در جلسات شنبه و یکشنبه، مجموعه ای از مباحث فلسفی رو مطرح خواهم کرد و بحث میکنیم که چطور تعریف ما از مسائلی مانند علیت، انواع ساختار های علی، توضیح و فهمیدن، در بررسی سیستم ها اثر میذاره. بخصوص درباره علوم اعصاب بحث میکنیم نگاه های گوناگون چطور ممکنه ما رو به نتایج مختلف سوق بده. پیشنهاد میکنم شرکت کنید.

جلسه ساعت پنج بعد از ظهر آغاز خواهد شد. لینک زوم شرکت در جلسه دقایقی پیش از جلسه در همین کانال ارسال میشود. برای ورود به جلسه ممکن است نیاز به وی پی ان داشته باشید ولی بعد از ورود میتوانید وی پی ان را خاموش کنید.

فهمیدن به چه معناست؟ چگونه مغز را میفهمیم؟

در این نشست آگورا، بحث کردیم که "فهمیدن" به چه معناست؟ به این رسیدیم که زمانی میتوانیم بگوییم که یک پدیده را میفهمیم که بتوانیم آن را توضیح بدهیم و معمولا منظور ما از توضیح ارائه یک ساختار علی است که بتواند آن پدیده را منجر شود/تولید کند. درباره انواع ساختار های علی صحبت کردیم و درباره رویکردهای پیدا کردن این ساختار ها. بررسی کردیم که هر کدام از این رویکردها چه محدودیت هایی دارند و چگونه بر شناخت ما از سیستم های زیستی (بخصوص مغز) اثر میگذارند.

قسمت دوم این نشست به زودی منتشر خواهد شد.

آکادمی نوروسینتکس را دنبال کنید:

https://t.me/Neuro_Syntax

دیاگرام مباحثی که در این نشست آگورا مطرح شد. فردا روی نمونه عملکرد های این مفاهیم در علوم اعصاب بیشتر کار میکنیم.

امروز بحث های اساسی داریم. جلسه رو از دست ندید. ساعت پنج و نیم

درود، از اعضای نوروسینتکس کسی هست که تابحال با کتابخانه SSM یا مدل های Recurrent switching linear dynamical systems کار کرده باشه؟ چند سوال دارم.


کتابخانه SSM

https://github.com/lindermanlab/ssm/tree/master

مقاله:

https://arxiv.org/abs/1610.08466

درود دوستان، من این آخر هفته درگیر جابجایی خونه هستم و نمیتونم جلسه رو برگزار کنم. با توجه به اینکه امیررضا هم درگیر مهاجرت تحصیلی هست فکر میکنم برای بازه زمانی ای جلسات آگورا رو متوقف کنیم. در این بین هفته هایی که من فرصت کنم مجموعه جلسات Generalized Linear Model ها رو ادامه میدم.

سپاس

ماهی ها چگونه تصمیم میگیرند؟ مکانیزم های نورونی رفتار را چگونه پیدا میکنیم؟

بخش بزرگی از جلسه به شکل یک تمرین سعی کردیم مکانیزم های نورونی تصمیم گیری در ماهی را پیدا کنیم. در انتهای جلسه درباره رویکردهای unsupervised به فهم محاسبات مغزی پرداختیم.


قسمت نخست فهمیدن مغز را از این لینک تماشا کنید.

• فهمیدن به چه معناست؟ چگونه مغز را میفهمیم؟

تلگرام نوروسینتکس:

https://t.me/Neuro_Syntax

اکتبر سال ۲۰۲۲ مقاله زیر در ساینس چاپ شد و سر و صدای زیادی به پا کرد چون این تیم کره‌ای نشون داده بودن که با روشی به نام DIANA (direct imaging of neuronal activity) میتونن با استفاده از دستگاه MRI به طور مستقیم از خود فعالیت نورونی ثبت بگیرن. چرا این مهمه؟ چون در روش‌های مرسوم fMRI، از فعالیت عصبی به صورت مستقیم ثبت گرفته نمیشه بلکه سیگنال به دست اومده میزان اکسیژن خون رو نشون میده که به عنوان نوعی پروکسی برای فعالیت عصبی در نظر گرفته میشه. بنابراین اینکه روشی بتونه با دستگاه MRI از فعالیت عصبی به صورت مستقیم ثبت بگیره میتونه نوروساینس رو واقعاً دگرگون کنه چون اجازه میده تا بتونیم به‌صورت غیرتهاجمی و با دقت مکانی و زمانی بالا (در حد چند میلی‌ثانیه) از همه مغز ثبت بگیریم. این دقیقاً ادعایی بود که مقاله زیر داشت و برای همین هم خیلی توجه‌ها رو به خودش جلب کرد:

https://www.science.org/doi/10.1126/science.abh4340

طبیعتاً وقتی یک همچین مقاله‌ای در ژورنالی مثل ساینس چاپ میشه، آدما مشتاق میشن که در اسرع وقت این روش رو خودشون پیاده کنن. اما همه تیم‌هایی که سعی میکنن تا این روش رو پیاده کنن شکست میخورن. مقاله زیر که یکی از همین تلاش‌های شکست خورده بود عملاً میگه چیزی که تو مقاله بالا گزارش شده یک آرتیفکته که در اثر انتخاب گزینشی ترایال‌ها به وجود اومده:

https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adl0999

فقط هم این مقاله نبود و کارهای دیگه‌ای هم عدم تکرارپذیری DIANA رو گزارش کردن که در مقاله زیر به خوبی جمع شده:

https://doi.org/10.53053/KINZ6963

این‌ها همه باعث شد که خود ادیتورهای مقاله اصلی نگرانی‌هاشون رو ابراز کنن و بگن که نویسنده‌ها به اندازه کافی متود رو توضیح ندادن و برای همین آدمای دیگه نتونستن تکرارش کنن. خوندن این کامنت کوتاه جالبه:

https://www.science.org/doi/10.1126/science.adk4448

و درنهایت پس از بالا و پایین‌های فراوان، سه روز پیش خود تیم کره‌ای مقاله رو Retract کردن! خلاصه‌ای از این ماجرا رو در نوشته زیر میتونید بخونید:

https://www.thetransmitter.org/retraction/authors-retract-science-paper-on-controversial-fmri-method/?utm_source=bluesky&utm_medium=org-social&utm_campaign=20250925-news-authors-retract-science-paper-on-fMRI-method

این داستان بنظرم نکات مهمی رو درباره پژوهش علمی بهمون یادآوری میکنه.
اولاً علی‌رغم اهمیت فرآیند داوری مقالات، نباید فراموش کنیم که درنهایت این جامعه علمی هستش که با تکرار و تکوین اون کار، داوریش میکنه. وگرنه شکی نیست که داوری ژورنالی مثل ساینس دقیق و سختگیرانه بوده اما خب داورها نرفتن این متود رو خودشون پیاده کنن! بنابراین وقتی کاری در یک ژورنال معتبر منتشر میشه نباید بهش به عنوان وحی منزل نگاه کنیم. نمونه‌های مشابه هم بسیار زیاده.
ثانیاً این مورد نشون میده که چرا فهمیدن دقیق روش آنالیز دیتای یک مقاله انقدر مهمه. حالا این مقاله که خود متودش هم مشکل داشته اما یکی از مشکلات مربوط به روش آنالیز بوده. کلاً ما در نوروساینس دچار یک بحران بزرگ هستیم! اونم اینه که روش‌های مختلف آنالیزی بهمون جواب‌های بسیار متفاوتی میدن. یکی از کارهای درخشانی که این مشکل رو به زیبایی نشون میده مقاله زیره که حتماً پیشنهاد میدم بخونید:

https://www.nature.com/articles/s41586-020-2314-9

اما در نهایت، با مطالعه سیر اتفاقات این داستان متوجه میشید که آدم‌ها در علم گاهی زیادی به یافته‌هاشون میچسبن، خصوصاً اگر اون یافته منجر به یک نتیجه زیبا شده باشه! حتی اگر غلط باشه! نقل قول زیر از Alan Jasanoff نشون‌دهنده همین مسئله هست:

I think it’s a sad fact about science that we make mistakes, and when the mistakes lead us in interesting directions, sometimes it’s difficult to completely let go.

@bahramani_ch

اولین کتاب از مجموعه انتشارات‌ کاروان خرد...

نقش‌آفرینان آزاد: چگونه تکامل به ما اراده‌ی آزاد بخشید


Free Agents: How Evolution Gave Us Free Will

نویسنده: کوین جی. میچل

اطلاعات بیشتر در پست بالاتر...

@karevankherad

انتشار نسخه‌ی کامل و رایگان کتاب «نقش‌آفرینان آزاد»

سرانجام، ترجمه‌ی کامل کتاب «نقش‌آفرینان آزاد: چگونه تکامل به ما اراده‌ی آزاد بخشید»، اثر برجسته‌ی کوین میچل، استاد ژنتیک و علوم اعصاب، در دسترس شماست. این کتاب یکی از مهم‌ترین آثار سال‌های اخیر در زمینه‌ی اراده‌ی آزاد است و پاسخی است علمی و عمیق به دوگانه‌ی فلج‌کننده‌ی فلسفه‌ی ذهن.

میچل در این اثر، راهی سوم را پیش پای ما می‌گذارد؛ راهی فراتر از نگاه جبرگرای ماشینی که انسان را چیزی جز مجموعه‌ای از اتم‌ها نمی‌داند و فراتر از دوگانه‌انگاری مرموزی که برای نجات اختیار، به روحی در ماشین پناه می‌برد. او با سفری شگفت‌انگیز از منشأ حیات تا پیچیده‌ترین ساختارهای مغز انسان، نشان می‌دهد که چگونه «عاملیت» و «انتخاب» به عنوان ویژگی‌های بنیادین حیات، از دلِ قوانین فیزیک برآمده‌اند.

ترجمه‌ی حاضر، نسخه‌ای کامل و دقیق از این اثر است که با همت علی صادقی (مترجم) و ویراستاری پوریا آزادی و آسیه علیخواه، و با افزودن سه پیوست علمی مهم، به منبعی غنی برای علاقه‌مندان فارسی‌زبان بدل گشته است.

این اثر به صورت کاملاً رایگان منتشر می‌شود و مطالعه‌ی آن را به تمام پویندگان دانش در حوزه‌های فلسفه، زیست‌شناسی نظری و علوم شناختی پیشنهاد می‌کنیم.

اطلاعات کتاب و مترجم و ویراستاران کتاب

فایل PDF کتاب

@karevankherad

چرا کاروان خرد آثار خود را رایگان منتشر می‌کند؟

ما بر این باوریم که دانش، کالایی در انحصار خواص نیست؛ بلکه میراث مشترک بشری و چراغی است که باید راه همگان را روشن کند. «کاروان خرد» پویشی است برای آموزش عمومی و رایگان که با هدف دمیدن روحی تازه در کالبد خردورزی برای ایرانیان شکل گرفته است.

در زمانه‌ای که دیوارهای بلند سلیقه و فرآیندهای فرسایشی، گاه راه رسیدن اندیشه‌های نو را به ذهن‌های مشتاق، طولانی و دشوار می‌سازند، ما بر آن شدیم تا راهی نو بگشاییم. ما عمیقاً باور داریم که ایرانیان شایسته‌ی آن‌اند که نه دنباله‌رو، که خود پیشگام و رقم‌زننده‌ی بزرگ‌ترین رخدادها در عرصه‌ی اندیشه‌ی جهانی باشند و بر آنیم تا این باور را نه با سخن، که با عمل اثبات کنیم. «کاروان خرد» نمی‌خواهد پشت دروازه‌های بسته منتظر بماند؛ می‌کوشد تا با انتشار رایگان و باکیفیتِ آثار مهم و تأثیرگذار، دانش روز را بی‌واسطه و بی‌مانع، به دست تمام پویندگان خرد در ایران‌زمین به ارمغان آورد.

کتاب «نقش‌آفرینان آزاد»، نخستین ره‌آورد این کاروان است؛ هدیه‌ای است از ما به شما، با این امید که در بازاندیشیِ جایگاه انسان در جهان و اعتلای فرهنگ خردورزی در این مرزوبوم، نقشی هرچند ناچیز ایفا کنیم. این راه ادامه دارد.

اطلاعات کتاب و مترجم و ویراستاران کتاب

فایل PDF کتاب

مقدمه اولیه

اطلاعات پشت جلد کتاب

@karevankherad