#termin #terminologiya
Ekspansiya (lot.) — davlatning hududi, ta’siri yoki qudratini oshirish jarayonini anglatadi. Bu turli usullar orqali amalga oshirilishi mumkin:
1. Hududiy kengayish – Bosib olish, mustamlakachilik yoki shartnomalar orqali yangi yerlarni qo‘shib olish (masalan, Rim imperiyasining kengayishi yoki AQShning G‘arbga qarab kengayishi).
2. Iqtisodiy kengayish – Savdo, investitsiyalar yoki iqtisodiy siyosatlar orqali boshqa hududlarga ta’sir doirasini kengaytirish (masalan, Xitoyning “Bir makon, bir yo‘l” tashabbusi).
3. Harbiy kengayish – Muhim hududlarda harbiy bazalar yoki ittifoqlar orqali harbiy ta’sirni oshirish (masalan, NATOning kengayishi).
4. G‘oyaviy kengayish – Demokratiya, kommunizm yoki millatchilik kabi siyosiy mafkuralarning tarqalishi (masalan, Sovuq urush davrida AQSh va SSSRning ta’siri).
5. Institutsional kengayish – Siyosiy tashkilotlar, ittifoqlar yoki bloklarning o‘sishi (masalan, Yevropa Ittifoqining yangi davlatlarni qabul qilishi).
✈️ @NoPoisk
Ekspansiya (lot.) — davlatning hududi, ta’siri yoki qudratini oshirish jarayonini anglatadi. Bu turli usullar orqali amalga oshirilishi mumkin:
1. Hududiy kengayish – Bosib olish, mustamlakachilik yoki shartnomalar orqali yangi yerlarni qo‘shib olish (masalan, Rim imperiyasining kengayishi yoki AQShning G‘arbga qarab kengayishi).
2. Iqtisodiy kengayish – Savdo, investitsiyalar yoki iqtisodiy siyosatlar orqali boshqa hududlarga ta’sir doirasini kengaytirish (masalan, Xitoyning “Bir makon, bir yo‘l” tashabbusi).
3. Harbiy kengayish – Muhim hududlarda harbiy bazalar yoki ittifoqlar orqali harbiy ta’sirni oshirish (masalan, NATOning kengayishi).
4. G‘oyaviy kengayish – Demokratiya, kommunizm yoki millatchilik kabi siyosiy mafkuralarning tarqalishi (masalan, Sovuq urush davrida AQSh va SSSRning ta’siri).
5. Institutsional kengayish – Siyosiy tashkilotlar, ittifoqlar yoki bloklarning o‘sishi (masalan, Yevropa Ittifoqining yangi davlatlarni qabul qilishi).
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
FARQI NIMADA?
MATERIK vs QITʼA
Materik va qitʼa tushunchalari ko‘pincha bir-biriga yaqin maʼnoda ishlatilsa-da, ular o‘rtasida muhim farqlar bor:
➡️ Materik (kontinent)
Bu yerning yirik quruqlik massasi bo‘lib, atrofini dengiz yoki okeanlar o‘rab turadi.
🟢 Hozirgi vaqtda yer yuzida 6 ta materik bor:
1. Yevrosiyo
2. Afrika
3. Shimoliy Amerika
4. Janubiy Amerika
5. Antarktida
6. Avstraliya
➡️ Qitʼa (geopolitik tushuncha)
Qitʼa odatda geografik, madaniy, siyosiy yoki tarixiy jihatdan ajratilgan yirik quruqlik hududi hisoblanadi.
Masalan, Yevropa va Osiyo yagona materik — Yevrosiyo tarkibiga kiradi, lekin ular ikki alohida qitʼa sifatida ajratiladi.
🟢 Dunyo 7 ta qitʼaga bo‘linadi:
1. Osiyo
2. Afrika
3. Shimoliy Amerika
4. Janubiy Amerika
5. Antarktida
6. Yevropa
7. Avstraliya
Xulosa
Materik – faqat tabiiy-geografik tushuncha, u quruqlik massasi sifatida qaraladi.
Qitʼa – tarixiy, madaniy va siyosiy jihatlarni ham qamrab oluvchi tushuncha, baʼzan bitta materikdan bir nechta qitʼalar ajralishi mumkin.
Misol: Yevropa va Osiyo bitta materik (Yevrosiyo), lekin alohida qitʼalar sifatida qaraladi.
📱 @NoPoisk
MATERIK vs QITʼA
Materik va qitʼa tushunchalari ko‘pincha bir-biriga yaqin maʼnoda ishlatilsa-da, ular o‘rtasida muhim farqlar bor:
Bu yerning yirik quruqlik massasi bo‘lib, atrofini dengiz yoki okeanlar o‘rab turadi.
1. Yevrosiyo
2. Afrika
3. Shimoliy Amerika
4. Janubiy Amerika
5. Antarktida
6. Avstraliya
Qitʼa odatda geografik, madaniy, siyosiy yoki tarixiy jihatdan ajratilgan yirik quruqlik hududi hisoblanadi.
Masalan, Yevropa va Osiyo yagona materik — Yevrosiyo tarkibiga kiradi, lekin ular ikki alohida qitʼa sifatida ajratiladi.
1. Osiyo
2. Afrika
3. Shimoliy Amerika
4. Janubiy Amerika
5. Antarktida
6. Yevropa
7. Avstraliya
Xulosa
Materik – faqat tabiiy-geografik tushuncha, u quruqlik massasi sifatida qaraladi.
Qitʼa – tarixiy, madaniy va siyosiy jihatlarni ham qamrab oluvchi tushuncha, baʼzan bitta materikdan bir nechta qitʼalar ajralishi mumkin.
Misol: Yevropa va Osiyo bitta materik (Yevrosiyo), lekin alohida qitʼalar sifatida qaraladi.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
BILASIZMI?
AVTOBUS bekatlari oʻrtasidagi masofa yo‘lovchilar oqimi, jamoat transporti tizimining samaradorligi va shahar infratuzilmasiga bogʻliq ravishda turlicha boʻladi.
Quyida ayrim mamlakatlar va shaharlarning tajribasini koʻrib chiqamiz:
1. Yevropa
- London, Buyuk Britaniya: 300–400 metr
- Berlin, Germaniya: 400–600 metr
- Parij, Fransiya: 300–500 metr
- Moskva, Rossiya: 400–600 metr
Yevropada piyodalar uchun qulaylik va transport samaradorligini muvozanatlash maqsadida bekatlar orasidagi masofa nisbatan qisqa bo‘lib, odatda 400 metr atrofida bo‘ladi.
2. AQSh va Kanada
- Nyu-York: 250–400 metr
- Los-Anjeles: 400–800 metr
- Toronto: 300–500 metr
AQShning yirik shaharlarida masofa avtomobillarga qulaylik yaratish maqsadida ba’zan 800 metrgacha uzaytirilgan.
3. Osiyo
- Tokio, Yaponiya: 300–500 metr
- Pekin, Xitoy: 500–800 metr
- Seul, Janubiy Koreya: 300–600 metr
Osiyo shaharlarida yuqori yo‘lovchi zichligi sababli bekatlar orasidagi masofa qisqa bo‘lib, jamoat transporti tarmog‘i yaxshi rivojlangan.
4. Markaziy Osiyo
- Toshkent, O‘zbekiston: 300–600 metr
- Ostona, Qozog‘iston: 400–700 metr
Bekatlar orasidagi masofa yo‘lovchilar oqimi va yo‘llar kengligiga qarab farq qiladi. Toshkent shahrida masofa odatda 500 metr atrofida bo‘ladi. Boshqa hududlarda esa bir necha kilometrni tashkil etadi)
Ko‘pchilik rivojlangan mamlakatlarda jamoat transportining samaradorligi va piyodalar qulayligini ta’minlash uchun bekatlar orasidagi masofa 400–600 metr atrofida saqlanadi. Katta yo‘lovchi oqimi bo‘lgan joylarda esa 300–400 metr oralig‘ida bo‘lishi tavsiya etiladi.
PS: Sizning hududingizda qanday vaziyat?
✈️ @NavoBank
AVTOBUS bekatlari oʻrtasidagi masofa yo‘lovchilar oqimi, jamoat transporti tizimining samaradorligi va shahar infratuzilmasiga bogʻliq ravishda turlicha boʻladi.
Quyida ayrim mamlakatlar va shaharlarning tajribasini koʻrib chiqamiz:
1. Yevropa
- London, Buyuk Britaniya: 300–400 metr
- Berlin, Germaniya: 400–600 metr
- Parij, Fransiya: 300–500 metr
- Moskva, Rossiya: 400–600 metr
Yevropada piyodalar uchun qulaylik va transport samaradorligini muvozanatlash maqsadida bekatlar orasidagi masofa nisbatan qisqa bo‘lib, odatda 400 metr atrofida bo‘ladi.
2. AQSh va Kanada
- Nyu-York: 250–400 metr
- Los-Anjeles: 400–800 metr
- Toronto: 300–500 metr
AQShning yirik shaharlarida masofa avtomobillarga qulaylik yaratish maqsadida ba’zan 800 metrgacha uzaytirilgan.
3. Osiyo
- Tokio, Yaponiya: 300–500 metr
- Pekin, Xitoy: 500–800 metr
- Seul, Janubiy Koreya: 300–600 metr
Osiyo shaharlarida yuqori yo‘lovchi zichligi sababli bekatlar orasidagi masofa qisqa bo‘lib, jamoat transporti tarmog‘i yaxshi rivojlangan.
4. Markaziy Osiyo
- Toshkent, O‘zbekiston: 300–600 metr
- Ostona, Qozog‘iston: 400–700 metr
Bekatlar orasidagi masofa yo‘lovchilar oqimi va yo‘llar kengligiga qarab farq qiladi. Toshkent shahrida masofa odatda 500 metr atrofida bo‘ladi. Boshqa hududlarda esa bir necha kilometrni tashkil etadi)
Ko‘pchilik rivojlangan mamlakatlarda jamoat transportining samaradorligi va piyodalar qulayligini ta’minlash uchun bekatlar orasidagi masofa 400–600 metr atrofida saqlanadi. Katta yo‘lovchi oqimi bo‘lgan joylarda esa 300–400 metr oralig‘ida bo‘lishi tavsiya etiladi.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
BILASIZMI?
Bankni soxta pullar bilan aldab boʻladimi?
Kassalarda ishlatiladigan dollar tekshiruvchi apparatlar odatda yuqori ishonchlilik darajasiga ega.
Ular turli xil tekshiruv usullari bilan jihozlangan:
Ultrabinafsha (UV) nurlari – banknotadagi maxsus belgilarning UV himoyasini tekshiradi.
Infraqizil (IR) spektr – haqiqiy kupyuralarda bo‘ladigan yashirin belgilarni ko‘radi.
Magnit himoyasi (MG) – banknotadagi maxsus magnit bo‘yoqlar mavjudligini aniqlaydi.
Hajm va qalinlik (Size & Thickness) – har bir nominalning standart o‘lchamiga mosligini tekshiradi.
Spektral analiz – muayyan to‘lqin uzunligidagi yorug‘lik orqali qog‘oz va bo‘yoq tarkibini tekshiradi.
Seriya raqamini o‘qish va solishtirish – ayrim ilg‘or modellar banknotaning seriya raqamini ham tekshiradi.
Ishonchlilik darajasi
Banklar ishlatadigan professional skanerlar odatda yuqori aniqlikka ega va hatto yaxshi tayyorlangan qalbaki pullarni ham aniqlay oladi. Ammo 100% kafolat uchun apparatni muntazam yangilab borish va dasturiy ta’minotini modernizatsiya qilish lozim.
Agar yuqori ishonchlilik kerak bo‘lsa, CBCT (Central Bank Certified Technology) yoki xalqaro standartlarga mos keluvchi (masalan, ECB yoki FED sertifikati bor) modellardan foydalanish tavsiya etiladi.
✈️ @NavoBank - no money, no honey)
Bankni soxta pullar bilan aldab boʻladimi?
Kassalarda ishlatiladigan dollar tekshiruvchi apparatlar odatda yuqori ishonchlilik darajasiga ega.
Ular turli xil tekshiruv usullari bilan jihozlangan:
Ultrabinafsha (UV) nurlari – banknotadagi maxsus belgilarning UV himoyasini tekshiradi.
Infraqizil (IR) spektr – haqiqiy kupyuralarda bo‘ladigan yashirin belgilarni ko‘radi.
Magnit himoyasi (MG) – banknotadagi maxsus magnit bo‘yoqlar mavjudligini aniqlaydi.
Hajm va qalinlik (Size & Thickness) – har bir nominalning standart o‘lchamiga mosligini tekshiradi.
Spektral analiz – muayyan to‘lqin uzunligidagi yorug‘lik orqali qog‘oz va bo‘yoq tarkibini tekshiradi.
Seriya raqamini o‘qish va solishtirish – ayrim ilg‘or modellar banknotaning seriya raqamini ham tekshiradi.
Ishonchlilik darajasi
Banklar ishlatadigan professional skanerlar odatda yuqori aniqlikka ega va hatto yaxshi tayyorlangan qalbaki pullarni ham aniqlay oladi. Ammo 100% kafolat uchun apparatni muntazam yangilab borish va dasturiy ta’minotini modernizatsiya qilish lozim.
Agar yuqori ishonchlilik kerak bo‘lsa, CBCT (Central Bank Certified Technology) yoki xalqaro standartlarga mos keluvchi (masalan, ECB yoki FED sertifikati bor) modellardan foydalanish tavsiya etiladi.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
BILASIZMI?
🟢 Hayotning har bir qismida arifmetika.
"A" formatdagi qog‘ozlar — bu ISO 216 xalqaro standarti asosida belgilangan qog‘oz o‘lchamlari bo‘lib, ular A0 dan A10 gacha bo‘ladi. Ularning orasidagi asosiy farq — hajm (o‘lcham) va foydalanish maqsadida.
Har bir keyingi format (masalan, A1 → A2, A2 → A3) ilgari formatning yarmiga teng (uzunlik bo‘yicha yarmiga qisqartirilgan).
Masalan:
A4 — A3 ning yarmi.
A5 — A4 ning yarmi.
Geometrik nisbat — kvadrat ildiz 2 (√2):
A seriyasi qog‘ozlarining tomonlari nisbati 1:√2 (ya’ni 1:1.414...) ga teng.
A0 — asosiy format bo‘lib, uning maydoni 1 kvadrat metr (ya'ni 841 mm × 1189 mm).
"A" — asosiy qog‘oz formatlari.
"B" va "C" seriyalari ham bor:
B seriyasi: A va C o‘rtasidagi oraliq o‘lchamlar.
C seriyasi: asosan konvertlar uchun ishlatiladi (masalan, A4 hujjatni C4 konvertga solish mumkin).
✈️ @NavoBank - reklama.
"A" formatdagi qog‘ozlar — bu ISO 216 xalqaro standarti asosida belgilangan qog‘oz o‘lchamlari bo‘lib, ular A0 dan A10 gacha bo‘ladi. Ularning orasidagi asosiy farq — hajm (o‘lcham) va foydalanish maqsadida.
Har bir keyingi format (masalan, A1 → A2, A2 → A3) ilgari formatning yarmiga teng (uzunlik bo‘yicha yarmiga qisqartirilgan).
Masalan:
A4 — A3 ning yarmi.
A5 — A4 ning yarmi.
Geometrik nisbat — kvadrat ildiz 2 (√2):
A seriyasi qog‘ozlarining tomonlari nisbati 1:√2 (ya’ni 1:1.414...) ga teng.
A0 — asosiy format bo‘lib, uning maydoni 1 kvadrat metr (ya'ni 841 mm × 1189 mm).
"A" — asosiy qog‘oz formatlari.
"B" va "C" seriyalari ham bor:
B seriyasi: A va C o‘rtasidagi oraliq o‘lchamlar.
C seriyasi: asosan konvertlar uchun ishlatiladi (masalan, A4 hujjatni C4 konvertga solish mumkin).
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
#termin #terminologiya
🟢 Manipulyatsiya — bu o'z manfaati yo'lifa boshqalarning fikrini, his-tuyg‘ularini yoki xatti-harakatlarini yashirin yoki bilvosita yo‘llar bilan nazorat qilish, boshqarish, taʼsir koʼrsatish o‘zgartirish usulidir. Odatda manipulyatsiya qiluvchi shaxs o‘z manfaatlarini ko‘zlab, boshqalarga ta’sir qiladi, lekin bu ta’sir qilinayotgan odam buni darhol anglamasligi mumkin.
🤔 Manipulyatsiyaning asosiy belgilaridan ba’zilari:
• Yolg‘on yoki haqiqatni yashirish
• Aybdorlik hissini uyg‘otish
• Qasddan bosim o‘tkazish
• Hissiyotlar bilan o‘ynash
Misollar:
1. Hissiy manipulyatsiya:
Do‘stingiz sizdan yordam so‘rab: “Agar chin do‘st bo‘lsang, men uchun buni qilarding...” deydi. Bu orqali u sizni aybdor his qilishingizga majbur qiladi va qaroringizni o‘zgartirishga urinadi.
2. Reklama manipulyatsiyasi:
Reklamada: “Faqat bugun! So‘nggi imkoniyat!” deb yoziladi. Bu sizda imkoniyatni boy berish qo‘rquvini uyg‘otadi va tezda xarid qilishga undaydi.
3. Siyosiy manipulyatsiya:
Siyosatchi raqibini yomon ko‘rsatish uchun yolg‘on ma’lumotlar tarqatadi, shu orqali odamlarning fikrini boshqarishga harakat qiladi.
✈️ @NavoBank – obuna boʻlishga ulgurib qoling)
• Yolg‘on yoki haqiqatni yashirish
• Aybdorlik hissini uyg‘otish
• Qasddan bosim o‘tkazish
• Hissiyotlar bilan o‘ynash
Misollar:
1. Hissiy manipulyatsiya:
Do‘stingiz sizdan yordam so‘rab: “Agar chin do‘st bo‘lsang, men uchun buni qilarding...” deydi. Bu orqali u sizni aybdor his qilishingizga majbur qiladi va qaroringizni o‘zgartirishga urinadi.
2. Reklama manipulyatsiyasi:
Reklamada: “Faqat bugun! So‘nggi imkoniyat!” deb yoziladi. Bu sizda imkoniyatni boy berish qo‘rquvini uyg‘otadi va tezda xarid qilishga undaydi.
3. Siyosiy manipulyatsiya:
Siyosatchi raqibini yomon ko‘rsatish uchun yolg‘on ma’lumotlar tarqatadi, shu orqali odamlarning fikrini boshqarishga harakat qiladi.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
BILASIZMI?
Metrni o'ylab topgan odam 1 mm asli 1 mm ekanligini qayerdan bilgan?
1. Metr qanday paydo bo‘lgan?
18-asrda (taxminan 1790-yillar), Fransiyada butun dunyo uchun yagona va standart uzunlik o‘lchovi yaratish istagi paydo bo‘ldi. Ular quyidagi asosda qaror qabul qilishdi:
> 1 metr = Yer meridiani uzunligining 1/10 000 000 (o‘n milliondan bir) qismi
ya’ni, ekvatordan qutbgacha bo‘lgan masofa 10 million metr deb qabul qilindi.
2. Millimetr nima?
Metr asosida kichikroq birliklar kiritildi:
1 dekimetr = 0.1 metr
1 santimetr = 0.01 metr
1 millimetr = 0.001 metr (ya’ni 1 metrning mingdan bir qismi)
Shu tariqa, 1 mm = 0.001 metr deb belgilandi.
3. Nega aynan "mingga bo‘linadi"?
Chunki metrik tizim o‘nlik sanoq tizimiga asoslangan, bu esa:
Hisoblashni osonlashtiradi
Har bir birlik keyingisiga 10 marta farq bilan o‘tadi
4. Bugungi kunda metr qanday aniqlanadi?
Hozirgi zamonaviy fanlarda 1 metr quyidagicha aniqlangan:
> 1 metr — vakuumda yorug‘lik 1/299,792,458 soniyada bosib o‘tadigan masofa.
Ya’ni, metrni endi Yerga emas, yorug‘lik tezligiga bog‘lashgan. Bu esa aniqroq va barqaror o‘lchov beradi.
✈️ @nopoisk
Metrni o'ylab topgan odam 1 mm asli 1 mm ekanligini qayerdan bilgan?
1. Metr qanday paydo bo‘lgan?
18-asrda (taxminan 1790-yillar), Fransiyada butun dunyo uchun yagona va standart uzunlik o‘lchovi yaratish istagi paydo bo‘ldi. Ular quyidagi asosda qaror qabul qilishdi:
> 1 metr = Yer meridiani uzunligining 1/10 000 000 (o‘n milliondan bir) qismi
ya’ni, ekvatordan qutbgacha bo‘lgan masofa 10 million metr deb qabul qilindi.
2. Millimetr nima?
Metr asosida kichikroq birliklar kiritildi:
1 dekimetr = 0.1 metr
1 santimetr = 0.01 metr
1 millimetr = 0.001 metr (ya’ni 1 metrning mingdan bir qismi)
Shu tariqa, 1 mm = 0.001 metr deb belgilandi.
3. Nega aynan "mingga bo‘linadi"?
Chunki metrik tizim o‘nlik sanoq tizimiga asoslangan, bu esa:
Hisoblashni osonlashtiradi
Har bir birlik keyingisiga 10 marta farq bilan o‘tadi
4. Bugungi kunda metr qanday aniqlanadi?
Hozirgi zamonaviy fanlarda 1 metr quyidagicha aniqlangan:
> 1 metr — vakuumda yorug‘lik 1/299,792,458 soniyada bosib o‘tadigan masofa.
Ya’ni, metrni endi Yerga emas, yorug‘lik tezligiga bog‘lashgan. Bu esa aniqroq va barqaror o‘lchov beradi.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
#termin #terminologiya
🟢 Golland kasalligi.
“Dutch Disease” — bu tabiiy resurslar, ayniqsa neft, gaz yoki kon boyliklari kabi eksportdan katta daromad topayotgan davlatlarda yuzaga keladigan iqtisodiy muammo.
Atama 1970-yillarda Niderlandiyada (Hollandiyada) aniqlangan holat asosida nomlangan.
Qanday yuz beradi?
1. Resurs topiladi yoki eksport kuchayadi
Mamlakat katta miqdorda neft yoki boshqa tabiiy boyliklarni eksport qilib, valyuta kirimiga ega bo‘ladi.
2. Milliy valyuta mustahkamlanadi Eksportdan tushayotgan valyuta sababli mahalliy pul qadri oshadi.
3. Boshqa sohalar zarar ko‘radi
Qishloq xo‘jaligi, sanoat kabi eksportga qodir, lekin raqobatchi sohalar eksport qila olmay qoladi — ular xorijiy bozorga nisbatan juda qimmatga aylanadi.
4. Mehnat va kapital resurslari bir sohada to‘planadi
Ko‘pchilik foyda ko‘rish uchun tabiiy resurs sohasiga o‘tadi, boshqa sohalar esa kuchsizlanadi.
Natijada:
- Iqtisodiy muvozanat yo‘qoladi
- Diversifikatsiya (xilma-xillik) yo‘qoladi
- Ishsizlik yoki iqtisodiy zaiflik kuchayadi agar resurs narxlari tushsa
- Inflyatsiya xavfi ortadi
Real misollar:
- Niderlandiya (1960-70) — tabiiy gaz eksporti kuchayganida sanoat pasaydi.
- Rossiya, Nigeriya, Venesuela — neft eksporti ustuvor bo‘lib, boshqa sohalar sustlashgan.
✈️ @NoPoisk
“Dutch Disease” — bu tabiiy resurslar, ayniqsa neft, gaz yoki kon boyliklari kabi eksportdan katta daromad topayotgan davlatlarda yuzaga keladigan iqtisodiy muammo.
Atama 1970-yillarda Niderlandiyada (Hollandiyada) aniqlangan holat asosida nomlangan.
Qanday yuz beradi?
1. Resurs topiladi yoki eksport kuchayadi
Mamlakat katta miqdorda neft yoki boshqa tabiiy boyliklarni eksport qilib, valyuta kirimiga ega bo‘ladi.
2. Milliy valyuta mustahkamlanadi Eksportdan tushayotgan valyuta sababli mahalliy pul qadri oshadi.
3. Boshqa sohalar zarar ko‘radi
Qishloq xo‘jaligi, sanoat kabi eksportga qodir, lekin raqobatchi sohalar eksport qila olmay qoladi — ular xorijiy bozorga nisbatan juda qimmatga aylanadi.
4. Mehnat va kapital resurslari bir sohada to‘planadi
Ko‘pchilik foyda ko‘rish uchun tabiiy resurs sohasiga o‘tadi, boshqa sohalar esa kuchsizlanadi.
Natijada:
- Iqtisodiy muvozanat yo‘qoladi
- Diversifikatsiya (xilma-xillik) yo‘qoladi
- Ishsizlik yoki iqtisodiy zaiflik kuchayadi agar resurs narxlari tushsa
- Inflyatsiya xavfi ortadi
Real misollar:
- Niderlandiya (1960-70) — tabiiy gaz eksporti kuchayganida sanoat pasaydi.
- Rossiya, Nigeriya, Venesuela — neft eksporti ustuvor bo‘lib, boshqa sohalar sustlashgan.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
#termin #terminologiya
"Limonlar bozori" (Market for lemons)
— Sifatni aniqlab bo‘lmaydigan bozorlarda yomon mahsulotlar yaxshi mahsulotlarni siqib chiqarishi. Odatda, ishlatilgan avtomobillar bozoriga nisbatan ishlatiladi.
🍋 "Limonlar bozori" tushunchasi iqtisodchi Jorj Akerlofning 1970-yilda yozilgan mashhur maqolasidan olingan. Maqola nomi: "The Market for Lemons: Quality Uncertainty and the Market Mechanism" (Limonlar bozori: sifat noaniqligi va bozor mexanizmi).
🟢 Haqiqiy hayotdagi misollar:
• Ishlatilgan avtomobillar bozori
• Sug‘urta bozori
• Ish bozori
✈️ @NoPoisk - #iqtisodiyot
"Limonlar bozori" (Market for lemons)
— Sifatni aniqlab bo‘lmaydigan bozorlarda yomon mahsulotlar yaxshi mahsulotlarni siqib chiqarishi. Odatda, ishlatilgan avtomobillar bozoriga nisbatan ishlatiladi.
🍋 "Limonlar bozori" tushunchasi iqtisodchi Jorj Akerlofning 1970-yilda yozilgan mashhur maqolasidan olingan. Maqola nomi: "The Market for Lemons: Quality Uncertainty and the Market Mechanism" (Limonlar bozori: sifat noaniqligi va bozor mexanizmi).
• Ishlatilgan avtomobillar bozori
• Sug‘urta bozori
• Ish bozori
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
#termin #terminologiya
"Dead cat bounce" (O‘lik mushuk sakrashi)
— Fond bozorida keskin pasayishdan keyin vaqtincha biroz o‘sish; bu tiklanish emas, qisqa muddatli "aldov".
Ma’nosi:
Agar biror aktiv (masalan, kompaniya aksiyasi) tez va keskin pasaygandan so‘ng biroz ko‘tarilsa, lekin keyin yana pasayishni davom ettirsa — bu holat "dead cat bounce" deb ataladi.
Nega shunday ataladi?
Iboraning kelib chiqishi: "Hatto o‘lik mushuk ham balandlikdan tashlansa, bir marta sakraydi." Ya’ni, bu ko‘tarilish haqiqiy tiklanish emas, balki pasayishdan keyingi qisqa "sakrash" xolos.
@NoPoisk – nopremium)
"Dead cat bounce" (O‘lik mushuk sakrashi)
— Fond bozorida keskin pasayishdan keyin vaqtincha biroz o‘sish; bu tiklanish emas, qisqa muddatli "aldov".
Ma’nosi:
Agar biror aktiv (masalan, kompaniya aksiyasi) tez va keskin pasaygandan so‘ng biroz ko‘tarilsa, lekin keyin yana pasayishni davom ettirsa — bu holat "dead cat bounce" deb ataladi.
Nega shunday ataladi?
Iboraning kelib chiqishi: "Hatto o‘lik mushuk ham balandlikdan tashlansa, bir marta sakraydi." Ya’ni, bu ko‘tarilish haqiqiy tiklanish emas, balki pasayishdan keyingi qisqa "sakrash" xolos.
@NoPoisk – nopremium)
LAVANDA – Tabiatning xushbo‘y mo‘jizasi
Lavanda — faqat go‘zalligi bilan emas, balki shifobaxsh xususiyatlari bilan ham mashhur o‘simlik. Asosan O‘rta yer dengizi bo‘ylarida o‘sadigan bu mo‘jizaviy gul hozirda butun dunyoda yetishtiriladi.
Qiziqarli faktlar:
Lavanda nomi lotincha "lavare" – "yuvmoq" so‘zidan olingan. Rimliklar uni hammomda ishlatishgan.
Tabiiy antiseptik: yara va kuygan joylarni davolashda qo‘llaniladi.
Asalari va kapalaklar uchun eng sevimli o‘simliklardan biri.
Uyquni yaxshilaydi — lavanda moyi bilan yostiqqa bir necha tomchi tomizish kifoya.
Qo‘llanilishi:
Atir va kosmetik mahsulotlarda;
Stress va bosh og‘rig‘iga qarshi aromaterapiyada;
Lavanda — nafaqat gul, balki tinchlik, sog‘liq va ilhom manbai!
Suratda gullashdan avval va gullagandagi holatini ko'rishingiz mumkin.
T.me/NoPoisk
Lavanda — faqat go‘zalligi bilan emas, balki shifobaxsh xususiyatlari bilan ham mashhur o‘simlik. Asosan O‘rta yer dengizi bo‘ylarida o‘sadigan bu mo‘jizaviy gul hozirda butun dunyoda yetishtiriladi.
Qiziqarli faktlar:
Lavanda nomi lotincha "lavare" – "yuvmoq" so‘zidan olingan. Rimliklar uni hammomda ishlatishgan.
Tabiiy antiseptik: yara va kuygan joylarni davolashda qo‘llaniladi.
Asalari va kapalaklar uchun eng sevimli o‘simliklardan biri.
Uyquni yaxshilaydi — lavanda moyi bilan yostiqqa bir necha tomchi tomizish kifoya.
Qo‘llanilishi:
Atir va kosmetik mahsulotlarda;
Stress va bosh og‘rig‘iga qarshi aromaterapiyada;
Lavanda — nafaqat gul, balki tinchlik, sog‘liq va ilhom manbai!
Suratda gullashdan avval va gullagandagi holatini ko'rishingiz mumkin.
T.me/NoPoisk
SEVADI – SEVMAYDI… ROMASHKA
Romashka gulini qo‘lga olib, barglarini birma-bir uzib:
“Sevadi… Sevmaydi… Sevadi…”
degan o‘yinni eslaysizmi?
Bu qadimiy urf-odat Yevropada paydo bo‘lgan va ko‘plab yuraklar bashoratni aynan romashkadan kutgan.
Nega aynan romashka?
Uning bargchalari silliq, tartibli va oson uziladi.
Qadimda romashka sevgi ramzi sifatida qaralgan.
U “toki oxirgisi nima deydi” degan hayajonli kutish timsoliga aylangan.
Bu o‘yin aslida nima?
— Bu yurakdagi noaniqlik, umid va hayajonning ifodasidir.
Umri davomida bir marotaba bo‘lsa ham sinab ko‘rganlar bordir-a👀
T.me/NoPoisk
Romashka gulini qo‘lga olib, barglarini birma-bir uzib:
“Sevadi… Sevmaydi… Sevadi…”
degan o‘yinni eslaysizmi?
Bu qadimiy urf-odat Yevropada paydo bo‘lgan va ko‘plab yuraklar bashoratni aynan romashkadan kutgan.
Nega aynan romashka?
Uning bargchalari silliq, tartibli va oson uziladi.
Qadimda romashka sevgi ramzi sifatida qaralgan.
U “toki oxirgisi nima deydi” degan hayajonli kutish timsoliga aylangan.
Bu o‘yin aslida nima?
— Bu yurakdagi noaniqlik, umid va hayajonning ifodasidir.
Umri davomida bir marotaba bo‘lsa ham sinab ko‘rganlar bordir-a👀
T.me/NoPoisk
#termin #terminologiya
☠️ Holocaust — yun. "holos" (butunlay) va "kaustos" (yoqilgan) so‘zlaridan kelib chiqqan.
Tarixiy ma’noda esa bu atama 20-asrning o‘rtalarida aynan yahudiylarning natsistlar tomonidan ommaviy yo‘q qilinishi hodisasini ifodalash uchun ishlatila boshlandi.
Holokost — bu Ikkinchi Jahon urushi davrida, 1941–1945-yillar oralig‘ida, Germaniyadagi fashistlar va ularning hamkorlari tomonidan yahudiylarga qarshi uyushtirilgan tizimli, davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlangan ta'qib va qirg‘in edi. Bu davrda olti millionga yaqin yahudiylar o‘ldirilgan.
Yahudiylardan tashqari, quyidagi guruhlar ham nishonga olingan va qatl etilgan:
🟢 Lo‘lilar (romlar)
🟢 Nogironlar
🟢 Polyaklar va boshqa slavyan xalqlari
🟢 Siyosiy muxoliflar
🟢 Yahovaning guvohlari
🟢 LGBTQ+ a'zolari
Natsistlar kontslagerlar va o‘ldirish lagerlari (masalan, Auşvits) qurib, u yerda odamlarni gaz kameralarida, majburiy mehnat, ochlik yoki otib o‘ldirish orqali yo‘q qilganlar.
Pov: Kun ham isib ketti-ya😁
✈️ @NavoBank - reklama.
Tarixiy ma’noda esa bu atama 20-asrning o‘rtalarida aynan yahudiylarning natsistlar tomonidan ommaviy yo‘q qilinishi hodisasini ifodalash uchun ishlatila boshlandi.
Holokost — bu Ikkinchi Jahon urushi davrida, 1941–1945-yillar oralig‘ida, Germaniyadagi fashistlar va ularning hamkorlari tomonidan yahudiylarga qarshi uyushtirilgan tizimli, davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlangan ta'qib va qirg‘in edi. Bu davrda olti millionga yaqin yahudiylar o‘ldirilgan.
Yahudiylardan tashqari, quyidagi guruhlar ham nishonga olingan va qatl etilgan:
Natsistlar kontslagerlar va o‘ldirish lagerlari (masalan, Auşvits) qurib, u yerda odamlarni gaz kameralarida, majburiy mehnat, ochlik yoki otib o‘ldirish orqali yo‘q qilganlar.
Pov: Kun ham isib ketti-ya
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Krematsiya va Krematoriy
Krematsiya — bu inson jasadini dafn qilish o‘rniga uni maxsus pechda yoki ochiq olovda yoqish orqali yo‘q qilish jarayonidir. Bu usul ko‘plab madaniyatlar va dinlarda tan olingan va amalda qo‘llaniladi.
Krematoriy esa — bu krematsiya bajariladigan maxsus bino yoki inshoot. Unda jasadlar maxsus issiqlikka chidamli pechlarda yoqiladi. Krematoriylar odatda jamoat qabristonlari yoki mustaqil xizmat ko‘rsatish muassasalari tarkibida bo‘ladi.
Krematsiya natijasida qoladigan kul, ya'ni krematsiya qoldiqlari, maxsus idishda yaqinlariga topshiriladi yoki belgilangan joyga sepiladi.
T.me/NoPoisk
Krematsiya — bu inson jasadini dafn qilish o‘rniga uni maxsus pechda yoki ochiq olovda yoqish orqali yo‘q qilish jarayonidir. Bu usul ko‘plab madaniyatlar va dinlarda tan olingan va amalda qo‘llaniladi.
Krematoriy esa — bu krematsiya bajariladigan maxsus bino yoki inshoot. Unda jasadlar maxsus issiqlikka chidamli pechlarda yoqiladi. Krematoriylar odatda jamoat qabristonlari yoki mustaqil xizmat ko‘rsatish muassasalari tarkibida bo‘ladi.
Krematsiya natijasida qoladigan kul, ya'ni krematsiya qoldiqlari, maxsus idishda yaqinlariga topshiriladi yoki belgilangan joyga sepiladi.
T.me/NoPoisk
BILASIZMI?
Ko'pchilik uchun hammasi "kalbasa", aslidachi?)
Kolbasalar turlari va nomlari ularning tayyorlanish usuli, taʼmi va maqsadiga qarab turli guruhlarga boʻlinadi.
1. Pishirilgan kolbasalar (varyonie):
Bu kolbasalar pishirib tayyorlanadi, yumshoq va mayin taʼmga ega.
Mashhur nomlari:
Doktorskaya
Molochnaya
Lyubitelskaya
Chaynaya
Detskaya
2. Qovurilgan-pishirilgan (vareno-kopchyonie):
Avval pishiriladi, soʻng sovuq tutatish (kopcheniye) orqali qayta ishlanadi. Taʼmida yongʻoq va tutun mazasi boʻladi.
Misollar:
Krakovskaya
Telyachya
Stolichnaya
Russkaya
3. Quruq tutilgan kolbasalar (suxiye, sirokopchyonie):
Uzoq muddat pishirilmasdan sovuq usulda tutatish va quritish orqali tayyorlanadi.
Mashhurlari:
Salyami
Servelat
Braunshveygskaya
Moskovskaya
4. Yarimquruq kolbasalar (polukopchyonie):
Bular qisqa muddatda tutatilgan va quritilgan, pishirilgan va tuzlangan mahsulotlardan tayyorlanadi.
Misollar:
Oxotnichi
Krakovskaya
Minskaya
Kavkazskaya
5. Qovurma kolbasalar (jarennie):
Grilda yoki tobda tayyorlanadi, koʻpincha zamonaviy oshxonada yogʻda qovuriladi.
Misollar:
Kolbaski dlya grilya
Nemetskiye kolbaski (Bratvurst)
Frankfurtskiye sosiski
6. Qonli kolbasalar:
Asosiy tarkibiy qism — qon, goʻsht va don mahsulotlari.
Misollar:
Krovyanaya kolbasa
Chyornaya pudinga (inglizcha)
✈️ @NoPoisk
Ko'pchilik uchun hammasi "kalbasa", aslidachi?)
Kolbasalar turlari va nomlari ularning tayyorlanish usuli, taʼmi va maqsadiga qarab turli guruhlarga boʻlinadi.
1. Pishirilgan kolbasalar (varyonie):
Bu kolbasalar pishirib tayyorlanadi, yumshoq va mayin taʼmga ega.
Mashhur nomlari:
Doktorskaya
Molochnaya
Lyubitelskaya
Chaynaya
Detskaya
2. Qovurilgan-pishirilgan (vareno-kopchyonie):
Avval pishiriladi, soʻng sovuq tutatish (kopcheniye) orqali qayta ishlanadi. Taʼmida yongʻoq va tutun mazasi boʻladi.
Misollar:
Krakovskaya
Telyachya
Stolichnaya
Russkaya
3. Quruq tutilgan kolbasalar (suxiye, sirokopchyonie):
Uzoq muddat pishirilmasdan sovuq usulda tutatish va quritish orqali tayyorlanadi.
Mashhurlari:
Salyami
Servelat
Braunshveygskaya
Moskovskaya
4. Yarimquruq kolbasalar (polukopchyonie):
Bular qisqa muddatda tutatilgan va quritilgan, pishirilgan va tuzlangan mahsulotlardan tayyorlanadi.
Misollar:
Oxotnichi
Krakovskaya
Minskaya
Kavkazskaya
5. Qovurma kolbasalar (jarennie):
Grilda yoki tobda tayyorlanadi, koʻpincha zamonaviy oshxonada yogʻda qovuriladi.
Misollar:
Kolbaski dlya grilya
Nemetskiye kolbaski (Bratvurst)
Frankfurtskiye sosiski
6. Qonli kolbasalar:
Asosiy tarkibiy qism — qon, goʻsht va don mahsulotlari.
Misollar:
Krovyanaya kolbasa
Chyornaya pudinga (inglizcha)
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM