«خروج مثبت» (بخش اول)
#سعید_اسلامی_بیدگلی در مصاحبه با هفته‌نامه #تجارت_فردا از لزوم و اثرات خروج نهادهای نظامی از اقتصاد می‌گوید:

- خروج نهادهای نظامی از فعالیت‌های اقتصادی غیرمرتبط، فرمانی است که رهبر معظم انقلاب سال گذشته خطاب به نیروهای مسلح صادر کردند. فعالیت‌های اقتصادی نهادهای نظامی و حاکمیتی همواره یکی از انتقاداتی بود که طی سال‌های اخیر به ویژه بخش خصوصی آن را مانع رشد خود و گسترش فعالیت‌هایشان عنوان می‌کردند. هرچند خبر خروج ارتش از بیش از 130 فعالیت اقتصادی از سوی وزیر دفاع مطرح شده اما به باور بخش خصوصی، هنوز فضای فعالیت‌های اقتصادی در ایران به دلیل حضور این نهادها فضای رقابتی نیست. #سعید_اسلامی_بیدگلی، کارشناس اقتصادی خبر خروج نهادهای نظامی را از فعالیت‌های اقتصادی در کشور بسیار مطلوب می‌داند و بر این باور است که شرط بهبود فضای رقابتی در کسب‌وکارها، خروج نهادهای حاکمیتی از جمله دولت و نهادهای نظامی از این فعالیت‌هاست زیرا در غیر این صورت برای بخش خصوصی امکان رقابت با نهادی که قانونگذاری دست خودش است، توان مذاکره بالایی دارد و اطلاعات و اخبار بیشتری در اختیار دارد، ممکن نیست. دبیرکل #کانون_نهادهای_سرمایه‌گذاری_ایران معتقد است مهم‌ترین کاری که باید با سرعت دنبال شود، تبدیل شکل فعالیت این نهادها، به‌شکل کسب‌وکارهای خصوصی است به این معنا که هرگونه رانت و امتیازهای مالیاتی و... باید از آن‌ها سلب شده و طی برنامه‌ای پنج‌ساله‌ خروج این نهادها از فعالیت‌های اقتصادی برنامه‌ریزی و پایش شود و به‌‌طور مرتب به عموم گزارش شود. اسلامی‌بیدگلی تاکید دارد که گزارش کامل فعالیت این شرکت‌ها را به‌ عنوان شرکت‌هایی که وابسته به نهادهای دولتی و حاکمیتی هستند باید شفاف کنیم؛ یعنی آن‌ها نباید بگویند که ما مثل سایر شرکت‌ها می‌خواهیم اطلاعاتمان را محرمانه نگه داریم چون آن‌ها از امکانات عمومی بودجه و اطلاعات ویژه برای رشد استفاده کردند و طبیعتاً باید تمام اطلاعاتشان شفاف شود.

- شرط بهبود فضای رقابتی در کسب‌وکارها این است که نهادهای حاکمیتی اساساً چه دولت و چه نهادهای نظامی وارد کسب‌وکار نشوند زیرا در غیر این صورت برای بخش خصوصی امکان رقابت با نهادی که قانون‌گذاری دست خودش است، توان مذاکره بالایی دارد و اطلاعات و اخبار بیشتری در اختیار دارد، ممکن نیست. منتها به دلایل متعددی طی دو دهه گذشته به‌ویژه در دوره آقای احمدی‌نژاد، نهادهای نظامی خیلی وارد فضای کسب‌وکار شدند و شاید یکی از دلایل، تنگناهای اقتصادی بین‌المللی بود و این نهادها فکر می‌کردند که وظیفه کمک برای خروج کشور از این تنگناها را دارند اما واقعیت آن است که به‌طور محسوس برای اقتصاد ایران نتایج مطلوبی نداشت.
حضور این بخش‌ها در اقتصاد باعث می‌شود بهره‌وری پایینی برای آن بخش ایجاد شود زیرا آن‌ها کمتر با هدف سودآوری کار می‌کنند، هم حوزه تمرکز تخصصی‌شان نیست و هم فضای رقابت را برای سایرین به هم می‌زنند و همزمان منجر به بزرگ شدن بدنه خود می‌شوند که برایشان مفید نیست حتی برای اداره بخش‌هایی که حوزه اصلی وظایف و مسوولیت‌هایشان است؛ کمااین‌که در بسیاری از بخش‌های دولتی و حاکمیتی به‌دلیل آن‌که شرکت‌ها بزرگ شدند، تعداد کارکنان هم بسیار زیاد شد که به وظایف اصلی آن حوزه نمی‌پردازند. این موضوع فقط محدود به نیروهای نظامی نمی‌شود و حتی بخش‌های دیگر دولت و نهادهای عمومی هم با این پدیده مواجه هستند.
بنابراین از این زاویه خروج نهادهای نظامی از فعالیت‌های اقتصادی خبر خوبی است که احتمالاً به بهبود فضای کسب‌وکار و افزایش رقابت می‌انجامد. اما به نظرم باید برنامه خروج شرکت‌هایی که موجود هستند و بعضاً در صنایع مختلف جزو شرکت‌های کلیدی و مهم هستند مشخص باشد و به صاحبان کسب‌وکار اعلام شود زیرا بخش خصوصی باید بداند که این بازیگر بزرگ که از نهادهای حاکمیتی است، چگونه و با چه برنامه‌ای می‌خواهد از این فضا خارج شود؛ آیا واگذار می‌شود؟ آیا در دل یک شرکت دولتی دیگر قرار می‌گیرد؟ منحل می‌شود؟ همه این موارد روی فضای کسب‌وکار به ‌شدت موثر است.

