(ادامه ی پست قبل) 👆🏼
محیط‌های دگرگون‌شونده
یک سرنخ برای تغییرات شرایط باستانی، کانی #هماتیت است. در نمونه‌برداری‌های اخیر کنجکاوی، در مقایسه با جایی که نخستین بار ته‌نشست‌های بستر دریاچه یافته شده بود، هماتیت جایگزین #مگنتیت که کمتر اکسیده است به عنوان #اکسید#آهن عمده‌ی سنگ‌ها شده است. توماس بریستاو از مرکز پژوهشی ایمز ناسا در مافت فیلد کالیفرنیا می‌گوید: «هر دو نمونه‌ها گِل‌سنگ‌های ته‌نشسته در کف یک دریاچه هستند، ولی هماتیت می‌تواند نشانگر شرایط گرم‌تر، یا واکنش‌های بیشتر میان جو و ته‌نشست‌ها باشد.»

کنش‌ شیمیایی با یک شیب انجام می‌شود که بر پایه‌ی توانایی اجزای شیمیایی در گرفتن یا دادن #الکترون است. دادوستد الکترون در این شیب می‌تواند انرژی موردنیاز زندگی را فراهم کند. افزایش هماتیت نسبت به مگنتیت نشانگر یک تغییر محیطی در جهت الکترون‌گیری شدیدتر است که باعث افزایش درجه‌ی #اکسایش در آهن می‌شود.

ماده‌ی دیگری که در سنجش‌های تازه‌ی کنجکاوی افزایش یافته، عنصر #بور است که دستگاه لیزرافکن شیمی و دوربین خودرو (شمکم، ChemCam) در رگه‌های کانی که به طور عمده #سولفات_کلسیم هستند یافته. پاتریک گزدا از آزمایشگاه ملی لوس آلاموس نیومکزیکو می‌گوید: «هیچ یک از کاوشگرهای پیشین در سیاره‌ی سرخ عنصر بور را نیافته بودند. ما در چند ماه گذشته بیننده‌ی افزایشی شدید در بور درون رگه‌های کانی که بررسی شده بوده‌ایم.» دستگاه شمکم بسیار دقیق و حسمند است: بور حتی در سطح افزایش یافته هم تنها حدود یک دهم درصد همنهش سنگ را تشکیل می‌دهد.

سامانه‌ی پویا
بور به بودن در جاهای خشکی مشهور است که آب بسیاری را از راه تبخیر از دست داده‌اند- به بوره‌هایی فکر کنید که گروه مول از حفاری در دره‌ی مرگ در آمریکا به دست آورد. ولی مفهوم محیطی این مقدار اندک بور که کنجکاوی یافته به اندازه‌ی مفهموم محیطی هماتیت سرراست نیست.

دانشمندان دستکم دو سرچشمه‌ی احتمالی برای بوری که آب‌های زیرسطحی در رگه‌ها به جای گذاشته در نظر گرفته‌اند. شاید تبخیر یک دریاچه باعث پیدایش ته‌نشست‌های دارای بور در یک لایه‌ی بالایی که کنجکاوی هنوز به آن نرسیده است شده بوده. بعدها آب دوباره بور را حل کرد و از میان شکاف‌های آن لایه، به لایه‌های کهن‌ترِ پایینی رساند و در آنجا به همراه کانی‌های دیگر شکاف‌ها را پر کرد و این رگه‌ها را ساخت. شاید هم دگرگونی‌ها در شیمی ته‌نشست‌های رس-دار، مانند همین افزایشی که در هماتیت دیده شده، بر چگونگی دریافت بور و پس دادن آن به ته‌نشست‌های محیطی توسط آب سطحی اثر گذاشته بوده.

گراتزینگر می‌گوید: «تغییرات این کانی‌ها و عنصرها نشانگر وجود یک سامانه‌ی پویا هستند. آنها با آب‌های زیرسطحی و همچنین آب‌های روی سطح واکنش انجام داده‌اند. آب بر شیمی ته‌نشست‌ها اثر می‌گذارد ولی همنهش خودش هم تغییر می‌کند. ما اینجا پیچیدگی‌های شیمیایی را می‌بینیم که نشان‌دهنده‌ی تاریخ بلند کنش و واکنش با آب است. هر چه شیمی پیچیده‌تر باشد، برای زیست‌پذیری بهتر است. بور، هماتیت و کانی‌های رسی، جابجایی‌پذیری عنصرها و الکترون‌ها را ساده‌تر می‌کنند، و این برای زندگی چیز خوبی است.»

#کانی_رس #زیست‌پذیری

—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2016/12/Curiosity.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies