کره جنوبی یکی از مثالهای آزادی سیاسی در کنار رشد اقتصادی در کشورهای در حال توسعه.
در نمودار مشخص است که این کشور علیرغم رشد مداوم و پرشتاب اقتصادی از آزادی اعتراض مدنی و گردش قدرت بین احزاب سیاسی برخوردار بوده است.
#اقتصاد_سیاسی

👁‍🗨 دولت رانت خوار (رانتیر) به چه معنی است؟

💠 دولت رانتخوار یا تحصیل دار به دولت هایی گفته می شود که از منابع مستقل مالی به جز مالیات از جامعه برخودار هستند و بنابراین با استقلال بیشتری می توانند سیاست ها و درخواست های دولتی خود را به اجرا بگذارند.

💠 رانت اصطلاحی است که از علم اقتصاد وارد مباحث سیاسی و اقتصاد سیاسی شده است. رانت در علم اقتصاد به اجاره زمین و اجاره بها اطلاق می گردد و به طور کلی هرگونه درآمدی که حاصل کار و تلاش تولیدی نباشد، تحت عنوان رانت نام گذاری می شود.

✏️ بر اساس تعریف ببلاوی در کتاب دولت رانتیر ویژگی های دولت رانتیر عبارتند از :

🔘باید از خارج از کشور تامین گردد.
🔘در یک دولت رانتخوار، اکثر افراد جامعه دریافت کننده رانت هستند.
🔘 دولت رانتیر دریافت کننده اصلی رانت خارجی است.

💠 از ویژگی های بالا می توان نتیجه گرفت که اکثر کشور های تولید کننده و صادر کننده نفت، دولت رانتیر به شمار می آیند چرا که رانت خارجی در این کشورها مستقیما به خزانه دولت سرازیر می شود.

💠 هر زمان این رانتها قوی‌تر شوند داشتن قدرت دولتی چرب‌تر و تلاش برای حفظ آن به هر قیمت مشخص‌تر خواهد بود. در تاریخ معاصر ایران میزان توسعه سیاسی و آزادی‌های مدنی همواره رابطه‌ای معکوس با قیمت نفت داشته است.

#اقتصاد_سیاسی

@m_robatii

👁‍🗨 دو خبر داشتیم این روزها که شاید در ظاهر بی ربط باشند ولی عمیقا به هم مرتبط هستند، اول آلمان و اروپا گفته اند که در حال طراحی تحریم های جدید علیه ایران هستند و در خصوص برجام نیز نق نق های زیر لب را شروع کردند. خبر دوم اینکه سفیر ایران در عمان گفته است حساب بانکی برای فولاد مبارکه و ذوب آهن توسط بانک صحار عمان باز خواهد شد تا ظاهرا بخشی از امور و نیازهای بانکی این شرکت ها از آن طریق صورت پذیرد.

➖ در حدود یکسال اخیر بعد از سخت شدن کار با امارات به دلیل درگیریهای منطقه ای، عمان مورد توجه قرار گرفته است. ظاهرا مقصد بعدی که قرار است به طور جدی از دشمنی ایران و آمریکا منتفع شود عمان است. در طول چهل سال گذشته قطر به دلیل ناتوانی ایران در برداشت از میادین مشترک بخش عمده ای از منابع زیر زمینی را برداشت کرده و همچنان می کند. امارات و دوبی به دلیل شرایط تحریم و انزوای سیاسی-اقتصادی ایران، آسمان و زمین و ترانسپورت و گردشگری و هاب های گوناگون مالی و تجاری منطقه را از آن خود کردند. ترکیه، چین و روسیه هم از این شرایط ایران به نوعی همواره بهره برده اند.

➖ اما چرا باید به همه دنیا باج بدهیم چون نمی توانیم بنشینیم و مشکلاتمان را با آمریکا حل کنیم، دلیل تا حدودی واضح هست. نه دشمنی در کار است ، نه ایدئولوژی و نه ارزش مداری انقلابی. مناسبات و منافع اقتصادی و سیاسی کلانی برای کشورهای منطقه و فرامنطقه و رگه هایی از نیروهای دست راستی (اصولگرای تندرو) در داخل کشور از محل ساز و کار فعلی روابط ایران و آمریکا برقرار گردیده است. این منافع برای گروه های ذی نفع با هزینه ضعف اقتصادی روز افزون مردم ایران و عقب ماندگی عمیق تکنولوژیکی و اقتصادی کشور در حوزه های مختلف تامین شده . به همین دلیل این نظم حاکم به سختی و با هزینه زیاد قابل تغییر است و مثال آخر آن هم همگرایی روسیه، اسراییل ، عربستان و کشورهای منطقه و نیروهای دست راستی داخل در مقابل "برجام"بود که به عنوان گامی در به چالش کشیدن نظم موجود قابل بررسی است.

#اقتصاد_سیاسی #ایران #خاورمیانه #آمریکا

© @m_robatii

👁‍🗨 سرانجام بنگاه‌داری دولتی در یکی از پرسودترین بیزینس‌ها حتی با دوپینگ حمایت.
هر چند جای تبریک دارد که پیش از به خاک نشستن کامل عزم بر واگذاری آن شده است. (متن پیوست مطالعه شود ، برای تقریبا ۴ ماه قبل می‌باشد)

▪️دوره گذاری که در اقتصاد ایران آغاز شده طبقه الیگارش‌های پر قدرتی را ایجاد کرده است، شبیه چیزی که در روسیه رخ داد.

▪️ لکن چاره ای نیست، حتی در این مکانیسم واگذاری هم بنگاه‌داری شفاف‌تر و اقتصادی‌تر از حالت دولتی خواهد بود.

▪️صورت‌های مالی مخابرات یا بسیاری شرکت‌های دولتی واگذار شده و توسعه کیفی و کمی آن‌ها در مقایسه با قبل از واگذاری و مدیریت دولتی، تا حدود زیادی گواه این بهره‌وری است.

▪️ لازم به ذکر است البته که این واگذاری باید شفاف و در چارچوب بازار سرمایه باشد در غیر این صورت اتفاقاتی مانند واگذاری‌های دوره دولت هاشمی رفسنجانی تکرار خواهد شد.

#اقتصاد_سیاسی #ایران #تحلیل

© @m_robatii

http://akharinkhabar.ir/money/4081362

👁‍🗨 نگاهی دیگر به کودتای 28 مرداد و سقوط محمد مصدق

➖ قیمت هر دلار ۶۵ سال پیش ، درست در آستانه سقوط دولت ملی مصدق برابر با ۱۳ تومان بود . این رقم اوج قیمت دلار در سالیان مذکور تلقی می شود .این در حالیست که ارزش ریال در برابر دلار در شروع دوره مصدق حدود 32 ریال بود. یعنی ارزش پول ملی در یک دوره دو تا سه ساله یک سوم می شود.

➖پس از ملی شدن صنعت نفت ایران در سال ۱۳۲۹ ، به تدریج تحریم‌های نفتی شکل گرفت و موجبات کاهش درآمدهای ارزی دولت را فراهم آورد. تاثیر فضای ملتهب سیاسی بر قیمت ارز در آن روزها قابل ردگیری است. انتشار اخبار مذاکرات دولت مصدق با آمریکا و انگلستان در دادگاه های بین المللی به سرعت تاثیر خود را بر قیمت ارز به جا می گذاشت. نرخ هر دلار آمریکا از اواخر مهر ۱۳۳۰ تا اواخر آذر همان سال بین ۶۱ تا ۶۳ ریال متغیر بود اما از اوایل دی‌ماه قیمت ها سیر صعودی خود را از سر گرفتند و قیمت هر دلار تا هفت تومان یا هفتاد ریال افزایش پیدا کرد.

➖اردیبهشت ماه سال ۱۳۳۱ بود که دلار در اوج، خودنمایی کرد. هر دلار با ۹ تومان معاوضه می شد . رشد شدید قیمت ها ، دلار را به بحث روز جامعه تبدیل کرده بود . در این دوره زمانی انتشار هر خبری در خصوص احتمال عادی سازی روابط ایران و آمریکا و انگلستان قیمت ها را پایین می آورد تا مشخص شود این سیاست است که فرمان تعیین قیمت را در دست گرفته است نه اقتصاد.

➖این چنین بود که در این دوره زمانی انتشار خبر عزیمت دکتر مصدق به آمریکا و دادگاه لاهه قیمت دلار را تا ۶۹ ریال پایین آورد و از این به بعد تا اواخر شهریور، قیمت دلار در ۷۵ ریال تثبیت شد . هر چند این ثبات ارزی در طول دولت مصدق بی‌سابقه بود اما با انتقاداتی جدی از سوی کارشناسان و اهل فن نیز روبرو گردید. سال ۱۳۳۱ با دلار ۸۶ ریالی به پایان رسید اما سال ۱۳۳۲ سال دیگری بود، سالی ماندگار در تاریخ معاصر ایران .

➖تنور سیاست داغ بود و تحولات سیاسی به اوج رسیده بود و در دل تعطیلات کشدار نوروزی، برخی این گمانه را طرح می کردند که اتفاقات تازه ای در راه است. بازار ارز این گمانه را تقویت می کرد . نرخ هر دلار در فروردین ماه، ماه آرام و کم حاشیه ایران، از ۱۰ تومان نیز فراتر رفته بود و دولت ناچار شد برای مقابله با این روند رو به رشد قیمت دلار ، لایحه ۱۱ ماده ای تثبیت نرخ ارز را تصویب کند اما تا زمان تصویب این لایحه در تیرماه سال ۱۳۳۲ ، هر دلار روی ۱۳ تومان را نیز دیده بود.هر چند تصویب نامه هیات وزیران در سال 1332 ، چندی قبل از کودتا نتوانست در عمل توفیقی در بر داشته باشد و دولت مصدق پیش از آنکه فرصتی برای اصلاح مشکلات داشته باشد، سقوط کرد.

➖ با سقوط دولت مصدق، قیمت ارز در ایران رو به کاهش گذاشت و در دهه پنجاه، در دوران طلایی صادرات نفت ایران قیمت هر دلار بر روی هفت تومان تثبیت شد. هر چند زخم آنچه در فاصله سال های 1329 تا 1332 بر ایران گذشت هنوز تازه می نماید و ایرانی ها پس از 65 سال همچنان اخبار و اسنادی که مرتبط با کودتای 28 مرداد باشد را با حساسیت دنبال می کنند اما تجربه اقتصادی این دوره چنان مورد توجه قرار نگرفت.

🔹 شاید علت اصلی توفیق کودتای 28 مرداد و سقوط بسیار سریع دولت محبوب و ملی مصدق را باید در سقوط سریع پول ملی و تورم تقریبا 40 درصدی جستجو کرد، امری که تا پیش از آن سابقه نداشت.

🔚 اولین تجربه جدی دولت آمریکا از تحریمهای اقتصادی در سطح بین المللی، روی ایران و 66 سال قبل تجربه شده است و بسیار سریع به هدف رسیده، دولت مصدق ساقط شده و محمدرضا پهلوی 25 سال بعد از آن سلطنت کرده است. امروز نیز آمریکا به دنبال تکرار همان تجربه است ولی به دلایل متعدد به توفیق مد نظر تا به امروز نرسیده است و به هدف رسیدن این سیاست در آینده نیز تابع متغیرهای مختلفی است که چیدن این متغیرها در دستان سیاست گذاران ایرانی است نه آمریکایی.

#اقتصاد_سیاسی #ایران #مصدق #تحریم #کودتای_28_مرداد

©️@m_robatii