****
Раббим! Марҳаматинг ҳар жонзотгадир,
Неъматинг дўсту ёр, ёву ётгадир!
Лекин жаннатларинг – мангу боғларинг
Тавбакор қалб билан келган зотгадир!...
(Қоф, 32-33-34).
Мирзо КЕНЖАБЕК
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
Раббим! Марҳаматинг ҳар жонзотгадир,
Неъматинг дўсту ёр, ёву ётгадир!
Лекин жаннатларинг – мангу боғларинг
Тавбакор қалб билан келган зотгадир!...
(Қоф, 32-33-34).
Мирзо КЕНЖАБЕК
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
УСТОЗ МАҚОМИ
****
Биз китоб ҳақида гапирамизми, газета ва журнал ҳақида сўзлаймизми, бу сўзларнинг ҳаммасидан мурод – илм, маърифат ва маънавиятдир.
Илм бу – ҳаёт демакдир. Бир кишига илм берган киши унга ҳаёт бахш этган, равшан қилиб айтганда, уни тирилтирган бўлади.
Шунинг учун шарқ оламида устознинг мақоми ҳамиша юксак саналган, бежиз эмас, халқимизда “Устоз отангдан улуғ” деган мақол бор.
Бу мақолни ҳам ўзича ўзгартириб: “Устоз отангдай улуғ” дейдиганлар пайдо бўлди. Бу нодуруст гап.
Отанинг нақадар улуғ зот экани ҳаммага маълум, айниқса, ота – ҳам падар, ҳам устоз бўлса, не улуғ давлат бу!
Энди устоз ана шундай юксак мақомга эга бўлган отадан ҳам улуғдир.
Чунки устоз мақомидаги олимлар – илмда ҳазрати Пайғамбар алайҳиссаломнинг ворисларидир, шайхлар, муршиди комиллар – ижтимоий ҳаётда ҳазрати Пайғамбар алайҳиссаломнинг вакилларидир.
Устоз инсонга икки жаҳон саодатининг йўлларини ўргатади.
2020 йил, 11 ноябрь.
УСТОЗ МИРЗО КЕНЖАБЕК
«ИЛМ БУ - ҲАЁТ ДЕМАКДИР» мақоласидан
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
****
Биз китоб ҳақида гапирамизми, газета ва журнал ҳақида сўзлаймизми, бу сўзларнинг ҳаммасидан мурод – илм, маърифат ва маънавиятдир.
Илм бу – ҳаёт демакдир. Бир кишига илм берган киши унга ҳаёт бахш этган, равшан қилиб айтганда, уни тирилтирган бўлади.
Шунинг учун шарқ оламида устознинг мақоми ҳамиша юксак саналган, бежиз эмас, халқимизда “Устоз отангдан улуғ” деган мақол бор.
Бу мақолни ҳам ўзича ўзгартириб: “Устоз отангдай улуғ” дейдиганлар пайдо бўлди. Бу нодуруст гап.
Отанинг нақадар улуғ зот экани ҳаммага маълум, айниқса, ота – ҳам падар, ҳам устоз бўлса, не улуғ давлат бу!
Энди устоз ана шундай юксак мақомга эга бўлган отадан ҳам улуғдир.
Чунки устоз мақомидаги олимлар – илмда ҳазрати Пайғамбар алайҳиссаломнинг ворисларидир, шайхлар, муршиди комиллар – ижтимоий ҳаётда ҳазрати Пайғамбар алайҳиссаломнинг вакилларидир.
Устоз инсонга икки жаҳон саодатининг йўлларини ўргатади.
2020 йил, 11 ноябрь.
УСТОЗ МИРЗО КЕНЖАБЕК
«ИЛМ БУ - ҲАЁТ ДЕМАКДИР» мақоласидан
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
****
Ассалому алайкум ва
раҳматуллоҳи ва барокотуҳ!
БУГУН:
Душанба.
Ҳижрий 1446 йил.
Зулқаъда ойининг 28-куни.
Милодий 2025 йил, 26-май.
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
Ассалому алайкум ва
раҳматуллоҳи ва барокотуҳ!
БУГУН:
Душанба.
Ҳижрий 1446 йил.
Зулқаъда ойининг 28-куни.
Милодий 2025 йил, 26-май.
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
МАВЛОНО АБДУРРАҲМОН ЖОМИЙ
қуддиса сирруҳу
****
Жон ўшал лабдан ҳикоят айлагай,
Тўти шаккардан ривоят айлагай.
Салсабил тавсифини ҳар ким деса,
Ул ширин лабдан киноят айлагай.
Бас, рақиблардан тамоман юз буриб,
Биз томонларни риъоят айлагай.
Тортадур шўх кўзлари тийғи жафо,
Лаъли жонбахши ҳимоят айлагай.
Нолалиғ найдур у лабдан айру жон,
“Англағил, най не ҳикоят айлагай”¹.
Ул шакар лабдан жудо қолғонда най,
“Айрилиқлардан шикоят айлагай”².
Жомий қатлиға на ҳожат захми тийғ? –
Анга бир ғамза кифоят айлагай.
Форс тилидан Устоз Мирзо Кенжабек таржимаси
1-2. Мавлоно Жалолиддин Румий сатрлари.
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
қуддиса сирруҳу
****
Жон ўшал лабдан ҳикоят айлагай,
Тўти шаккардан ривоят айлагай.
Салсабил тавсифини ҳар ким деса,
Ул ширин лабдан киноят айлагай.
Бас, рақиблардан тамоман юз буриб,
Биз томонларни риъоят айлагай.
Тортадур шўх кўзлари тийғи жафо,
Лаъли жонбахши ҳимоят айлагай.
Нолалиғ найдур у лабдан айру жон,
“Англағил, най не ҳикоят айлагай”¹.
Ул шакар лабдан жудо қолғонда най,
“Айрилиқлардан шикоят айлагай”².
Жомий қатлиға на ҳожат захми тийғ? –
Анга бир ғамза кифоят айлагай.
Форс тилидан Устоз Мирзо Кенжабек таржимаси
1-2. Мавлоно Жалолиддин Румий сатрлари.
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
****
Раббим! Сен раҳматни Зотингга ёзиб,
Қуръон нозил қилдинг, англадик, кезиб.
Лекин Каломдаги эслатмалардан
Фақат қалби борлар олгайдир насиб!..
(Анъом, 12; Қоф, 37).
Мирзо КЕНЖАБЕК
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
Раббим! Сен раҳматни Зотингга ёзиб,
Қуръон нозил қилдинг, англадик, кезиб.
Лекин Каломдаги эслатмалардан
Фақат қалби борлар олгайдир насиб!..
(Анъом, 12; Қоф, 37).
Мирзо КЕНЖАБЕК
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
****
ШОИР ВА ШЕЪР ДУНЁСИ
Устоз Эркин Воҳидов билан суҳбат
(“Ўзбекистон адабиёти ва санъати” газетасида 1983 йил чоп этилган)
Мирзо Кенжабек:
-- Ҳурматли Эркин ака! Давра суҳбатларингиздан бирида «Истеъдод таёқчаси» тўғрисида сўзлаб, ҳазил аралаш: «Истеъдодсизлар тез топишади, истедодлилар эса бир-бирини тополмай юради», деган эдингиз. Дастлаб, шу сўзингизни бир оз изоҳлаб, иқтидор тўғрисида, ўз ижодий тажрибаларингиз ҳақида гапириб берсангиз.
Эркин Воҳидов:
-- Истеъдод ҳамиша ҳар хил бўлади, истеъдодсизлар эса ҳамма жойда ҳам бир хилдир.
Улуғ истеъдодлар бир-бирини юракдан тан олган ҳолда, қўлтиқлашиб, оғайни бўлиб юрган эмас.
Шунинг учун ҳам буюк шоирлар ҳамма вақт ўзларини ёлғиз санаганлар. Навоий, Бобур каби даҳолар ҳам ёлғизлик туйғуси билан яшаб ўтганлар.
Истеъдодсизлар бир-бирини тез топиб, тез уюшадилар. Шу боисдан ҳам улар жуда катта кучдир.
Истеъдоднинг катта бурчи – истеъдодсизликка қарши курашиш, адабиётнинг тозалиги учун курашиш.
Лекин ҳамма истеъдодлар ҳам бунга қарши курашмайди. Билмадим, ёки ўзларини баланд олиб, бу ишни эп кўришмайди.
Ёшлар ўртасида турфа йўллар билан обрўлироқ, мавқелироқ ёзувчининг пинжига кириб оладиганлари ҳам учрайди. Уларда ижодкорлик истеъдоди бўлмаса ҳам, одамнинг пинжига кириб олиш истеъдоди бор.
Ўша устозларнинг ўзлари ҳам иложи борича бундайларнинг бошини силамасликка интилишлари керак.
Зеро, кичик истеъдод улғайса, катта истеъдод бўлганидек, ноқобил улғайса – катта ноқобил бўлади. Ноқобиллик ҳам улғаяди. Унинг ҳам турли қирралари очила боради.
Умарали Норматов билан бўлган суҳбатимизда тутнинг шохига чиқиб олиб ашула айтадиган бола тўғрисида гапирган эдим. У улғайса, бировнинг ёқасидан олиб: «Менинг ашуламни эшитасан!» – дейдиган даражага боради.
Мен ижоднинг икки муҳим манбаи бор деб ўйлайман.
Биринчиси – ҳаётнинг ўзи, одамлардан олинадиган. Санъаткорда одамларни тинглай билиш қобилияти бўлиши керак. Кўпинча биз одамларни яхши эшитмаймиз, уларга бефарқ бўламиз. Ҳолбуки, уларнинг тажрибаси – ижодкор учун муҳим манба.
Иккинчиси – ўзидан илгари яратилган улуғ мерос.
Мен адабиётдаги ҳар қандай изланишни қўллаб-қувватлайман.
Аммо Шарқ классик адабиётидан узоқлашиб кетаётганимиз мени жуда ташвишга солади.
Биз уларнинг кўпидан бебаҳра қолаётганга ўхшаймиз.
Бу муқаддас жавоҳиротни, сал нарига бориб, ҳеч ким билмай, ундан баҳраманд бўлмай қоладими, деб қўрқаман.
Чуқур инсоний фалсафа, абадиятга даҳлдор бўлган бадиият, санъаткорлик сирларини айнан шулардан ўрганиш лозим. Кишилар ўртасида беқадрликка қарши инсоний меҳр масаласи биринчи ўринга чиқаётган бир пайтда, уларни ўқиб, юракка ҳаётбахш нур олиш жуда зарур.
(давоми бор)
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
ШОИР ВА ШЕЪР ДУНЁСИ
Устоз Эркин Воҳидов билан суҳбат
(“Ўзбекистон адабиёти ва санъати” газетасида 1983 йил чоп этилган)
Мирзо Кенжабек:
-- Ҳурматли Эркин ака! Давра суҳбатларингиздан бирида «Истеъдод таёқчаси» тўғрисида сўзлаб, ҳазил аралаш: «Истеъдодсизлар тез топишади, истедодлилар эса бир-бирини тополмай юради», деган эдингиз. Дастлаб, шу сўзингизни бир оз изоҳлаб, иқтидор тўғрисида, ўз ижодий тажрибаларингиз ҳақида гапириб берсангиз.
Эркин Воҳидов:
-- Истеъдод ҳамиша ҳар хил бўлади, истеъдодсизлар эса ҳамма жойда ҳам бир хилдир.
Улуғ истеъдодлар бир-бирини юракдан тан олган ҳолда, қўлтиқлашиб, оғайни бўлиб юрган эмас.
Шунинг учун ҳам буюк шоирлар ҳамма вақт ўзларини ёлғиз санаганлар. Навоий, Бобур каби даҳолар ҳам ёлғизлик туйғуси билан яшаб ўтганлар.
Истеъдодсизлар бир-бирини тез топиб, тез уюшадилар. Шу боисдан ҳам улар жуда катта кучдир.
Истеъдоднинг катта бурчи – истеъдодсизликка қарши курашиш, адабиётнинг тозалиги учун курашиш.
Лекин ҳамма истеъдодлар ҳам бунга қарши курашмайди. Билмадим, ёки ўзларини баланд олиб, бу ишни эп кўришмайди.
Ёшлар ўртасида турфа йўллар билан обрўлироқ, мавқелироқ ёзувчининг пинжига кириб оладиганлари ҳам учрайди. Уларда ижодкорлик истеъдоди бўлмаса ҳам, одамнинг пинжига кириб олиш истеъдоди бор.
Ўша устозларнинг ўзлари ҳам иложи борича бундайларнинг бошини силамасликка интилишлари керак.
Зеро, кичик истеъдод улғайса, катта истеъдод бўлганидек, ноқобил улғайса – катта ноқобил бўлади. Ноқобиллик ҳам улғаяди. Унинг ҳам турли қирралари очила боради.
Умарали Норматов билан бўлган суҳбатимизда тутнинг шохига чиқиб олиб ашула айтадиган бола тўғрисида гапирган эдим. У улғайса, бировнинг ёқасидан олиб: «Менинг ашуламни эшитасан!» – дейдиган даражага боради.
Мен ижоднинг икки муҳим манбаи бор деб ўйлайман.
Биринчиси – ҳаётнинг ўзи, одамлардан олинадиган. Санъаткорда одамларни тинглай билиш қобилияти бўлиши керак. Кўпинча биз одамларни яхши эшитмаймиз, уларга бефарқ бўламиз. Ҳолбуки, уларнинг тажрибаси – ижодкор учун муҳим манба.
Иккинчиси – ўзидан илгари яратилган улуғ мерос.
Мен адабиётдаги ҳар қандай изланишни қўллаб-қувватлайман.
Аммо Шарқ классик адабиётидан узоқлашиб кетаётганимиз мени жуда ташвишга солади.
Биз уларнинг кўпидан бебаҳра қолаётганга ўхшаймиз.
Бу муқаддас жавоҳиротни, сал нарига бориб, ҳеч ким билмай, ундан баҳраманд бўлмай қоладими, деб қўрқаман.
Чуқур инсоний фалсафа, абадиятга даҳлдор бўлган бадиият, санъаткорлик сирларини айнан шулардан ўрганиш лозим. Кишилар ўртасида беқадрликка қарши инсоний меҳр масаласи биринчи ўринга чиқаётган бир пайтда, уларни ўқиб, юракка ҳаётбахш нур олиш жуда зарур.
(давоми бор)
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
****
Ассалому алайкум ва
раҳматуллоҳи ва барокотуҳ!
БУГУН:
Сешанба.
Ҳижрий 1446 йил.
Зулқаъда ойининг 29-куни.
Милодий 2025 йил, 27-май.
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
Ассалому алайкум ва
раҳматуллоҳи ва барокотуҳ!
БУГУН:
Сешанба.
Ҳижрий 1446 йил.
Зулқаъда ойининг 29-куни.
Милодий 2025 йил, 27-май.
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
****
Бир сири бўлмаган киши зарарлидир.
Ҳазрати Шайх Ибн Муҳаммад Жаъфари Содиқ (розияллоҳу анҳу)
Шайх Фаридуддин Аттор ҳазратларининг
"Тазкират ул-авлиё" асаридан.
Форс тилидан Устоз Мирзо Кенжабек таржимаси.
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
Бир сири бўлмаган киши зарарлидир.
Ҳазрати Шайх Ибн Муҳаммад Жаъфари Содиқ (розияллоҳу анҳу)
Шайх Фаридуддин Аттор ҳазратларининг
"Тазкират ул-авлиё" асаридан.
Форс тилидан Устоз Мирзо Кенжабек таржимаси.
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
****
Раббим! Лутф айладинг дўсту ёрларга,
Дўстларни яширдинг сирли ғорларга.
Сўз ила ҳаммага хитоб қилсанг ҳам,
Хос икром кўргуздинг қалби борларга!..
(Каҳф, 10: Қоф, 32-33-34).
Мирзо КЕНЖАБЕК
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
Раббим! Лутф айладинг дўсту ёрларга,
Дўстларни яширдинг сирли ғорларга.
Сўз ила ҳаммага хитоб қилсанг ҳам,
Хос икром кўргуздинг қалби борларга!..
(Каҳф, 10: Қоф, 32-33-34).
Мирзо КЕНЖАБЕК
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
****
ШОИР ВА ШЕЪР ДУНЁСИ
Устоз Эркин Воҳидов билан суҳбат
(“Ўзбекистон адабиёти ва санъати” газетасида 1983 йил чоп этилган)
(давоми)
Мирзо Кенжабек: Устоз, ёш шоирларга айтадиган гапингиз борми?
Эркин Воҳидов. Адабиётда олға силжиш учун янгилик излаш керак, янгилик топиш учун эса баъзан эскиликка қайтиш керак бўлади. Ёш шоирларнинг қадимги битик тошларидаги ёзувларга, Ватан тарихига, халқ оғзаки ижодига теранроқ кириб, уларни ўрганиб, замонавий руҳда яхши шеърлар ёзаётганидан мамнунман.
Ҳозирги ёшлар оддийгина деталлардан ҳам катта маънолар топишга интиладилар. Мана, болалар шоири Анвар Обиджоннинг «Коллекциячилар» деган кичкина шеърини эшитинг:
Капалакни ушладилар,
Шишачага ташладилар.
Унга озиқ беришмади,
Йиқилганин кўришмади.
Қотириб ҳам қўйишди сўнг,
Чиройли, деб суйишди сўнг.
Қийнадилар сўлдиришиб,
Мақтадилар... ўлдиришиб...
Менинг ёш шоирларга айтадиган яна бир сўзим мана будир:
Менга қуллуқ қилма,
Юрт тупроғин ўп,
Унга қуллар эмас, фидолар керак.
Унинг сену мендек шоирлари кўп,
Буюк юртга энди даҳолар керак.
Қаддингни баланд тут,
Бўлма сертаъзим,
Чўққи бўлолмасанг, маҳкам қоя бўл.
Пиллапоя бўлдим сенга, азизим,
Сен ҳам гал келганда пиллапоя бўл!
Мирзо Кенжабек:
Эркин ака! Андрей Вознесенскийдан: «Сиз иккимингинчи йил шеъриятини қандай тасаввур қиласиз?» – деб сўраган экан, қалтис халқаро вазиятни назарда тутиб, бу аҳволда, балки икки мингинчи йил бўлмас, деган маънода жавоб берибди. Сиз бу саволга нима деб жавоб берар эдингиз?
Эркин Воҳидов:
Мен шоирнинг бундай деб жавоб беришига жуда қаршиман. Тўғри, вазият жуда ҳам қалтис. Лекин одам барибир эзгу ният билан, умид билан яшагани яхши-да. Биласизми, улуғ шоирларда маълум даражада башорат хислатидан жузъий намуналар бўлади. Пушкин «Евгений Онегин»да шоир Ленский образида ўз ўлими манзарасини чизиб берган. Ўша отишма, ўша қор... Ҳозиқ ҳам ўз ўлимини олдиндан баён қилган. Машраб эса ўз ажалини бир неча ғазалда аниқ тасвир этган.
Мана биттаси:
«Мансури Ҳаллождек ичир шароби антоҳур,
Чарх уриб йиғлаб турурман ушбу дам дор олдида».
Мана бу ғазалдаги байтлар шунинг давомидек:
«Минг шўру фиғон бирла ҳай-ҳай, не бало келди,
Жон қичқирадур қўй, деб, ханжарни оло келди.
Қўлиға олиб пўлод, қошимға келур жаллод,
Қилди мени бобунёд, тиғи гузаро келди...»
Халқимизда «Фаришта омин дейди» деган гап бор. Бу – киши яхши ният билан яшамоғи керак, дегани. Икки мингинчи йил, шубҳасиз, бўлади. Унда инсон бадиий тафаккури янада юксалади. Жаҳон шеърияти гуллар очиб, мевалар тугади. Бизнинг шарқий қирғоқда ҳам шеърият машъаллари порлаб тураверади... ўчмайди...
Мен бунга ишонаман.
1983
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
ШОИР ВА ШЕЪР ДУНЁСИ
Устоз Эркин Воҳидов билан суҳбат
(“Ўзбекистон адабиёти ва санъати” газетасида 1983 йил чоп этилган)
(давоми)
Мирзо Кенжабек: Устоз, ёш шоирларга айтадиган гапингиз борми?
Эркин Воҳидов. Адабиётда олға силжиш учун янгилик излаш керак, янгилик топиш учун эса баъзан эскиликка қайтиш керак бўлади. Ёш шоирларнинг қадимги битик тошларидаги ёзувларга, Ватан тарихига, халқ оғзаки ижодига теранроқ кириб, уларни ўрганиб, замонавий руҳда яхши шеърлар ёзаётганидан мамнунман.
Ҳозирги ёшлар оддийгина деталлардан ҳам катта маънолар топишга интиладилар. Мана, болалар шоири Анвар Обиджоннинг «Коллекциячилар» деган кичкина шеърини эшитинг:
Капалакни ушладилар,
Шишачага ташладилар.
Унга озиқ беришмади,
Йиқилганин кўришмади.
Қотириб ҳам қўйишди сўнг,
Чиройли, деб суйишди сўнг.
Қийнадилар сўлдиришиб,
Мақтадилар... ўлдиришиб...
Менинг ёш шоирларга айтадиган яна бир сўзим мана будир:
Менга қуллуқ қилма,
Юрт тупроғин ўп,
Унга қуллар эмас, фидолар керак.
Унинг сену мендек шоирлари кўп,
Буюк юртга энди даҳолар керак.
Қаддингни баланд тут,
Бўлма сертаъзим,
Чўққи бўлолмасанг, маҳкам қоя бўл.
Пиллапоя бўлдим сенга, азизим,
Сен ҳам гал келганда пиллапоя бўл!
Мирзо Кенжабек:
Эркин ака! Андрей Вознесенскийдан: «Сиз иккимингинчи йил шеъриятини қандай тасаввур қиласиз?» – деб сўраган экан, қалтис халқаро вазиятни назарда тутиб, бу аҳволда, балки икки мингинчи йил бўлмас, деган маънода жавоб берибди. Сиз бу саволга нима деб жавоб берар эдингиз?
Эркин Воҳидов:
Мен шоирнинг бундай деб жавоб беришига жуда қаршиман. Тўғри, вазият жуда ҳам қалтис. Лекин одам барибир эзгу ният билан, умид билан яшагани яхши-да. Биласизми, улуғ шоирларда маълум даражада башорат хислатидан жузъий намуналар бўлади. Пушкин «Евгений Онегин»да шоир Ленский образида ўз ўлими манзарасини чизиб берган. Ўша отишма, ўша қор... Ҳозиқ ҳам ўз ўлимини олдиндан баён қилган. Машраб эса ўз ажалини бир неча ғазалда аниқ тасвир этган.
Мана биттаси:
«Мансури Ҳаллождек ичир шароби антоҳур,
Чарх уриб йиғлаб турурман ушбу дам дор олдида».
Мана бу ғазалдаги байтлар шунинг давомидек:
«Минг шўру фиғон бирла ҳай-ҳай, не бало келди,
Жон қичқирадур қўй, деб, ханжарни оло келди.
Қўлиға олиб пўлод, қошимға келур жаллод,
Қилди мени бобунёд, тиғи гузаро келди...»
Халқимизда «Фаришта омин дейди» деган гап бор. Бу – киши яхши ният билан яшамоғи керак, дегани. Икки мингинчи йил, шубҳасиз, бўлади. Унда инсон бадиий тафаккури янада юксалади. Жаҳон шеърияти гуллар очиб, мевалар тугади. Бизнинг шарқий қирғоқда ҳам шеърият машъаллари порлаб тураверади... ўчмайди...
Мен бунга ишонаман.
1983
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
****
Ассалому алайкум ва
раҳматуллоҳи ва барокотуҳ!
БУГУН:
Чоршанба.
Ҳижрий 1446 йил.
Зулқаъда ойининг 30-куни.
Милодий 2025 йил, 28-май.
КИРИБ КЕЛАЁТГАН ЗУЛҲИЖЖА ОЙИНГИЗ МУБОРАК БЎЛСИН!.
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
Ассалому алайкум ва
раҳматуллоҳи ва барокотуҳ!
БУГУН:
Чоршанба.
Ҳижрий 1446 йил.
Зулқаъда ойининг 30-куни.
Милодий 2025 йил, 28-май.
КИРИБ КЕЛАЁТГАН ЗУЛҲИЖЖА ОЙИНГИЗ МУБОРАК БЎЛСИН!.
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
****
Раббим! Каломингда мангу паноҳ бор,
Қай ишда ажр бор, қайда гуноҳ бор.
Инсон феъли билан не иш қилса ҳам,
Қалблар тақводадир, қалблар гуноҳкор!..
(Ҳаж, 32; Бақара 28).
Мирзо КЕНЖАБЕК
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
Раббим! Каломингда мангу паноҳ бор,
Қай ишда ажр бор, қайда гуноҳ бор.
Инсон феъли билан не иш қилса ҳам,
Қалблар тақводадир, қалблар гуноҳкор!..
(Ҳаж, 32; Бақара 28).
Мирзо КЕНЖАБЕК
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
ТАСАВВУФ ШЕЪРИЯТИ -- ДИЛДАН ТИЛГА ОҚИБ ЧИҚҚАН ҲИКМАТ, ИЧГА СИҒМАГАН ИШҚУ МУҲАББАТДИР...
Шеърият яхлит шеъриятдир. Унинг усули мажоз ва ҳақиқатдир. У мажоз йўли билан ҳам ҳақиқатни куйлайди. Бас, унинг йўли битта -- ҳақиқат.
Модернизм, анъанавий шеърият кабиларни, балки оқимлар дейиш мумкиндир. Лекин тасаввуфий шеъриятни йўналиш ва оқим дейиш унча мувофиқ эмас.
Тасаввуф шеърияти — дилдан тилга оқиб чиққан ҳикмат, ичга сиғмаган ишқу муҳаббатдир. У ҳамиша замонавийдир.
Шеърият жамият ҳаётида ҳақиқат жарчиси бўлмоғи керак. Унинг ижтимоий мавқеи инсониятнинг дунё ва охирати учун баробар хизмат қилмоқдан иборат.
Одамзотнинг дунёси ва охирати учун манфаат етказмаган сўз ботил сўздир.
УСТОЗ МИРЗО КЕНЖАБЕК
«ШЕЪРИЯТ- ҲАҚИҚАТ ЖАРЧИСИ » мақоласидан
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
Шеърият яхлит шеъриятдир. Унинг усули мажоз ва ҳақиқатдир. У мажоз йўли билан ҳам ҳақиқатни куйлайди. Бас, унинг йўли битта -- ҳақиқат.
Модернизм, анъанавий шеърият кабиларни, балки оқимлар дейиш мумкиндир. Лекин тасаввуфий шеъриятни йўналиш ва оқим дейиш унча мувофиқ эмас.
Тасаввуф шеърияти — дилдан тилга оқиб чиққан ҳикмат, ичга сиғмаган ишқу муҳаббатдир. У ҳамиша замонавийдир.
Шеърият жамият ҳаётида ҳақиқат жарчиси бўлмоғи керак. Унинг ижтимоий мавқеи инсониятнинг дунё ва охирати учун баробар хизмат қилмоқдан иборат.
Одамзотнинг дунёси ва охирати учун манфаат етказмаган сўз ботил сўздир.
УСТОЗ МИРЗО КЕНЖАБЕК
«ШЕЪРИЯТ- ҲАҚИҚАТ ЖАРЧИСИ » мақоласидан
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
****
ЛУҒАТ ИЛМИ ОДАМ ОТАМИЗДАН
БОШЛАНГАН
****
Устоз Эркин Воҳидовнинг «Сўз латофати» китоби ҳақида
****
Ҳазрати Алишер Навоий “Ғаройиб ус-сиғар” девони дебочасида Яратган зотга шукру мақтовлар келтириб, сўнг: “...инсонни сойир махлуқотдин нутқ шарафи била мумтоз қилди”, дейдилар. Яна “Фавойид ул-кибар” девонида инсоннинг барча ҳайвондан нутқ сабабли устун қилинганини шеърий баён қиладилар: “Чу бўлди нутқ ила мумтоз барча ҳайвондин”...
Устоз Эркин Воҳидовнинг “Сўз латофати” китобини варақлаб, инсонга буюк шараф қилиб берилган нутқ неъмати, сўз гавҳари ҳақида тафаккур қилдим.
Яна “Одамийлик қиссаси”да ўзбекча нутқ маданияти борасида куюниб сўзлаган раҳматлик Мирзакалон Исмоилийни, “Сўз ҳақида сўз” китобини битган раҳматлик Алибек Рустамийни эсладим.
Вақтида атоқли қозоқ шоири Ўлжас Сулаймоннинг “Аз и Я” китоби ўта шуҳрат қозонган ва баъзи баҳсу мунозараларга ҳам сабаб бўлган эди. Шоир Йўлдош Эшбек бу китоб таржимасига умр йилларини сарф этмоқда...
Устознинг китоби шу китобларга ўхшаш китобмикин, деган эдим. Чунки у кишининг кўплаб сўзларнинг кўки – илдизи, хусусан, “Девони луғотит-турк”даги баъзи қудсий ҳадислар ҳақида изланишлар олиб бораётганидан хабардор эдим.
Йўқ, бу мўъжаз китоб олдинги битикларга ўхшамаган, “сўз билан сўзлашган”, “тил билан тиллашган” ижодкорнинг дилкаш суҳбатлар тарзидаги китоби экан. Унда қайғу ҳам бор, табассум ҳам бор.
“Мардумлиғни мардум”га, яъни инсонликни кўз қорачиғига менгзатган Алишер Навоий,
“Ахтари бахтини ахтарган”, яъни бахт юлдузини қидирган Бобур Мирзо,
“Бахти қора ёзилган”, яъни қора ранг билан қорга ёзилган ошиқлардан бири – “ошиқи содиқ” Фузулий,
ниҳоят, “Она тилини қўйиб, хотин тилида гаплашган” Абдулла Қаҳҳор... ҳақларидаги шарҳ ва суҳбатлардан Эркин Воҳидовнинг китоби фақат илм луғати эмас, балки одоб ва ҳилм луғати эканини англадим.
Турли касб соҳибларида “шайтон” (ватерпас), “сичқонча” каби одамни нафратлантирадиган сўзлар бор, буларнинг бирини шаийн, бирини тизгин (Э.Воҳидов қавли) деб аташ қийин эмас-ку!
(1-16-декабр, 2014 йил.)
(давоми бор)
УСТОЗ МИРЗО КЕНЖАБЕК
«ШЕЪРИЯТ ВА РУҲИЯТ» китобидан.
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
ЛУҒАТ ИЛМИ ОДАМ ОТАМИЗДАН
БОШЛАНГАН
****
Устоз Эркин Воҳидовнинг «Сўз латофати» китоби ҳақида
****
Ҳазрати Алишер Навоий “Ғаройиб ус-сиғар” девони дебочасида Яратган зотга шукру мақтовлар келтириб, сўнг: “...инсонни сойир махлуқотдин нутқ шарафи била мумтоз қилди”, дейдилар. Яна “Фавойид ул-кибар” девонида инсоннинг барча ҳайвондан нутқ сабабли устун қилинганини шеърий баён қиладилар: “Чу бўлди нутқ ила мумтоз барча ҳайвондин”...
Устоз Эркин Воҳидовнинг “Сўз латофати” китобини варақлаб, инсонга буюк шараф қилиб берилган нутқ неъмати, сўз гавҳари ҳақида тафаккур қилдим.
Яна “Одамийлик қиссаси”да ўзбекча нутқ маданияти борасида куюниб сўзлаган раҳматлик Мирзакалон Исмоилийни, “Сўз ҳақида сўз” китобини битган раҳматлик Алибек Рустамийни эсладим.
Вақтида атоқли қозоқ шоири Ўлжас Сулаймоннинг “Аз и Я” китоби ўта шуҳрат қозонган ва баъзи баҳсу мунозараларга ҳам сабаб бўлган эди. Шоир Йўлдош Эшбек бу китоб таржимасига умр йилларини сарф этмоқда...
Устознинг китоби шу китобларга ўхшаш китобмикин, деган эдим. Чунки у кишининг кўплаб сўзларнинг кўки – илдизи, хусусан, “Девони луғотит-турк”даги баъзи қудсий ҳадислар ҳақида изланишлар олиб бораётганидан хабардор эдим.
Йўқ, бу мўъжаз китоб олдинги битикларга ўхшамаган, “сўз билан сўзлашган”, “тил билан тиллашган” ижодкорнинг дилкаш суҳбатлар тарзидаги китоби экан. Унда қайғу ҳам бор, табассум ҳам бор.
“Мардумлиғни мардум”га, яъни инсонликни кўз қорачиғига менгзатган Алишер Навоий,
“Ахтари бахтини ахтарган”, яъни бахт юлдузини қидирган Бобур Мирзо,
“Бахти қора ёзилган”, яъни қора ранг билан қорга ёзилган ошиқлардан бири – “ошиқи содиқ” Фузулий,
ниҳоят, “Она тилини қўйиб, хотин тилида гаплашган” Абдулла Қаҳҳор... ҳақларидаги шарҳ ва суҳбатлардан Эркин Воҳидовнинг китоби фақат илм луғати эмас, балки одоб ва ҳилм луғати эканини англадим.
Турли касб соҳибларида “шайтон” (ватерпас), “сичқонча” каби одамни нафратлантирадиган сўзлар бор, буларнинг бирини шаийн, бирини тизгин (Э.Воҳидов қавли) деб аташ қийин эмас-ку!
(1-16-декабр, 2014 йил.)
(давоми бор)
УСТОЗ МИРЗО КЕНЖАБЕК
«ШЕЪРИЯТ ВА РУҲИЯТ» китобидан.
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
БИЗНИ ЙИҒЛАТГАН ЎЛИМ ЭМАС, БИЗНИ ЙИҒЛАТГАН АЙРИЛИҚДИР...
Раббимқул домланинг вафоти
Бисмиллаҳир-Роҳманир-Роҳийм. Бизлардан қайси биримиз яхшироқ амал қилишимизни имтиҳон этмоқ учун ўлимни ва ҳаётни яратган Зотга чексиз ҳамд бўлсин. “Ўлим воъиз ўлароқ етарлидир” дея мўъминларни огоҳ этган жаноб Расулуллоҳга сўнгсиз салоту салом бўлсин.
Раббимқул домланинг вафоти қалбимизни йиғлатди. Лекин бизни йиғлатган ўлим эмас, бизни йиғлатган айрилиқдир.
Раббимқул домлани азиз устоз Зокиржон Домланинг шогирди бўлиб юрган кезларидан билар эдик. Зокиржон домла КАҲ ОТА масжидининг имом хатиби бўлиб, улуғ устоз ва меҳрибон мураббий эдилар. Терговлар таъсирида шифохонада вафот этганлар.
У вақтлар дин жиҳатидан Тошкентнинг муҳити анча чалкаш эди, масжидларда авлиёлар йўлини тутган ва тариқат аҳлидан бўлган имомлар жуда оз эди. Зокиржон домла зикр аҳлидан бўлиб, муҳаббатга ошно ориф зотлардан эдилар. Шунинг учун биз жумъа намозларига у кишининг масжидига қатнар эдик.
Домла жумъа суҳбатларида ақида соҳасидан бир масала, тафсирдан бир-икки оят таъвили, ҳадисдан бир ҳадис шарҳини баён қилар эдилар. Оятлар таъвилини Саййид Маҳмуд Торозий – Олтинхон Тўранинг туркий тафсиридан ўқир эдилар.
Раббимқул домла ёшликдан устознинг назари эътиборига эришган йигит эди. Бир гал устоз Зокиржон домла ҳажга кетганларида Раббимқул домла ёш йигит ва талаба бўлишига қарамасдан, ҳайит суҳбатини ўтказган ва ҳайит намозини ўқиб берган эди.
Вақти келиб, Раббимқул домла дилкаш олим ва имом хатиб бўлиб етишди ва кўп яхши инсонларнинг меҳр-муҳаббатини қозонди.
Биз ҳуқуқшунос Ҳожи Муродуллоҳ Хожаев ва дўстларимиз билан у киши имом бўлган Ракъат, Имом Термизий масжидларига қатнаб турар эдик. Домла Рамазон ойининг охирги ўн кунлигида эътикоф ўтирмоқ учун бизни ўз масжидларига чақирар эдилар. Муродуллоҳ Ҳожи ака Ракъат масжидида мутаваллий бўлиб хизмат қилган йилларида у ерда кўп марта эътикоф ўтирганлар. Кейинчалик масжидларда эътикоф ўтиришлар ҳам йўқ қилинди. Маърифат аҳллари битта суннати муаккадани бажаришдан маҳрум бўлдилар ва эътикофни уйда бажарадиган бўлдилар.
Раббимқул домла муборак Зулқаъда ойида – сафарда вафот этди. Ҳадиси шариф маъносига кўра, ғарибликда вафот этган киши шаҳидликда вафот этган бўлади ва яшаган ери билан вафот этган жойи ўртасидаги масофа жаннатдаги жойига даража қилинади.
Домла оила аҳли ва қавм-қариндошлари қуршовида вафот этмади, лекин ер юзининг энг мунаввар шаҳрида, дажжол кира олмайдиган, иймон бирлашадиган, муборак равзаси Аршдан афзал саналган Мадина шаҳрида – зиёратчи ҳожилар олдида вафот этди.
Раббимқул домла биздан узоқ кетди, лекин жаноб Расулуллоҳга яқин борди (соллаллоҳу алайҳи ва саллам).
Домла Тошкентнинг ёки Наманганнинг энг обрўли қабриситонида дафн қилинмади, лекин ер юзининг энг шарафли қабристони бўлган Бақиъ мозорлигига, дунёнинг энг азиз инсонлари бўлмиш саҳобаи киромлар ёнига дафн этилди (розияллоҳу анҳум).
Қандай азиз зотларга қўшни бўлдингиз, домла! Охиратдаги абадий ҳаётда ҳам шу бахт бардавом бўлсин!
قَالَ رَسُولُ اللهِﷺ: كَفَى بِالْمَوْتِ وَاعِظًا
(Қола Расулуллоҳи соллаллоҳу алайҳи ва саллама: “Кафа бил-мавти воъизан”.)
Жаноб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: “Ўлим ўзи панду насиҳат бергувчи ўлароқ инсонга кифоядир”.
Бу кун Раббимқул домла билан видолашадиган кунимиз эмас, бу кун у киши билан дилдан саломлашадиган кунимиздир.
Шубҳасиз, биз (бутун борлиғимиз билан) Аллоҳникимиз ва, албатта, яна Унга қайтгувчимиз.
Ғариб Мирзо Кенжабек.
1446 йил Зулҳижжа ойининг 1-куни, чоршанба.
2025 йил, 28-май. Тошкент.
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
Раббимқул домланинг вафоти
Бисмиллаҳир-Роҳманир-Роҳийм. Бизлардан қайси биримиз яхшироқ амал қилишимизни имтиҳон этмоқ учун ўлимни ва ҳаётни яратган Зотга чексиз ҳамд бўлсин. “Ўлим воъиз ўлароқ етарлидир” дея мўъминларни огоҳ этган жаноб Расулуллоҳга сўнгсиз салоту салом бўлсин.
Раббимқул домланинг вафоти қалбимизни йиғлатди. Лекин бизни йиғлатган ўлим эмас, бизни йиғлатган айрилиқдир.
Раббимқул домлани азиз устоз Зокиржон Домланинг шогирди бўлиб юрган кезларидан билар эдик. Зокиржон домла КАҲ ОТА масжидининг имом хатиби бўлиб, улуғ устоз ва меҳрибон мураббий эдилар. Терговлар таъсирида шифохонада вафот этганлар.
У вақтлар дин жиҳатидан Тошкентнинг муҳити анча чалкаш эди, масжидларда авлиёлар йўлини тутган ва тариқат аҳлидан бўлган имомлар жуда оз эди. Зокиржон домла зикр аҳлидан бўлиб, муҳаббатга ошно ориф зотлардан эдилар. Шунинг учун биз жумъа намозларига у кишининг масжидига қатнар эдик.
Домла жумъа суҳбатларида ақида соҳасидан бир масала, тафсирдан бир-икки оят таъвили, ҳадисдан бир ҳадис шарҳини баён қилар эдилар. Оятлар таъвилини Саййид Маҳмуд Торозий – Олтинхон Тўранинг туркий тафсиридан ўқир эдилар.
Раббимқул домла ёшликдан устознинг назари эътиборига эришган йигит эди. Бир гал устоз Зокиржон домла ҳажга кетганларида Раббимқул домла ёш йигит ва талаба бўлишига қарамасдан, ҳайит суҳбатини ўтказган ва ҳайит намозини ўқиб берган эди.
Вақти келиб, Раббимқул домла дилкаш олим ва имом хатиб бўлиб етишди ва кўп яхши инсонларнинг меҳр-муҳаббатини қозонди.
Биз ҳуқуқшунос Ҳожи Муродуллоҳ Хожаев ва дўстларимиз билан у киши имом бўлган Ракъат, Имом Термизий масжидларига қатнаб турар эдик. Домла Рамазон ойининг охирги ўн кунлигида эътикоф ўтирмоқ учун бизни ўз масжидларига чақирар эдилар. Муродуллоҳ Ҳожи ака Ракъат масжидида мутаваллий бўлиб хизмат қилган йилларида у ерда кўп марта эътикоф ўтирганлар. Кейинчалик масжидларда эътикоф ўтиришлар ҳам йўқ қилинди. Маърифат аҳллари битта суннати муаккадани бажаришдан маҳрум бўлдилар ва эътикофни уйда бажарадиган бўлдилар.
Раббимқул домла муборак Зулқаъда ойида – сафарда вафот этди. Ҳадиси шариф маъносига кўра, ғарибликда вафот этган киши шаҳидликда вафот этган бўлади ва яшаган ери билан вафот этган жойи ўртасидаги масофа жаннатдаги жойига даража қилинади.
Домла оила аҳли ва қавм-қариндошлари қуршовида вафот этмади, лекин ер юзининг энг мунаввар шаҳрида, дажжол кира олмайдиган, иймон бирлашадиган, муборак равзаси Аршдан афзал саналган Мадина шаҳрида – зиёратчи ҳожилар олдида вафот этди.
Раббимқул домла биздан узоқ кетди, лекин жаноб Расулуллоҳга яқин борди (соллаллоҳу алайҳи ва саллам).
Домла Тошкентнинг ёки Наманганнинг энг обрўли қабриситонида дафн қилинмади, лекин ер юзининг энг шарафли қабристони бўлган Бақиъ мозорлигига, дунёнинг энг азиз инсонлари бўлмиш саҳобаи киромлар ёнига дафн этилди (розияллоҳу анҳум).
