🍃
استوره‌های ایرانی در آیینۀ اسناد ودایی
مهرداد ایران‌مهر

-ماهنامه فروهر، شمارۀ ۴٧٢، آذر و دی ۱۳۹۵

#ودایی #استوره #جمشید

@oldhistor

🍃
ایران‌وج کجاست؟
اسناد سخن می‌گویند...

مهرداد ایران‌مهر
کنگ‌دژ با هفت دیوار (مشخصات ارته) در سیاوشگرد خراسان در مرز ایران‌وج قرار داشت. (روایات پهلوی، ۱۵۹)

۲۱ جمشید خوب‌رمه در ایران‌وجِ نیک‌آفریده در وه‌داییتی، با مردمان گرانمایه، انجمن فراز برد. (فرگرد دوم، بخش دوم)
*وه‌داییتی از پیوستن سه رود گیهون و فیشون و کارون تشکیل می‌شده.

دیوان مزندر در خُنیره (ایران‌وج) اقامت گزیدند و فریدون را از آنجا راندند و مردم شکایت به فریدون بردند ... فریدون مزندرها را در دشت پیشانسه (میان دماوند و کابل) به بالا راند. (کتاب نهم دینکرد، فصل ۲۱)

در ایران‌وج، در بالا، بر قلۀ داییتی؟، پُل چینوَد قرار دارد و در زیر آن، دوزخ است. یک بازوی آن در بُن البرز در شمال و بازوی دیگر در سر البرز در جنوب است. (کتاب نهم دینکرد/ ص ۸۰۹، دادِستان دینیگ/ پرسش ۲۰، بندهش/ فصل ۳۰، مینوی خرد، تعلیقات، پرسش ۱، بند ۱۱۵)

داراجه‌رود در ایرانوج است که خانۀ پوروشسپ پدر زردشت در کرانۀ (آن) بود. (بندهش، بخش نهم)
دارِجَه نام رودی در رَغَه (ری) است که در کنار آن خانۀ پورشسپ پدر زرتشت بر پا بود. (وندیداد ۱۹، بند ۴ و ۱۱)

#ایران‌وج

@oldhistor

🍃
هویت ایرانی

ایران از نظر هویتی، سرزمین متکثری نیست. بلکه واقعیات تاریخی نشان می‌دهد که ایرانیان جمعیتی همگن با ریشه‌ای مشترک در دل تاریخ این فلات هستند.
این همگنی نه صرفا بر اساس تبار، بلکه بر پایۀ تمدن مشترک و فرهنگ و زبانی تاریخی شکل گرفته است.

۱. ایران، تمدنی پیوسته
واژۀ قوم، بار معنایی تقسیم‌کننده دارد. اما ایرانیان در طول تاریخ، در ساخت تمدنی یکپارچه مشارکت داشته‌اند.

۲. تنوع سرزمینی، نه هویتی
بافت جغرافیایی فلات ایران منجر به شیوه‌های زندگی گوناگونی شده، اما این تفاوت در سبک زندگی است، نه هویت. چرا که ایرانیان میراث فرهنگی، تاریخ و نظام معنایی مشترکی دارند.

۳. نژاد آریایی، افسانه‌ای بی‌پایه
مطالعات ژنتیکی اثبات کرده که مهاجرت جمعیتی موسوم به آریایی از سرزمین‌های شمالی به فلات ایران، بی‌اساس است.

نتیجه
ایران، واحدی تمدنی
هویت ایرانی نه بر اساس نژاد یا قومیت، بلکه بر تمدن و زبان مشترک و تاریخ پیوسته استوار است. این هویت، محصول هزاران سال ادغام گروه‌های انسانی در فلات ایران است. بنابراین، به جای تأکید بر چندقومیتی یا نژادگرایی، باید بر یکپارچگی تمدنی ایران تأکید کرد.

#هویت

@oldhistor

🍃
تفاوت افسانه و استوره

مهرداد ایران‌مهر

۱. منشأ و کارکرد:
- افسانه: ریشه در باورهای دینی/کیهانی دارد (مثل آفرینش)
- استوره: ریشه در رویدادهای تاریخی دور به لحاظ زمانی دارد (مثل استورۀ کیخسرو)

۲. زمان و مکان:
- افسانه: در زمان و مکانی نامشخص رخ می‌دهد (ازلی/ابدی)
- استوره: در چارچوبی تاریخی و مشخص قرار می‌گیرد

۳. شخصیت‌ها:
- افسانه: خدایان و موجودات فوق‌طبیعی
- استوره: انسان‌های معمولی با ویژگی‌های غلو شده

۴. هدف:
- افسانه: تبیین جهان و مفاهیم وجودی
- استوره: شناخت رویدادی در دوران کهن

۵. مثال ایرانی:
- افسانه: آفرینش هزاره‌ها
- استوره: جمشید و نوروز (تبیین آغاز بهار)...

#افسانه #استوره
#Myth #Legend

@oldhistor

دنبالۀ نوشتار👇 (مهم)
https://irane-ayandeh.blogsky.com/1404/03/14/post-402/

🍃
کوروش، که همان کیخسرو نیست
مهرداد ایرانمهر

فهرست:
پیشگفتار
فصل نخست: کیخسرو در اسناد کهن
فصل دوم: کوروش در آثارالباقیه
-١روش تحقیق بیرونی
-۲شاهان بابل
-١-۲ملوک کلده
-۲-۲تطبیق دو جدول
-۳هخامنشیان در جدول بیرونی
-۴نام کوروش در اسناد دیگر
فصل سوم: نوع نگاه به اسناد
منابع

#کوروش #کیخسرو

@oldhistor

🍃
هاماوران
مسیری که کاوس از نیمروز سیستان تا هاماوران طی کرد.

سپه را ز هامون به دریا کشید
بدان سو کجا دشمن آمد پدید
بی‌اندازه کشتی و زورق بساخت
برآشفت و بر آب لشکر نشاخت
همانا که فرسنگ بودی هزار
اگر پای با راه کردی شمار
همی راند تا در میان سه شهر
ز گیتی برین گونه جویند بهر
به دست چپش مصر و بربر به راست
زره در میانه، بر آن سو که خواست
به پیش اندرون شهر هاماوران
به هر کشوری در سپاهی گران

#کاوس #هاماوران

@oldhistor

🍃

با توجه به ابیات مورد بحث و تحلیل جغرافیایی، به نظر می‌رسد توصیف مسیر لشگرکشی کاوس در شاهنامه به منطقۀ شرق آفریقا اشاره دارد.

۱. موقعیت مصر و بربر در نقشه‌های باستانی
- مصر در سمت چپ و بربر (فلسطین و شام) در سمت راست قرار می‌گیرد.
- اگر لشگر روی آب باشد (دریای سرخ)، روبروی آن منطقۀ هاماوران سرزمینی در شاخ آفریقا (مثل اتیوپی یا سومالی) یا حتی منطقۀ نوبیا در جنوب مصر (سرچشمه‌های نیل) باشد.

۲. هاماوران در شاهنامه
- اگرچه در برخی متون هاماوران با یمن مرتبط دانسته شده، اما شاهنامه همیشه از نام‌های مستقیم استفاده کرده است.
- در داستان کاوس، هاماوران اشاره به سرزمینی در آفریقا دارد، چرا که:
- مسیر حرکت از دریا (احتمالاً دریای سرخ) و موقعیت مصر و بربر، منطقۀ جنوب مصر یا نوبه را پیشنهاد می‌دهد.
- در منابع تاریخی، ایرانیان با مناطق آفریقایی مانند مصر فرازین و نوبه در ارتباط بوده‌اند.

۳. توجیه مسیر با تفسیر "زره = دریا"
- این بیت‌ها مسیر زیر را توصیف می‌کنند:
الف. حرکت از هامون (ایران مرکزی) به سمت دریا (دریای مکران).
ب. عبور از دریا و رسیدن به منطقۀ میان سه شهر که شامل:
- چپ: مصر (غرب)
- راست: بربر (شرق، شرق مدیترانه و شمال آفریقا)
- میانه: دریا (زره)
ج. مقصد نهایی: هاماوران که در اینجا می‌تواند حبشه یا سودان باشد، نه یمن.

۴. نقشۀ احتمالی
هامون (ایران) → دریای مکران/سرخ → [مصر (چپ) + بربر (راست) + دریا (میان)] → هاماوران (شاخ آفریقا)`

نتیجه‌گیری:
به احتمال قوی، هاماوران در این ابیات منطقه‌ای در آفریقا است که موقعیت آن با توجه به جایگاه مصر و بربر، منطقۀ جنوبی‌تر مانند جنوب مصر یا نوبه را پیشنهاد می‌دهد.

