✅ ابزار پوپولیسم

🔵 پیش‏بینی کوتاه‌مدت قیمت مسکن برای سیاستگذار چه تبعاتی به دنبال دارد؟

✍️ محمود اولاد/ تحلیلگر اقتصادی

🔹 بازار مسکن بازار یکه‏ای نیست. بارها به این امر پرداخته شده است که مسکن با کالاهای دیگر بسیار متفاوت است. مسکن کالایی همگن نیست. مسکن کالای غیرقابل تجارت است به این معنی که امکان جابه‌جایی آن از یک محل که عرضه در آن بیشتر است، به محلی که تقاضا در آن بیشتر است، وجود ندارد. مسکن کالایی کاملاً محلی است و عوامل تعیین‌کننده عرضه و تقاضای آن بسیار محلی عمل می‏کند. درست به همین جهت هم هست که تاکنون هیچ سیاستگذاری نتوانسته است برای مسکن نیز مانند کالاهای دیگر، سقف یا کف قیمت تعیین کند و اصولاً قیمت مسکن دستورپذیر نیست.

🔹 اینکه بالاترین مقام سیاستگذاری بخش مسکن نیز به پیش‌بینی کوتاه‌مدت قیمت مسکن می‏پردازد، واقعاً جای تاسف دارد. حتی اگر این پیش‌بینی از جنس کاهنده بودن قیمت باشد و هدف از مطرح کردن آن، تاثیر بر انتظارات به سمت کاهش قیمت باشد. چراکه اول، ابزاری برای این کنترل ندارند، دوم، بارها این پیش‌بینی‌ها انجام شده و تحقق نیافته و باعث عدم اعتماد به دولت و سیاستگذار شده است. این عدم اعتماد، تا حدی است که امروزه برداشت عموم مردم از این نوع پیش‌بینی‌ها، برعکس است.

🔹 میل به سیاستگذاری‌های با تاثیر کوتاه‌مدت، حتی اگر اثرات بسیار نامطلوب بلندمدت داشته باشد و اجتناب از سیاستگذاری‌های بلندمدت، به این دلیل است که سیاستگذار فقط دوره کوتاه‌مدت تصدی‌گری خود را می‏بیند و برای آن دوره و در همان مقطع مدیریت احیاناً پاسخگو است. او می‏داند که بعد از تغییرات مدیریتی و سال‌ها بعد، کسی سراغ او نخواهد آمد که از چرایی نادیده گرفتن اثرات نامطلوب سیاست‌هایش که اینک رخ داده است، سوالی کند. همچنین چون او می‏داند که تاثیرات مثبت سیاست‌های مناسب بلندمدت که در زمانی دورتر از مدیریت او رخ دهد، هیچ تاثیری بر رزومه او برجای نخواهد گذاشت و چه‌بسا به نام مدیران بعدی ثبت شود. در نتیجه به این نوع سیاست‌ها روی نمی‏آورد. تنها سیاست‌های کوتاه‌مدت هستند که هم پاسخگویی می‏طلبد و هم در صورت تاثیر مثبت کوتاه‌مدت (ولو به بهای سنگین در آینده)، ایجاد رضایت مقطعی و تشویق و ثبت در رزومه به همراه خواهد داشت. این موضوع تا حدی است که حتی اصلاح‌طلب‌ترین سیاستگذاران را هم وادار به اتخاذ سیاست‌های کوتاه‌مدت پوپولیستی می‏کند.

🔹 هماهنگ کردن سیاست‏ها بسیار مهم است. متاسفانه سیاست‌های ناهماهنگ حتی در داخل یک وزارتخانه به شدت بالاست. با اینکه یکی از دلایل طرفداران عدم تفکیک وزارت راه و شهرسازی این است که سیاست‌های بخش راه با سیاست‌های بخش شهرسازی و مسکن هماهنگ شود، اما متاسفانه حتی سیاست‌های بخش مسکن با سیاست‌های بخش شهرسازی نیز هماهنگ نیست چه رسد به سیاست‌های راه. این هماهنگی، هم در درون سازمان و هم بیرون سازمان بسیار اولویت دارد.

🔹 ارزیابی سیاست‌ها نیز باید تحت چارچوب‏های مشخصی انجام شود. این چارچوب باید ساختار اثرگذاری سیاست را مورد بررسی قرار دهد تا به درکی از میزان تاثیرگذاری سیاست برسد. این بدین معنی است که ارزیاب باید بتواند با شناسایی عوامل مختلف تاثیرگذار، شرایطی را که در نبود سیاست می‏توانست اتفاق بیفتد شبیه‌سازی کرده و با شرایط وجود سیاست مقایسه کند. بسیاری از مواقع، روندهای حاکم بر بازار به گونه‏ای عمل می‏کند که به نظر می‏رسد نتیجه اثر سیاست اتخاذی است. در صورتی که ممکن است حتی در نبود سیاست، روندهای حاکم شرایط مطلوب‌تری را رقم ‏زنند و سیاست اتخاذی نه‌تنها مفید نبوده، بلکه باعث کاهش روند نیز شده است.

📎متن کامل این تحلیل را در شماره 307 مطالعه کنید.
#تجارت_فردا
@tejaratefarda