👑یک ستاره در هفت آسمان👑
1.15K subscribers
2.29K photos
598 videos
73 files
5.28K links
وبلاگ تخصصی نجوم و اخترفیزیک که از سال ۲۰۱۰ تاکنون بی‌وقفه به کار ترجمه‌ی مطالب متنوع و گوناگونِ این حوزه‌ی دانش، از معتبرترین سایت‌های بین‌المللی می‌پردازد:
http://www.1star7sky.com/
فیسبوک: https://www.facebook.com/1star7sky/
Download Telegram
«کیهان بخشی از ماده تاریکش را از دست داده»
—------------------------------------------------

*بر پایه‌ی پژوهشی تازه، جهان آغازین شاید بیش از امروز ماده‌ی تاریک در بر داشته. این یافته‌ها می‌تواند به دانشمندان در بهتر شناختن کیهان در زمانی درست پس از #مهبانگ (بیگ بنگ) کمک کند.

بیشتر ماده‌ی موجود در کیهان نادیدنی و تا حد بسیاری توصیف‌ناپذیر است؛ کهکشان‌ها را در کنار هم نگاه داشته و تنها از راه نیروی گرانشی که بر ماده‌ی معمولی وارد می‌کند خود را به ما نشان می‌دهد. پژوهشگران این جوهره‌ی شگفت‌انگیز را #ماده‌_تاریک نامیده‌اند، و یکی از بزرگ‌ترین پرسش‌ها برای اخترفیزیک‌دانان چیستی آن در زمان کنونی و چگونگی تکامل یا فروپاشی احتمالی آن در گذر زمان است.

پژوهش تازه‌ای که به دست گروهی از دانشمندان روس انجام شده ممکن است بینش‌هایی درباره‌ی این پرسش فراهم کند. دیمیتری گربونف، ایگور تکاچیف، و آنتون چودایکین این را بررسی کردند که آیا گونه‌ای ماده‌ی تاریک ناپایدار می‌توانسته از آغاز کیهان تاکنون واپاشیده و ذره یا ذراتی که سازنده‌ی ماده‌ی تاریک هستند -خود این هنوز روشن نیست- را به ذرات سبک‌تر تبدیل کرده باشند؟

تکاچوف در بیانیه‌ای گفت: «ما اکنون توانسته‌ایم -برای نخستین بار- محاسبه کنیم که چه مقدار ماده‌ی تاریک می‌توانسته از دست برود و درصد ناپایدار آن چقدر می‌توانسته باشد.»

محاسبه‌های تازه‌ی این گروه نشان می‌دهد که مقدار ماده‌ی تاریک از دست رفته از مهبانگ تاکنون، نمی‌توانسته بیش از ۵ درصد مقدار کنونی بوده باشد.

به گفته‌ی این دانشمندان، پژوهش آنها افزون بر پیشنهاد ویژگی‌های تازه برای ماده‌ی تاریک، می‌تواند برای کمک به پژوهشگران در شناخت دگرگونی‌های جهان هستی در گذر زمان اهمیت داشته باشد. برای نمونه، این یافته‌ها شاید بگویند که نرخ #گسترش_کیهان چگونه تغییر کرده و در چند صدهزار سال نخست پس از مهبانگ، زمانی که ماده از گونه‌ای که می‌شناسیم آغاز به ساخت اتم کرد چه روی داده بوده.
@onestar_in_sevenskies
ماده رازگونه
ماده‌ی تاریک گونه‌ای از ماده است که جرم دارد، پس کشش گرانشی وارد می‌کند. ولی هیچ برهم‌کنش الکترومغناطیسی با ماده‌ی معمولی ندارد، از همین رو ناپیداست، یعنی هیچ نوری را نه باز می‌تاباند و نه در می‌آشامد (جذب می‌کند). نبود بار الکتریکی هم ماده‌ی تاریک را ناملموس کرده. فیزیکدانان هنوز در پی یافتن ذرات سازنده‌ی ماده‌ی تاریکند، ولی بیشتر پژوهشگران بر این همرَایَند که این ماده حدود چهار-پنجم ماده‌ی موجود در جهان هستی را تشکیل داده.

به گفته‌ی دانشمندان، داده‌های ماهواره‌ی پلانک نشان می‌دهد که تنها حدود ۴.۹ درصد از کیهان از ماده‌ی معمولی تشکیل شده، حدود ۲۶.۸ درصد از ماده‌ی تاریک، و ۶۸.۳ باقیمانده هم از انرژی تاریک، که به سرعت گسترش (انبساط) کیهان شتاب بخشیده.

این یافته‌ها می توانند به دانشمندان در شناخت چگونگی دگرگونی‌های کیهان در گذر زمان کمک مهمی کنند. برای نمونه، این پژوهش می‌تواند تغییرات در نرخ گسترش (انبساط) کیهان و این که در چندصد هزار سال نخست تاریخ گیتی، زمانی که ماده‌ی معمولی آغاز به ساختن اتم کرد چه رخ داده بوده. در آن دوره، نخستین فوتون‌ها (نور) توانسته بودند برای نخستین بار به نسبت آزادانه در کیهان جابجا شوند.
@onestar_in_sevenskies
جهان ناپایدار
دانشمندان در این پژوهش داده‌های #ماهواره‌_پلانک را بررسی کردند که از فاصله‌ی حدود ۱.۵ میلیون کیلومتری زمین، تابش #زمینه‌_ریزموج_کیهانی (#CMB) را می‌سنجد. تابش زمینه‌ی ریزموج کیهانی یک "پژواک" از مهبانگ است؛ فوتون‌هایی (نوری) است که نخستین بار آزادانه در کیهان آغاز به حرکت کردند. با بررسی نوسان‌های درون این تابش، می‌توان مقدار پارامترهای گوناگون را محاسبه کرد، مانند سرعت گسترش کیهان در زمان آزاد شدن این تابش.

