#savolimbor Ходим билан муддатли меҳнат шартномаси тузилган. Шартнома муддати тугамоқда. Лекин ходим ҳозир больничнийда. Ҳали бери чиқмаса ҳам керак. Шартномани бекор қила оламизми?

https://t.me/mehnathuquqi жавоби 📤:

⚠️ МК 100-моддаси 3-қисмига кўра, иш берувчининг ташаббуси билан ходим вақтинча меҳнатга қобилиятсизлик даврида ва меҳнат тўғрисидаги қонунлар ва бошқа норматив ҳужжатларда назарда тутилган таътилларда бўлган даврида меҳнат шартномасини бекор қилишга йўл қўйилмайди, корхона бутунлай тугатилган ҳоллар бундан мустасно.

❗️Бошқа асослар билан (МК 87, 89, 97.1, 99, 105, 106) меҳнат шартномасини ходим вақтинча меҳнатга қобилиятсизлик даврида бекор қилиш мумкин.

❗️МК 105-моддасига кўра, муддатли меҳнат шартномаси муддати тугаши билан бекор қилинади. Агар муддат тугагандан кейин ҳам меҳнатга оид муносабатлар давом этаверса ва тарафлардан бирортаси 1 ҳафта давомида унинг бекор қилинишини талаб қилмаган бўлса, шартнома номуайян муддатга узайтирилган деб ҳисобланади. Демак, муддат тугаши билан бемалол шартномани бекор қилаверинг.

❗️Лекин, больничний пули касалликнинг бутун даврига тўлаб берилади. Вақтинча меҳнатга қобилиятсизлик бўйича нафақа меҳнат қобилияти йўқолган биринчи кундан то у тиклангунга қадар ёки тиббий-меҳнат экспертиза комиссияси (ТМЭК) томонидан ногиронлик белгилангунга қадар, ҳатто бу даврда ходим билан меҳнат шартномаси бекор қилинган ҳолларда ҳам берилади. Асос: «Давлат ижтимоий суғуртаси бўйича нафақалар тайинлаш ва тўлаш тартиби тўғрисида»ги низомнинг 11-банди (рўйхат рақами 1136, 14.05.2002 й.).

💻 Murojaatlar uchun: @MehnathuquqiBot Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇 https://t.me/mehnathuquqi

#lekinbufakt 🇺🇿 Ўзбекистон Республикасида қонун билан тасдиқланган байрамлар сони 28 тага етди, булардан 9 таси дам олиш кунлари (Меҳнат кодекси 131-моддаси), 19 таси эса дам олмасдан нишонланадиган байрамлардир.

🇺🇿 2021 йил 7 июн куни “Ўзбекистон Республикаси маданият ва санъат ходимлари кунини белгилаш тўғрисида”ги Қонун (ЎРҚ–694-сон, 07.06.2021 й.) Президент томонидан имзоланди.

🗓 Қонунга кўра, 15 апрель Маданият ва санъат ходимлари куни этиб белгиланди.

Бу юртга байрамлар ярашади! Байрамлар кўпаяверсин!

💻 Murojaatlar uchun: @MehnathuquqiBot
Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇
https://t.me/mehnathuquqi

#lekinbufakt ❗️Кўпчилик қизиқувчан обуначиларимизнинг илтимос ва таклифларини инобатга олиб, Ўзбекистон Республикасида қонун билан тасдиқланган барча байрам кунларини тақдим қилмоқдамиз. Лекин қизиқ бир ҳолатга дуч келдик. 2020 йил 20 ноябрь куни “Ҳуқуқий ахборот” телеграм каналида “Республикамизда қонун билан тасдиқланган 25 та байрам белгиланган” деган маълумот берилган эди (https://t.me/huquqiyaxborot/8547). 2020 йил 20 ноябрдан сўнг қонун билан яна 3та байрам (Ўзбекистон касаба уюшмалари куни, Халқлар дўстлиги куни, Маданият ва санъат ходимлари куни) белгиланди. Шунда жами байрамлар сони 28 та бўлиши керак эди. Шунинг учун олдинги постларимизда байрамлар сони 28та кўрсатилган эди. Лекин изланишларимиз натижасида жами байрамлар сони 30та чиқди. Балки, қонун билан белгиланган байрамлар сони бундан ҳам кўпроқ бўлиши мумкин. Агар Сизда қўшимча маълумотлар бўлса, @MuhammadaminKarimjonov га жўнатишингизни сўраймиз. Эътиборингиз учун раҳмат!

Демак, ушбу байрам кунларини эслаб қолиш, ҳамда таниш-билишларни касб байрамлари билан табриклаш қандай яхши! Айниқса, 26-сентябрь эсдан чиқмасин))

Ўзбекистон Республикасида қонун билан тасдиқланган байрамлар сони — 30 та. Шундан 9 таси ишланмайдиган, қолган 21 таси ишланадиган байрам кунларидир.

МК 131-моддасига кўра, 9 та байрам ишланмайдиган кунлар мавжуд:
1. 1 январь — Янги йил;
2. 8 март — Хотин-қизлар куни;
3. 21 март — Наврўз байрами;
4. 9 май — Хотира ва қадрлаш куни;
5. 1 сентябрь — Мустақиллик куни;
6. 1 октябрь — Ўқитувчи ва мураббийлар куни;
7. 8 декабрь — Конституция куни;
8. Рўза ҳайит (Ийд ал-Фитр) диний байрамининг биринчи куни;
9. Қурбон ҳайит (Ийд ал-Адҳа) диний байрамининг биринчи куни.

Қолган 21 та ишланадиган байрам кунлари эса қуйидагилардир:

1. 8 январь — Ўзбекистон Республикаси прокуратура органлари ходимлари куни. “Ўзбекистон Республикаси прокуратура органлари ходимлари кунини белгилаш тўғрисида”ги Қонун. ЎРҚ-414-сон 19.12.2016
2. 14 январь — Ватан ҳимоячилари куни. “Ватан ҳимоячилари кунини белгилаш тўғрисида”ги Қонун. 1018-XII-сон 29.12.1993
3. 26 январь — Ўзбекистон Республикаси давлат божхона хизмати органлари ходимлари куни. “Ўзбекистон Республикаси давлат божхона хизмати органлари ходимлари кунини белгилаш тўғрисида”ги Қонун. ЎРҚ-507-сон 22.12.2018
4. 22 март — Маҳалла тизими ходимлари куни. “Маҳалла тизими ходимлари кунини белгилаш тўғрисида”ги Қонун. ЎРҚ-606-сон 02.03.2020
5. Апрель ойининг биринчи якшанбаси — Ўзбекистон Республикаси геология соҳаси ходимлари куни. “Ўзбекистон Республикаси геология соҳаси ходимлари кунини белгилаш тўғрисида”ги Қонун. ЎРҚ-509-сон 26.12.2018
6. 26 сентябрь (аввал 5 апрель эди) — Ўзбекистон Республикаси Давлат хавфсизлик хизмати органлари ходимлари куни. “Ўзбекистон Республикаси давлат хавфсизлик хизмати органлари ходимлари кунини белгилаш тўғрисида”ги Қонун. ЎРҚ-715-сон 14.09.2021
7. 15 апрель — Маданият ва санъат ходимлари куни. “Ўзбекистон Республикаси маданият ва санъат ходимлари кунини белгилаш тўғрисида”ги Қонун. ЎРҚ-694-сон 07.06.2021
8. 18 апрель — Ўзбекистон Республикаси уй-жой коммунал хизмат кўрсатиш соҳаси ходимлари куни. “Ўзбекистон Республикаси уй-жой коммунал хизмат кўрсатиш соҳаси ходимлари кунини белгилаш тўғрисида”ги Қонун. ЎРҚ-464-сон 02.04.2018
9. Май ойининг учинчи якшанбаси —Ўзбекистон Республикаси кончилик ва металлургия саноати ходимлари куни. “Ўзбекистон республикаси кончилик ва металлургия саноати ходимлари кунини белгилаш тўғрисида”ги Қонун. 221-II-сон 12.05.2001
10. 27 июнь — Матбуот ва оммавий ахборот воситалари ходимлари куни. “Ўзбекистон Республикаси матбуот ва оммавий ахборот воситалари ходимлари кунини белгилаш тўғрисида”ги Қонун. 948-XII-сон 03.09.1993
11. 30 июнь — Ўзбекистон Республикаси ёшлари куни. “Ўзбекистон Республикаси ёшлари кунини белгилаш тўғрисида”ги Қонун. ЎРҚ-437-сон 25.08.2017
12. Июнь ойининг охирги якшанбаси — Ўзбекистон Республикаси Савдо, матлубот кооперацияси ва аҳолига маиший хизмат кўрсатиш ходимлари куни. “Савдо, матлубот кооперацияси ва аҳолига маиший хизмат кўрсатиш ходимлари кунини белгилаш тўғрисида”ги Қонун. 422-I-сон 25.04.1997