#نیمکت
http://t.me/nymkat

"تنگنای تصمیم"

بررسی آثار و تبعات اقتصادی محدودیت‌های تازه سپاه در گفت‌وگوی هفته‌نامه #تجارت_فردا با #سعید_اسلامی_بیدگلی

#نیمکت
@nymkat

گره‌های نظارتی فسادخیز

مصاحبه #سعید_اسلامی_بیدگلی با هفته‌نامه #تجارت_فردا درباره فساد در اقتصاد ایران و تاثیر دادگاه‌های اخیر بر روند مبارزه با فساد

http://eslamibidgoli.com/?p=1941

#نیمکت
@nymkat

سرایت بحران از اقتصاد به جامعه

دکتر #سعید_اسلامی_بیدگلی در مصاحبه با هفته‌نامه #تجارت_فردا از تبعات اجتماعی رشد حاشیه‌نشینی در نتیجه بحران بازار اجاره می‌گوید.

#نیمکت
@nymkat

"سرایت بحران از اقتصاد به جامعه"

#سعید_اسلامی_بیدگلی در مصاحبه با هفته‌نامه #تجارت_فردا:

- بارها هشدار داده بودیم که حتی با بهترین برنامه‌های بازآفرینی شهری از منظر شهرسازی و معماری، اگر در اقتصاد دچار چالش بشویم، جمعیت هدف در بافت‌های هدفِ برنامه‌های بازآفرینی با افزایش چشمگیری موجه خواهد شد.

- وقتی وضعیت اقتصادی جامعه نابه‌هنجار می‌شود، بیکاری و تورم افزایش پیدا می‌کند، فقر شهری گسترش می‌یابد و از کیفیت زندگی شهروندان کاسته می‌شود.

- پیشنهادهایی که برای بهبود بازار اجاره ارائه شده بود، شامل توصیه‌هایی برای برنامه‌ریزی اقتصادی در حوزه ساخت و عرضه و همچنین سیاست‌گذاری در اخذ اجاره و مالیات و حل دعاوی بین مالکین و مستاجرین بود. همچنین نهادهایی که به‌طور حرفه‌ای به امر اجاره‌داری مشغولند باید ایجاد شوند و توسعه یابند.

- سیاست‌گذاران ما عادت کرده‌اند که مسائل را رها کنند تا به بحران برسند. در زمان بحران هم سرعت به نتیجه رسیدن راه حل از کیفیت آن مهم‌تر است.

- امروز با بحران حاشیه‌نشینی و کوچ شهری مواجهیم. بحران بازار اجاره تنها بخشی از این ماجراست. ابعاد این مسئله بزرگ می‌تواند به مخاطرات اجتماعی بزرگی دامن بزند.

- بسیاری از نواحی حاشیه‌ای شهرها یا حتی شهرهای اقماری، امکانات رفاهی و زیرساختی لازم برای یک زندگی باکیفیت را ندارند.

- بسیاری از موجران گریزی نداشتند که متناسب با نرخ تورم و افزایش هزینه‌های زندگی‌شان، اجاره‌ها را افزایش دهند.

- مداخله دولت در بازار مسکن‌ نباید به قیمت‌گذاری منجر شود.

- معتقدم‌ در بخش مسکن مالیات بر عایدی موثرتر از مالیات بر خانه‌های خالی است.

- باید زیرساخت‌های توسعه نهاد اجاره‌داری ایجاد شود.‌ این کار در یک افق سه تا چهار ساله امکان‌پذیر است.

- سیاست‌گذار باید برنامه مدونی برای تامین سرپناه دو دهک کم‌درآمد جامعه داشته باشد و زیرساخت‌های بافت‌های ناکارآمد را توسعه دهد. با ادامه وضعیت نابه‌سامان اقتصادی جمعیت این بافت‌ها افزایش خواهد داشت و خزش جمعیتی به سمت مناطق حاشیه‌ای رخ خواهد داد.

#نیمکت
http://T.me/nymkat

"تنفس مصنوعی"

پیش‌بینی روند بازارهای مالی در نیمه دوم سال جاری در میزگرد #سعید_اسلامی_بیدگلی، #کامران_ندری و #حمید_یاری

هفته‌نامه #تجارت_فردا

#نیمکت
@nymkat

"تنفس مصنوعی"

#سعید_اسلامی_بیدگلی در میزگرد پیش‌بینی روند بازارهای مالی در نیمه دوم سال در هفته‌نامه #تجارت_فردا (بخش اول):

- اورشوتینگ بازارها در سال 97، اثر انباشت یکسری مشکلات اقتصادی ایران طی سال‌های گذشته بود. بخش بزرگی از کاهش تورم در دولت اول آقای روحانی، به‌خاطر بازی پانزی بانک‌ها و بخشی از آن هم به‌خاطر رکود و کاهش قیمت در بازارهای کالا در دنیا بود. همچنین اورشوتینگ بازار مسکن در سال‌های قبل نیز باعث شده بود تا قیمت مسکن تغییر محسوسی نکند. حتی به‌نظرم اگر ریاست‌جمهوری خود آقای احمدی‌نژاد هم ادامه پیدا می‌کرد، تورم 40درصدی سال 91 در سال‌های بعدی تجربه نمی‌شد. بخش بزرگی از آرامش فعلی بازارها به‌علت همان تنش اولیه است. یعنی همه بازارها در ابتدا بیش از سطح انتظاری نوسانات داشتند و آن اورشوتینگ رخ داد. به‌نظر می‌رسد که دوره استراحت فرا رسیده است. و البته که حاکمیت و بانک مرکزی هم برخی از رفتارهایشان را اصلاح کردند. اگرچه معتقدم حتی اگر این اصلاح رفتار هم نبود، نوسانات قبلی تکرار نمی‌شد. وقتی کارنامه بانک مرکزی را ارزیابی می‌کنیم، همه این آرامش فعلی ناشی از سیاست‌های بانک مرکزی نیست، یک بخش مهمی ناشی از این واقعیت است که تنش تخلیه شده بود.

- در اقتصادی که دولت چنین نقش بزرگی دارد، دولت‌ها ممکن است تنها در مقاطع کوتاه‌مدت بتوانند شاخص‌ها و متغیرهای اقتصادی را کنترل کنند. اگر فرضاً دولت تصمیم بگیرد که یکباره نرخ‌های بهره بانکی را افزایش دهد، می‌تواند همه پیش‌بینی‌های ما را به‌هم بزند. پیش‌بینی‌های ما بر این فرض استوار است که شرایط فعلی ادامه پیدا کند. در کشور ما دولت و حاکمیت نقش خیلی بزرگی دارند. وقتی در بازه بلندمدت ببینیم، همه اشتباهات‌شان انباشت می‌شود، ناگهان در یک مقطع کوتاه‌مدت، دیگر نمی‌توانند شاخص‌های اقتصادی را کنترل کنند. ولی برای بسیاری از مقاطع کوتاه‌مدت دولت‌ها می‌توانند نرخ‌ها را کنترل کنند و این پیش‌بینی‌ها غلط از آب در می‌آید.

- غیر از مسائل تحریم و روابط بین‌الملل، چالش جدی که با آن مواجه خواهیم بود، مساله عدم اطمینان مجموعه شهروندان، صاحبان کسب‌وکارها، صاحبان سرمایه‌ها و سپرده‌گذاران به سیاست‌گذاری اقتصادی حاکمیت است.

- چالش دیگری که خیلی جای بحث دارد ولی احتمالاً باید در پایان سال راجع به آن صحبت کنیم، نزدیک شدن به پایان دولت است. به‌نظر می‌رسد رفتارهای دولت‌های ما کاملاً به این وابسته است که تا چه حد به پایان دورانشان نزدیک هستند. همین رفتار را در برخی از پیشنهاد‌های مجلس می‌بینیم. مثلاً مجلس پیشنهاد می‌کند که تمام جرایم بانکی را ببخشیم. ماجرایی که به‌نظر به حمایت اصحاب سرمایه از نمایندگان در انتخابات بازمی‌گردد.

- مساله دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد، سرریز نوسانات پیشین در بخش‌های دیگر است. مثل بازار اجاره که جزو بازارهایی بوده که در دوران نوسان شدید، چندان تاثیرپذیر نبوده اما اکنون اثراتش را آرام آرام می‌بینیم.

- بخش بزرگی از مشکلاتی که ما در حوزه کسب‌وکار و توسعه‌نیافتگی بازارهای مالی داریم، به مساله نرخ بهره بازمی‌گردد. همین الان در بازار سرمایه با مساله نرخ‌ها مواجه هستیم. نرخ‌های بالا از طرفی هم منجر به این می‌شود که بهره‌وری، ارزش خودش را در اقتصاد از دست بدهد. در کشورهای توسعه‌یافته وقتی در مورد نرخ بهره یک تا سه درصد صحبت می‌کنیم، یک بهره‌وری نیم‌درصدی مساله اثرگذاری است. ولی در کشور ما ماجرا کاملاً لوث شده و خودش عاملی شده تا نظام کسب‌وکار ما توسعه پیدا نکند. بنابراین به‌نظرم یکی از مهم‌ترین مطالباتی که به‌زودی باید از نهاد دولت و حاکمیت و به‌ویژه سیاست‌گذاری پولی داشته باشیم، این است که تکلیف خودش را با مساله نرخ بهره تعیین و در این حوزه سیاستگذاری کند تا مساله دوگانه نرخ بهره و تورم در اقتصاد ایران حل شود.

#نیمکت
@nymkat

"تنفس مصنوعی"

#سعید_اسلامی_بیدگلی در میزگرد پیش‌بینی روند بازارهای مالی در نیمه دوم سال در هفته‌نامه #تجارت_فردا (بخش دوم):

- بعضی وقت‌ها سیاست‌مداران از رشد بازار سوءاستفاده هم می‌کنند. بخش بزرگی از رشدی که در بازار سرمایه در طول یک‌سال ونیم گذشته رخ داده، رشد اسمی است. آن هم به‌ویژه ناشی از افزایش نرخ ارز و تورم است، به‌خاطر این‌که ارزش جایگزینی شرکت‌ها و سود اسمی شرکت‌ها به شدت افزایش پیدا کرده بود. بنابراین بخشی از بازار سرمایه، مانند بسیاری از دارایی‌های دیگر، در حقیقت خودش را به آن جهش رخ داده، رسانده است.

-  نوسانات دلار در بازار تاثیر می‌گذارد، تاثیرش هم از دو جهت است. اول این‌که ارزش جایگزینی شرکت‌ها را تغییر می‌دهد. از طرف دیگر هم بر درآمد و هزینه بسیاری از شرکت‌ها تاثیر می‌گذارد.

- من فکر می‌کنم که بازار رشد سریع خودش را تجربه کرده و رشد هیجانی شاخص متوقف خواهد شد. یک بخشی از مجموع رشد بازار از ابتدای امسال تاکنون، به‌خاطر ورود سرمایه‌های جدید بود که کاملاً محسوس بود. اگر سیاستگذاری خوبی از سوی دولت و نهاد ناظر بازار سرمایه صورت می‌گرفت، می‌توانستیم امسال عرضه‌های اولیه خیلی خوبی داشته باشیم. به هر حال نگرانی از نوسانات در سیاستگذاران هم وجود دارد. معمولاً در بازار سرمایه، ترس زیاد است، چراکه شاخص هر روز پیداست و به خاطر همین خیلی از سیاست‌گذاران به سمت ریسک کردن در بازار سرمایه نمی‌روند.

