مدیریار | Modiryar
✍ هدف رویکرد تصمیم گیری چند شاخصه (MADM) #تصمیم_گیری #پایگاه_جامع_مدیریار www.modiryar.com @modiryar
✍ هدف رویکرد تصمیم گیری چند شاخصه (MADM)
✅ هدف تکنیک های تصمیم گیری چند شاخصه انتخاب بهترین گزینه یا وزن دهی عوامل تصمیم گیری می باشد. به عبارت دیگر، با حل یک مسأله تصمیم گیری چند شاخصه، گزینه ها بر اساس شاخص ها اولویت بندی می شوند که در نهایت می توان به انتخاب بهترین گزینه پرداخت. به عنوان نمونه از این مسائل می توان به خرید خانه و یا خودرو از بین چندین گزینه و یا خرید هواپیما برای یک پایگاه نظامی از بین چندین نوع از هواپیماهای موجود و یا انتخاب بهترین گزینه برای تولید و یا #سرمایه_گذاری با توجه به ویژگی و شاخص های هرکدام از مسائل اشاره کرد.
✅ شاخص‌ها در مدل‌های تصمیم گیری چند شاخصه می توانند به صورت کمی و کیفی و یا با مقیاس‌های مختلف مورد سنجش قرار بگیرند. این شاخص‌ها در بسیاری از مسائل می توانند با هم در #تعارض باشند. بنابراین ممکن است، گزینه ای که از نظر همه شاخص‌ها مطلوب باشد، وجود نداشته باشد، اما با استفاده از مدل‌های تصمیم گیری چند شاخصه انتخاب گزینه برتر به طور نسبی، امکانپذیر می باشد. در شکل زیر و در قالب یک مسئله ساده تصمیم گیری چندشاخصه، به صورت شماتیک هدف، معیارها و گزینه های مربوط به فرایند تصمیم گیری تبیین شده اند، در این مثال هدف ما، انتخاب بهترین خودرو با توجه به معیارهای، قیمت، برند، ویژگی ظاهری و ویژگی فنی در میان خودرو های پژو ۲۰۶، ریو و تندر ۹۰ می باشد:
✅ مثال تصمیم گیری چند شاخصه MADM
هر کدام از روش های تصمیم گیری چند شاخصه وظیفه خاصی دارند، وزن دهی معیارها، رتبه بندی گزینه ها و ارزیابی شاخص ها را می توان به عنوان مهمترین اهداف این تکنیک ها در نظر گرفت. یک مسئله MADM را می توان با مجموعه ای از ویژگی ها و گزینه های متناهی توصیف کرد. به صورت عمومی جهت دستیابی به هدف در مسائل تصمیم گیری چند شاخصه، به ۵ مرحله نیاز است:
🔴 مرحله ۱: تشکیل ساختار مسئله تصمیم گیری
در ابتدا باید مشخص شود #درخت_تصمیم_گیری مسئله شامل چه تعداد معیار، زیر معیار و گزینه می باشد تا بر این اساس بتوان مناسب ترین روش تحلیل را برای حل مسئله در نظر گرفت.
🔴 مرحله ۲: تعیین معیارها
در مرحله دوم معیارهای مناسب برای #تصمیم_گیری انتخاب می شوند. این معیارها باید معتبر، قابل اعتماد و مرتبط با تصمیم گیرندگان و سایر ذینفعان باشند و به گونه ای تعیین شوند که همپوشانی زیادی نداشته باشند. با توجه به کاربرد پروژه، معیارها را می‌توان از طریق مطالعات کتابخانه ای، کیفی و به وسیله بحث در گروه ها، دریافت نظرات متخصصان، گروه‌های متمرکز و نظرسنجی‌ها شناسایی کرد. همچنین از روش هایی مثل تکنیک دلفی (Delphi method) نیز می توان جهت غربال گری شاخص های نهایی استفاده کرد.
🔴 مرحله ۳: وزن دهی معیارها
وزن دهی معیارها به معنی تعیین وزن نسبی آن ها می باشد. این وزن دهی می تواند در میان زیرمعیارها نیز بسط داده شود. در این گام وزن معیارها نرمال سازی می‌شوند تا مجموع وزن همه معیارها برابر با عدد یک باشند. بنابراین وزن معیارها، نشان دهنده اهمیت نسبی هر معیار برای #تصمیم_گیرندگان است.
🔴 مرحله ۴: امتیاز دهی به گزینه‌ها
#امتیاز_دهی گزینه‌ها بر اساس وزن محاسبه شده معیارها می باشد. بنابراین این مرحله شامل تبدیل عملکرد هر گزینه در هر معیار به یک امتیاز عددی است. امتیازها معمولاً نرمال سازی می‌شوند، بنابراین بدترین عملکرد در یک معیار با توجه به طیف به کار رفته، کمترین نمره و بالاترین عملکرد، بیشترین نمره را می‌گیرد. امتیازها را می‌توان با استفاده از مقیاس های پیوسته و یا از مقیاس های چند سطحی کیفی در نظر گرفت و برای هر سطح مقداری عددی تعیین کرد.
🔴 مرحله ۵: اعتبارسنجی
در هر تجزیه و تحلیلی که مبتنی بر ورود داده‌های نامشخص باشد، #اعتبار_سنجی نتایج امری ضروری می باشد. بنابراین در این تکنیک ها با استفاده از تجزیه و تحلیل حساسیت، تغییرات قابل قبول در عملکرد گزینه‌ها، امتیاز آنها در معیارها و وزن معیارها مورد بررسی قرار می گیرد.
#تصمیم_گیری
#پایگاه_جامع_مدیریار
www.modiryar.com
@modiryar
✅ هدف تکنیک های تصمیم گیری چند شاخصه انتخاب بهترین گزینه یا وزن دهی عوامل تصمیم گیری می باشد. به عبارت دیگر، با حل یک مسأله تصمیم گیری چند شاخصه، گزینه ها بر اساس شاخص ها اولویت بندی می شوند که در نهایت می توان به انتخاب بهترین گزینه پرداخت. به عنوان نمونه از این مسائل می توان به خرید خانه و یا خودرو از بین چندین گزینه و یا خرید هواپیما برای یک پایگاه نظامی از بین چندین نوع از هواپیماهای موجود و یا انتخاب بهترین گزینه برای تولید و یا #سرمایه_گذاری با توجه به ویژگی و شاخص های هرکدام از مسائل اشاره کرد.
✅ شاخص‌ها در مدل‌های تصمیم گیری چند شاخصه می توانند به صورت کمی و کیفی و یا با مقیاس‌های مختلف مورد سنجش قرار بگیرند. این شاخص‌ها در بسیاری از مسائل می توانند با هم در #تعارض باشند. بنابراین ممکن است، گزینه ای که از نظر همه شاخص‌ها مطلوب باشد، وجود نداشته باشد، اما با استفاده از مدل‌های تصمیم گیری چند شاخصه انتخاب گزینه برتر به طور نسبی، امکانپذیر می باشد. در شکل زیر و در قالب یک مسئله ساده تصمیم گیری چندشاخصه، به صورت شماتیک هدف، معیارها و گزینه های مربوط به فرایند تصمیم گیری تبیین شده اند، در این مثال هدف ما، انتخاب بهترین خودرو با توجه به معیارهای، قیمت، برند، ویژگی ظاهری و ویژگی فنی در میان خودرو های پژو ۲۰۶، ریو و تندر ۹۰ می باشد:
✅ مثال تصمیم گیری چند شاخصه MADM
هر کدام از روش های تصمیم گیری چند شاخصه وظیفه خاصی دارند، وزن دهی معیارها، رتبه بندی گزینه ها و ارزیابی شاخص ها را می توان به عنوان مهمترین اهداف این تکنیک ها در نظر گرفت. یک مسئله MADM را می توان با مجموعه ای از ویژگی ها و گزینه های متناهی توصیف کرد. به صورت عمومی جهت دستیابی به هدف در مسائل تصمیم گیری چند شاخصه، به ۵ مرحله نیاز است:
🔴 مرحله ۱: تشکیل ساختار مسئله تصمیم گیری
در ابتدا باید مشخص شود #درخت_تصمیم_گیری مسئله شامل چه تعداد معیار، زیر معیار و گزینه می باشد تا بر این اساس بتوان مناسب ترین روش تحلیل را برای حل مسئله در نظر گرفت.
🔴 مرحله ۲: تعیین معیارها
در مرحله دوم معیارهای مناسب برای #تصمیم_گیری انتخاب می شوند. این معیارها باید معتبر، قابل اعتماد و مرتبط با تصمیم گیرندگان و سایر ذینفعان باشند و به گونه ای تعیین شوند که همپوشانی زیادی نداشته باشند. با توجه به کاربرد پروژه، معیارها را می‌توان از طریق مطالعات کتابخانه ای، کیفی و به وسیله بحث در گروه ها، دریافت نظرات متخصصان، گروه‌های متمرکز و نظرسنجی‌ها شناسایی کرد. همچنین از روش هایی مثل تکنیک دلفی (Delphi method) نیز می توان جهت غربال گری شاخص های نهایی استفاده کرد.
🔴 مرحله ۳: وزن دهی معیارها
وزن دهی معیارها به معنی تعیین وزن نسبی آن ها می باشد. این وزن دهی می تواند در میان زیرمعیارها نیز بسط داده شود. در این گام وزن معیارها نرمال سازی می‌شوند تا مجموع وزن همه معیارها برابر با عدد یک باشند. بنابراین وزن معیارها، نشان دهنده اهمیت نسبی هر معیار برای #تصمیم_گیرندگان است.
🔴 مرحله ۴: امتیاز دهی به گزینه‌ها
#امتیاز_دهی گزینه‌ها بر اساس وزن محاسبه شده معیارها می باشد. بنابراین این مرحله شامل تبدیل عملکرد هر گزینه در هر معیار به یک امتیاز عددی است. امتیازها معمولاً نرمال سازی می‌شوند، بنابراین بدترین عملکرد در یک معیار با توجه به طیف به کار رفته، کمترین نمره و بالاترین عملکرد، بیشترین نمره را می‌گیرد. امتیازها را می‌توان با استفاده از مقیاس های پیوسته و یا از مقیاس های چند سطحی کیفی در نظر گرفت و برای هر سطح مقداری عددی تعیین کرد.
🔴 مرحله ۵: اعتبارسنجی
در هر تجزیه و تحلیلی که مبتنی بر ورود داده‌های نامشخص باشد، #اعتبار_سنجی نتایج امری ضروری می باشد. بنابراین در این تکنیک ها با استفاده از تجزیه و تحلیل حساسیت، تغییرات قابل قبول در عملکرد گزینه‌ها، امتیاز آنها در معیارها و وزن معیارها مورد بررسی قرار می گیرد.
#تصمیم_گیری
#پایگاه_جامع_مدیریار
www.modiryar.com
@modiryar