یکصد و نودمین نشست مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب

اهمیّت پژوهش‌های میدانی در تاریخ با رویکرد اسماعیلیه‌شناسی
به همراه رونمایی از کتاب اسماعیلیان ایران
(از سقوط الموت تا امروز با تکیه بر دوران معاصر)

سخنرانان:
مریم معزی
پژوهشگر تاریخ ایران و مطالعات اسماعیلی، دانشیار پیشین گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد (آمریکا ـ مریلند)

شهرام یوسفی‌فر
عضو هیأت علمی گروه تاریخ دانشگاه تهران [خدمات ارزشمند دکتر مریم معزی و تحقیقات او دربارۀ اسماعیلیان]

فرهاد دفتری (پیام تصویری)
رئیس پیشین مؤسسۀ مطالعات اسماعیلی در لندن

دوشنبه 19 خرداد 1404- ساعت 17 تا 19

تهران- خیابان انقلاب- بین خیابان دانشگاه و خیابان ابوریحان- شمارۀ 1182 (ساختمان فروردین) طبقۀ دوم- واحد 8- مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب

پخش در اینستاگرام: mirasmaktoob

پخش در گوگل‌میت: https://meet.google.com/yjq-voxb-xqc

شمارۀ تماس: 66490612 www.mirasmaktoob.com

اقبال لاهوری: هستم اگر می‌روم، گر نروم نیستم. آب که بماند، گنداب می‌شود، قطاری که حرکت نمی‌کند، سنگش نمی‌زنند. بگذارید چشمهٔ خانه بجوشد و قطار فرهنگ‌پرورش بوق حیات بزند. کاش بجای توقف قطار پر جنب‌وجوش خانهٔ اندیشمندان، به گردانندگانش مدال می‌دانند نه اینکه حکم تخلیه و تعطیلی‌اش را صادر کنند. دریغ از فرهنگ!
رواست گر من از این غصه خون بگریم، خون
سزاست گر من از این غصه، زار گریم، زار

https://www.instagram.com/stories/akbar.irany/3649880684365562766?utm_source=ig_story_item_share&igsh=MWg4YzZwZnFwdWljOQ==

غوغای تبریز به پایان راه رسید.
(رخدادهای مشروطه‌خواهی در تبریز از مرگ ناصرالدین‌شاه تا جنگ جهانی اول ۱۳۱۳- ۱۳۳۴ق)

https://www.instagram.com/share/p/BAMFjHVuMQ

غوغای تبریز به پایان راه رسید.
(رخدادهای مشروطه‌خواهی در تبریز از مرگ ناصرالدین‌شاه تا جنگ جهانی اول ۱۳۱۳- ۱۳۳۴ق)

غوغای تبریز مجموعه گزارش‌های نگارنده‌ای ناشناخته است از رخدادهای مشروطه‌خواهی در ایران، به‌ویژه تبریز. این نسخه را دکتر غلامعلی پاشازاده (عضو هیأت علمی دانشگاه تبریز) تصحیح و مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب آن را با همکاری مرکز پژوهش‌های انتشارات شورای شهر تبریز منتشر کرد.

مصحح اثر در نخستین صفحۀ مقدمه دربارۀ انتخاب نام کتاب می‌نویسد:
«غوغای تبریز را مؤلف برای خیزش اهل تبریز در حمایت از مشروطیت و اعادۀ آن در زمان استبداد صغیر به کار برده است و چون یکی از معانی غوغا، شور و شعف و فریاد و فغان است که «در وقت حادثه و بلا از ازدحام و خروج خلق» پدید می‌آید، این عبارت برای عنوان نسخه که گزارشگر شور و شعف و فریاد و فغان مردم تبریز برای اعادۀ مشروطیت است، مناسب تشخیص داده شد.»

از اندک اطلاعاتی که از متن نسخه دربارۀ این نویسندۀ تبریزی که این گزارش‌ها را به قلم شیوای فارسی می‌نگارد، چنین برمی‌آید که او زادۀ ۱۲۶۵ قمری و از پیشه‌وران شهر بوده و گرچه در محلۀ معتبر چهارمنار خانه داشته، از مردم عادی و وضعیت مالی متوسطی داشته‌است. همین موقعیت اجتماعی نیز سبب نگارش «گزارش‌های کم‌نظیری از حیات اجتماعی شهر و دغدغه‌های روزمرۀ آن‌ها» در قرن سیزده شده‌است و متمایزکننده‌ترین ویژگی این اثر نسبت به آثار مشابه را پدید آورده است.

مصحح می‌نویسد:
«این کتاب روایت عینی و لحظه‌به‌لحظه از تصمیم‌گیری‌ها و اقدامات اردوگاه دولت و مشروطه‌خواهان ندارد، بلکه نویسندۀ کتاب، از اخبار و وقایع همانند سایر مردم عادی شهر آگاه می‌شود و به همین خاطر همواره درستی و نادرستی آنها را با تردید می‌نگرد و گاه برای تأیید آنها منتظر اخبار روزهای بعد می‌ماند. آنچه گزارش‌های کتاب را واجد اهمیت می‌کند نه گزارش تصمیم‌گیری‌ها و اخبار اقدامات، بلکه روایت دست اول از زندگی مردم عادی است که می‌تواند در پژوهش‌های مربوط به تاریخ فرودستان یا به‌اصطلاح امروزی در پژوهش‌های مربوط به تاریخ خرد یا تاریخ پایین مورداستفاده قرار گیرد.»

ویژگی‌ دیگر این نوشته دقت‌نظر و بی‌طرفی نویسنده است:
«متن نسخه با گزارش واقعۀ قتل ناصرالدین‌شاه قاجار آغاز می‌شود، ولی سرآغاز کتاب با عنوان ”ابتداء مشروطه در دولت علّیۀ ایران“ تردیدی باقی نمی‌گذارد که نویسنده در سال ۱۳۲۴ و هم‌زمان با اعطای مشروطیت به فکر نوشتن وقایع افتاده است.»

از نسخۀ اصلی کتاب که فاقد جلد و شیرازه است ۷۸۰ صفحه باقی مانده و مابقی از ماه صفر سال ۱۳۳۴ به بعد از بین رفته، بنابراین نمی‌دانیم که این وقایع‌نگاری تا چه زمانی ادامه داشته است. نگارنده به سیاست آگاه و از حامیان مشروطه بوده و بارها در متن کتاب به ابراز دیدگاه‌های سیاسی خود پرداخته است. برای نمونه در دنبالۀ گزارش فرمان محمدعلی شاه در ۲۷ ذی‌حجة ۱۳۲۴ که در آن گفته است که «قوانین لازم برای انتظام وزارتخانه‌ها و دوایر حکومتی و مجالس بلدی» باید مطابق شرع باشد. نگارنده در اولین صفحات کتاب نوشته است: «معلوم است حضرات اعیان و حکام که خاین دولت و ملت‌اند نخواهند گذاشت که این مشروطه سر بگیرد. چند روزی در این صحبت بودند و مجلس دارالشوراء قدری فتوری یافته تااین‌که هنگامه و غوغای از تبریز برخاست و حال آن‌که اقتدار و تسلط حضرت ولیعهد به درجه‌ای رسیده که شخص با عیال خود در خانۀ خود صحبت و بدی او را نمی‌کرد.»

https://www.instagram.com/share/p/BAMFjHVuMQ

یکصد و نودمین نشست مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب

اهمیّت پژوهش‌های میدانی در تاریخ با رویکرد اسماعیلیه‌شناسی
به همراه رونمایی از کتاب اسماعیلیان ایران
(از سقوط الموت تا امروز با تکیه بر دوران معاصر)

سخنرانان:
مریم معزی
پژوهشگر تاریخ ایران و مطالعات اسماعیلی، دانشیار پیشین گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد (آمریکا ـ مریلند)

شهرام یوسفی‌فر
عضو هیأت علمی گروه تاریخ دانشگاه تهران [خدمات ارزشمند دکتر مریم معزی و تحقیقات او دربارۀ اسماعیلیان]

فرهاد دفتری (پیام تصویری)
رئیس پیشین مؤسسۀ مطالعات اسماعیلی در لندن

دوشنبه 19 خرداد 1404- ساعت 17 تا 19

تهران- خیابان انقلاب- بین خیابان دانشگاه و خیابان ابوریحان- شمارۀ 1182 (ساختمان فروردین) طبقۀ دوم- واحد 8- مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب

پخش در اینستاگرام: mirasmaktoob

پخش در گوگل‌میت: https://meet.google.com/yjq-voxb-xqc

شمارۀ تماس: 66490612 www.mirasmaktoob.com

پدر آنتونیو دو ژزو، کشیش پرتغالی که در عهد صفوی در اواخر قرن یازدهم و اوایل قرن دوازدهم هجری از طرف دولت پرتغال برای تبلیغ مسیحیت مأمور ایران گردید و به ریاست دیر آگوستین‌های اصفهان برگزیده شد، لکن در آنجا اسلام آورد و نام خود را به علی‌قلی جدیدالاسلام تغییر داد، در کتاب خویش که در نقد سِفر پیدایش تورات موسوم به «سیف‌المؤمنین فی قتال‌المشکین»، (ص۲۸۲-۲۸۳)، نگاشته، در بیان ماهیّت و حقیقت ایمان خود می‌نویسد:

بر برادران دینی مخفی نماناد که محلّ تولّد فقیر در اواخر مغرب در شهر الوزیپانه (لیسبون) که پایتخت پادشاه پرتقال است، می‌باشد و آن شهر در کنار دریای بزرگ که او را محیط می‌گویند، واقع است و‌ پرتگال هر چند متصل است به فَیس (فاس) و مراقُوس (مراکش) و اَرجل (الجزایر) که عمدهٔ شهرهای مغرب زمین است امّا پرتگال از این‌ها آن طرف‌تر می‌باشد و در اواخر ولایت پرتگال جایی هست که او را در همهٔ صور اقالیم فینیسترَه می‌نامند یعنی انتهای زمین.
و از آنجایی که فقیر متولّد شده‌ام تا بلدهٔ اصفهان که محلّ هدایت فقیر است، قریب به هفت هزار و سیصد فرسنگ می‌باشد.
«فتبارک اللّه احسن الخالقین» که مضمون کریمهٔ «یُضلُّ مَن یشاء و یَهدی مَن یشاء»،
وقتی که می‌خواهد کسی را هدایت کند، می‌تواند که او را از آن جهنم بیرون آورده این قدر طی مسافت بفرماید و به بهشت ایمان برساند، از برای آنکه بر بندگان ظاهر سازد که آنچه در کتاب خود از برای آنکه قدرت کاملهٔ او را بشناسد، فرموده است:
«و تُخرج الحیّ مِن المیّت و تخرج المیّت مِن الحیّ»،
کمال دلالت بر قدرت کاملهٔ او دارد، زیرا که فقیر را که کافرزاده و پادِری گمراه‌کننده بودم از هفت هزار و سیصد فرسنگ از گمراهی کفر بیرون آورده به شاهراه ایمان داخل کرده است، از برای آنکه بر کفّاری که در اطراف زمین ساکن‌اند، حجّت بوده باشم و بدانند که هدایت نیافتن ایشان از راه سؤ اختیار خودشان و طینت خبیثهٔ ایشان است و اگر نه، بخل در مبدأ فیّاض نیست و نمی‌باشد.

گزینش از محمدرضا ابویی مهریزی

@mirasmaktoob
.

یکصد و نودمین نشست مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب

اهمیّت پژوهش‌های میدانی در تاریخ با رویکرد اسماعیلیه‌شناسی
به همراه رونمایی از کتاب اسماعیلیان ایران
(از سقوط الموت تا امروز با تکیه بر دوران معاصر)

سخنرانان:
مریم معزی
پژوهشگر تاریخ ایران و مطالعات اسماعیلی، دانشیار پیشین گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد (آمریکا ـ مریلند)

شهرام یوسفی‌فر
عضو هیأت علمی گروه تاریخ دانشگاه تهران [خدمات ارزشمند دکتر مریم معزی و تحقیقات او دربارۀ اسماعیلیان]

فرهاد دفتری (پیام تصویری)
رئیس پیشین مؤسسۀ مطالعات اسماعیلی در لندن

دوشنبه 19 خرداد 1404- ساعت 17 تا 19

تهران- خیابان انقلاب- بین خیابان دانشگاه و خیابان ابوریحان- شمارۀ 1182 (ساختمان فروردین) طبقۀ دوم- واحد 8- مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب

پخش در اینستاگرام: mirasmaktoob

پخش در گوگل‌میت: https://meet.google.com/yjq-voxb-xqc

شمارۀ تماس: 66490612 www.mirasmaktoob.com

اهمیّت پژوهش‌های میدانی در تاریخ با رویکرد اسماعیلیه‌شناسی
به همراه رونمایی از کتاب اسماعیلیان ایران
(از سقوط الموت تا امروز با تکیه بر دوران معاصر)

پخش در اینستاگرام: mirasmaktoob

نشست اهمیّت پژوهش‌های میدانی در تاریخ با رویکرد اسماعیلیه‌شناسی

صحبت‌های جناب آقای دکتر اکبر ایرانی
مدیرعامل مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب

مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب – دوشنبه 19 خرداد 1404

@mirasmaktoob
.

نشست اهمیّت پژوهش‌های میدانی در تاریخ با رویکرد اسماعیلیه‌شناسی

صحبت‌های جناب آقای دکتر شهرام یوسفی‌فر
عضو هیأت علمی گروه تاریخ دانشگاه تهران

مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب – دوشنبه 19 خرداد 1404

@mirasmaktoob
.

نشست اهمیّت پژوهش‌های میدانی در تاریخ با رویکرد اسماعیلیه‌شناسی

پیام تصویری جناب آقای دکتر فرهاد دفتری
رئیس پیشین مؤسسۀ مطالعات اسماعیلی در لندن

مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب – دوشنبه 19 خرداد 1404

@mirasmaktoob
.

نشست اهمیّت پژوهش‌های میدانی در تاریخ با رویکرد اسماعیلیه‌شناسی

صحبت‌های سرکار خانم دکتر مریم معزی
پژوهشگر تاریخ ایران و مطالعات اسماعیلی

مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب – دوشنبه 19 خرداد 1404

@mirasmaktoob
.

نشست اهمیّت پژوهش‌های میدانی در تاریخ با رویکرد اسماعیلیه‌شناسی

پرسش و پاسخ

مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب – دوشنبه 19 خرداد 1404

@mirasmaktoob
.

ویدئوهای نشست «اهمیّت پژوهش‌های میدانی در تاریخ با رویکرد اسماعیلیه‌شناسی» در آپارات

https://www.aparat.com/playlist/21157518

مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب – دوشنبه 19 خرداد 1404

@mirasmaktoob
.

مؤسسۀ مطالعات اسماعیلی و میراث مکتوب

https://www.instagram.com/reel/DKsoVioKDfX/?igsh=MTNscGhsbDVqbWdmNQ==

مؤسسۀ مطالعات اسماعیلی و میراث مکتوب

مؤسسۀ مطالعات اسماعیلی در لندن یکی از مراکز علمی معتبر فعال و پرکار است. این مؤسسه قریب چهل سال است که به همت دکتر فرهاد دفتری که خود شیعۀ دوازده‌امامی است، تأسیس و به شکوفایی رسیده. دوسالی است که بازنشست شده، اما همچنان به تألیف و تحقیق ادامه می‌دهد. ۱۲ جلد کتاب تاکنون دربارۀ جماعت اسماعیلیان نوشته و اغلب در ایران چاپ و منتشر شده است. به همت او و به نظارت پروفسور مادلونگ دانشنامه اسلامیکا ترجمه دایرةالمعارف بزرگ اسلامی را وجهۀ همت خود ساخت که تاکنون هفت جلد آن چاپ شده. از هر کتابی که به داعیان و محققان اسماعیلی از جمله خواجه نصیر(در زمانی که در قلعۀ الموت ساکن بود) منسوب بود و نیز امثال شهرستانی و ناصرخسرو و دیگران، و بخشی از میراث ادبی و علمی آنها به شمار می‌رفت، مشوق انتشار آنها در ایران بود. دکتر دفتری توانست پل علمی بین ایران و اسماعیلیان را برقرار کند. اکنون بالغ بر ده میلیون شیعه اسماعیلی در ایران و هند و تاجیکستان و امریکا و ... زندگی می‌کنند. میراث ادبی و علمی آنها بخشی انکارناپذیر از میراث مکتوب مشترک بشری است. اهل تسنن در هر فرقه‌ای که باشند، با هم متحد و مرتبطند. در گفتمان ناحق خلیج عربی، همدل می‌شوند و در ضدیت با ایران همزبان، اما ما در این سالها نتوانسته‌ایم با فرق شیعی متحد و مرتبط باشیم. اگر قلاع اسماعیلیه در ایران بویژه میمون‌دژ و الموت و گردکوی و... درست معرفی و کاوش می‌شد و اگر موانع حضور شیعیان اسماعیلی برطرف می‌گردید، سالانه میلیونها گردشگر به ایران گسیل می‌شدند و به ثروت این کشور می‌افزودند. در معماری و بازسازی ابنیه تاریخی، سرمایه‌گذاری می‌کردند و هزاران شغل ایجاد می‌شد. اگر آرامگاه غزالی در توس آباد می‌شد، هزاران مشتاق حجة‌الاسلام ابوحامد غزالی به خراسان می‌آمدند، هم مشهد رونق می‌گرفت و هم توس از مشتاقان او لبریز می‌شد.
برگزاری نشست رونمایی کتاب اسماعیلیان ایران تألیف دکتر مریم معزی اسماعیلیه‌شناس برجسته ایرانی، فرصتی ایجاد کرد که دکتر دفتری با ارسال پوشۀ تصویری مقام علمی ایشان را ارج نهد و بنده با تقدیم لوح سپاس و تقدیر، سالها کوشش علمی این بانوی محقق را ارج‌گزارم و قدردانی کنم. بی‌شک بانو معزی یکی از الگوهای پژوهشهای میدانی در تاریخ اسماعیلیان است. حضور پرشور دهها دانشجو و پژوهشگر در نشست رونمایی از این کتاب، نشانگر شناخت درستی است که جامعه علمی کشور از کتابها و مقالات ایشان دارد. همواره تندرست و موفق باشند.
#mirasmaktoob
#مؤسسۀ_مطالعات_اسماعیلی
#مریم_معزی
#فرهاد_دفتری
#پژوهشکده_تاریخ_اسلام

https://www.instagram.com/reel/DKsoVioKDfX/?igsh=MTNscGhsbDVqbWdmNQ==

🔰گزارش نشست «اهمیّت پژوهش‌های میدانی در تاریخ »؛
اسماعیلیان؛ فراموش‌شدگان یا به حاشیه‌رفتگان؟

🔸شهرام یوسفی‌فر: تاریخ اسماعیلیان به نوعی به حاشیه‌رفتگان است و ارتباط اسماعیلیان با جوامع پیرامون اهمیت بسیاری دارد.

🔸حوزه مطالعاتی پژوهش‌های اسماعیلبه چند ویژگی دارد نخست مطالعات دینی است که ویژگی برجسته بحث تمایز مذهبی آنهاست و دوم ویژگی سیاسی که وجه غالب سیاست و مذهب است.

🔸مریم معزی: رفتن به مکان های تاریخی: مانند بناهای تاریخی، میدان های نبرد، دژها، راه های زیرزمینی، نوع آبیاری و ذخیره آب و مانند آنها، دقت در وضعیت توپوگرافی، موقعیت راهبردی، تعیین اهمییت مکانی در زمان حوادث مورد نظر، مشاهده زمینه رویدادهای گذشته، بازدید از گورستانهای عمومی به منظور دریافت قدمت حضور آنان در منطقه، پیوستگی ها و گسستگی های اقوام، بازدید از اماکن مذهبی، زیارتگاه ها و تاریخ گذاری آنها به منظور یافتن ارتباط آن با مردم محلی، یافتن سنگ نوشته ها و نقش و نگارهای کنده شده بر روی صخره ها، مصاحبه با روحانیان، رهبران و مردم محلی برای گردآوری روایت های شفاهی و حافظه قومی، مشاهده و ثبت دقیق باورها و مناسک بازماندگان برای آگاهی از آداب و رسوم محلی و مقایسه با آداب و رسوم پیشین و آداب رسمی، جست و جوی دستنوشته های آنان در اشعار پراکنده و کتاب های دعاهای محلی و… راه‌های پژوهش میدانی در تاریخ است.

🔻در ایبنا بخوانید:

ibna.ir/x6zbp

@ibna_official

دکتر مریم معزی پژوهشگر تاریخ ایران و مورخ تاریخچهٔ حضور جماعت اسماعیلی در ایران و تاجیکستان و ... می‌باشند. روش پژوهشی ایشان باید الگوی محققان تاریخ قرار گیرد.

https://www.instagram.com/stories/akbar.irany/3651835363903294516?igsh=MTB0ZDJmdnJ5OW15cg==

🔶️ پادپخش شمارۀ ۲۰
غوغای تبریز
با تصحیح غلامعلی پاشازاده
خوانشِ غزال زینلی

@mirasemaktoob
.