✍ شيراز قرن هشتم مهد علم و ادب و به ويژه خاستگاه شاعران بزرگ بوده است. سايه استاد غزل فارسي،
#خواجه_حافظ چنان بر اين برهه تاريخي گسترده شده است كه شعراي ديگر با وجود آثار گرانبهايشان كمتر
مجال عرض اندام يافته اند.💎 ✨

✍ به درستي نمي دانيم كه رابطه اين شاعران با حافظ چگونه بوده است، اما با نظري
بر اثار ايشان بعضي را با حافظ نزديكتر مي يابيم. 🔅💢🔅

✍ يكي از اين شاعران ارزشمند، بانو #جهان_ملك_خاتون
شاهزاده اي از خاندان #اينجوازحاكمان_محلي_شيرازاست كه ديوان غزليات او محتوي بيش از #هزاروصدغزل_است.⚜💢⚜

✍ مقايسه غزلهاي جهان با سعدي حاكي از وامدار بودن جهان ملك به سعدي است.

✍ وي بسياري از
ابيات و مصرعهاي سعدي را عيناً و يا با اندك تغييري تضمين كرده و اشعار زيادي نيز هموزن و همقافيه با
اشعار او اورده است.

✍ در مورد حافظ نيز مقايسه حاكي از قرابت شعري جهان با حافظ است.

✍اين #پژوهش
علاوه بر معرفي پيشينه جهان ملك خاتون، جستاري است در ديوان اين سه شاعر بزرگ و بيان برخي شباهت
هاي اشعار و افكار ايشان.

✍ شايد امروزه اگر از بسياري از اهالي جامعه ي ادبي و دانشجويان ادبيات فارسي سؤال كنيم، بسياري از آنها
حتي نامي از #جهان_ملك_خاتون نشنيده و شمار زيادي نيز جز شرح حال كوتاهي از وي در مجموعه مقالات و
يا تذكره ها نخوانده باشند. مطمئناً حتّي بسياري از اساتيد اين رشته نيز ديوان اين شاعره گرانبها را مطالعه نکرده اند.

✍ در اثبات اين مدعا همين بس كه در دانشكدهاي مثل دانشكده ي ادبيات دانشگاه فردوسي كه يكي از
اقطاب ادبيات كشور محسوب ميشود هيچ نسخه اي از اين ديوان گرانبها وجود ندارد. 🔰⚜🔰

✍ و اما مهمترين منبعي كه ما را به اين گنجينه ي ادب پارسي رهنمون گشته است، نسخه اي است در كتابخانه ي
ملّي پاريس كه نخستين بار مورد توجه مرحوم #سعيدنفيسي و #هنري_ماسه قرار گرفت.⚜♻️⚜

✍#سعيدنفيسي در
مقالهاي بسيار كوتاه، #ضمن_معرفي #جهان_ملك_خاتون با اشاره به همزماني و هم مكاني او با حافظ و #روابط_اين دوبادربارشيخ_ابواسحاق🔰⚜🔰

✍ استدلال ميكند كه حتماً روابط ادبي ميان اين دو شاعر وجود داشته است: «... در
اندك رجوعي كه به ديوان جهان ملك كردم ديدم كه شش غزل را به يك وزن و قافيه سروده اند كه يا نخست
حافظ غزل خود را گفته و جهان ملك از آن استقبال كرده يا آنكه جهان ملك مبتكر بوده و حافظ به او اقتفا
كرده است.» (نفيسي 1344 ،نقل در خداپرست،1363) 💠⚜💠

✍(خوشبختانه ديوان جهان ملك خاتون با استناد به همين نسخه پاريس و دو نسخه ي كوتاه ديگر و به همت #دكتر كاشانيراد و #دكتراحمدنژاد به چاپ رسيده است.⚪️💢⚪️

✍ اين ديوان مشتمل بر بيش از پانزده هزار بيت در قالب
1413 #غزل و تعداد اندكي #قصايد و #رباعيات و يك #ترجيع_بند است. 📚✒️


✍ #پريمرزنفيسي در مقاله اي كه در عنوان آن اشتباهاً جهان را شاعره ي قرن هفتم معرفي ميكند از قول #هنري_ماسه نقل ميكند كه «مجموع اشعار جهان يك مديحه است در وصف عشق ـ عشقي پاك و پرشور و در عين
حال صرفاً انساني ـ نه عشقي كه سعدي بيان ميكند ـ و نه آن عشق اسرارآميزي كه نبوغ حافظ را تشكيل
ميدهد و مخلوط مبهمي از عشق عارفانه و عاميانه ميباشد.» (پريمرز نفيسي، 1352) 🖌⚜


✍ معلوم نيست اين استدلال شتابزده از كجا حاصل شده است. هرچند در شعر تمام شعراي سبك عراقي كم و
بيش ممكن است رگه هايي از عشق پاك انساني ديده شود، اما بيان اينكه اين عشق صرفاً انساني است نوعي
ساده سازي است كه منطبق با حال و هواي زمان نگارش مقاله ي مذكور است.💠♻️💠

✍ در رد اين نظريه كافي است
#نگاهي_گذرا به #مقدمه_ي_ديوان_جهان بيندازيم كه خود جهان بر ديوان خويش نگاشته است (و اين در دواوين
قديم امر نادري محسوب ميشود). 🔅💠🔅

✍ آن جا كه ميگويد: #امانزدمحققان_دقيقه_شناس_و_مدققان_مستوي_قياس_صورت_آن_حال_ومجاري_آن_مقال_معين_و_مبين_آيد_كه_غرض_از_كلام_معاني_ظاهرنيست_بلكه_مقصودكلي_فهم_سرايراست_وايراددقايق_مجازات_سوادارشادحقايق_حالات_است كه: المجازه قنطرةالحقيقه...» (ص3) 🔮💠🔮


✍ نيز با نگاهي به #غزليات_جهان، به راحتي ميتوان ادامه ي خط فكري سعدي، عراقي و حافظ را مشاهده كرد.