#مثل_حکم_نایینی
.
"هاشی گو لوسُش وَ کیری، سِر بالِنگه خوراب کیره"
بچه شتر را که لوس کنی، سر در خانه را خراب می کند
مراد توجه به اندازه به دیگران
.
"های هایُشُت ایدی، وای وایُش جی پس ایوین"
های هایش را دیدی و چشیدی، پس وای وای انرا نیز تحمل کن
کنایه از رنج زایمان برای خانم ها
.
"هایَه تاره"
حیوانات علف خوار یکبار علف را بلعیده و در هنگام استراحت دوباره برگردانده و از نو کامل می جوند.
کنایه از سنجیده و با تامل حرف زدن

( امثال و حکم نایینی)
@naein_nameh

#مثل_حکم_نایینی
.
"هَدای و هَگیرفت دارن"
داد و ستد دارند
غالبا این مثل در خصوص ازدواج کاربرد دارد و اگر خانواده ای عروس و دامادشان برادر و خواهر باشند گفته می شود " هَدای و هَگیر"
.
"هِر چیم ایرِس چُله گِرتا"
هر چه رشته ام پنبه شد
بی نتیجه بودن زحمات و ازبین رفتن اثار تلاش
.
"هِر چیت دی یه( ایدی) از چَش خویُت دیَه ( وینی)"
هر چه دیدی از چشم خودت دیده ای
تهدیدی شداد و غلاظ برای ممانعت از انجام کاری
.
"هِر چی پیل هَتی آش خوری"
هر قدر پول بدهی آش می خوری
کنایه از گرانی جنس مرغوب و ممتاز

( اگثال و حکم نایینی)
@naein_nameh

#مثل_حکم_نایینی
.
"هِر چی تووا تو کار کِر، پیلُش هَته قومار کِر"
هرقدر میخواهی کار کن، پولش را بده قمار کن
کنایه از ریخت و پاش و هزینه های غیر ضروری
.
"هِر چی یانه هِنگاره، وَچه جی هنگاره"
هرقدر هاونگ صحبت می کند ، بچه نیز باید حرف بزند.
پدر سالاری و نادیده و حقیر شمردن کودک و حق او در قدیم .
سلام ضرب المثل هاون رابیشتربرادخترخانمامیگفتن... هرچه هاون حرف میزنددخترهم بایدحرف بزند.
"هرچی هاون انگاره دُتوجی شوواانگاشت".(سپاس سرکار خانم طلاکش)
.
"هِر کی سِرش سیجه فکری کولا کیره"
هر کس سرش می سوزد( از شدت آفتاب) فکر کلاه می کند.
کس نخارد پشت من، جز ناخن انگشت من
.
"هِر کی خربیزه خوره، پا لرزُش جی وَ هَنیگه"
این ضرب المثل در فارسی بسیار رایج است
.
"هِر کی وِ طیمع همسایه هَنیگه وَشّه هَوسَه"
هر کس به امید همسایه بنشیند باید گشنه بخوابد.
در فارسی مَثلی خارج از عرف هست، هر کس به امید .. همسایه نشیند
@naein_nameh

#مثل_حکم_نایینی
.
"هِر میمینی گو زِشت تر کایش( اداش) وِشتر"
هر میمونی که زشت تر است اداش بیشتر است
بزک و دوزک زیاد برای افرادی که به نمایش خود علاقه بسیار دارند.
.
"هِر یا اُفتو یَه ، سایه جی یَه"
هر جا افتاب بیاید ، سایه هم خواهد داشت
ان مع العسر یسرا
.
"هِر چی تو آخورُش ریجی آخر نیغل خوسه"
هرچه به حیوان خدمت کنی اخرش لگد می اندازد
ناسپاسی و نمک نشناسی
.
"
"هِر کی مَسّرو، سَرگینی کینی خِری عَصّرو"
هرکسی ادعای بزرگی کند ( بدون لوازم بزرگی) چون سرگین الاغ عصاری است
در مذمت خود بزرگ بینی
@naein_nameh

#مثل_حکم_نایینی
.
"هَف گِز از زمین وِرپرایی"
هفت متر از زمین پریدم
کنایه از تکان و حرکت ناشی از خبر بد یا تعجب آور
.
"هِم از تیره خوره، هِم از آخور"
هم از توبره می خورد ، هم از آخور
کنایه از حرص و طمع بسیار و زیاده خواهی
.
"هَمه بَرق ایگیره، ما چورا موشی"
همه را برق می گیرد، مارا چراغ نفتی فتیله ای ( یکی از قدیمی ترین چراغها که دارای مخزنی مخروطی کوچک و فتیله ای از درپوش ان وارد مخزن شده بود.)
مراد بد شانسی و بد اقبالی است
.
"هَمه خوی یه چو نارانن"
همه را با یک چوب نمی زنند و حرکت نمی دهند
برخورد تربیتی با انسانها و خاصه کودکان منوط به تخصص و شناخت از افراد است

@naein_nameh

#مثل_حکم_نایینی
.
"هَمه ویزِن گو اَتش ری کوماجدُن خویشی ریجن"
همه میدوند که آتش را روی قابلمه خود بریزند
کنایه از منفعت طلبی و خود خواهی
.
"هیمی دی یو گو وینی"
همین است که می بینی
مانند ، آش کشک خالته،....
.
"هوزار فیس و فِند داره"
هزار کلک و ترفند دارد
کنایه از حیله گری برخی افراد
.
"هیمیشه از گُمبو سُو بِر نایه، یه وَخت سَرگین بِر یَه"
همیشه از کانال اب ( راه اب) سیب نمی اید، وقتی هست که سرگین می آید
زندگی همواره بر وفق مراد نیست
.
@naein_nameh

#مثل_حکم_نایینی
.
"هِندی شَبانو قنبر"
هندوانه شهربانوی قنبر
حکایت شده شهربانو هندوانه ای به خانه پدر هدیه می برد اما خود در خوردن ان افراط می کند. پدر می گوید تو که تشنه بودی هندوانه را در خانه خودت می خوردی؟!
.
"هِندی شیو بیغُلش نَنه"
هندوانه زیر بیغلش نگذار
کسی را بی جهت بزرگ کردن و گاهی تحریک برای دعوا و جنگ
.
"هو نُم وِ زیمینی سِفتُت نَتاته"
هنوز به زمین سفت نشاشیده ای
کنایه اخطار به درگیری با طرف زورمند
.
@naein_nameh

#آموزش_گویش_نایینی
#مثل_حکم_نایینی
.
"چِقد(چِقذر) عزا هو گو بَگولو* جی بیرمبه"
چقدر عزا شدید و عمیق است که بگولو هم گریه می کند.
* بَگولو(نام بیگم در نایین مصغر شده و ابتدا به بِگُم و سپس به بگو تبدیل شده و مرحله بعدی تخفیف و کوچک شمردن ان "بًگولو" است)
این مثل کنایه ای است از شدت و تکرار حوادث ناگوار تا حدی که بَگولو ( مرده شور ان زمان) نیز گریه می کند. چون پاک شور یا همان مرده شور بدلیل نوع خدمت از فوت کسی متاثر نمی شود.

@naein_nameh

#مثل_حکم_نایینی
.
"هِندی شیو بیغلُش نَنه"
هندوانه زیر بغلش نگذار
انچه در توانایی او نیست به او نسبت نده
.
"هُونُم وِ زیمینی سِفتُت نَتاته"
هنوز به زمین سخت نشاشیده ای
با عکس العمل تند و محکم مواجه نشدی که ببینی یک من ماست چقدر کره دارد.
.
"خوی( هوی) دَسّ پِه زینه، هوی پا پیش کیشه"
با دست پس می زند ، با پا پیش می کشد
تظاهر به نخواستن ، و در اصل سهم بیشتر خواستن
.
تصویر گیاهی محلی مصطلح به ( .... غول) که در واقع سنبله صحرایی است، (اقا ذبیح)

@naein_nameh

#مثل_حکم_نایینی
.
"هیچکی ( فولونی)گَله ی موم روضا تا پَسین ناچانه"
هیچکس گله( گوسفندان) امام رضا را تا انتهای روز نمی چراند.
کار بی مزد و خیر مطلق بی نتیجه است، البته گاهی فرد خاصی به این صفت متصف می شود.
"هیچکی ناواجَه دویی می تورُشو"
کس نگوید که دوغ من ترش است.
" هَپروش کَه، هَپرو گِرتا"
حمله ناگهانی کردن، بیشتر عتاب و خطاب و سرزنش شدید است.
"هیلی خورن، تِندش را"
زردآلو را برای هسته اش می خورند.
اکنون برخی علمای طبیعت به خواص درمانی و غذایی هسته زردآلو اشاراتی نموده اند.

@naein_nameh