای اسمیتسونین می‌گوید: «دره‌ی بزرگ تیر برخلاف دره‌‌ی کافتی بزرگ زمین، به دلیل کش آمدن و جدا شدن صفحه‌های سنگ‌کره‌ای (لیتوسفری) که در اثر زمین‌ساخت صفحه‌ای رخ می‌دهد به وجود نیامده‌، بلکه دستاورد همکشیدن (انقباض) سرتاسریِ یک سیاره‌ی تک-صفحه‌ای است که دارد آن را کوچک می‌کند.»

واترز نویسنده‌ی اصلی گزارش این پژوهش است که در نشریه‌ی جئوفیزیکال ریسرچ لترز منتشر شده. در این پژوهش از عکس‌هایی که فضاپیمای مسنجر ناسا (MESSENGER) پیش از مرگش، زمانی که در مدار این سیاره بود گرفته بود بهره گرفته شده.

دره‌ی بزرگ تیر به دو #دیواره‌_گسلی بزرگ محدود شده؛ دیواره‌ی گسلی (یا پله‌ی گسلی) یک زمین‌چهر پرتگاه-گونه است که مانند پلکان دیده می‌شود. این پله‌ها روی تیر زمانی پدید آمدند که هسته‌ی بسیار بزرگ سیاره سرد و فشرده شد و پوسته‌ی بسیار نازکش که تنها از یک صفحه‌ی قاره‌ای ساخته شده آغاز به چروکیدن کرد- صخره‌های روی پوسته به یکدیگر فشار آوردند و همدیگر را در راستای خطوط گسل‌‌ها بالا بردند. ولی این دره نه تنها دستاورد دو دیواره‌ی گسلی بزرگ و همراستا است (سطح کف دره کمتر از سطح دو سوی آن بالا رانده شده)، بلکه نشان می‌دهد که احتمالا فرآیند دیگری هم در کار است.

بهترین توضیح برای دره‌ی بزرگ تیر همان کمانشِ طول‌موج-بلندِ پوسته‌ی بیرونی سیاره است که در واکنش به همکشیدن (انقباض) سراسری سیاره رخ داده و در آن، سطح‌هایی که در اثر فشار پایین رفتند کف دره را ساختند. پایین رفتن کف این دره باعث شد بخشی از لبه‌ی دهانه‌ی رامبرانت هم پایین برود.

واترز می‌گوید: «نمونه‌هایی از این ساختارها روی سیاره‌ی خودمان هم دیده شده که هم صفحه‌های اقیانوسی و هم صفحه‌های قاره‌ای در پیدایش آنها دست داشته‌اند، ولی این شاید نخستین مورد از این فرآیند زمین‌شناختی باشد که روی تیر یافته شده.»

#دهانه_برخوردی #دره‌_کافتی_بزرگ #دره‌وار_مارینر #گرند_کنیون #دره

در همین زمینه: * سیاره کوچک تیر دارد آب می رود (https://goo.gl/t7o4ZS)

*** ویدیوی مربوط به این تصویر و همچنین یک عکس دیگر را هم در وبلاگ ببینید.

—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2016/11/Mercury-valley.html
—-------------------------------------------------

به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies

«پرواز بر فراز سیاره تیر»
—---------------------—

پرواز بر فراز سیاره‌ی تیر (عطارد) چه حسی دارد؟

از پردازش و پیوند دیجیتالی داده‌ها و تصاویر به دست آمده از فضاپیمای مسنجر ناسا که از ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵ به گرد تیر می‌چرخید ویدیویی که درست شده که نمایی از پرواز بر فراز بیشتر سطح این سیاره‌ی داغ را به ما نشان می‌دهد.

به طور کلی، این درونی‌ترین سیاره‌ی سامانه‌ی خورشیدی با داشتن سطح خاکستری‌رنگ پوشیده از دهانه‌های برخوردی‌اش، بسیار هماند کره‌ی ماه خودمان به نظر می‌رسد.