Қандай азиз зотларга қўшни бўлдингиз, домла! Охиратдаги абадий ҳаётда ҳам шу бахт бардавом бўлсин!
قَالَ رَسُولُ اللهِﷺ: كَفَى بِالْمَوْتِ وَاعِظًا
(Қола Расулуллоҳи соллаллоҳу алайҳи ва саллама: “Кафа бил-мавти воъизан”.)
Жаноб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: “Ўлим ўзи панду насиҳат бергувчи ўлароқ инсонга кифоядир”.
Бу кун Раббимқул домла билан видолашадиган кунимиз эмас, бу кун у киши билан дилдан саломлашадиган кунимиздир.
Шубҳасиз, биз (бутун борлиғимиз билан) Аллоҳникимиз ва, албатта, яна Унга қайтгувчимиз.
Ғариб Мирзо Кенжабек.
1446 йил Зулҳижжа ойининг 1-куни, чоршанба.
2025 йил, 28-май. Тошкент.
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
****
Ассалому алайкум ва
раҳматуллоҳи ва барокотуҳ!
БУГУН:
Чоршанба.
Ҳижрий 1446 йил.
Зулҳижжа ойининг 2-куни.
Милодий 2025 йил, 29-май.
УЛУҒ ЗУЛҲИЖЖА ОЙИНГИЗ МУБОРАК БЎЛСИН!
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
Ассалому алайкум ва
раҳматуллоҳи ва барокотуҳ!
БУГУН:
Чоршанба.
Ҳижрий 1446 йил.
Зулҳижжа ойининг 2-куни.
Милодий 2025 йил, 29-май.
УЛУҒ ЗУЛҲИЖЖА ОЙИНГИЗ МУБОРАК БЎЛСИН!
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
****
Инсонни шарафли қилган Аллоҳдир,
Инсондир, Раббидан кимки огоҳдир!
Байтул-Атиқ* номли энг қадим Маъбад
Муқаддас, муборак Каъбатуллоҳдир!..
Мирзо КЕНЖАБЕК
*Байтул-Атиқ – кўп қадимий, беҳад нодир, жуда ҳурматли, ҳимояланган УЙ, муқаддас Каъбатуллоҳ.
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
Инсонни шарафли қилган Аллоҳдир,
Инсондир, Раббидан кимки огоҳдир!
Байтул-Атиқ* номли энг қадим Маъбад
Муқаддас, муборак Каъбатуллоҳдир!..
Мирзо КЕНЖАБЕК
*Байтул-Атиқ – кўп қадимий, беҳад нодир, жуда ҳурматли, ҳимояланган УЙ, муқаддас Каъбатуллоҳ.
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
ЛУҒАТ ИЛМИ ОДАМ ОТАМИЗДАН
БОШЛАНГАН
****
Устоз Эркин Воҳидовнинг « Сўз латофати » китоби ҳақида
(давоми)
****
Ижодкорнинг, айниқса, умрини сўз санъатига фидо қилган шахснинг сўз ҳақидаги сўзлари ўлик танага руҳ кийгизилгандек, жонли бўлар экан. Бундай китобларни қомус тарзида давом эттириш, сўзларнинг мабдаига, келиб чиқишига, кўки, яъни илдизига кўпроқ эътибор қаратиш, илмий асосни кучайтириш доимий долзарб вазифалардандир.
Ўйлаб қарасак, “Ғиёс ул-луғот”ни бир шахс – Ғиёсуддин Ромпурий тузган, “Қомуси туркий”ни Шамсуддин Сивосий, “Арабско-Руский словарь”ни Баранов ёзган. Тасаввуф ва ирфоний сўзлар луғатлари ҳам муайян шахслар номи билан боғлиқ.
Тарихий тажрибалардан кўриладики, лаёқатли ва фидойи шахслар бутун бошли тадқиқот институтлари қиладиган хизматларни қилиши мумкин.
Луғатчилик тарихини яқин ўтмишларга тақайдиганлар хато қиладилар.
Луғат илми аслида ҳазрат Одам Атодан (алайҳиссалом) бошланган.
Бу Қуръони каримнинг Бақара сураси, 31-33-оятлари билан собитдир.
Сўзимизни ҳазрат Навоийдан бошлаган эдик, аммо байтнинг бир мисрасини қолдириб ўтган эдик. Энди байтни бутун қиладиган вақт келди.
Чу бўлди нутқ ила мумтоз барча ҳайвондин,
Ҳам охир ул ҳайвондин эрур мақолат анга.
Яъни: “Инсон нутқ туфайли барча ҳайвондан устун ва афзал бўлди. Охири (қиёмат яқинлашганда) яна ўша ҳайвондан инсонга сўзлашув, нутқ бўлади».
Гап қиёматга яқин чиқадиган ер ҳайвони – даббатул-арз ҳақида бораётир. Ислом эътиқодига кўра, «Даббатул-арзнинг чиқиши ҳақиқатдир». Чунки Қуръони каримда айтиладики (маъноси): «(Қиёматнинг қоим бўлиши ҳақидаги) сўз бошларига келган вақтда Биз улар учун ердан бир ҳайвон (ғаройиб бир махлуқ) чиқарурмизки, у инсонларнинг Бизнинг оятларимизга қатъий ишонмаганликларини айтиб, уларга сўзлагайдир. (Бас, энди тавба эшиклари ёпилган бўлур, ҳақиқий ишонганлар билан ишонмаганлар ажралур)» (Намл сураси, 82-оят).
Ҳазрати Сўфи Аллоҳёрнинг “Сабот ул-ожизийн” китобига шарҳ ёзган Ҳабибуллоҳ ибн Саййид Яҳёхон Намангоний ал-Фарғоний сумма Кобулий («Ҳадоятут-толибийн» китобида) айтадилар: «Ер ҳайвонининг сабаби билан бу мўъжизани кўрсатишдан мақсад шуки: «(Эй инкор этувчилар!) Пайғамбарлар тилидан айтилган қиёмат ва ундан кейин бўладиган ишларни қабул қилмас эдинглар, бу кун у нарсани бир ҳайвоннинг тилидан қабул қилишга мажбурсизлар, лекин бу қабул қилишнинг энди ҳеч фойдаси йўқдир».
Инсон сўз билан мумтоз ва шарафлидир. Сўз ҳақидаги барча китоблардан мен ожиз банданинг чиқарадиган хулосам шуки, ер ҳайвонининг сўзига кунимиз қолмасдан бурун ҳақ йўлдаги инсонларнинг сўзига қулоқ солайлик...
1-16-декабр, 2014 йил.
УСТОЗ МИРЗО КЕНЖАБЕК
«ШЕЪРИЯТ ВА РУҲИЯТ» китобидан
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
БОШЛАНГАН
****
Устоз Эркин Воҳидовнинг « Сўз латофати » китоби ҳақида
(давоми)
****
Ижодкорнинг, айниқса, умрини сўз санъатига фидо қилган шахснинг сўз ҳақидаги сўзлари ўлик танага руҳ кийгизилгандек, жонли бўлар экан. Бундай китобларни қомус тарзида давом эттириш, сўзларнинг мабдаига, келиб чиқишига, кўки, яъни илдизига кўпроқ эътибор қаратиш, илмий асосни кучайтириш доимий долзарб вазифалардандир.
Ўйлаб қарасак, “Ғиёс ул-луғот”ни бир шахс – Ғиёсуддин Ромпурий тузган, “Қомуси туркий”ни Шамсуддин Сивосий, “Арабско-Руский словарь”ни Баранов ёзган. Тасаввуф ва ирфоний сўзлар луғатлари ҳам муайян шахслар номи билан боғлиқ.
Тарихий тажрибалардан кўриладики, лаёқатли ва фидойи шахслар бутун бошли тадқиқот институтлари қиладиган хизматларни қилиши мумкин.
Луғатчилик тарихини яқин ўтмишларга тақайдиганлар хато қиладилар.
Луғат илми аслида ҳазрат Одам Атодан (алайҳиссалом) бошланган.
Бу Қуръони каримнинг Бақара сураси, 31-33-оятлари билан собитдир.
Сўзимизни ҳазрат Навоийдан бошлаган эдик, аммо байтнинг бир мисрасини қолдириб ўтган эдик. Энди байтни бутун қиладиган вақт келди.
Чу бўлди нутқ ила мумтоз барча ҳайвондин,
Ҳам охир ул ҳайвондин эрур мақолат анга.
Яъни: “Инсон нутқ туфайли барча ҳайвондан устун ва афзал бўлди. Охири (қиёмат яқинлашганда) яна ўша ҳайвондан инсонга сўзлашув, нутқ бўлади».
Гап қиёматга яқин чиқадиган ер ҳайвони – даббатул-арз ҳақида бораётир. Ислом эътиқодига кўра, «Даббатул-арзнинг чиқиши ҳақиқатдир». Чунки Қуръони каримда айтиладики (маъноси): «(Қиёматнинг қоим бўлиши ҳақидаги) сўз бошларига келган вақтда Биз улар учун ердан бир ҳайвон (ғаройиб бир махлуқ) чиқарурмизки, у инсонларнинг Бизнинг оятларимизга қатъий ишонмаганликларини айтиб, уларга сўзлагайдир. (Бас, энди тавба эшиклари ёпилган бўлур, ҳақиқий ишонганлар билан ишонмаганлар ажралур)» (Намл сураси, 82-оят).
Ҳазрати Сўфи Аллоҳёрнинг “Сабот ул-ожизийн” китобига шарҳ ёзган Ҳабибуллоҳ ибн Саййид Яҳёхон Намангоний ал-Фарғоний сумма Кобулий («Ҳадоятут-толибийн» китобида) айтадилар: «Ер ҳайвонининг сабаби билан бу мўъжизани кўрсатишдан мақсад шуки: «(Эй инкор этувчилар!) Пайғамбарлар тилидан айтилган қиёмат ва ундан кейин бўладиган ишларни қабул қилмас эдинглар, бу кун у нарсани бир ҳайвоннинг тилидан қабул қилишга мажбурсизлар, лекин бу қабул қилишнинг энди ҳеч фойдаси йўқдир».
Инсон сўз билан мумтоз ва шарафлидир. Сўз ҳақидаги барча китоблардан мен ожиз банданинг чиқарадиган хулосам шуки, ер ҳайвонининг сўзига кунимиз қолмасдан бурун ҳақ йўлдаги инсонларнинг сўзига қулоқ солайлик...
1-16-декабр, 2014 йил.
УСТОЗ МИРЗО КЕНЖАБЕК
«ШЕЪРИЯТ ВА РУҲИЯТ» китобидан
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
****
ҲОЖИЛАР
Ассалом, аҳли диёнат ҳожилар,
Етди Аллоҳдан иноят, ҳожилар.
Чорлади Ҳақ, чиқдингиз "Лаббайка!" деб,
Ўзбекистондан тумонат ҳожилар.
Элу юрту хонадон, хеш-ақрабо
Ҳақ таолога омонат, ҳожилар!
Меҳрибон Парвардигор меҳмонисиз,
Ҳар дуо бўлгай ижобат, ҳожилар.
Асли эҳром дилдаги тақво эрур,
Оқ матоҳ - зоҳир аломат ҳожилар.
Бу жаҳонда Раббимиз зикри билан
Қалбимиз топгай ҳаловат, ҳожилар.
Ҳар ибодат Охират савдосидир,
Шул эрур асли тижорат, ҳожилар!
Ассалом, аҳли диёнат ҳожилар,
Етди Аллоҳдан иноят, ҳожилар.
Ҳожини камситманг, эй аҳли жаҳон,
Ҳаж эрур хос бир каромат, ҳожилар.
Ҳожини, Каъба тушиб, жаннат сари
Чорлагай рўзи Қиёмат, ҳожилар.
Ҳар кўнгилга эслатар Маҳшар кунин
Сиз билан гавжум Арофат, ҳожилар.
Тошлаганда, ичдаги шайтонни ҳам –
Нафсни ҳам айланг маломат, ҳожилар!
Фикр этайлик, асли қурбонлик надир?
Бул фидолик, бул садоқат, ҳожилар.
Эслангиз, сидқи Халилуллоҳ билан
Ота шод, ўғлон саломат, ҳожилар.
Бу тавоф не? Асли инсон қалбига
Каъба бир қасри ҳимоят, ҳожилар!
Ассалом, аҳли диёнат ҳожилар,
Етди Аллоҳдан иноят, ҳожилар.
Ваҳки, Иброҳим мақоминда туриб,
Тош вужуд йиғлар ниҳоят, ҳожилар.
Бас, Сафою кўҳи Марва ораси
Чин таваккулга ишорат, ҳожилар.
Оби зам-зам барча дунё аҳлига
Қудрати Ҳақдан далолат, ҳожилар!
Сочни олдирсак, кетар бўлсин, басе,
Бошдаги барча разолат, ҳожилар!
Ассалом, аҳли диёнат ҳожилар,
Етди Аллоҳдан иноят, ҳожилар.
Оҳ, Ҳабибуллоҳ билан Ясриб гўзал,
Топди ул зотдан шарофат, ҳожилар!
Пок Расулуллоҳга денг элдан салом,
Равзани айлаб зиёрат, ҳожилар.
Икки олам сарварига рўбарў,
Йиғлашиб айтур саловат, ҳожилар.
Боғи Жаннат бор Набий меҳробида,
Ҳужжати асри саодат, ҳожилар!
Ассалом, аҳли диёнат ҳожилар,
Етди Аллоҳдан иноят, ҳожилар.
Тавбангиз даргоҳида бўлсин қабул,
Ҳажингиз этсин шафоъат, ҳожилар.
Чиқдингиз ҳимматли Ислом юртидан,
Кўрсатинг жаҳду матонат, ҳожилар.
Бас, ибодатлар билан нурли бўлинг,
Бўлмагай турли қиёфат, ҳожилар.
Элу юрт, миллат, Ватан қадрин билинг,
Соғ бориб, қайтинг саломат, ҳожилар.
Бу фақир Мирзони ҳам айланг дуо,
Раббимиз берсин саодат, ҳожилар!
Ассалом, аҳли диёнат ҳожилар,
Етди Аллоҳдан иноят, ҳожилар.
2001
Мирзо КЕНЖАБЕК
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
ҲОЖИЛАР
Ассалом, аҳли диёнат ҳожилар,
Етди Аллоҳдан иноят, ҳожилар.
Чорлади Ҳақ, чиқдингиз "Лаббайка!" деб,
Ўзбекистондан тумонат ҳожилар.
Элу юрту хонадон, хеш-ақрабо
Ҳақ таолога омонат, ҳожилар!
Меҳрибон Парвардигор меҳмонисиз,
Ҳар дуо бўлгай ижобат, ҳожилар.
Асли эҳром дилдаги тақво эрур,
Оқ матоҳ - зоҳир аломат ҳожилар.
Бу жаҳонда Раббимиз зикри билан
Қалбимиз топгай ҳаловат, ҳожилар.
Ҳар ибодат Охират савдосидир,
Шул эрур асли тижорат, ҳожилар!
Ассалом, аҳли диёнат ҳожилар,
Етди Аллоҳдан иноят, ҳожилар.
Ҳожини камситманг, эй аҳли жаҳон,
Ҳаж эрур хос бир каромат, ҳожилар.
Ҳожини, Каъба тушиб, жаннат сари
Чорлагай рўзи Қиёмат, ҳожилар.
Ҳар кўнгилга эслатар Маҳшар кунин
Сиз билан гавжум Арофат, ҳожилар.
Тошлаганда, ичдаги шайтонни ҳам –
Нафсни ҳам айланг маломат, ҳожилар!
Фикр этайлик, асли қурбонлик надир?
Бул фидолик, бул садоқат, ҳожилар.
Эслангиз, сидқи Халилуллоҳ билан
Ота шод, ўғлон саломат, ҳожилар.
Бу тавоф не? Асли инсон қалбига
Каъба бир қасри ҳимоят, ҳожилар!
Ассалом, аҳли диёнат ҳожилар,
Етди Аллоҳдан иноят, ҳожилар.
Ваҳки, Иброҳим мақоминда туриб,
Тош вужуд йиғлар ниҳоят, ҳожилар.
Бас, Сафою кўҳи Марва ораси
Чин таваккулга ишорат, ҳожилар.
Оби зам-зам барча дунё аҳлига
Қудрати Ҳақдан далолат, ҳожилар!
Сочни олдирсак, кетар бўлсин, басе,
Бошдаги барча разолат, ҳожилар!
Ассалом, аҳли диёнат ҳожилар,
Етди Аллоҳдан иноят, ҳожилар.
Оҳ, Ҳабибуллоҳ билан Ясриб гўзал,
Топди ул зотдан шарофат, ҳожилар!
Пок Расулуллоҳга денг элдан салом,
Равзани айлаб зиёрат, ҳожилар.
Икки олам сарварига рўбарў,
Йиғлашиб айтур саловат, ҳожилар.
Боғи Жаннат бор Набий меҳробида,
Ҳужжати асри саодат, ҳожилар!
Ассалом, аҳли диёнат ҳожилар,
Етди Аллоҳдан иноят, ҳожилар.
Тавбангиз даргоҳида бўлсин қабул,
Ҳажингиз этсин шафоъат, ҳожилар.
Чиқдингиз ҳимматли Ислом юртидан,
Кўрсатинг жаҳду матонат, ҳожилар.
Бас, ибодатлар билан нурли бўлинг,
Бўлмагай турли қиёфат, ҳожилар.
Элу юрт, миллат, Ватан қадрин билинг,
Соғ бориб, қайтинг саломат, ҳожилар.
Бу фақир Мирзони ҳам айланг дуо,
Раббимиз берсин саодат, ҳожилар!
Ассалом, аҳли диёнат ҳожилар,
Етди Аллоҳдан иноят, ҳожилар.
2001
Мирзо КЕНЖАБЕК
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
УҲУД
Ер юзида тоғлар кўп,
Маҳобатга сазовор.
Лекин борми бирор тоғ
Муҳаббатга сазовор?
Тоғ бўлса ҳам – жамодот,
Қалбимизни сезгайдир:
Бизлар севсак Уҳудни,
У ҳам бизни севгайдир!..
Уҳуд – фано даштида
Бораётган тевамиз.
Уҳуд бизни севади,
Биз Уҳудни севамиз!
Ясриб эди бу шаҳар,
Бўғиқ эди бағоят.
Расулуллоҳ келдилар,
Хушбўй бўлди ниҳоят!
Бу – тарихлар қатида
Эрди пинҳон хазина.
Мадийнутур-Расул деб
Шараф топди Мадина.
Гўзал шаҳар гирдида
Маҳзун-маҳзун кезамиз:
Уҳуд бизни севади,
Биз Уҳудни севамиз.
Тоғда ўтган улуғ жанг
Кичик уруш аталди.
Бу улуғ сўз қалбларга
Ханжар каби қадалди.
Ҳамза,Абдуллоҳ,Мусъаб(1)
Шаҳид бўлди, афтода.
Ахир, бундан каттароқ
Жанг бўлурми дунёда?
Энди нафсингга қарши
Бошланар улуғ жиҳод.
Бизга тоғдек истеҳком –
Собит иймон, эътиқод.
Истеҳком кетса қўлдан,
Қолар бошқа нимамиз?..
Уҳуд бизни севади,
Биз уҳудни севамиз.
Ҳаж ва умра замони
Матлабимиз – зиёрат.
Уҳуднинг шаҳидлари
Мангу тирик, мазорат,
Ғамгин салом айтамиз,
Алик олар шаҳидлар.
Биз кетамиз, тоғига
Содиқ қолар шаҳидлар.
Буюк машҳад наздида
Йиғлаб бошни эгамиз:
Уҳуд бизни севади,
Биз Уҳудни севамиз.
Деманг: “Ғариб бўлдик кўп,
Ғанимлик адоғи йўқ.
Мўъминларнинг дунёда
Ҳеч суянган тоғи йўқ”.
Бўҳтон, фитна, иғводан
Ғам юқтирмай вужудга,
Дилга сабот бўлсин деб
Юзланамиз Уҳудга.
Бас, муҳаббат тоғида
Файзу футуҳ терамиз.
Уҳуд бизни севади,
Биз Уҳудни севамиз.
Гарчи ғаддор ғанимлар
Душманликда сирлашар,
Лекин, шубҳасиз, иймон
Мадинада бирлашар.
То бор экан дунёда
Аҳли ислом душмани,
Улдир абадул-абад
Мўъминларнинг маъмани...
Уҳуд – охират сари
Сузаётган кемамиз.
Уҳуд бизни севади,
Биз Уҳудни севамиз!
Ё Раб! Тинч қил жаҳонни,
Ғам қувончга айлансин.
Фақат Аллоҳ рангидан
Ҳаётимиз ранглансин!
Шум нафсимиз шарридан
Бизга ўзинг нажот бер!
Фатҳу зафар, футуҳдан
Мўъминларга ҳаёт бер!
Ҳолимизни ислоҳ эт,
Парвардигор – Эгамиз!..
Уҳуд бизни севади,
Биз Уҳудни севамиз!.. (2)
2004 й
МИРЗО КЕНЖАБЕК
ИЗОҲ.
(1) Жаноб Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг севимли амакилари ҳазрати Амир Ҳамза, ҳазрати Абдуллоҳ ибн Жубайр, ҳазрати Мусъаб ибн Умайр, ҳазрати Ҳанзала (розияллоҳу анҳум) Уҳуд урушида шаҳидлик мақомига эришдилар.
(2)“Саҳиҳи Бухорий”, 1481-ҳадис. Абу Ҳумайд Соидий розияллоҳу анҳу ривоят қиладилар: “Жаноб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Уҳуд тоғини кўрганларида: «Бу тоғ бизни севади, биз ҳам уни севамиз”, дедилар”...
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
Ер юзида тоғлар кўп,
Маҳобатга сазовор.
Лекин борми бирор тоғ
Муҳаббатга сазовор?
Тоғ бўлса ҳам – жамодот,
Қалбимизни сезгайдир:
Бизлар севсак Уҳудни,
У ҳам бизни севгайдир!..
Уҳуд – фано даштида
Бораётган тевамиз.
Уҳуд бизни севади,
Биз Уҳудни севамиз!
Ясриб эди бу шаҳар,
Бўғиқ эди бағоят.
Расулуллоҳ келдилар,
Хушбўй бўлди ниҳоят!
Бу – тарихлар қатида
Эрди пинҳон хазина.
Мадийнутур-Расул деб
Шараф топди Мадина.
Гўзал шаҳар гирдида
Маҳзун-маҳзун кезамиз:
Уҳуд бизни севади,
Биз Уҳудни севамиз.
Тоғда ўтган улуғ жанг
Кичик уруш аталди.
Бу улуғ сўз қалбларга
Ханжар каби қадалди.
Ҳамза,Абдуллоҳ,Мусъаб(1)
Шаҳид бўлди, афтода.
Ахир, бундан каттароқ
Жанг бўлурми дунёда?
Энди нафсингга қарши
Бошланар улуғ жиҳод.
Бизга тоғдек истеҳком –
Собит иймон, эътиқод.
Истеҳком кетса қўлдан,
Қолар бошқа нимамиз?..
Уҳуд бизни севади,
Биз уҳудни севамиз.
Ҳаж ва умра замони
Матлабимиз – зиёрат.
Уҳуднинг шаҳидлари
Мангу тирик, мазорат,
Ғамгин салом айтамиз,
Алик олар шаҳидлар.
Биз кетамиз, тоғига
Содиқ қолар шаҳидлар.
Буюк машҳад наздида
Йиғлаб бошни эгамиз:
Уҳуд бизни севади,
Биз Уҳудни севамиз.
Деманг: “Ғариб бўлдик кўп,
Ғанимлик адоғи йўқ.
Мўъминларнинг дунёда
Ҳеч суянган тоғи йўқ”.
Бўҳтон, фитна, иғводан
Ғам юқтирмай вужудга,
Дилга сабот бўлсин деб
Юзланамиз Уҳудга.
Бас, муҳаббат тоғида
Файзу футуҳ терамиз.
Уҳуд бизни севади,
Биз Уҳудни севамиз.
Гарчи ғаддор ғанимлар
Душманликда сирлашар,
Лекин, шубҳасиз, иймон
Мадинада бирлашар.
То бор экан дунёда
Аҳли ислом душмани,
Улдир абадул-абад
Мўъминларнинг маъмани...
Уҳуд – охират сари
Сузаётган кемамиз.
Уҳуд бизни севади,
Биз Уҳудни севамиз!
Ё Раб! Тинч қил жаҳонни,
Ғам қувончга айлансин.
Фақат Аллоҳ рангидан
Ҳаётимиз ранглансин!
Шум нафсимиз шарридан
Бизга ўзинг нажот бер!
Фатҳу зафар, футуҳдан
Мўъминларга ҳаёт бер!
Ҳолимизни ислоҳ эт,
Парвардигор – Эгамиз!..
Уҳуд бизни севади,
Биз Уҳудни севамиз!.. (2)
2004 й
МИРЗО КЕНЖАБЕК
ИЗОҲ.
(1) Жаноб Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг севимли амакилари ҳазрати Амир Ҳамза, ҳазрати Абдуллоҳ ибн Жубайр, ҳазрати Мусъаб ибн Умайр, ҳазрати Ҳанзала (розияллоҳу анҳум) Уҳуд урушида шаҳидлик мақомига эришдилар.
(2)“Саҳиҳи Бухорий”, 1481-ҳадис. Абу Ҳумайд Соидий розияллоҳу анҳу ривоят қиладилар: “Жаноб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Уҳуд тоғини кўрганларида: «Бу тоғ бизни севади, биз ҳам уни севамиз”, дедилар”...
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•