چیزی که آنها دریافتند این بود که کیهان در نخستین روزهایش -حدود ۳۰۰ هزار سال پس از پیدایش- رفتارش کمی متفاوت با رفتار امروزش بوده. این نتیجه‌گیری از محاسبه‌ی نرخ گسترش کیهان، و همچنین شمار کهکشان‌های درون خوشه‌ها به دست می‌آید که اگر مقدار ماده‌ی تاریک ۲ تا ۵ درصد بیش از امروز در نظر گرفته شود، توضیحشان آسان‌تر خواهد بود.

دانشمندان برای یافتن پاسخ، کیهان واقعی را با دو مدل بررسی کردند: یک کیهان با فرض پایدار بودن ماده‌ی تاریک و یک کیهان با فرض تغییرپذیر بودن "مقدار کل" ماده‌ی تاریک.

مدل دومی بهتر به پیدایش جهانی مانند آنچه که امروزه می‌بینیم می‌انجامید. به گفته‌ی پژوهشگران، بنابراین احتمالا ماده‌ی تاریکِ کیهان آغازین از دو بخش تشکیل شده بوده: یک بخش که به ذرات دیگر وامی‌پاشد و یک بخش که در درازنای میلیاردها سال پایدار می‌ماند... ادامه در پست بعد👇🏼👇🏼👇🏼
«چیزی که در طیف ریزموج مانند یک حفره کیهانی دیده می‌شود»
—----------------------------------------------------------
https://goo.gl/pwrWiC
رویدادهای پس از #مهبانگ (انفجار بزرگ) آنچنان سهمگین و هولناک بودند که مُهرهایی ماندگار بر بافت کیهان زدند. ما اکنون می‌توانیم با مشاهده‌ی کهن‌ترین نور کیهان این کبودی‌ها را ببینیم. از آنجایی که این نور حدود ۱۴ میلیارد سال پیش آزاد شد، امروزه به پرتوی #ریزموج کم‌جانی تبدیل شده و به همین دلیل آن را تابش زمینه‌ی ریزموج کیهانی (سی‌ام‌بی، #CMB) نامیده‌اند. این تابش اکنون بسیار گسترش یافته و سرتاسر کیهان را در بر گرفته است، و ما می‌توانیم فوتون‌هایش که از همه جای فضا می‌آیند را ببینیم.

تابش زمینه‌ی کیهانی را می‌شود به کمک پدیده‌ای به نام اثر سونیائف-زلدویچ (Sunyaev-Zel’dovich) یا SZ که نخستین بار، بیش از ۳۰ سال پیش کشف شد بررسی کرد. فوتون‌های ریزموج سی‌ام‌بی تا به زمین و به چشم ما برسند از درون خوشه‌های کهکشانی که در بردارنده‌ی الکترون‌های پرانرژی هستند می‌گذرند. این الکترون‌ها انرژی فوتون‌های سی‌ام‌بی را اندکی بالاتر می‌برند. دیدن این فوتون‌های انرژی گرفته از پشت تلسکوپ کاری دشوار ولی مهم است زیرا می‌تواند به اخترشناسان در شناخت برخی از ویژگی‌های بنیادین کیهان، مانند جایگاه و پراکندگی خوشه‌های فشرده‌ی کهکشانی کمک کند.

این تصویر نخستین سنجش اثر گرمایی یونیائف-زلدوویچ که به کمک آرایه‌ی بزرگ میلیمتری/زیرمیلیمتری آتاکاما (آلما) در شیلی انجام شده را نمایش می‌دهد؛ داده‌های آلما به رنگ آبی نشان داده شده‌اند و تصویر زمینه هم عکس نور دیدنی (مریی) تلسکوپ هابل از این خوشه است (تصویر دوم در وبلاگ).

اخترشناسان برای پدید آوردن واضح‌ترین تصویر ممکن، داده‌های به دست آمده از آنتن‌های ۷ و ۱۲ متری آلما را با هم آمیختند. خوشه‌ی هدف این پژوهش، یکی از پرجرم‌ترین خوشه‌های کهکشانی به نام RX J1347.5–1145 در فاصله‌ی ۵ میلیارد سال نوری زمین بود و مرکزش در این تصویر، درون "حفره‌ی" تیره‌ای که در داده‌های آلماست دیده می‌شود. تغییر پراکندگی (توزیع) انرژی فوتون‌های سی‌ام‌بی به هنگام گذر آنها از درون خوشه، از چشم آلما مانند یک کاهش دما در طول موج دیده شده و از همین رو در این تصویر، در جای خوشه یک لکه‌ی تیره پدید آمده.

#خوشه_کهکشانی
#unyaev_Zeldovich
—------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/02/SZ.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies