Status Migrainosus – Klinik Shifokorlar Uchun Qisqacha Ma'lumot

---

✅ Ta'rif:

Status migrainosus – bu og'irligi yuqori va odatdagi o'tkir davolash usullariga javob bermaydigan yoki faqat qisman yaxshilanadigan, 72 soatdan ortiq davom etadigan migren hujumi.

Xalqaro Bosh Og'riq Kasalliklari Tasnifi (ICHD-3) bo'yicha migrenning asorati sifatida tasniflanadi.

---

🧠 Klinik Mezonlar (ICHD-3):

Migren (aura bilan yoki aurasiz)

Davomiyligi >72 soat

Og'ir darajada og'riq

Funksional imkoniyat pasayishi (kundalik faoliyatni bajara olmaslik)

Boshqa tashxis bilan izohlab bo'lmaslik (masalan, insult, meningit)

---

⚠️ Qo'zg'atuvchi Sabablar / Xavf Omillari:

Dorilarni haddan tashqari qo'llash (ayniqsa triptanlar, og'riq qoldiruvchilar)

Uyqusizlik

Gormonal o'zgarishlar (hayz ko'rish)

Stress yoki uzoq muddatli och qolish

Suv tanqisligi (dehidratatsiya)

Dorilarni to'xtatish (masalan, kofein, opioidlar)

Serotonin sindromi (kam uchraydigan o'xshash holat)

---

🔍 Differensial Diagnostika:

Uzoq davom etadigan aurasi bo'lgan migren

Markaziy asab tizimining infeksiyasi (isitma, meningeal belgilar)

Kortikal venoz tromboz

Insult (ayniqsa gemiplejik migrenga o'xshash turlari)

PRES sindromi

Miya o'smasi yoki intrakranial bosimning oshishi

---

🧪 Tekshiruvlar (atipik holatlarda yoki "red flags" bo'lsa):

Neuroimaging (kontrastli MRI) – ikkinchi darajali sabablarni istisno qilish uchun

Bel suyuqligi tekshiruvi – isitma, ong o'zgarishi yoki infeksiyadan shubhalansa

Elektrolitlar / umumiy qon tahlili – qusish yoki ong o'zgarishi bo'lsa

---

💊 Davolash Yondashuvi:

🥇 Birinchi bosqich – O'tkir Davolash:

IV suyuqlik (rehidratatsiya muhim)

IV antiemetiklar: metoklopramid, proklorperazin

NSAID'lar: IV ketorolak

Triptanlar (faqat insult xavfi yo'q va haddan tashqari qo'llanilmagan bo'lsa)

🧠 Agar Triptanlar Samara Bermasa / Qo'llanilishi Mumkin Bo'lmasa:

🔹 Ikkinchi bosqich (o‘rtacha va og‘ir holatlar):

IV DGE (digidroergotamin) + antiemetik
→ Qon tomir kasalliklarida qo‘llanilmaydi

IV valproat

IV magniy sulfat (ayniqsa hayz ko‘rish davridagi migrenda)

IV steroidlar (masalan, metilprednizolon yoki deksametazon)
→ Hujum aylanishini uzish va takrorlanishni kamaytirishga yordam beradi

🔹 Chidamli (refrakter) holatlar:

Kasalxonaga yotqizish

Nerv blokadasini ko‘rib chiqish (oksipital nerv)

Ikkinchi darajali patologiyani istisno qilish

---

🧠 Oldini Olish / Profilaktika:

Profilaktik terapiyani boshlash yoki sozlash (topiramat, propranolol, amitriptilin, CGRP monoklonal antikorlari)

Qo'zg'atuvchi omillardan va dorilarni haddan tashqari qo'llashdan saqlanish haqida ma'lumot berish

---

📌 Qisqacha Jadval:

Xususiyat Status Migrainosus
Davomiylik >72 soat
Og‘irlik Nogironlik yaratadigan darajada
Aura Bo‘lishi yoki bo‘lmasligi mumkin
Davolash IV suyuqlik, NSAIDS, DGE, steroidlar, magniy
Tasvirlash "Qizil bayroqlar" bo‘lsa ko‘rib chiqiladi
Oldini olish Tuzalganidan keyin profilaktik dorilarni boshlash yoki sozlash

---

Muhim eslatma: Ushbu ma'lumot klinik qaror qabul qilish uchun ko'rsatma emas. Har bir bemor holati individual baholanishi va tegishli mutaxassis tomonidan davolanishi kerak.


https://t.me/miya_uzb

https://youtu.be/EznQ1fWETFk?si=bwdk89T7XgZ4bo0h

Yuqoridagi Miasteniya boʻyicha klinik rekommendatsiyalarni video varianti

Tashxis? Qaerda zararlanish aniqroq javob bering!
Nistagmga ta’rif bering!
Davolash usuli?

✅Здесь отмечены красные ядра (красные), молочные тела (розовые), оптические тракты (желтые) и церебральные педунки (темно-синие).

Волокна головного мозга организованы от антеромедиального до постеролатерального как:
👁️ 🗨️фронтопонтин (FP)
👁️ 🗨️corticobulbar (CB) 👁️ 🗨️corticospinal (CS)
👁️ -️время-парьет-оципито-понтин (ТПП)

Обратите внимание на разветвление ICA в первые сегменты передней мозговой артерии (А1) и среднюю (М1).

79 yoshli erkak bir necha haftadan beri davom etayotgan nafas qisilishi (dispnoe) va ortopneya sababli shifoxonaga murojaat qildi. Uning anamnezi murakkab bo‘lib, amiloidoz, melanoma va yassi hujayrali karsinoma mavjud edi.
Shifoxonaga yotqizilgandan so‘ng, u ikkala  qo‘lida kuchsizlik borligini aytdi. Batafsil so‘ralganda, u dastlab taxminan 2 oy oldin o‘ng qo‘lida kuchsizlik paydo bo‘lganini bildirdi. O‘ng qo‘l barmoqlarining nozik harakatlari qiyinlashgan, tishlarini tozalash yoki sochini yuvish uchun qo‘lini ko‘tarishda qiynalgan.
Bir necha haftadan so‘ng chap qo‘lida ham kuchsizlik rivojlangan. Bu chap tomonda o‘ng tomonga nisbatan ancha og‘ir bo‘lib, hatto qo‘lini boshidan yuqoriga deyarli ko‘tara olmagan. U har qanday sezgi o‘zgarishlarini inkor etdi. Yurishda qiyinchilik,muvozanat buzilishi,bulbar sindromlar yoʻq. Axlat yoki siydik chiqarishda o‘zgarishlar ham kuzatilmagan.

Savol: Bemordagi diagnoz nima va uni qanday tasdiqlaymiz?Bemordagi nafas patalogiyalari ushbu kasallik bilan boogʻliqmi?

Yaqinda vestibulologiya “bosh aylanishlar” bo’yicha malaka oshirib qaytdim, yaqin kunlarda sizlar bilan aynan shu kasalliklar bo’yicha ma’lum muddat gaplashamiz!

🙋🏻‍♂Aleksandr qonuni haqida eshitganmisiz? Va u qachon kuzatilishi haqidachi?

Homilador va emizikli ayollarda migrenni davolash.


2025-yil yangilangan tavsiyalar
(Ornello R. va boshq., Cephalalgia, 2025 materiallari asosida).
Original maqola — pastda berilgan.

Migreni bor ayollarda homiladorlik preeklampsiya (OR = 2,05), erta tug‘ruq (OR = 1,26) va insult (OR = 8,46) xavfining oshishi bilan bog‘liq, ayniqsa aurali migrenda. Bemorlarning 60–70 % ida II–III trimestrlarda holat yaxshilanadi, biroq 8 % ida yomonlashuv yoki migrenning ilk bor paydo bo‘lishi kuzatiladi.

Davolashdagi ustuvor yo‘nalishlar:

1. Nomeddikamentoz usullar — terapiyaning asosi:
turmush tarzini o‘zgartirish, kognitiv-xulqiy terapiya, yoga, teri orqali elektroneyrostimulyatsiya.

2. Homiladorlikda xurujni to‘xtatish uchun terapiya:
Tanlov preparati: paratsetamol (barcha trimestrlarda xavfsiz).
Ehtiyotkorlik bilan: ibuprofen/naproksen (faqat II trimestrda), sumatriptan (paratsetamol samara bermasa).
Ko‘ngil aynishda: metoklopramid va ondansetron ruxsat etiladi.

3. Homiladorlikda profilaktik terapiya:
Afzal — nomeddikamentoz profilaktika.
Nisbatan xavfsiz: propranolol/metoprolol (tug‘ruq oldidan bekor qilinadi), amitriptilin.
Ko‘rib chiqilishi mumkin: periferik nervlar blokadasi (lidokain), onabotulinumtoksin A (surunkali migren).

❗️❌Qat’iyan qarshi ko‘rsatmalar: topiramat, valproat, APF ingibitorlari/Angiotenzin Retseptorlari Blokatorlari.

4. Yangi preparatlar (CGRP ga monoklonal antitanalar va gepantlar):
Homiladorlikda xavfsizlik bo‘yicha ma’lumotlar yetarli emas. CGRP ga monoklonal antitanalarni — homiladorlikdan 5 oy oldin, gepantlarni — 3 kun oldin bekor qilish tavsiya etiladi. Homiladorlik aniqlansa — darhol bekor qilinadi.

🤱Emizish davri:

Paratsetamol va ibuprofen xavfsiz. Sumatriptan — emizishni 8–12 soat to‘xtatib turish sharti bilan mumkin. Beta-blokatorlar va amitriptilin — bola holatini kuzatish talab etiladi. CGRP ga monoklonal antitanalar — ma’lumotlar yo‘qligi sababli tavsiya etilmaydi.

🤰Homiladorlikni rejalashtirish:
Ustuvor yo‘nalish — nomeddikamentoz profilaktika. Dori kerak bo‘lsa, qisqa yarim parchalanish davriga ega va xavfsizlik profili ma’lum preparatlar tanlanadi. Potensial teratogen dorilar qabul qilinayotganda kontratsepsiya bo‘yicha majburiy maslahat beriladi.

Xulosa:
Yondashuv individual bo‘lishi, homila uchun xavflarni minimallashtirish va onada migrenni samarali nazorat qilishga qaratilishi kerak. Akusher-ginekologlar bilan multidisiplinar hamkorlik zarur.

P.S.! Mahalliy klinik tavsiyalarga ko‘ra, sumatriptan va botulin toksini homiladorlikda qarshi ko‘rsatilgan. O‘z-o‘zini davolash bilan aslo shugʻullanmang!