13. 30 июль — Халқлар дўстлиги куни. “Халқлар дўстлиги кунини белгилаш тўғрисида”ги Қонун. ЎРҚ-672-сон 10.02.2021
14. Август ойининг биринчи якшанбаси — Ўзбекистон Республикаси темир йўл транспорти ходимлари куни. “Ўзбекистон Республикаси темир йўл транспорти ходимлари кунини белгилаш тўғрисида”ги Қонун. ЎРҚ-449-сон 20.12.2017.
15. Август ойининг иккинчи якшанбаси — Ўзбекистон Республикаси қурилиш соҳаси ходимлари куни. “Ўзбекистон Республикаси қурилиш соҳаси ходимлари кунини белгилаш тўғрисида”ги Қонун. ЎРҚ-450-сон 21.12.2017
16. Август ойининг учинчи якшанбаси — Ўзбекистон Республикасининг Ҳаво Флоти Куни. “Ўзбекистон Республикаси ҳаво флоти кунини белгилаш тўғрисида”ги Қонун. 117-I-сон 31.08.1995
17. 21 октябрь — Ўзбек тили байрами куни. “Ўзбек тили байрами кунини белгилаш тўғрисида”ги Қонун. ЎРҚ-615-сон 10.04.2020
18. 25 октябрь — Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар органлари ходимлари куни. “Ўзбекистон Республикаси ички ишлар органлари ходимлари кунини белгилаш тўғрисида”ги Қонун. ЎРҚ-65-сон 06.12.2006
19. 11 ноябрь — Ўзбекистон касаба уюшмалари куни. “Ўзбекистон касаба уюшмалари кунини белгилаш тўғрисида”ги Қонун. ЎРҚ-648-сон 23.11.2020
20. Ноябрь ойининг иккинчи якшанбаси — Ўзбекистон Республикаси Тиббиёт ходимлари куни. “Ўзбекистон Республикаси тиббиёт ходимлари кунини белгилаш тўғрисида”ги Қонун
21. Декабрь ойининг иккинчи якшанбаси — Ўзбекистон Республикаси қишлоқ хўжалиги ходимлари куни. “Ўзбекистон Республикаси қишлоқ хўжалиги ходимлари кунини белгилаш тўғрисида”ги Қонун. ЎРҚ-438-сон 25.08.2017

💻 Murojaatlar uchun: @MehnathuquqiBot Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇 https://t.me/mehnathuquqi

Ушбу пост юзасидан кўпчиликдан турли байрамлар ҳақида маълумотлар келди. Аввало, шунчалик эътибор бериб маълумот жўнатганларга катта раҳмат! Лекин Сизлар жўнатган байрамлар халқаро байрамлардир. Постимизда Ўзбекистон Республикаси қонунлари билан тасдиқланган байрамлар ҳақида гап кетмоқда. Ўзбекистон Республикаси қонунлари билан тасдиқланган постимизда келтирилмаган яна бошқа байрамларни билсангиз, жўнатишингиз мумкин. Масалан, 2021 йил 7 июндаги “Ўзбекистон Республикаси маданият ва санъат ходимлари кунини белгилаш тўғрисида”ги Қонун билан 15 апрель Маданият ва санъат ходимлари куни этиб белгиланди.

#savolimbor
Мен Навоий тоғ кон металлургия комбинатида ишчи бўлиб ишлайман. Шанба ва якшанба кунлари ишга жалб қилиняпмиз. Бунда бизга оклад тўланадими ёки устамалар ҳам тланиши керакми?

Javob
Меҳнат қонунчилиги бўйича ишдан ташқари ишлар учун камида 2 ҳисса миқдорида ҳақ тўланади. Аниқроғи, ишдан ташқари иш соатларининг ҳар соатини иш ҳақининг соатлик ставкаси бўйича камида 2 га кўпайтирилган ҳолда тўланади. Бухгалтерия ҳисоботида ишдан ташқари иш учун тўловлар алоҳида тўлов тури сифатида акс эттирилади.
Ишдан ташқари ишнинг ҳар бир соати учун ҳақ тўлаш - иш ҳақини ҳисоблашда қўлланиладиган бир соатлик иш ҳақи ставкасидан келиб чиққан ҳолда амалга оширилади. Бир соатлик иш ҳақи ставкасига қуйидагилар киритиради:
• ягона тариф сеткаси бўйича ўрнатилган тариф ставкаси,
• ёки бошқа қонун ҳужжати билан белгиланган лавозим маоши,
• Президентнинг 1997 йил 3 июлдаги 339-сонли қарори билан белгиланган устамалар.

💻 Murojaatlar uchun: @MehnathuquqiBot
Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇
@mehnathuquqi

#savolimbor Бир ходимимиз 1 йиллик ҳарбий хизматга кетмоқда. Унинг ўрнига олинган ходим билан муддатли меҳнат шартномаси тузамизми, аввалги ходим хизматдан қайтса шартномани МК 105-моддаси билан бекор қилиш учун.

https://t.me/mehnathuquqi жавоби 📤:

👉 Ходим 1 йиллик яъни муддатли ҳарбий хизматга кетса, у билан меҳнат шартномаси МК 106-модда (меҳнат шартномасининг тарафлар ихтиёрига боғлиқ бўлмаган ҳолатлар бўйича бекор қилиниши) 1-банди (ходим ҳарбий ёки муқобил хизматга чақирилган тақдирда) билан бекор қилинади.

❌ Агар ходим 1 ойлик яъни сафарбарлик чақируви резервидаги ҳарбий хизматга чақирилса, меҳнат шартномаси бекор қилинмайди, унинг иш жойи (лавозими) ва ўртача иш ҳақи сақланади.

⚠️Эътибор беринг, 1 йиллик яъни муддатли ҳарбий хизматга кетган ходим билан шартнома бекор қилинмоқда. Агар ходимингиз 1 ойлик хизматга кетса ёки қонунларга мувофиқ ходимнинг иш жойи ва бошқалар сақланадиган меҳнат ва ижтимоий таътилларда бўлган вақтида унинг ўрнига олинган ходим билан муддатли муҳнат шартномаси тузсангиз бўлар эди. Демак, 1 йиллик хизматга кетган ходимнинг ўрнига олинган ходим билан бемалол, муддатсиз шартнома тузишингиз мумкин.

⚠️Диққат! Шартнома МК 106-моддаси 1-банди билан бекор қилинса, МК 109-моддасига кўра иш берувчи ходимга ўртача ойлик иш ҳақидан кам бўлмаган миқдорда ишдан бўшатиш нафақасини тўлаши шарт. Амалиётда айрим ноинсоф иш берувчилар 1 йиллик ҳарбий хизматга кетаётган ходимлар билан шартномани МК 99-моддаси билан бекор қилишга ҳаракатга қиладилар. Бу ходимнинг ҳақига хиёнат қилишдир. Чунки шартнома 99-модда билан бекор қилинса, ходимга нафақа тўлаб берилмайди. Ҳурматли бўлажак аскарлар, асло ариза ёза кўрманг! Шартномани 106-модда билан бекор қилишларини талаб қилинг! Шунда ишдан бўшатиш нафақасини ҳам оласиз.

❗️Собиқ ходим ҳарбий хизматдан қайтди. Энди нима қилиш лозим? МК 68-моддасига кўра, ҳарбий хизматга чақирилган ходим резервга бўшатилган кунидан бошлаб узоғи билан 3 ой ичида ишга жойлашиш масаласида иш берувчига мурожаат этган бўлса, аввалги иш жойида ишга жойлашиш ҳуқуқига эгадир. Яъни бу ҳолатда собиқ ходим ташкилотда бўш иш ўринлари бўлсагина, ишга жойлашиш ҳуқуқига эга. Кафолатларни бериш мумкин бўлмаган ҳолларда, маҳаллий меҳнат органи ишга жойлаштиришни, зарур ҳолларда эса, касби бўйича бепул ўқитишни таъминлайди.

❗️Ҳарбий хизматга чақирилган ходим, агар унинг ҳарбий хизматга чақирилган кунидан бошлаб 3 ойдан ортиқ вақт ўтмаган бўлса, аввалги иш жойига (лавозимига) қайтиб келиш ҳуқуқига эга. Бу ҳолатда эса, иш берувчи уни ишга қабул қилишга мажбур. Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 1998 йил 17 апрелдаги 12-сонли «Судлар томонидан меҳнат шартномаси (контракти)ни бекор қилишни тартибга солувчи қонунларнинг қўлланилиши ҳақида»ги қарорининг 41-бандига кўра, аскарнинг ўрнидаги ходим билан эса ташкилотда бошқа иш ўринлари бўлмаса 106-моддасининг 2-банди (шу ишни илгари бажариб келган ходим ишга тикланган тақдирда) бўйича меҳнат шартномаси бекор қилинади.

💻 Murojaatlar uchun: @MehnathuquqiBot Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇 https://t.me/mehnathuquqi

#savolimbor Ходимни таътилдан неча кундан кейин чақириб олса бўлади?

https://t.me/mehnathuquqi жавоби 📤:

❗️МК 147-моддасига кўра, таътилдан чақириб олишга фақат ходимнинг розилиги билан йўл қўйилади. Шу муносабат билан таътилнинг фойдаланилмай қолган қисми ходимга мазкур иш йили давомида бошқа вақтда берилиши ёки ушбу Кодекснинг 143-моддаси бешинчи, олтинчи ва еттинчи қисмларида назарда тутилган талабларга риоя қилган ҳолда кейинги иш йилининг таътилига қўшиб қўйилиши керак.

⚠️ Эътибор беринг, биринчи муҳим талаб ходим рози бўлсагина таътилдан чақириб олиш мумкин. Ходим иш берувчининг таътил тугамасидан ишга чиқиш ҳақидаги кўрсатмаларини бажаришдан бош тортса, буни меҳнат интизомини бузиш деб баҳолаб бўлмайди.

❗️ Таътилдан чақириб олишнинг кейинги талаблари МК 143-моддаси 5, 6, 7- қисмларида назарда тутилган. Унга кўра таътил ҳар йили, шу таътил берилаётган иш йили тугагунга қадар берилиши лозим.

❗️Ишлаб чиқариш тусидаги сабабларга кўра жорий йилда таътилни тўлиқ бериш имкони бўлмаган алоҳида ҳолларда, ходимнинг розилиги билан таътилнинг 12 иш кунидан ортиқ бўлган қисми кейинги иш йилига кўчирилиши мумкин, шу йили ундан албатта фойдаланилмоғи лозим.

❗️Ўн саккиз ёшга тўлмаган ходимларга йиллик таътилни, шунингдек ушбу Кодекснинг 137-моддасида кўрсатилган йиллик қўшимча таътилларни бермаслик тақиқланади.

👉 Бу қоидалар янада тушунарли бўлиши учун қуйидаги мисоллар билан таҳлил қиламиз.

1 - вазият. Ходимнинг меҳнат таътили давомийлиги 18 иш кунидан иборат. Таътил берилганидан кейин 3 кун ўтиб иш берувчи ходимни унинг розилиги билан меҳнат таътилидан чакириб олди, таътилнинг қолган 15 куни унга жорий иш йилида берилди. Бу ҳолда қонун ҳужжатларида белгиланган барча талабларга риоя этилган, чунки таътилнинг бир қисми (келтирилган мисолда - иккинчи қисми) 12 иш кунидан ошади.

2 - вазият. Ходимнинг меҳнат таътили давомийлиги -18 иш куни. Уч иш кунидан кейин иш берувчи ходимни унинг розилиги билан меҳнат таътилидан чакириб олди, таътилнинг қолган 15 куни эса кейинги иш йилига кўчирилди. Бу ерда меҳнат қонунчилигининг яққол бузилгани кўриниб турибди, чунки меҳнат таътилининг 12 иш кунига тенг қисмидан албатта жорий йилда фойдаланилиши шарт. Бундай вазиятда ходимнинг розилиги билан, ишлаб чиқаришга боғлиқ сабабларга кўра, таътилнинг фақат 12 иш кунидан ошадиган қисми, яъни бизнинг мисолда 3 иш куни кейинги иш йилига кўчирилиши мумкин.

3 - вазият. Ходимнинг меҳнат таътили давомийлиги -18 иш куни.10 иш кунидан кейин иш берувчи ходимни унинг розилиги билан меҳнат таътилидан чақириб олди, қолган 8 иш кунини жорий йил давомида бошқа вақтда берди. Бу ҳолда меҳнат қонунчилиги талаби бузилган, унга кўра таътил қисмларга бўлинганда таътилнинг бир қисми 12 иш кунидан кам бўлмаслиги лозимлигини эътиборга олиш керак.

4 - вазият. Ходимнинг меҳнат таътили давомийлиги -18 иш куни.13 иш кунидан кейин иш берувчи ходимни унинг розилиги билан меҳнат таътилидан чақириб олди, қолган 5 иш кунини жорий йил давомида бошқа вақтда берди. Бу ҳолда меҳнат қонунчилиги талаби бузилмаган. Чунки бу ҳолда қонун ҳужжатларида белгиланган барча талабларга риоя этилган, чунки таътилнинг бир қисми 12 иш кунидан ошади.

💻 Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇 https://t.me/mehnathuquqi

#savolimbor Bizda tashqi o'rindoshlik asosida ishlab kelayotgan xodim asosiy ish joyidan bo'shadi shunda bizga asosiy ishchi bo'lib o'tadimi u bilan yana shartnoma tuziladimi. Buyruq xujjatlarini qay tartibda qilish zarur.

https://t.me/mehnathuquqi жавоби 📤:

❌Кўпчилик ўриндошлик асосида ишловчи ходим асосий иш жойидан бўшаса, ўриндошлик жойида автоматик асосий ходимга айланиб қолади деб ўйлайди. Бу хато.

❗️МК 73-моддаси ва Вазирлар Маҳкамасининг 1997 йил 11 мартдаги 133-сон қарорига 1-иловага кўра ўриндошлик меҳнат шартномасининг зарурий шартидир. МК 88-моддасига кўра эса, Меҳнат шартлари меҳнат тўғрисидаги қонун ҳужжатлари ва бошқа норматив ҳужжатлар, шунингдек меҳнат шартномаси тарафларининг келишуви билан белгиланади. Меҳнат шартларини ўзгартириш, улар қайси тартибда белгиланган бўлса, шундай тартибда амалга оширилади.

❗️Демак, бундан келиб чиқадики, ўриндошлик асосида ишловчи ходим асосий иш жойидан бўшаса, ўриндошлик жойида автоматик асосий ходимга айланиб қолмайди. Бу тарафлар келишувига кўра ҳал қилинади. Яъни ходим ҳам, иш берувчи ҳам рози бўлсагина асосий иш жойидан бўшаган ўриндош асосий ходимга айланиши мумкин.

📝 Хўш, буни расмийлаштириш қандай амалга оширилади?

Бунда ходим билан тузилган меҳнат шартномасига ўзгартириш киритиш юзасидан қўшимча келишув қилинади.
⚠️ МК 96-моддасига кўра, меҳнат шартларини ўзгартириш иш берувчининг буйруғи билан расмийлаштирилади. Меҳнат шартномасида назарда тутилган меҳнат шартларини ўзгартириш ҳақида буйруқ чиқариш учун ходим билан тузилган меҳнат шартномасига киритилган ўзгартишлар асос бўлади.

💻 Murojaatlar uchun: @MehnathuquqiBot Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇 https://t.me/mehnathuquqi

Asslomu aleykum hurmatli kanalimiz foydalanuvchilari!

Ilmiy tadqiqot yuzasidan 5 daqiqa vaqtingizni ayamasdan, anonim (shaxsini aniqlashning imkoni bo’lmagan) so’rovnomada ishtirok etishingizni iltimos qilamiz.
So’rovnoma Toshkent davlat yuridik universiteti mustaqil izlanuvchisi, kanal adminlaridan biri Raximov Miryoqub Aktamovichning “Xodimlarning mehnat huquqlarini himoya qilish: qiyosiy-huquqiy tahlil” nomli mavzuga bag’ishlanadi.
Sizga ishtirok uchun minnatdorlik bildiramiz!

Quyidagi linkda 👇🔰👇
https://forms.gle/cAFneRU5AZQuvTZNA

#taklif ❗️Бугунги кунда адвокатлар сонининг етарли эмаслиги (Ўзбекистоннинг 34,5 миллиондан ортиқ аҳолисига бор йўғи тахминан 4200 нафар адвокат тўғри келмоқда. Яъни аҳоли жон бошига ҳисоблаганда 8,2 минг кишига ўртача 1 та адвокат), соҳада ёш кадрларнинг етишмаслигига турли омиллар таъсир кўрсатмоқда. Биз эса, бевосита меҳнат қонунчилиги билан боғлиқ бир муаммога тўхталиб ўтмоқчимиз.

👉 “Адвокатура” тўғрисидаги қонуннинг 3-1-моддасига кўра, лицензия олиш учун адвокат мақомига эга бўлишга талабгор шахс юридик мутахассислик бўйича камида 2 йиллик иш стажига эга бўлиши, шу жумладан адвокатлик тузилмасида (адвокатлик бюросида, адвокатлик фирмасида, адвокатлар ҳайъатида, юридик маслаҳатхонада) камида 3 ой муддат стажировка ўтаган бўлиши керак ҳамда малака имтиҳонини топшириши шарт.

👉Давлат органлари, хўжалик бошқаруви органлари, давлат корхоналари, муассасалари ва ташкилотларининг юридик хизмати ходими сифатида, судья, терговчи, суриштирувчи ёки прокурор лавозимида камида 3 йил юридик мутахассислик бўйича иш стажига эга бўлган шахс адвокатлик тузилмасида стажировкадан ўтмасдан малака имтиҳонида иштирок этишга ҳақли.

👉Адлия вазирининг 2009 йил 27 мартдаги 79-мҳ-сон буйруғи билан тасдиқланган «Адвокат стажёрининг фаолиятини ташкил этиш тартиби тўғрисида Низом»нинг 11-бандига кўра, стажёрнинг асосий иш жойи стажировка ўтаётган адвокатлик тузилмасидир. Стажёрнинг ўриндошлик асосида ишлаши тақиқланади❌

❗️Стажировканинг асосий вазифаси стажёр томонидан адвокат мақомига эга бўлишга тайёрланиш ва унинг касбий билимларини ҳамда кўникмаларини ҳосил қилишдир. Айтайлик, стажёр асосий иш жойидан бўшамаса, бундай касбий кўникмаларини эгаллай олмайдими?

❗️Бундан ташқари, стажёр асосий иш жойидан бўшаса унга молиявий зарба бўлмайдими, чунки стажёрнинг меҳнатига ҳақ тўлаш адвокатлик тузилмасига келиб тушган маблағлар ҳисобидан амалга оширилади. Стажёрга меҳнатга ҳақ тўлашнинг энг кам миқдорида ҳақ (747 300 сўм) ҳам тўланди дейлик (лекин амалда кўплари текинга ишлашади фақат ҳужжатда ойлик ёзилади). Бу эса стажировкани жозибадорлигини йўқотади. Шунингдек, стажировкадан сўнг аввалги иш жойига қайтиш эса кафолатланмаган.

📌Юқоридагиларни эътиборга олган ҳолда, стажёрнинг асосий иш жойи стажировка ўтаётган адвокатлик тузилмаси ҳамда стажёрнинг ўриндошлик асосида ишлаши тақиқланади деган талабни бекор қилишни таклиф қиламиз.

💻 Murojaatlar uchun: @MehnathuquqiBot Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇 https://t.me/mehnathuquqi

#qonunbilan ❗️ МК 143-моддаси 4-қисмига кўра, мактаблар, олий ва ўрта махсус, касб-ҳунар ўқув юртлари, кадрларнинг малакасини ошириш, уларни тайёрлаш ва қайта тайёрлаш институтлари ва курсларининг муаллимлар таркибига биринчи иш йилида йиллик таътил уларнинг мазкур ўқув юртига ишга кирган вақтидан қатъи назар ҳақиқий ишлаган вақтига мутаносиб равишда ҳақ тўлаган ҳолда ёзги таътил даврида тўлиқ берилади.

❗️Масалан, педагог ходим февраль ойи бошида ишга олинди ҳамда июлдан таътилга чиқмоқда. Демак, бу ходимга 48 иш кунлик таътил тўлиқ берилади (агар қўшимча дам олиш кунлари бўлса ҳар йилги меҳнат таътилининг давомийлиги мутаносб равишда қисқартирилади), лекин ишлаган вақтига мутаносиб равишда ҳақ тўланади. Яъни ходимга 48 иш кунлик таътил тўлиқ берилади, лекин ҳақ 20 кунга тўланади (48/12=4; 4*5=20 (ходимнинг ишлаган ойлари сони февраль-июнь).

💻 Murojaatlar uchun: @MehnathuquqiBot Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇 https://t.me/mehnathuquqi

#savolimbor Ташкилотда меҳнат таътили – 24 календарь кун. Ходим биринчи иш йили учун 6 ойдан cўнг таътил олмоқчи. Бу ҳолатда ходим тўлиқ 24 кунга таътилга чиқиши керакми ёки ишлаган даврига мутаносиб равишда 12 кун бериш лозимми?

https://t.me/mehnathuquqi жавоби 📤:

❗️МК 143-моддасига кўра, йиллик асосий таътил биринчи иш йили учун 6 ой ишлангандан кейин берилади (модданинг 3-қисмида ходимларга уларнинг хоҳиши бўйича олти ой ўтмасдан олдин берилиш ҳолатлари келтирилган).
Хўш энди савол туғилади? Ходим 6 ой ишлади ва таътил олмоқчи. Унга таътилни тўлиқ бериш керакми ёки мутаносибми? Бундай ҳолда таътилни тўлиқ бериш мумкин. Демак, Сизнинг ҳолатингизда 24 кун бераверасиз.

🤔Хўш таътилдан сўнг ходим шартномани бекор қилмоқчи, ундачи? ❗️Аванс ҳисобида таътилни олиб, пулни чўнтакка солиб кейин ишдан кетаман деб ўйлаганлар, чучварани хом санабсиз😊!

⚠️Меҳнат кодекси 164-моддасига кўра, ҳисобидан ходим таътил олиб бўлган иш йили тугамасдан туриб меҳнат шартномаси бекор қилинганда, таътилнинг ишланмаган даврга тегишли кунлари учун ходимнинг розилигидан қатъи назар, меҳнат ҳақидан ушлаб қолинади.

❌ Ана шу кунлар учун ҳақ меҳнат шартномаси ушбу Кодекс 89-моддасининг тўртинчи қисмида, 100-моддаси иккинчи қисмининг 1 ва 2-бандлари, 106-моддасининг 1 ва 2-бандларида кўрсатилган асосларга кўра, шунингдек ўқишга кирганлиги ёки пенсияга чиққанлиги муносабати билан бекор қилинганда ушлаб қолинмайди.

💻 Murojaatlar uchun: @MehnathuquqiBot Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇 https://t.me/mehnathuquqi

#savolimbor
Muddatli mehnat shartnomasini Mehnat kodeksi qaysi moddasi bilan bekor qilishi tog'ri bo'ladi Mehnat kodeksi 97-moddasi 1-qismi 3-bandi bilanmi yoki Mehnat kodeksi 105-moddasi 1-qismi bilanmi...?

Javob
Savolingiz ko’pchilik uchun qiziq. Haqiqatan ham Mehmat kodeksining ikkita moddasida muddatli mehnat shartnomasini bekor qilish tartibi ko’rsatib o’tilgangan. Bunda chalkashmaslik kerak. Mehnat kodeksi 97-moddasida mehnat shartnomasini bekor qilish asoslari ichida “muddatning tugashi bilan” sharnomani bekor qilish haqida gap ketadi. Shunga e’tibor qaratish kerakki, mazkur norma umumiy mazmun kasb etadi. Bu yerda maxsus norma sifatida Mehnat kodeksining 105-modda qo’llaniladi. Mehnat kodeksining 107-moddasida ish beruvchining buyrug‘ida mehnat shartnomasini bekor qilish asoslari ushbu Kodeksning 87, 89, 97, 100, 105, 106-moddalari ta’rifiga yoki mehnat shartnomasini bekor qilishning qo‘shimcha asoslarini nazarda tutuvchi boshqa normativ hujjatlar ta’rifiga to‘la muvofiq holda yozilib, Kodeksning yoxud boshqa normativ hujjatlarning tegishli moddasi (bandi) dalil qilib ko‘rsatiladi.
Xulosa muddatli mehnat shartnomasini Mehnat kodeksining 105-moddasi bilan bekor qilamiz.

💻 Murojaatlar uchun: @MehnathuquqiBot
Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇
@mehnathuquqi

#qonunbilan
Ёшидан қатъи назар, қуйидагилар имтиёзли пенсия олиш ҳуқуқига эга бўладилар:
а) кон саноатидаги етакчи касб эгалари бўлган ходимлар — башарти, улар ана шу ишларда камида 20 йил ишлаган бўлсалар;
б) бевосита ерости ва очиқ кон ишларида (шу жумладан, кон-қутқарув қисмларининг шахсий таркиби) кўмир, маъданлар ва бошқа фойдали қазилмаларни қазиб олишда, шахталар ва конлар қурилишида тўлиқ иш куни давомида банд бўлган ходимлар — башарти, улар ана шу ишларда камида 25 йил ишлаган бўлсалар;
в) учувчилар ва учувчи-синовчилар таркибига кирувчи ходимлар, улар хизмат қилган корхоналар, муассасалар ва ташкилотларнинг идоравий бўйсунувидан қатъи назар, белгиланган хизмат муддатини ана шу лавозимларда эркаклар камида 25 йил ва аёллар камида 20 йил адо этганлари тақдирда.

💻 Murojaatlar uchun: @MehnathuquqiBot
Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇
@mehnathuquqi

#savolimbor Ходимимиз 20 кунга хизмат сафарига кетган эди. Муддатни яна узайтирсак бўладими?

https://t.me/mehnathuquqi жавоби 📤:

📌 Ўзбекистон Республикаси ичкарисидаги хизмат сафарлари тўғрисидаги йўриқноманинг 4-бандига кўра (рўйхат рақами: 1268, 29.08.2003 й.) ходимларни хизмат сафари муддати ташкилот раҳбари томонидан белгиланади ва ҳар бир ҳолат учун йўлдаги вақтни ҳисобга олмаган ҳолда 40 кундан кўп бўлмаслиги керак.

❗️Ушбу тартиб шунингдек ходимларни тафтиш ва текширишларни ўтказиш учун хизмат сафарига юборишга ҳам тааллуқлидир.

❗️Монтаж, созлаш ва қурилиш ишларини бажариш учун юбориладиган ходимлар, раҳбарлар ва мутахассисларни хизмат сафарлари муддати 12 ойдан кўп бўлиши мумкин эмас.

⚠️ Хизмат сафари муддатини узайтириш истисно тариқасида фақат хизмат сафарига юборган ташкилот раҳбарининг ёзма рухсатномасига асосан рухсат берилади.

💻 Murojaatlar uchun: @MehnathuquqiBot Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇 https://t.me/mehnathuquqi

#savolimbor
Mutahasisligim hamshiralik 2019 yil iwdan bowaganman hozirgi kunda 9 oylik farzandim bor iw sorab borsam mehnat kodeksi boyicha 2 yoshga tolmaguncha iwga oliwga haqqimiz yoq diyiwdi oylaviy warotim yaxwimas iw zarir oz soham boyicha iwga kiriwim mumkunmi?

Javob
Mehnat kodeksining 78-moddasiga asosan, ishga qabul qilishni g‘ayriqonuniy ravishda rad etishga yo‘l qo‘yilmaydi. O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasiga (37-modda) muvofiq har bir shaxs mehnat qilish, erkin ish tanlash, haqqoniy mehnat shartlari asosida ishlash va qonunda belgilangan tartibda ishsizlikdan himoyalanish huquqiga egadir.
Farzandingizni ikki ikki yoshga to’lguniga qadar ishga qabul qilmaslik to’g’risidagi ish beruvchining sizga bergan javobi mehnat qilishga bo’lgan konstitutsiyaviy huquqingizni buzmoqda. Ish beruvchining harakatlari ustidan sudga, prokuratura yoki davlat mehnat inspeksiyasiga murojaat qilishingiz mumkin.

💻 Murojaatlar uchun: @MehnathuquqiBot
Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇
@mehnathuquqi

#savolimbor Ман хак туланадиган жамоат ишчиси хисобланарканман якинда дикретга чикадиганидим кеча гаплашсам мехнат кодексидаям ёзилган хич канака дикрет туланмиди дип этвоти шу турими. Хак туланадиган жамоат ишчисини канака хак хукуклари бор шу турисида маълумот берин илтимос

https://t.me/mehnathuquqi жавоби 📤:

📌 Вазирлар Маҳкамасининг 2017 йил 5 октябрдаги 799-сон қарорига 3-илова “Ҳақ тўланадиган жамоат ишларини ташкил қилиш тартиби тўғрисида”ги Низомнинг 35-бандига кўра, жамоат ишларида қатнашган давр меҳнат стажига қўшилади.

👉Жамоат ишларида қатнашган фуқароларда пенсия таъминоти ва вақтинча ишга яроқсизлиги бўйича нафақа олиш ҳуқуқи сақланиб қолади. Демак, Сизга ҳомиладорлик ва туғиш таътиллари берилиб, давлат ижтимоий суғуртаси бўйича нафақа тўланиши шарт деб ҳисоблаймиз.

⚠️Агар меҳнат ҳуқуқларингиз бузилса, ҳудудингиздаги меҳнат инспекциясига, прокуратура ёки адлия органларига мурожаат қилинг. Ёки қуйидаги ишонч рақамларига телефон қилинг: 1000 ёки +99871 210 00 00 (Президент виртуал қабулхонаси), +99871 200 06 00 (Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги) 1007 (Бош прокуратура) , 1008 (Адлия вазирлиги).

💻 Murojaatlar uchun: @MehnathuquqiBot Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇 https://t.me/mehnathuquqi