#از_مدرسه_طبیعت_آموختم، تا باور نکنیم کودک خود یک حضور مستقل در جهان است، نه یک بزرگسال با قد و قامت کوچک، نه آموزشش را درست فهمیده ایم و نه سلامت جسم و روانش را. مکرراً با این پرسشها روبرو می شویم که چرا تسهیلگران مدرسه به فضا هیجان نمی دهند؟ چرا بچه ها را به سمت آموزش مهارتهای مهمی مثل نجاری، باغبانی، کشاورزی و... هدایت نمی کنند؟ چرا تسهیلگران، کودکی که چندین جلسه است فقط ماسه بازی می کند را به کار دیگری سوق نمی دهند؟ در تمام این پرسش‌ها حضور مستقل کودک بعنوان یک موجود خردمند و عاطفه مند نادیده گرفته می شود. اگر در ذهن خود چنین سوالاتی دارید، دعوتتان می کنم بیایید مدرسه طبیعت و سعی کنید دست کم قدتان را هم تراز با یک کودک 3 تا 12 ساله تنظیم کنید و یک ساعت در گوشه گوشه مدرسه قدم بزنید. با هم قد شدن با کودک، شما تا حدی متوجه «تفاوت» خواهید شد. با این کار شما درک خواهید کرد که درخت برای یک بزرگسال همان درخت برای یک کودک نیست، یا درک بزرگسال از 200 متر مساحت با درک کودک از آن تفاوت دارد. حال اگر سعی کنید به کودکی خودتان برگردید و به خاطر بیاورید کدام فضاها و فعالیتها را با تمام وجود دوست داشته اید و با مرور خاطراتش وجودتان لبریز از حس خوشایندی می شود، در آن صورت بیشتر به «تفاوت» پی خواهید برد. کدام فضاها، کدام فعالیتها را به خاطر می آورید که تمام وجودتان را مملو از نوستالژی و احساس می کند؟ آنهایی که یک بزرگسال مدام حواستان را پرت می کرد و تذکر می داد و به تجربه کردنشان واردارتان می کرد؟ یا آن دسته ای که با میل خود و بر اساس کنجکاوی و آزادانه انتخابشان کرده بودید؟
از والدین عزیز دعوت می کنم روزهایی را بدون فرزندشان به مدرسه طبیعت شهرشان بروند و «کودکی» کنند. به تسهیلگران عزیر هم پیشنهاد می کنم این شرایط را بوجود بیاورند. مفاهیم «مدرسه طبیعت» و «تسهیلگری» مفاهیمی نو در فرهنگ ماست. بدیهی است که آنها را نشناسیم و برداشت های خودمان را از آنها داشته باشیم، اما برای شناخت این دو مفهوم باید بیشتر صبوری کرد تا قضاوت، بایستی بیشتر مشاهده کرد تا اعمال نظر و می باید بیشتر گوش کرد تا صحبت. این بار که به مدرسه طبیعت شهرتان رفتید، به عناصر و اجزای مدرسه خوب دقت کنید. سعی کنید آنها را از لحاظ دینامیک و جذابیت شان تفکیک کنید. بیایید با هم تماشا کنیم: یک دسته بی تحرک اند، مثل سنگ، چوب، دیوار، چکش و... . دسته ای دیگر کمی تحرک دارند که عموما تحرک شان معلول نیرویی دیگر است. مانند شاخه های درختان، آب، علف و... این اجزا می توانند زنده یا غیر زنده باشند. دسته سوم موجودات زنده ای اند که به میل و اراده خود حرکت می کنند، نگاه می کنند، صدا دارند و... . مانند گربه، سگ، مرغ، گوسفند و غیره. هر کدام از این عناصر سطحی از هیجان و احساس را در کودک برمی انگیزند. تسهیلگر هم یکی از اجزای مدرسه طبیعت است، نه حاکم یا کارگردان مدرسه. تسهیلگر به فراخور موقعیت، سن و شخصیت کودک، روحیه خودش، شرایط آب و هوا، سابقه کودک از حضور در مدرسه طبیعت و... می تواند نقشهای متفاوت ایفا کند. اگر توانستید، مدرسه طبیعت را بدون هر یک از آن دسته عناصر تصور کنید، آن گاه می شود تسهیلگری را هم فقط در یک نقش تعریف نمود. آیا می توان دسته اول و دوم - اشیاء و شاخه درختان و آب و...- را از فضا حذف کرده و آن را پر از حیوانات پر جست و خیز کرد؟ یا برعکس، می توانیم حیوانات را حذف کرده و محیط را پر از تیر و تخته و درخت کنیم؟ مسلماً نه. تسهیلگر خوب گاهی تسهیلگری است که از کودک فاصله گرفته و در سکوت کامل او و فعالیتش را مشاهده می کند یا به گفتگوی کودک با خودش و تکه چوبی که در دست دارد با دقت گوش می دهد. گاهی هم تسهیلگری که در بازی بچه ها مشارکت کرده و هم تای آنان در پیش برد بازی نقش ایفا می کند، تسهیلگر خوبی است.
مدرسه طبیعت دنیای احترام به تفاوتهاست. مطلق نگاه نکنیم. از فرصتی که برای ما و کودکان کشورمان بوجود آمده استفاده کنیم. «کودکی کنیم» و بگذاریم فرزندانمان هم کودکی کنند. مدرسه طبیعت قصد ندارد لیستی از مهارتها و تجربیات متنوع را در مدت زمانی معلوم و در یک دوره فشرده به خورد بچه ها بدهد. مدرسه طبیعت شرایط زندگی و «تجربه کردن» را به کودکان می دهد، به خواست و میل خودشان. مدرسه طبیعت به مانند جریانهای اجتماعی همتای خود روی «آگاهی بخشی» جامعه سرمایه گذاری می کند، نه روی ناآگاهی مردم. رسالت اصلی مدرسه طبیعت این است که این ضرورت تاریخی را به متن جامعه ببرد: تجربه آزادانه طبیعت حق کودکان است. این یادداشت و یادداشتهای مشابه بر آن اند تا والدین عزیز این سرزمین را با مفاهیم تسهیلگری و مدرسه طبیعت آشنا کنند. به امید روزی که همه پدر و مادرهای کشورمان تسهیلگر فرزندانشان باشند.

عارف آهنگر - تسهیلگر #مدرسه_طبیعت_نوج
@noojnatureschool