-  معمولاً وقتی حاکمیت‌ها عملکرد ضعیفی دارند، تلاش می‌کنند نشان دهند کشور در خطر است. در ماه‌های گذشته، حاکمیت متوجه شده بود که بازارها در یک آرامش پس از جهش قرار گرفته‌اند یا این‌که حس کرده بود که در برخی بازارها، توان مداخله و دخالت در شرایطی را که سطح ریسک عوض نشود، دارد. بنابراین به جامعه القا می‌کرد که کارهای خیلی مهمی در منطقه انجام می‌دهد. خبرهایی را که به خطرات ایران می‌پرداخت در رسانه‌های داخلی، بیشتر از رسانه‌های خارجی می‌دیدیم.

- فکر می‌کنم بازارها تا پایان سال خیلی نوسانات جدی نداشته باشند. حدس من این است که دلار در همین کانال‌ها بماند و افزایش جدی پیدا نکند. به‌ویژه اگر ورود اروپا به ماجرای حل مسائل اقتصادی ایران جدی شود، حتی ممکن است شرایط بهبود یابد.

- فعالان بازار سرمایه معمولا از دانش مالی بالاتری نسبت به متوسط جامعه برخوردارند. فکر می‌کنم که در بازار سرمایه، فرصت خوب هست و احتمالاً هم ورود سرمایه جدید را شاهد باشیم، اما این ورود به حدی نیست که تاثیراتی در متغیرهای اقتصاد کلان بگذارد، چون اصلاً چنین ظرفیتی وجود ندارد. بنابراین فکر می‌کنم بخش بزرگی از سرمایه‌گذاری‌ها مجدداً به شبکه پولی برمی‌گردد. برای توسعه بازار سرمایه، انتشار اوراق بدهی می‌تواند کمک‌کننده باشد، این اوراق می‌تواند مردم عادی را هم که در کلاس ریسک‌گریزی متوسط جامعه هستند، جذب بازار سرمایه کند.

#نیمکت
http://T.me/nymkat

#نیما_نامداری در #تجارت_فردا نوشته است:

نظام اداره کشور واگراست، یعنی مکانیسم‌های تصمیم‌گیری در نظام اداره کشور طوری طراحی شده که تصمیم‌گیرنده نهایی مشخص نیست و معلوم نیست چه کسی در نهایت پاسخگوی یک تصمیم است و فرآیندهای تصمیم‌سازی به‌شدت پیچیده و وصله پینه‌ای هستند. مثلاً هر جا قرار بوده تصمیمی گرفته شود که تبعات چندوجهی دارد یک شورا یا مجمع یا کمیسیون جدید ایجاد شده و انبوهی از اشخاص حقیقی و حقوقی در آن عضو شده‌اند. در چنین فرآیندی همان‌قدر که جلو بردن یک کار سخت است (چون باید انبوهی از نهادها و اشخاص را متقاعد کرد) ممانعت از انجام یک کار، آسان است. برای کار کردن باید همه را قانع کرد اما برای کار نکردن، یک مخالف هم کافی است.

در عین حال مکانیسم‌های چک و بالانس هم وجود ندارد. یعنی مشخص نیست اگر جایی گرفتار بن‌بست شد و نهادهای متعدد، قدرت هم را خنثی کردند چگونه می‌توان از بن‌بست خارج شد (مثلاً قضیه FATF یا مبارزه با فساد اقتصادی راببینید). برای این موضوعات راه‌حل حقوقی و نهادی نداشته‌ایم در نتیجه شکاف عمیقی میان مسئولیت (Responsibility) و پاسخگویی (Accountability) ایجاد شده، یعنی افراد به‌اندازه تأثیری که در ایجاد یک وضعیت داشته‌اند در قبال تبعات آن پاسخگو نیستند. پاسخگویی در قبال تبعات اقدامات یکی از مهمترین روش‌های چک و بالانس است. وقتی کسی بداند باید در قبال تبعات اقداماتش پاسخگو باشد (هم نزد افکار عمومی و هم نزد نهادهای نظارتی) و مسئولیت آن را کامل بپذیرد، طبیعی است که شیوه رفتارش تغییر خواهد کرد.

#نیمکت
http://T.me/nymkat

"تشدید ریسک سیاستگذاری"

گفت‌وگوی #سعید_اسلامی_بیدگلی دبیرکل #کانون_نهادهای_سرمایه‌گذاری_ایران با هفته‌نامه #تجارت_فردا درباره اثر اتفاقات آبان‌ماه بر بازارها

#نیمکت
@nymkat