مسنجر چیزهای بسیاری درباره‌ی این سیاره کشف کرد، از جمله این که مناطق همیشه در سایه‌ی نزدیک قطب‌های آن به احتمال بسیار در بردارنده‌ی آب یخ‌زده هستند.

این ویدیو با نمایی از سمتِ رو به خورشیدِ تیر آغاز می‌شود و با سمت شب آن به پایان می‌رسد.

سیاره‌ی #تیر در عمل به اندازه‌ی کند می‌چرخد که در هر دو دور مدارش (هر دو بار که به گرد خورشید می‌گردد)، سه بار به گرد محورش می‌چرخد.

در سال ۲۰۱۸ اروپا و ژاپن ماموریت مشترکی به نام بپی‌کلمبو (BepiColombo) را برای بیشتر شناختن سطح تیر و بررسی میدان مغناطیسی آن آغاز خواهند کرد.

#apod

—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/12/Mercury.html
—-------------------------------------------------
کانال تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies

«چراغ‌های آسمان غرب»
—---------------------

در این تصویر هلال باریک ماه را در کنار دو سیاره‌ی درونی سامانه‌ی خورشیدی، #ناهید و #تیر می‌بینیم که در آسمان سیاره‌ی زمین هرگز از خورشید چندان دور نمی‌شوند.

هر سه شبچراغ در این شامگاهِ رو به تاریکیِ ۱۸ مارس، هم‌ردیف با هم در افق باختری، در آسمان پارک ملی بیگ بند در جنوب باختر تگزاس خودنمایی می‌کنند، با سیاره‌ی تیر در انتهای سمت راست، بر فراز پرتگاه‌های این پارک؛ هر چند گفتن ندارد که در سراسر جهان می‌شد از تماشای آنها لذت برد.

ولی امشب ماه در گام کامل است و درست همزمان با غروب خورشید طلوع می‌کند. به هنگام نیمه شب می‌توانید آن را در اوج آسمان، در کنار ستاره‌ی روشن "بی‌ژوبین" (سماک اعزل، اسپور) تماشا کنید.

#apod
https://goo.gl/Hwtswg
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/03/ap180331.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«کشف سیاره‌ای بیگانه از نوع سیاره‌های "گلوله توپ"»
—------------------------------------------------

* دانشمندان یک #سیاره‌_فراخورشیدی سنگین فلزی را یافته‌اند که نمونه‌ی هم‌اندازه‌ی زمینِ سیاره‌ی تیر است. این فراسیاره‌ی نویافته می‌تواند رازهایی را درباره‌ی ریشه و تاریخچه‌ی سیاره‌ی #تیر آشکار کند.

پژوهش‌های گذشته نشان داده بود که زمین، ناهید و بهرام (مریخ) هسته‌هایی فلزی دارند که تنها حدود یک سوم جرمشان را تشکیل می‌دهد. ولی تیر سیاره‌ای عمدتا فلزی است که هسته‌ی فلزی‌اش حدود دو سوم جرم آن را ساخته.

دلیل این همه تفاوت میان تیر و همتایان سنگی‌اش موضوع گفتگوهای بسیاری بوده. اکنون پژوهشگران نمونه‌ی بیگانه‌ی تیر را یافته‌اند که می‌تواند در بهتر شناختن تاریخ این درونی‌ترین سیاره‌ی سامانه‌ی خورشیدی به آنها کمک کند.

دانشمندان سه سیاره که به گرد ستاره‌ی کوتوله‌ی نارنجی کی۲-۲۲۹ می‌گردند را بررسی کردند. این ستاره کمی کوچک‌تر و سردتر از خورشید ماست و با فاصله‌ی ۳۳۹ سال نوری از زمین، در راستای صورت فلکی دوشیزه جای دارد. دانشمندان روی سیاره‌ی کی۲-۲۲۹بی (K2-229b) تمرکز کردند که فاصله‌اش از ستاره، حدود یک صدم فاصله‌ی زمین تا خورشید است (۱۰۰ بار نزدیک‌تر).

پژوهشگران پی بردند که سمت روزِ کی۲-۲۲۹بی به دماهای سوزانی در اندازه‌ی ۲۰۵۸ درجه‌ی سلسیوس می‌رسد. سیاره‌ی تیر که فاصله‌اش از خورشید ۲.۶ بار نزدیک‌تر از زمین است، دمای سمت روزش به تنها حدود ۴۲۷ درجه‌ی سلسیوس می‌رسد.

دانشمندان لنگش‌های تکرارشونده‌ در حرکت ستاره‌ی کی۲-۲۲۹ را که نشانگر کشش گرانشی کی۲-۲۹۹بی بود بررسی کردند. از آنجایی که میدان گرانشی یک سیاره به جرمش بستگی دارد، پژوهشگران جرم کی۲-۲۲۹بی که درونی‌ترین سیاره‌ی این سامانه است را حدود ۲.۹ برابر جرم زمین برآورد کردند (جرم سیاره‌ی تیر تنها حدود ۵.۵ درصد جرم زمین است.)

دانشمندان هنگامی که کی۲-۲۹۹بی از دیدگاه زمین، از جلوی ستاره‌اش می‌گذشت آن را بررسی کردند و دریافتند که قطرش تنها حدود ۱.۱۶۵ برابر قطر زمین است. روی هم رفته، این فراسیاره حدود ۶۰ درصد چگال‌تر از زمینست.

پژوهشگران با فرض این که کی۲-۲۹۹بی هم مانند زمین و دیگر سیاره‌های سنگی سامانه‌ی خورشیدی هسته‌ای فلزی دارد، برآورد کردند که هسته‌ی آن احتمالا کمی بیش از دو سوم جرمش را تشکیل داده. بنابراین کی۲-۲۹۹بی را می‌توان سیاره‌ای از گونه‌ی سیاره‌های "گلوله‌ی توپ" مانند سیاره‌ی تیر دانست.

یکی از نویسندگان این پژوهش، واردان ادیب‌کیان، از بنیاد اخترفیزیک و علوم فضایی در پورتوی پرتغال به اسپیس دات کام گفت: «تقریبا همه‌ی سیاره‌های کوچک و کم‌جرمی که تا امروز دیده‌ایم دارای همنهشی بسیار همانند زمین بوده‌اند، و ما کم کم داشتیم به این نتیجه می‌رسیدیم که همنهش ساختاری زمین یک همنهش رایج و معمول است و سیاره‌ی تیر تنها یک استثناست. ولی اکنون می‌بینیم که استثناهای دیگری هم هست، و اگر شمار این "استثناها" بیشتر شود، آنها را هم می‌توان ساختارهای رایج دانست.»

سرشت فلزی سنگین کی۲-۲۹۹بی به احتمال بسیار تفاوت شدیدی با همنهش شیمیایی ستاره‌اش دارد. به گفته‌ی پژوهشگران، این نشان می‌دهد که کی۲-۲۹۹بی احتمالا در گذر زمان دگرگونی‌های شدیدی را از سر گذرانده. چه بسا پوسته‌ی اصلی و بخشی از گوشته‌اش به دلیل نزدیکی باورنکردنی به ستاره، در اثر گرما و میدان مغناطیسی آن تبخیر شده، یا شاید هم دچار برخورد سهمگینی شده بوده که بخش بزرگی از لایه‌های بیرونی‌اش را از آن جدا کرده.

همانندی‌های تیر و کی۲-۲۲۹بی می‌تواند نشانگر تاریخ احتمالا یکسان آنها باشد. از همین رو پژوهشگران می‌گویند آگاهی بیشتر درباره‌ی کی۲-۲۲۹بی می‌تواند شناخت ما از ریشه و تاریخ فرگشت تیر و دیگر سیاره‌های از این دست را بالا ببرد.

ادیب‌کیان می‌گوید: «گروه ما و چندین گروه دیگر به شدت در تلاش برای یافتن سامانه‌های دیگری مانند این هستیم تا بتوانیم به نتیجه‌ای استوار درباره‌ی ریشه‌ی تیر و فرا-تیرها دست یابیم.»
https://goo.gl/bWHaLc
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/03/K2-229b.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky