و افسون نیز مجرب است از همه آزموده‌تر این است:

زردک چه ذلیل است میان بسته به عقل است.
سنگ کردی سفال کردی خشت کردی پخته کردی
در روی دیوار نخسبی و بخفتی تا فردا این وقت به نام علی به یاد علی.
چون به وقت آرام خلق سه کرت بخوانند به نیت حفظ از مضرات و هر کرت بر دست‌های خود دمند سه دم و دست‌ها بر هم زنند محکم به سه نوبت، چنانچه نُه نوبت شود و خواب کنند از عقرب و دلمک زرد ایمن باشند، خصوصاً، و از دیگر حیوانات عموماً و منفعت این را در انواع خوف‌ها تجربه نموده‌ام و یافته‌ام و تا کسی به اخلاص تمام تجربه نکند او را عموم منفعت باور نیاید. (عمادالدین محمود شیرازی، 1402: 171)

مأخذ: عمادالدین محمود شیرازی. 1402. رساله سمیه (زهرشناسی). مقدمه، تحقیق و تصحیح: محمدابراهیم ذاکر. تهران: مؤسسهٔ پژوهشی میراث مکتوب.

@mirasmaktoob
.

مجلس مکتوب منعقد در خوارزم، تألیف محمدبن عبدالکریم شهرستانی منتشر شد

@mirasmaktoob
.

مجلس مکتوب منعقد در خوارزم، تألیف محمدبن عبدالکریم شهرستانی منتشر شد

شهرستانی (ح467. 548هـ) متکلم، مفسر و فیلسوف برجسته شیعی بود. در نظامیۀ نیشابور تحصیل کرد. در حدود 20 سالی که در مرو اقامت داشت، دو کتاب مِلل و نِحَل در معرفی فِرق و مذاهب و کتاب نهایة الاقدام فی علم الکلام را تألیف نمود.در ملل و نحل برخی آراء حسن صباح را نقد ‌کرد، ولی در رسالۀ مجلس، نظرش را تغییر ‌داد. وی تفسیر مفاتیح الاسرار و مصابیح الابرار را در حدود 540 در ترمذ نوشت. سپس به موطن خود شهرستانه(حوالی خراسان فعلی) بازگشت و این رسالۀ مجلس را نوشت. او در رسالۀ مجلس از اصطلاحات تضاد، ترتّب و وحدت که از تعابیر خاص اسماعیلی است، بهره جست و این موضوع گرایش او را به فرقۀ اسماعیلیۀ نزاری تأئید می‌کند. شهرستانی در رسالۀ مجلس به تبیین مفاهیم امر یا کُنْ یا وجود، و مفهوم خَلق می‌پردازد و از این طریق نظرات مکاتب کلامی و فلسفی برخی متکمین و فلاسفه چون ابن سینا در باب خدا و صفاتش را به چالش می‌کشد. او در بند 56 این رساله با نقل حدیثی از امام جعفر صادق علیه السلام بر خلاف نظر برخی متکلمین مانند معتزله، اشاعره و کرّامیان، سخن گفته و بر نظر شیعی خود تأکید می‌کند.
رسلۀ مجلس مانند مجالس سبعۀ مولوی، مجلس وعظ و پند به مخاطبان بوده. شهرستانی در مجلس وعظ خود مفاهیم دوگانۀ امر و خلق را به تفصیل توضیح می‌دهد و نظرش را دربارۀ چگونگی پیدایش جهان بیان می‌کند. در این نوع ادبی وعظ، شهرستانی مفاهیم جفتی مفروغ و مستأنف، شریعت و قیامت، تکلیف و تقدیر را که ویژۀ نزاریان است، شرح می‌دهد.
این رساله پیشتر در سال 75 در پایان تفسیر مفاتیح الاسرار که مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب به کوشش محمدعلی آذرشب منتشر کرد، به عربی برگردانده شده و داریوش محمدپور این رساله را با نسخۀ نویافتۀ دیگری تصحیح و با نوشتن مقدمۀ مبسوطی آن را برای نشر آماده کرد.مقدمۀ مفصل انگلیسی این اثر کمک خوبی برای استفادۀ علاقه‌مندان بیشتر است.
این اثر 388 امین عنوان(456امین جلد) از منشورات مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب است که با همکاری مؤسسۀ مطالعات اسماعیلی در لندن منتشر می‌شود. طبعاً همکاری این مؤسسۀ معتبر بین المللی با میراث مکتوب نشانگر معتبردانستن آثار پژوهشی مؤسسۀ ایرانی است که در سطح جهان با مؤسسات و مراکز علمی اسلام‌شناسی همکاری دارد.
مجلس مکتوب منعقد در خوارزم در 263 صفحه با جلد سخت به قیمت 240 هزار تومان راهی بازار نشر شده و علاقه‌مندان می‌توانند از طریق وب‌سایت فروش میراث مکتوب نسخۀ مورد نیاز خود را سفارش دهند و یا با شمارۀ 66490612 داخلی 105 با واحد فروش تماس حاصل نمایند.

https://mirasmaktoob.com/%d9%85%d8%ac%d9%84%d8%b3-%d9%85%da%a9%d8%aa%d9%88%d8%a8-%d9%85%d9%86%d8%b9%d9%82%d8%af-%d8%af%d8%b1-%d8%ae%d9%88%d8%a7%d8%b1%d8%b2%d9%85%d8%8c-%d8%aa%d8%a3%d9%84%db%8c%d9%81-%d9%85%d8%ad%d9%85%d8%af/

@mirasmaktoob
.

علاج کژدم‌گزیده

آن است: فلفل ساییده در سرکه حلّ کرده بمالند و اگر نتوانند که نخست از محل لسع زهر آن را بمکیدن بسیار و به محجمه و امثال آن بکشند، آن گاه دوا مالیدن اولی بود.
بهر حال اگر ممکن باشد، اول بالاتر از محل زخم را بندند تا زهر به بالاتر نرود و سرایت به همهٔ تن نکند و بعده سیر خام کوفته بسیار بخورانند و از پی آن یک لحظه خمر دهند و گرم بپوشانند تا عرق بکند و اگر رس؛ یا فلفل با جدوّار دهند هم بغایت نافع باشد و اگر بر زخم اندکی بچناک با آب سوده بمالند، در ساعت دفع کند، هر چند که بد باشد و بسیار آزموده‌ام.
بهترین همهٔ علاج‌ها دارفلفل با سرکه دادن است و از مکیدن بسیار و هر لحظه آب دهن دور افکندن، علاجی [بهتر] ندیدم.
و گویند که شخصی را عقرب چهل موضع از تن او را گزید و او یک درم حنظل تازه خورد و اندکی مالید در ساعت صحت یافت.
و عرب گاهی که حنظل تر نمی‌یابند، یک درم بیخ آن را به جای آن می‌دهند، نافع می‌آید.
و افسون را نیز بسی مجرب است. (عمادالدین محمود شیرازی، 1402: 1/190)

مأخذ: عمادالدین محمود شیرازی. 1402. رساله سمیه (زهرشناسی). مقدمه، تحقیق و تصحیح: محمدابراهیم ذاکر. تهران: مؤسسهٔ پژوهشی میراث مکتوب.

@mirasmaktoob
.

نشست 170: مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب با همکاری دانشکدهٔ طبّ ایرانیِ دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی ایران؛ بنیاد دائرةالمعارف اسلامی و پژوهشکدهٔ تاریخ علم دانشگاه تهران

رونمایی و نقد و بررسی رسالهٔ سَمّیّه (زهرشناسی)

سخنرانان:
ندا احمدی، پژوهشگر گروه فرهنگ‌نویسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی
زندگی و کارنامهٔ علمی عمادّالدین شیرازی

مارال رمضانی، متخصص سم‌شناسی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اراک
بررسی رسالهٔ سمّیّه با علم زهرشناسی نوین

محمد صدر، پزشک و دکترای تخصصی تاریخ پزشکی
تاریخچهٔ سم‌شناسی

شمامه محمدی‌فر، عضو هیئت علمی بنیاد دائرة‌المعارف اسلامی، شاخۀ گیاهشناسی
قارچ‌های دارویی، خوراکی و سمّی در رسالهٔ سمّیّه

محمدابراهیم ذاکر، دندانپزشک و پژوهشگر تاریخ پزشکی و مصحح اثر
معرفی رسالۀ سمّیّه

مدیر جلسه: یونس کرامتی، عضو هیئت علمی و رئیس پژوهشکدۀ تاریخ علم دانشگاه تهران


زمان: دوشنبه 6 آذر 1402، ساعت 15 تا 17
مکان: تهران - خیابان انقلاب - بین خیابان دانشگاه و خیابان ابوریحان - شمارۀ ۱۱۸۲ (ساختمان فروردین) - طبقۀ دوم - واحد ۸ - مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب

@mirasmaktoob
.

سموم شیمیایی
و کتاب ارزشمند تاریخی


@drJazayeriDiet

نشست رونمایی و نقد و بررسی رسالهٔ سَمّیّه (زهرشناسی)

جناب آقای دکتر اکبر ایرانی
مدیرعامل مؤسسهٔ پژوهشی میراث مکتوب

مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب – دوشنبه 6 آذر

@mirasmaktoob
.

نشست رونمایی و نقد و بررسی رسالهٔ سَمّیّه (زهرشناسی)

جناب آقای دکتر محمدابراهیم ذاکر
دندانپزشک و پژوهشگر تاریخ پزشکی و مصحح اثر

مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب – دوشنبه 6 آذر

@mirasmaktoob
.

نشست رونمایی و نقد و بررسی رسالهٔ سَمّیّه (زهرشناسی)

سرکار خانم دکتر شمامه محمدی‌فر
عضو هیئت علمی بنیاد دائرة‌المعارف اسلامی، شاخۀ گیاهشناسی

مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب – دوشنبه 6 آذر

@mirasmaktoob
.

نشست رونمایی و نقد و بررسی رسالهٔ سَمّیّه (زهرشناسی)

جناب آقای دکتر محمد صدر
پزشک و دکترای تخصصی تاریخ پزشکی

مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب – دوشنبه 6 آذر

@mirasmaktoob
.

نشست رونمایی و نقد و بررسی رسالهٔ سَمّیّه (زهرشناسی)

سرکار خانم مهندس ندا احمدی کاشانی
پژوهشگر گروه فرهنگ‌نویسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی

مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب – دوشنبه 6 آذر

@mirasmaktoob
.

نشست رونمایی و نقد و بررسی رسالهٔ سَمّیّه (زهرشناسی)

سرکار خانم دکتر مارال رمضانی
متخصص سم‌شناسی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اراک

مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب – دوشنبه 6 آذر

@mirasmaktoob
.

نشست رونمایی و نقد و بررسی رسالهٔ سَمّیّه (زهرشناسی)

پرسش و پاسخ

مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب – دوشنبه 6 آذر

@mirasmaktoob
.

پاسداشت خدمات علمی دکتر محمدابراهیم ذاکر، مترجم، محقق و مصحح متون پزشکی

«رونمایی و نقد و بررسی رسالهٔ سَمّیّه (زهرشناسی)» تألیف عمادالدین شیرازی
دوشنبه ۶ آذرماه ۱۴۰۲، در مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب برگزار شد. در پایان این نشست، به پاس سه‌دهه پژوهش و ترجمه متون پزشکی، لوح تقدیر و تکریم به دکتر ذاکر اهدا شد.
در نشست رونمایی از رسالۀ سمیه که با مدیریت یونس کرامتی، رئیس پژوهشکدۀ تاریخ علم، برگزار شد، پژوهشگران تاریخ پزشکی سخنرانی کردند: نخست محمدابراهیم ذاکر مصحح رسالۀ سمّیّه، سپس شمامه محمدی‌فر با موضوع «قارچ‌های دارویی، خوراکی و سمّی در رسالهٔ سمّیّه»، محمد صدر با موضوع «تاریخچهٔ سم‌شناسی» و ندا احمدی با موضوع «زندگی و کارنامهٔ علمی عمادالدین شیرازی»، مارال رمضانی(پخش ویدئو)، با موضوع «بررسی رسالهٔ سمّیّه با علم زهرشناسی نوین» موضوع این اثر را مورد بحث و بررسی قرار دادند.
«رسالۀ سَمّیّه (زهرشناسی)»، تألیف عمادالدین محمود شیرازی (سدۀ دهم هجری)، با مقدمه، تحقیق و تصحیح محمدابراهیم ذاکر، به‌تازگی از سوی مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب چاپ و منتشر شده است.
عمادالدین محمود شیرازی فرزند رکن‌الدین مسعود (ز:۹۸۴ق) یکی از پزشکان پرنویس و بنام ایران‌زمین است که در یک برهۀ زمانی توانست سهم به‌سزایی در گسترش زبان پارسی و ترویج دانش پزشکی داشته باشد. وی کتاب‌های بی‌شماری در دانش پزشکی، داروسازی و پیراپزشکی به زبان پارسی نگاشت. او رسالۀ سَمّیّه (زهرشناسی) خود را به درخواست مرتضی قلی‌خان پرناک ترکمان فرمانروای مشهد در یک مقدمه و چهار باب نوشته، و در آن زهرهای خوراکی، آشامیدنی، مالیدنی، پوشیدنی و جز آن را به گستردگی شرح داده است. سخنی دربارۀ چگونگی راندن جانوران آسیب‌رسان، آزاردهنده و گزنده دارد. همچنین دربارۀ نیش‌زدن جانوران زهردار و درمان نیش‌زده‌شدگان گزارشی می‌دهد.
نشست «رونمایی و نقد و بررسی کتاب رسالهٔ سَمّیّه (زهرشناسی)» با همکاری دانشکدهٔ طبّ ایرانیِ دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی ایران، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی و پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران برگزار شد.
 
https://www.instagram.com/p/C0KfZNzqoX1/?igshid=MzRlODBiNWFlZA==

پاسداشت خدمات علمی دکتر محمدابراهیم ذاکر، مترجم، محقق و مصحح متون پزشکی

 
https://www.instagram.com/p/C0KfZNzqoX1/?igshid=MzRlODBiNWFlZA==

تصحیح و توضیحِ مصراعی از داستان رستم و سهراب
✍️ سجاد آیدنلو

چکیده
داستان رستم و سهراب یکی از دو داستانِ بحث‌‌انگیز شاهنامه است که هنوز همۀ مشکلاتِ متنی آن حل نشده است. در این مقاله مصراعی از این داستان در توصیف رستم که در نسخ شاهنامه به بیست‌وشش صورت مختلف و در چاپ‌ها و تصحیحات آن با هفت ضبط متفاوت دیده می‌‌شود، به لحاظ ضبط و معنا بررسی و نویسشِ «که از ابرْ، پیل آرد اندر نهان» پیشنهاد شده که در آن «ابر» احتمالاً استعاره از «شمشیر» و معنای مصراع چنین است: (رستم میتواند) با شمشیر، فیل را بکشد و از بین ببرد.

کلیدواژه‌ها
ابر – شمشیر – رستم و سهراب – تصحیح – شرح – شاهنامه

مأخذ: شمارۀ ۷۲ دوفصلنامۀ علمی «آینۀ میراث» (دوفصلنامۀ ویژۀ پژوهش‌های ادبی و متن‌شناختی؛ دورۀ ۲۱، شمارۀ اول، بهار و تابستان ۱۴۰۲)

لینگ دریافت مقاله:
https://www.am-journal.ir/article_182973.html

«مجلس مکتوب منعقد در خوارزم» تألیف محمدبن عبدالکریم شهرستانی

@mirasmaktoob
.