*سرزمین‌های کوش (کاسی) و مذای (ماد) در سرچشمه‌های نیل، حاصل همین ارتباطات بوده است. تمدن نخستین مصر (نقاده/پیش‌دودمانی) از جنوب آن آغاز شد.
*در زمان این رویداد، سه دریاچۀ میانی فلات پرآب بوده است.

#کاوس #هاماوران

@oldhistor

🍃
میزان مقبولیت یک فرضیه

معمولا حدود ۳۰ درصد بازدیدکنندگان نظرسنجی‌ها، در آن شرکت می‌کنند. اما در اینجا، حدود کمتر از ۱۵ درصد بازدیدکنندگان شرکت کرده‌اند.
این یعنی اینکه، دستکم نیمی از بازدیدکنندگان اساسا خود را مخاطب این نظرسنجی (باورمندان به فرضیۀ کوچ) ندانسته‌اند. از تعدادی هم که شرکت کرده‌اند، حدود ۳۰ درصد اعتقادی به ورود جمعیتی از شمال به فلات ندارند و فقط درگیر ترفند ورود زبانی (گزینۀ آخر) شده‌اند.

جالب‌تر از همه، همان اقلیتی هم که باورمند به کوچ هستند، خود هزار فرقه‌اند؛ و به اندازه‌های مختلف ۷ تا ۱۶ درصد، به ده مکان و صد زمان به عنوان مبدا مکانی و زمانی کوچ باور داشته و نظر داده و هیچکدام هم بر سر یک مبدا و یک زمان مشخص برای این کوچ فرضی، هم‌رای و هم‌نظر نیستند.

#فرض_منسوخ
@oldhistor

🍃
کوروش، یکتاپرست نبود

مهرداد ایران‌مهر
کوروش بزرگ، بر خلاف تصور رایج، یکتاپرست نبود. او به عنوان فرمانروای هخامنشی، در چارچوب یک نظام چندخدایی عمل می‌کرد. حتی در منشور کوروش، او از حمایت «همۀ ایزدان» سخن می‌گوید، نه فقط یک خدا.

در باورهای زرتشتی نیز ردپای چندخدایی دیده می‌شود. پس ادعای یکتاپرستی کوروش بیشتر ناشی از تفسیرهای معاصر یا تمایل به همخوان کردن او با ادیان دیگر است، نه واقعیت تاریخی.
تاریخ را نباید برای اثبات باورهای امروزی تحریف کرد. بزرگی کوروش، در تسامح، نوع مدیریت و احترام به حقوق انسان‌ها بود، نه تعداد خدایانی که می‌پرستید.

#کوروش
@oldhistor

🔷🔹به فرهنگ باشد روان تندرست🔹🔷


🔷ایران سرزمینی کهن با فرهنگ باستانی است. سرزمین نیکی‌ها و مردمان نجیبی که ستایشگر داد و راستی و دوستی و نکوهشگر ظلم و دروغ و دشمنی‌اند. باید تا می توان از ایران گفت و نوشت. چرا که ظرف و محتوای توسعه کشور است. باید زبان فارسی را دوست داشت و در جهت ترویج آن از هیچ اقدامی دریغ نکرد. باید تا حد ممکن فرزندان کشور را با حافظ و سعدی، با فردوسی و مولوی و نظامی آشنا کرد. اگر ایده ایران از جمع معدودی نخبگان خارج شود و در میان مردم و سیاستگذاران شکل خودآگاهانه بگیرد معنای امنیت، مصلحت و منافع ملی شکل خواهد گرفت. حقیقت این است که امروزه ایران مورد غفلت قرار گرفته است و بدون وطن، کشور و ایراندوستی هیچ تحول مهمی رقم نمی‌خورد.

🔷فهرست زیر از کوشاترین و معتبرترین رسانه ها و نهادهای فرهنگیِ مستقل تشکیل شده است که جملگی در گستره‌یِ گسترده‌یِ تاریخ و ادبیات و فرهنگِ زرینِ ایران زمین می‌کوشند.
با پیوستن به این رسانه ها و نهادها به توسعه فرهنگی در جامعه یاری رسانیم.
                     


   🔷🔹پـــــــایــنده ایــــــــــران🔹🔷




🔵کتاب گویا (لذت مطالعه با چشمان بسته).

🔵زین قند پارسی
(درست بنویسیم، درست بگوییم).

🔵دکتر محمّد‌علی اسلامی‌نُدوشن

🔵باغ سبز مولانا ( زهراغریبیان )

🔵رسانه رسمی استاد فریدون فرح اندوز
(گوینده و مجری رادیو و تلویزیون ملی ایران).

🔵رازها و نمادها و آموزه‌های شاهنامه

🔵بهترین داستان‌های کوتاه جهان

🔵رمانهای صوتی بهار

🔵کتابخانهٔ ادب و فرهنگ

🔵حافظ // خیام ( صوتی )

🔵خردسرای فردوسی
(آینه‌ای برای پژواک جلوه‌های دانش و فرهنگ ایران زمین).

🔵بنیاد فردوسی خراسان
(كانون شاهنامه فردوسی توس‏).

🔵سرو سایـه‌فکن
(رسانه ای برای پاسداشت زبان و ادبیات فارسی).

🔵شرح غزلیات سعدی با امیر اثنی عشری

🔵چراغداران (دایرةالمعارف بزرگ صوتی ایران، صداهای نایاب فرهنگ و ادب و هنر)

🔵حافظ‌خوانی با محمدرضاکاکائی

🔵کتابخانه بزرگ ادیان و فرهنگ باستان

🔵شرح بوستان سعدی با امیر اثنی عشری

🔵شاهنامه کودک هما

🔵مأدبه‌ی ادبی، شرح کلیله و دمنه و آثار ادبی فارسی (رسانه دکتر محمّدامین احمدپور).

🔵ستیغ، خوانش اشعار حافظ و سعدی و...(رسانه سهیل قاسمی)

🔵تاریخ، فرهنگ، هنر و ادبیات ایران زمین

🔵شاهنامه برای کودکان
(قصه های شاهنامه و خواندن اشعار برای کودکان و نوجوانان).

🔵گاهگفـت
(دُرُست‌خوانیِ شعرِ کُهَن).

🔵کتاب گویای ژیگ

🔵سفر به ادبیات
(مرزبان‌نامه و گلستان، تک‌بیت‌های کاربردی )

🔵ملی‌گرایی ایرانی/شاهنامه پژوهی

🔵تاریخ نگار (روایتی متفاوت از تاریخ ایران)

🔵کانون پژوهش‌های شاهنامه
(معرفی کتاب‌ها و مقالات و یادداشت‌ها پیرامون شاهنامه).

🔵انجمن دوستداران شاهنامه البرز (اشا)

🔵فرهنگ یاریگری، توسعه پایدار و زیست بوم‌داری

🔵رهسپر کوچه رندان
(بررسی اندیشه حافظ).

🔵آرخش، کلبه پژوهش حماسه‌های ایرانی
(رسانه دکتر آرش اکبری مفاخر).

🔵کتابخانهٔ نسخ خطی سپهسالار

🔵تاریخ روایی ایران

🔵سخن و سخنوران
(سخنرانی و گفتگوهای نایاب نام آوران وطن فارسی).

🔵کتاب و حکمت

🔵تاریخ میانه

🔵زبان شناسی و فراتر از آن (درگاهی برای آموختن درباره زبان‌ها و فرهنگ‌ها).

🔵خواندن و شرح تاریخ عالم‌آرای عبّاسی (میلاد نورمحمدزاده).

🔵هزار بادهٔ ناخورده (یادداشت‌های امیرحسین مدنی دربارۀ ادبیات و عرفان).

🔵شرح کلیات سعدی
(تصحیح و طبع شادروان محمدعلی فروغی).

🔵انجمن شاهنامه‌خوانی هما
(خوانش و شرح بیتهای شاهنامه).


🟦کانال میهمان:


🔵دکتر محمد دهقانی (ادیب، نویسنده، مترجم و استاد سابق دانشگاه تهران، عضو کنونی هیئت امنای کتابخانهٔ استاد مجتبی مینوی).


🔷🔹فـــرِّ ایــــران را می سـتایـیـم.🔹🔷


🔷هماهنگی جهت شرکت در تبادل



🔷@Arash_Kamangiiir